همه چیز درباره‌ی بوم باکس؛ دستگاه پخش موسیقی قابل حمل خاطره‌‌انگیز
بوم باکس، یک ابزار جالب برای پخش موسیقی است که ویژگی قابل حمل بودن آن موجب شده تا همچنان طرفدارهای خاص خودش را در سراسر جهان داشته باشد. در این یادداشت تلاش می‌کنیم ابتدا درباره‌ی شیوه‌ی پیدایش این محصول، گسترش این اختراع در سطح جهان، تشریح طراحی و ساز و کار این دستگاه و همچنین تاثیر بوم باکس بر فرهنگ عامه بپردازیم.
بوم باکس، یک دستگاه پخش‌کننده‌ی قابل حمل ترانزیستوری است که نوع اولیه‌ی آن حاوی یک الی دو جایگاه برای قرارگیری نوار کاست موسیقی، رسیور ایستگاه رادیویی AM/FM و همچنین یک دسته برای حمل و نقل بود. تقریبا در اواسطه دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی بود که سازندگان توانسته بودند سی‌دی پلیرها را هم در داخل یک بوم باکس تعبیه کنند. از طرفی، صدا از طریق یک آمپلیفایر و دو یا تعداد بیشتری از اسپیکرها پخش می‌شد.
بوم باکس دستگاهی است که عموما توانایی دریافت امواج رادیویی را هم داشته و از طرفی به دلیل سی‌دی‌خور بودن، موسیقی را با صدای بسیار بلندی پخش می‌کند. در آن دوران این‌گونه مد شده بود که بوم باکسها جزء معدود محصولات الکترونیکی هستند که توانایی ضبط موسیقی را روی نوار کاست‌ها دارند. در دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی، برخی از محصولات با پلیرها و ریکوردرهای مینی دیسک موجود بودند. از آنجایی که این محصول با هدف ساخت یک دستگاه قابل حمل توسعه و عرضه پیدا کرد، توانایی استفاده از باتری‌ها به عنوان منبع شارژ برای این دستگاه لحاظ شد. بوم باکس در اواخر دهه‌ی ۱۹۷۰ بود که راه خود را به بازار دیجیتال کشور ایالات متحده‌ی آمریکا باز کرد. تمایل مشتری‌ها برای تجربه‌ی یک صدای بم‌تر و رساتر موجب شد تا بوم باکسهای بزرگتر و سنگین‌تر طراحی شوند. تقریبا در دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی بود که طراحی بوم‌باکس‌ها در حد و اندازه‌ی یک چمدان در نظر گرفته می‌شد. همچنین در برخی از بوم باکسهای بزرگتر، کاربران می‌توانستند صفحه‌های گردان عمودی را نصب کنند. بسیاری از بوم باکسها به وسیله‌ی باتری کار می‌کردند و به همین دلیل، باتری‌های این نوع دستگاه بسیار خاص و در ابعاد حجیم و سنگین ساخته می‌شدند.
بوم باکس خیلی سریع جزء بخشی از فرهنگ مردم کفِ خیابان کشور آمریکا شد؛ به خصوص مناطقی که رگ و ریشه‌های آفریقایی داشته‌اند. از آنجایی که شهرت این دستگاه در این سطح از فرهنگ اعضای جامعه افزایش یافت، به بوم باکس، گتو بلستر هم می‌گویند که یک لفظ عامیانه برای واژه‌ی بوم باکس محسوب میشود. بر اساس نگاهی به تاریخچه‌ی موسیقی میتوان ادعا کرد که این دستگاه با فرهنگ هیپ هاپ آمریکایی گره خورده و ظهور این سبک از موسیقی، بیشتر مدیون دستگاه بوم باکس است.
مهد پیدایش بوم باکس؛ کمی آن‌طرف‌تر از آمریکا!
