رم دو کاناله چیست و چگونه کار میکند؟
حافظه رم یکی از مهم‌ترین قطعات سخت‌افزاری کامپیوتر است. به همین خاطر زمانی که کاربران می‌خواهند کامپیوتر خود را ارتقا دهند، به احتمال زیاد ارتقای رم را هم در اولویت قرار می‌دهند. زمانی که به دنبال ارتقای رم هستید، با اصطلاحات مختلفی روبرو می‌شوید که یکی از آن‌ها رم تک کاناله، دو کاناله و حتی ۴ کاناله است. البته معمولا عمدتا با رم دو کاناله روبرو می‌شوید. در این مطلب می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که رم دو کاناله چیست و چگونه کار میکند.
کانال‌های رم چه کاربردی دارند؟
تقریبا تمام مادربردها دارای حداقل دو اسلات برای رم هستند. برخی از لپ‌تاپ‌ها فقط یک اسلات آزاد برای رم در اختیار دارند و یکی از رمها به مادربرد لحیم شده است. کامپیوترهای دسکتاپ چنین محدودیتی ندارند و با توجه به مدل مادربرد می‌توانید ۲، ۴ یا تعداد بیشتری رم استفاده کنید.
زمانی که فقط یکی از اسلات‌های رم استفاده شده، رم موردنظر در حالت تک کاناله قرار دارد و این یعنی تمام داده‌ها صرفا از اسلات موردنظر به پردازنده راه پیدا میکند و دریافت می‌شود. اما کامپیوترها می‌توانند به طور همزمان از چند رم استفاده کنند. وقتی که دو اسلات استفاده می‌شود، دو کانال رم مورد استفاده قرار می‌گیرد و در کنار ۴ کانال، باید به استفاده از ۳ کانال هم اشاره کنیم که این مورد چندان رایج نیست اما در هر صورت امکان‌پذیر است.
به‌عنوان مثال، در تصویر بالا می‌توانید ۴ اسلات رم را مشاهده کنید. اگر این مادربرد از حداکثر ظرفیت ۶۴ گیگابایت پشتیبانی کند، این یعنی هرکدام از اسلات‌ها احتمالا می‌توانند میزان رم با حداکثر ظرفیت ۱۶ گیگابایت باشند. با توجه به این شرایط، اگر بخواهید از دو رم ۳۲ گیگابایتی استفاده کنید، در بهترین حالت هر اسلات می‌تواند از ۱۶ گیگابایت ظرفیت رمها استفاده کند و در بدترین حالت هم این رمها اصلا نمی‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند.
البته در این زمینه یک قاعده سفت و سخت وجود ندارد و هرکدام از مادربردها برای هر اسلات رم از ظرفیت متفاوتی پشتیبانی می‌کنند. بنابراین تنها راهی که برای بررسی این موضوع وجود دارد این است که قبل از خرید رم، مشخصات مادربرد را بررسی کنید تا مرتکب اشتباه نشوید.
در ضمن باید به اهمیت نسل استاندارد رم هم اشاره کنیم. اگر مادربرد سیستم شما از رم‌های DDR4 پشتیبانی میکند، بنابراین در بهترین حالت هر اسلات می‌تواند از ۶۴ گیگابایت پشتیبانی میکند. اما در صورت پشتیبانی از استاندارد DDR5، حداکثر ظرفیت پشتیبانی شده در هر اسلات به ۲۵۶ گیگابایت افزایش پیدا میکند.
ظرفیت بیشتر، سرعت بالاتر یا کانال‌های بیشتر؟
زمانی که می‌خواهید رم کامپیوتر را ارتقا دهید، طبیعتا اول از همه باید بودجه را در نظر بگیرید. معمولا خرید یک رم ۱۶ گیگابایتی ارزان‌تر از خرید دو رم ۸ گیگابایتی تمام می‌شود زیرا دو رم ۸ گیگابایتی به معنای آن است که شرکت سازنده باید دو بار برای قطعات مختلف و مورادی مانند بسته‌بندی و انبارداری هزینه کند. البته تفاوت قیمتی بین این رمها بستگی به نیاز شما دارد.
به طور کلی توصیه می‌شود به جای استفاده از یک رم با ظرفیت بیشتر، از دو رم با ظرفیت کمتر استفاده کنید. زیرا با این کار فرایند خواندن و نوشتن به طور همزمان در کانال‌های جداگانه صورت می‌گیرد و در نتیجه سرعت عملکرد بهبود پیدا میکند. بنابراین سرعت عملکرد دو رم ۸ گیگابایتی بیشتر از یک رم با ظرفیت ۱۶ گیگابایت است. اما اگر سرعت عملکرد رم اهمیت زیادی برای شما ندارد، بهتر است تعداد رم را کاهش دهید و در عوض از ظرفیت بالاتری بهره ببرید. اما از نظر عملکردی، رم دو کاناله بدون شک بهتر از رم تک کاناله است.
