تلسکوپ جیمز وب با موفقیت روی اهداف متحرک منظومه‌ی شمسی آزمایش شد
تلسکوپ فضایی جیمز وب که برای آغاز فعالیت علمی در تابستان آماده می‌شود، با قفل شدن روی اجرام متحرک منظومه‌ی شمسی، یک گام مهم دیگر در مسیر راه‌اندازی را با موفقیت پشت سر گذاشت.
در حالی که «جیمز وب» (James Webb) ناسا مراحل پایانی راه‌اندازی ابزارهای علمی خود را می‌گذراند، تیم تلسکوپ هم کار بر عملیات فنی رصدخانه را آغاز کرده است. این تلسکوپ فروسرخ، دائما ستاره‌ها و کهکشان‌های دوردست را پیدا می‌کند و با دقتی باورنکردنی به سوی آن‌ها هدف می‌گیرد تا تصاویر و طیف‌های آزمایشی را به‌دست آورد.
اما علاوه بر رصد اعماق کیهان، برنامه‌هایی برای رصد سیارات و قمرهای آن‌ها، سیارک‌ها و دنباله‌دارها در منظومه شمسی هم که در پس‌زمینه‌ی کهکشان ما حرکت می‌کنند، دارد. وب باید بتواند روی این اشیاء متحرک قفل کند و به اندازه‌ی کافی آن‌ها را برای دریافت طیف‌ها و ثبت تصاویر ردیابی کند.
اخیرا تیم تلسکوپ وب اولین آزمایش را برای ردیابی یک جرم متحرک انجام داد. این آزمایش تأیید کرد که وب به‌خوبی می‌تواند بررسی علمی روی اهداف متحرک را انجام دهد. همان‌طور که تیم وب در مسیر راه‌اندازی پیش می‌رود، اجرام دیگری را که با سرعت‌های مختلف حرکت می‌کنند، آزمایش می‌کند تا شیوه‌ی مطالعه روی اجرام متحرک در منظومه‌ی شمسی را بررسی کند.
«هایدی همل» (Heidi Hammel) دانشمند وب برای مشاهدات منظومه‌ی شمسی در این رابطه گفت: «وب می‌تواند نور ضعیف کهکشان‌های اولیه را تشخیص دهد، اما تیم من جایی بسیار نزدیک‌تر به خانه را رصد خواهد کرد و در این عملیات از وب برای کشف برخی از اسرار موجود در منظومه‌ی شمسی خودمان استفاده می‌شود.»
اورانوس در میدان دید طیف‌سنج میری
Credit: Keck image and data of Uranus courtesy L. Sromovsky, Leigh Fletcher
دانشمندان سیاره‌شناسی، از تلسکوپ‌ها برای تکمیل مأموریت‌های درجای خود (مأموریت‌هایی که برای پرواز، گردش مداری یا فرود روی اجرام دیگر می‌فرستیم) استفاده می‌کنند. یکی از نمونه‌های آن استفاده از هابل، برای یافتن هدف پس از پلوتو برای مأموریت افق‌های نو، «آروکوت» (Arrokoth) بود.
همچنین زمانی که مأموریت‌های درجا برنامه‌ریزی نشده است، مانند غول‌های یخی دوردست اورانوس و نپتون یا برای اندازه‌گیری جمعیت‌های بزرگ اجرام، مانند صدها سیارک یا اجرام کمربند کویپر (جهان‌های یخی کوچک فراتر از مدار سیارات) از تلسکوپ‌ها استفاده می‌شود.
تیم وب برای انجام آزمایش‌های مهندسی قابلیت «هدف متحرک» (MT) از یک سیارک در منظومه‌ی شمسی استفاده کرده است. این ویژگی روی یک سیارک کوچک در کمربند اصلی سیارک‌ها آزمایش شد: «۶۴۸۱ تنزینگ» (۶۴۸۱ Tenzing) که به افتخار «تنزینگ نورگی» (Tenzing Norgay) راهنمای کوهستان معروف تبتی نامگذاری شده است. او یکی از نخستین افرادی بود که موفق به فتح قله‌ی اورست شد.
«برایان هولر» (Bryan Holler) از مؤسسه علمی تلسکوپ فضایی درباره‌ی انتخاب این هدف از میان میان حدود ۴۰ سیارک ممکن گفت: «چون همه‌ی اجرام از نظر ظاهری تقریبا یکسان بودند، انتخاب یکی که نام مرتبط با موفقیت داشت، نیاز به فکر زیادی نداشت!»
طیف‌سنجی شبیه‌سازی شده از قمر اروپا مشتری
Credit: NASA-GSFC/SVS, Hubble Space Telescope, Stefanie Milam, Geronimo Villanueva
منظومه‌ی شمسی هنوز اسرار بسیار زیادی برای وقت گذاشتن دارد. بدین ترتیب وب قصد دارد اجرام را در سراسر آن رصد کن که شامل سیاره‌های غول‌پیکر و حلقه‌های زحل، کاوش بسیاری از اجرام کمربند کوییپر، تجزیه‌وتحلیل جو مریخ، انجام مطالعات دقیق روی تایتان و بسیاری مطالعات دیگر می‌شود. بدین ترتیب در سال اول، ۷ درصد از زمان وب بر اجرام منظومه‌ی شمسی متمرکز خواهد شد.
مطالعه‌ی جهان‌های اقیانوسی از برنامه‌های هیجان‌انگیز وب است. شواهدی از تلسکوپ فضایی هابل وجود دارد که نشان می‌دهد قمر «اروپا» (Europa) مشتری دارای ستون‌های پراکنده‌ای از مواد غنی از آب است. وب تصاویری باکیفیت از این قمر تهیه خواهد کرد تا به مطالعه‌ی سطح و ساختار زمین‌شناختی آن کمک کند. وب همچنین فرصتی برای مطالعه‌ی شیمی و دینامیک جو فوقانی اورانوس را فراهم می‌کند.
به گفته‌ی همل، بیش از ۲۰ سال برای رصدهای وب برنامه‌ریزی شده است و اکنون که در مسیر راه‌اندازی هستیم این موضوع شدت هم گرفته است. نکته‌ی قابل توجه آن است که تقریبا همه‌ی داده‌های ثبت شده‌ی وب از منظومه شمسی، بلافاصله و به‌صورت رایگان در اختیار جامعه‌ی گسترده‌ی علوم سیاره‌ای قرار خواهد گرفت. این تصمیم برای اکتشافات علمی بیشتر با وب انجام می‌شود.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از تلسکوپ فضایی جیمز وب
Credit: NASA
منبع: SciTechDaily