جالب است بدانید اولین محصول توسط شرکت فیلیپس در کشور هلند توسعه پیدا کرد. شرکت فیلیپس که توانسته بود رادیو ریکوردر را در سال ۱۹۶۶ عرضه کند، به فکر طراحی و ساخت دستگاهی افتاد که بتواند امواج ایستگاه‌های رادیویی را بدون کابل یا میکروفون روی نوار کاست‌هایی ضبط کند. به همین سبب، اولین مدل دستگاه در هلند عرضه شد. هر چند، بوم باکسها مشکلات و معایب خاص خودشان را داشتند. برای نمونه، حضور اتومبیل‌ها در نزدیکی بوم باکسها به دلیل وجود همان فرکانس رادیویی می‌توانسته روی ضبط رادیویی تداخل ایجاد کند و به همین دلیل کیفیت کلی ضبط محدود بود. با این‌که کیفیت ضبط در آن دوران ضعیف تلقی می‌شد، پیشرفت در زمینه‌ی فناوری و روی کار آمدن ضبط استریو و صد البته توسعه‌ی فناوری Dolby noise reduction موجب شد تا کیفیت ضبط به شدت بهینه یابد. البته شرکت‌های رقیب بیکار ننشسته و برندهای مطرح الکترونیکی اروپایی مثل گروندیگ (Grundig) دستگاه‌های مشابهی را به بازار دیجیتال معرفی کردند.
تنظیم‌کننده‌ی موج AM/FM یکی از مهمترین و مشهورترین قابلیت بوم باکسهای اولیه به حساب می‌آید
بوم باکسها همچنین در اوایل دهه‌ی ۱۹۷۰ در کشور ژاپن هم ساخته و عرضه شدند. این دستگاه‌ها در شرق آسیا هم به دلیل کیفیت صدای بسیار معرکه در آن زمان و ابعاد جمع و جور به شدت طرفدار پیدا کردند. استقبال بسیار زیاد مردمان آسیایی باعث شد تا برندهای ژاپنی سهم بسیار بزرگی را از بازار بوم باکس اروپا تصاحب کنند. بوم باکسهای ژاپنی در ابعاد و قالب‌های متفاوت طراحی و عرضه می‌شدند؛ برای مثال، مدل‌های قوی‌تر و پیشرفته‌تری مانند بوم باکسهای استریو، اسپیکرهای قابل تعویض، رسیورهای تلویزیونی و بوم باکسهای دارای سی‌دی پلیر از پیشرفت‌های حائز اهمیت صنعت فناوری ژاپن در طراحی بوم باکس محسوب می‌شوند.
بوم باکس در اواخر دهه‌ی ۱۹۷۰ میلادی در کشور آمریکا به مدد و همتِ شرکت‌هایی مثل پاناسونیک، سونیک و ژنرال الکتریک مشهور شد. در ابتدا تصور می‌شد که این دستگاه برای قشر مرفه جامعه یک دستگاه بسیار قوی به نظر می‌رسد اما جامعه‌ی بزرگسالِ حاضر در کف خیابان بیشتر به استفاده از بوم باکس تمایل نشان دادند و سهم زیادی از بازار آمریکا، به این گروه از جامعه اختصاص یافت؛ به خصوص مردمان سه شهر بزرگ نیویورک، لس آنجلس و واشنگتن دی.سی.
اولین بوم باکس شناخته شده که از تلویزیون پرتابل (قابل حمل) بهره می‌برد در اوایل دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی عرضه شد. مدل‌های ابتدایی بوم باکس به طور هیبریدی طراحی می‌شدند؛ یعنی صدای بلند دستگاه از طریق سیستم‌های استریوی خانگی پخش می‌شد و کاست پلیرهای قابل حملی برای قرار دادن منبع موسیقی در آنها وجود داشت. تنظیم‌کننده‌ی موج AM/FM یکی از مهمترین و مشهورترین قابلیت بوم باکسهای اولیه به حساب می‌آید. بعدها با گسترش جک‌های ورودی و خروجی به بوم باکس، کاربرها می‌توانستند از میکروفون‌ها و سی‌دی پلیرها برای اتصال به بوم باکس استفاده کنند.
طراحی‌های بسیار متنوع
یک بوم باکس به طور کلی از دو یا تعداد بیشتری از اسپیکر، یک آمپلیفایر، یک تنظیم‌کننده‌ی رادیویی، کاست و سی‌دی پلیر تشکیل میشود. قاب بیرونی بوم باکسها اغلب پلاستیکی یا فلزی طراحی میشود که علاوه بر قابلیتهای مختلف، یک دسته هم به آن برای حمل و نقل نصب میشود. بیشتر بوم باکسها علاوه بر باتری‌خور بودن، کابل‌های AC یا DC را هم برای اتصال به برق شهر دارند.