در مورد گیمرها، مزایای رم دو کاناله بسیار محسوس است و طبق بررسی‌های صورت گرفته، در بیشتر مواقع رم دو کاناله می‌تواند فریم‌ریت انواع بازی‌ها را به طور میانگین ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش دهد. البته طبیعتا رم قرار نیست معجزه کند و اگر پردازنده و کارت گرافیک مناسب نداشته باشید، رم ۴ کاناله هم قرار نیست فریم‌ریت بازی را به طور قابل توجهی افزایش دهد. بنابراین قبل از خرید رم، باید ببینید سخت‌افزار سیستم شما تا چه حد قدرت دارد.
در نهایت باید به اهمیت سرعت رم هم اشاره کنیم. البته در این زمینه باید ببینید پردازنده و مادربرد از حداکثر چه سرعتی برای رم پشتیبانی می‌کنند تا بیش از حد نیاز هزینه کنید. گاهی اوقات یک رم با سرعت بالاتر، عملکرد مشابه دو رم با سرعت پایین‌تر ارائه میکند.
چگونه از کانال‌های بیشتری برای رم استفاده کنیم
بعد از تمام توضیحات مطرح شده، برای استفاده از رم چند کاناله باید چه نکاتی در نظر بگیریم؟ در ادامه برای ساده‌تر کردن مثال‌ها، رم دو کاناله را مطرح می‌کنیم ولی همین نکات برای رم ۳ کاناله و ۴ کاناله هم صدق میکند.
اول از همه، باید تاکید کنیم که از رم‌های ساخت یک شرکت با ظرفیت و سرعت یکسان استفاده کنید. البته در این زمینه قانون سفت و سختی وجود ندارد ولی در هر صورت بهتر است چنین کاری را انجام دهید. اگر نمی‌توانید این کار را انجام دهید، سعی کنید رم‌های موردنظر تا حد زیادی مشابه یکدیگر باشند. برای یادآوری باید بگوییم که اگر مثلا از دو رم با سرعت متفاوت استفاده کنید، مادربرد از سرعت رم کندتر بهره می‌برد. به همین خاطر اگر مثلا یکی از رمها ۲۴۰۰ مگاهرتز سرعت دارد و دیگر با سرعت ۲۱۳۳ مگاهرتز فعالیت میکند، مادربرد از هر دو رم با سرعت ۲۱۳۳ مگاهرتز استفاده میکند.
استفاده از حافظه‌های رم با ظرفیت‌های متفاوت هم تا حدی رایج است. به‌عنوان مثال ممکن است لپ‌تاپ خریداری شده فقط ۸ گیگابایت رم داشته باشد و در کنار آن یک رم ۱۶ گیگابایتی هم قرار دهید. اگرچه انجام این کار معمولا توصیه نمیشود، ولی در هر صورت این افزایش ظرفیت به نفع کاربر تمام می‌شود.
در این سناریو، مجموع ظرفیت رم به ۲۴ گیگابایت می‌رسد و ۱۶ گیگابایت از این ظرفیت (۸ گیگابایت مربوط به رم اصلی و نیمی از ظرفیت رم دوم) به صورت دو کاناله مورد استفاده قرار می‌گیرد و ۸ گیگابایت باقی مانده به عنوان رم تک کاناله استفاده می‌شود. در این شرایط، سیستم‌عامل به طور هوشمند این وضعیت را تشخیص می‌دهد و استفاده از ظرفیت دو کاناله رم را در اولویت قرار می‌دهد. به همین خاطر ظرفیت تک کاناله تنها زمانی استفاده می‌شود که سیستم به ظرفیت بیشتری نیاز داشته باشد. البته بهره‌گیری از این فرایند برای سیستم‌هایی که پردازش‌های سنگین انجام می‌دهند، مانند سیستم‌های گیمینگ، توصیه نمیشود.
سخن پایانی
در نهایت همه چیز به اولویت‌ها و بودجه‌ی شما برمی‌گردد. اگر امکان استفاده از رم دو کاناله یا چهار کاناله دارید که بدون شک بهتر است چنین کاری را انجام دهید. اما اگر نمی‌توانید از مثلا دو رم استفاده کنید، یک رم با ظرفیت بالا خریداری کنید. فقط به خاطر داشته باشید که رم تنها قطعه‌ی سخت‌افزاری مهم برای عملکرد کامپیوتر نیست و در این زمینه پردازنده، حافظه SSD و کارت گرافیک (برای گیمرها و برخی کاربران) اهمیت بسیار زیادی دارد.
منبع: MakeUseOf