با افزایش محبوبیت بوم باکس نزد مردم، این نوع دستگاه‌ها از لحاظ کاربردی و طراحی پیچیده‌تر شدند. در اواسط دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی بسیاری از بوم باکسها شامل بلندگوهای مجزا با فرکانس بالا و پایین و یک محل قرارگیری نوار ضبط دوم بودند تا بوم باکس بتواند هم از رادیو و هم از یک کاستِ از پیش ضبط شده چیزی را ضبط کند. اکولایزرها، تنظیم‌کننده‌های بالانس، کاهش نویز دالبی و LED گِیج‌های صدا از قابلیتهایی محسوب می‌شوند که بعدها به بوم باکسها اضافه گردید.
در اواسط دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی، بوم‌باکس به یک سمبل مهم تبدیل شده و جوانان بیشتری برای خرید بوم باکس از خود تمایل نشان داده‌اند. رشد محبوبیت سی‌دی در اواخر دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی باعث شد تا از این برهه‌ی زمانی به بعد، سی‌دی پلیرها به یک بخش ثابت در طراحی بوم باکس تبدیل شوند. حین دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی، سازنده‌های بوم باکس تلاش کردند تا دستگاه‌های بوم باکس با طراحی فشرده‌تر و اندازه‌ی کوچکتر روانه‌ی بازار شود.
طراحی‌های مستطیلی، زاویه‌دار و کروم که در مدل‌های دهه‌ی ۱۹۸۰ به وفور استفاده می‌شد با مدل‌های پلاستیکی به رنگ سیاه در دهه‌ی ۱۹۹۰ جایگزین شد. ظاهر منحنی و مدور به عنوان طراحی‌های مدرن بوم باکس به شمار می‌رود. البته، طراحی‌های محصولاتِ قدیمی همچنان طرفدار داشته و کلکسیون‌داران و عاشقان بوم باکس از طراحی‌های کلاسیک و قدیمی همچنان استقبال میکنند. مدرن‌ترین بوم باکسهای حال حاضر که در بازار موجود است، به جای کاست پلیر از داک‌های آی‌پاد بهره می‌برند که به فناوری MP3 دسترسی داشته و در برخی از بوم باکسهای مدرن میتوان تنظیم‌کننده‌های رادیوهای ماهواره‌ای را مشاهده کرد که این قطعه در برخی از مدل‌ها قابل در آوردن از بوم باکس بوده و در برخی دیگر، این قطعه به بدنه چسبیده است.
طراحی‌های بوم باکس از جنبه‌ی اندازه به شدت متنوع است. بوم باکسهای بسیار قوی به ۱۰ الی تعداد بیشتر باتری با سایز D نیاز دارند. این نوع بوم باکسها احتمالا ۷۶ سانتی‌متر پهنا و وزنی بیشتر از ۱۲ کیلوگرم دارند. برخی از دستگاه‌ها، حاوی باتری اسیدی غیر قابل تعویض ۱۲ ولتی بوده و می‌توانند به عنوان یک واحد صوتی برای دستگاه ضبط ماشین نقلیه هم استفاده شوند.
در حال حاضر بوم باکسها از لحاظ کیفیت هم تنوع بسیار بالایی را دارا هستند. مدل‌های بالا رده‌ی بوم باکس ویژگی و گزینه‌های صوتی جذابی را در حد و اندازه‌ی سیستم‌های استریوی خانگی ارائه می‌دهند. اغلب مدل‌های کنونی، برای تنظیم صدا، تن و بالانس بین چپ و راست کنترل‌هایی را در نظر می‌گیرند.
در حال حاضر اکثر بوم باکسهای مدرن توسط کشور ژاپن ساخته میشود و از محبوب‌ترین شرکت‌هایی ژاپنی که همچنان روی بوم باکسها کار میکنند میتوان به آیوا، سانیو، هیتاچی، JVC، پاناسونیک، شارپ، سونی و توشیبا اشاره کرد. البته، برندهای اروپایی مانند فیلیپس و گروندیگ هم هنوز روی بوم باکسها کار میکنند. برخی از بوم باکسها همچنین در شرق اروپا در کشورهایی مثل روسیه، آلمان، اتریش و رومانی ساخته می‌شوند. با وجود این‌که کیفیت این نوع بوم باکسها ضعیف‌تر است، برخی از این مدل‌ها به بخش‌های غربی اروپا صادر میشود تا به عنوان محصولات ارزان قیمت به فروش برسد.
مدل‌های پیشرفته‌تر ممکن است از این المان‌ها بهره ببرند: دک‌های کاست دوبل، بِیس جداگانه، کنترل‌های سطح صدای زیر، اکولایزرهای گرافیکی پنج یا ده بانده، کاهش نویز دالبی، آنالوگ یا سطح‌سنجِ صدای LED، اسپیکرهای بزرگ، کنترل‌های دک نوار و گیرنده‌ی باند امواج کوتاه با کیفیت تنظیم خوب، تنظیم‌کننده‌ی دیجیتالی با PLL، گزینه‌ی جست‌وجوی آهنگ اتوماتیک برای کاست، ورودی و خروجی صدا، ورودی میکروفون، سویچ‌های بلندی صدا، اسپیکرهای جداشدنی و همچنین ریموت کنترل با کنترل کامل دستگاه.
با وجود این‌که همچنان مدل‌های دارای کاست/رادیوی ساده، پرطرفدارترین بوم باکس در بین کاربران است، مدل های بوم باکس با قابلیت پخش سی‌دی و دارای صفحه نمایش تلویزیونی اغلب سیاه و سفید هم توسعه یافته که کلی قابلیتهای دیگر هم در خود دارد.
تاثیر فرهنگی
بوم باکس به سرعت با فرهنگ جامعه‌ی خیابانی به خصوص جوانان سیاه‌پوست خو گرفت. همان‌طور که قبلا هم به آن اشاره کردیم، بوم باکس باعث شد تا موسیقی هیپ هاپ گسترش چشمگیری داشته باشد. مدل‌های JVC RC-M90 و Sharp GF-777 از قوی‌ترین بوم باکسهای آن دوران بود که در نبردهای موسیقی‌ِ خیابانی به کرات مورد استفاده قرار می‌گرفتند. همچنین در فیلم و سریال‌های آمریکایی، برای نمایش قشر خیابانی و سیاه پوست‌های طبقه‌ی ضعیف و گانگسترهای این قشر از مولفه‌ی بوم باکس به همراه سایر موارد برای به تصویر کشیدن فرهنگ این طبقه از جامعه به وفور استفاده شد. با این حال، استفاده از بوم باکسها در محافل و اماکن عمومی قدغن شد و به همین خاطر، بوم باکسها فقط برای استفاده در سطح خیابان‌ها کارایی داشتند.
دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی، یک نقطه‌ی مهم در تاثیرپذیری جامعه توسط بوم باکس محسوب میشود؛ چراکه با عرضه‌ی دستگاه جدیدی به اسم واکمن و پیشرفت حوزه‌ی الکترونیک، مشتری‌ها تمایل زیادی نسبت به خرید تجهیزات بزرگ و سنگین از خود نشان نداده و به همین دلیل، خرید و فروشِ بوم باکسها به حاشیه رانده شد. در واقع اوج محبوبیت بوم باکس، صرفا برای دو الی سه نسل از مردمان آن دوران بود و به یک‌باره این دستگاه پخش موسیقی از سطح خیابان‌ها هم جمع شد. بر اساس گزارش انجمن مصرف‌کنندگان کالای الکترونیک آمریکا، تنها ۳۲۹ هزار بوم باکس بدون سی‌دی پلیر در سال ۲۰۰۳ در کشور ایالات متحده‌ی آمریکا به فروش رسید و این رقم در برابر عرضه‌ی ۲۰.۴ میلیونی در سال ۱۹۸۶ اصلا قابل مقایسه نیست.
آیا بوم باکس مجدد به دوران محبوبیت خود برمی‌گردد؟
با وجود این‌که بسیاری از بوم باکسها از ویژگی‌های ریکورد و ضبط موسیقی و همچنین سی‌دی پلیرها بهره می‌برند، ظهور سی‌دی پلیرهای قابل ریکورد، از مد افتادن تکنولوژی نوار ضبط و کاست و همچنین عرضه‌ی MP3 پلیر و گوشیهای هوشمند توانسته کاری کند تا مردم کمتر به فکر خرید بوم باکس باشند. اگر کلکسیونر و عاشقان موسیقی را نادیده بگیریم، اکثر افراد دلشان می‌خواهد با یک ابزار جمع و جور اوقاتشان را با شنیدن موسیقی بگذرانند.
اکثر بوم باکسهای مدرن شامل یک سی‌دی پلیر سازگار با CD-R و CD-RW هستند که به کاربر اجازه می‌دهد تا موسیقی خاص خودش را ضبط کند
اکثر بوم باکسهای مدرن شامل یک سی‌دی پلیر سازگار با CD-R و CD-RW هستند که به کاربر اجازه می‌دهد تا موسیقی خاص خودش را ضبط کند. همچنین در مدل‌های جدیدتر، آی‌پاد و سایر قابلیت‌ها وجود دارد که میتوان وسایل جانبی بیشتری را به بوم باکس متصل کرد. برخی از محصولات هم از فرمت MP3 و WMA پشتیبانی میکنند. برخی از مدل‌های پیشرفته‌تر می‌توانند اطلاعاتی شامل عنوان، نام هنرمند،آلبوم و حتی اسم فایل را روی یک پنل صفحه نمایش به تصویر بکشند.
ساده‌ترین راه برای اتصال یک بوم باکس قدیمی‌تر به یک MP3 پلیر، استفاده از یک آداپتور کاست است که خروجی پلیر را به طور مستقیم به سرِ کاست پلیر متصل می‌کند. اگر بوم باکس از Aux In بهره می‌برد، میتوان از سیم Aux هم استفاده کرد.
برخی از جدیدترین بوم باکسهای حال حاضر برای پخش موسیقی با فرمت MP3 از یک کانکتور USB استفاده میکنند تا بتوان به دستگاه ابزارهای مختلفی مثل فلش مموری یا هارد متصل کرد. حتی با استفاده از یک سی‌دی حاوی موسیقی هم میتوان آهنگ‌هایی را از بوم باکس شنید.
از اواسط سال ۲۰۱۰ میلادی به بعد، بوم باکسها با بهره‌برداری از فناوری بلوتوث، تجربه‌ی لذتبخش‌تری را به کاربر هدیه می‌دهند. یک فرد می‌تواند با اتصال گوشی هوشمند (یا هر دستگاهی که از فناوری بلوتوث پشتیبانی می‌کند) به بوم باکس، موسیقی‌‌های دلخواه خود را از طریق بوم باکس گوش دهد. یک نمونه در این زمینه، محصول JAMBOX است که به عنوان اسپیکر هوشمند در سطح بازار عرضه شده است. این دستگاه علاوه بر پخش موسیقی می‌تواند تماس‌های صوتی را هم پخش کند.
یکی دیگر از محصولات مدرن در این زمینه، بوم باکس/DVD پلیر است که CD/DVD درایو با یک صفحه نمایش ویدیویی LCD دارد که به جای نوار کاست قرار می‌گیرد. بسیاری از مدل‌ها، یک ورودی برای ویدیوهای خارجی مثل تلویزیون‌ها دارند و یک خروجی که به DVD پلیر متصل میشود. در جدیدترین انواع بوم باکس میتوان قابلیت اتصال به اینترنت و پلتفرم‌های مشهور مثل TuneIn، اسپاتیفای، موزیک‌کست و DLNA را مشاهده کرد. این نوع محصولات با داشتن اتصال شبکه‌ی RJ45 و وای فای می‌توانند تمامی نیازهای مربوط به موسیقی را برآورده کنند. با وجود این‌که قابلیتهای مذکور ممکن است قابل حمل بودنِ دستگاه را محدود کند، توانایی دسترسی به اینترنت توسط دستگاه یک مزیت فوق‌العاده جذاب محسوب میشود. اگر هم کاربر قصد استفاده از اینترنت را ندارد، بوم باکسها می‌توانند به عنوان یک دستگاه پخش موسیقی استاندارد عمل کرده و علاوه بر پخش موسیقی، از قابلیتهای سی‌دی پلیر، ورودی Aux و بلوتوث (در صورت موجود بودن) استفاده کنند. با تمامی این تفاسیر، بوم باکسها شاید در برابر بسیاری از MP3 پلیرها حرف خاصی برای گفتن نداشته باشند، اما استفاده از این محصول برای فضاهای باز و بزرگ می‌تواند یک انتخاب بسیار خوب باشد. اگر بوم باکس قابلیت بلوتوث داشته باشد، به راحتی هر چه تمام‌تر میتوان از قابلیتهای جذاب این وسیله برای سرگرم کردن افراد استفاده کرد.
