واقعیت درمانی و تئوری انتخاب چیست؟
واقعیت درمانی یک نوع مشاوره است که رفتارها را به عنوان انتخاب‌ها می‌بیند. این روش ادعا میکند که علائم روان‌شناختی نه به دلیل وجود یک وضعیت سلامت روان، بلکه به دلیل انتخابهای افرادی برای برآورده کردن نیازهای خود ایجاد می‌شود.
هدف یک درمانگر واقعیتگرا این است که به افراد کمک کند تا مسئولیت این رفتارها را بپذیرند و اقداماتی مطلوب‌تر که آنها را قادر به برقراری ارتباط با دیگران می‌سازد، انتخاب کنند.
این روش توسط دکتر ویلیام گلاسر در سال 1965 توسعه یافت. او از واقعیت درمانی در بیمارستان‌های روانپزشکی، زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها استفاده کرد. دکتر گلاسر کتاب‌های زیادی در این حوزه نوشته و موسسه‌ی ویلیام گلاسر هنوز هم روش‌های او را آموزش میدهد.
با اینکه تحقیقات زیادی درباره‌ی اثربخشی واقعیت درمانی انجام نشده‌است، اما این روش در فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته‌است. با این حال اعضای جامعه‌ی روانپزشکی دستورکارهای واقعیت درمانی را نقد کرده‌اند چون این روش مفهوم بیماری‌های روانی را رد میکند.
در این مطلب از دیجی‌کالا مگ به بررسی ایده‌های پشت واقعیت درمانی، تکنیک‌ها، مزایا و انتقادات آن خواهیم پرداخت.
آنچه می‌خوانید:
واقعیت درمانی و تئوری انتخاب
ایده‌های کلیدی واقعیت درمانی
واقعیت درمانی در مقابل روانپزشکی و روان‌درمانی سنتی
انتقادات و محدودیت‌های واقعیت درمانی
تکنیکهای واقعیت درمانی
چگونه یک درمانگر واقعیتگرا پیدا کنید؟
جمع‌بندی پایانی
21 %
608,000
481,600 تومان
100+ نفر بیش از ۲ بار این کالا را خریده‌اند
500+ نفر به این کالا علاقه دارند
در سبد خرید 300+ نفر
500+ بازدید در 24 ساعت اخیر
واقعیت درمانی و تئوری انتخاب
واقعیت درمانی بر اساس تئوری انتخاب ایجاد شده است که توسط دکتر گلاسر توسعه یافته است. تئوری انتخاب بیان میکند که انسانها پنج نیاز اساسی، ژنتیکی و ذاتا هدایت‌شده دارند که به آنها دستورالعمل‌های ژنتیکی گفته می‌شود. این نیازها عبارتند از:
- بقا
- عشق و تعلق
- قدرت یا دستاورد
- آزادی یا استقلال
- سرگرمی یا لذت
بر اساس تئوری انتخاب این نیازها به هیچ ترتیبی وجود ندارند، اما نیاز اصلی ما عشق و تعلق است که توضیح میدهد چرا چالش‌های سلامت روان معمولا به روابط مرتبط هستند.
همچنین این نظریه بیان میکند که ما رفتارهایمان را برای برآورده کردن نیازهای برآورده نشده انتخاب می‌کنیم و برای برآورده‌سازی این نیازها، رفتار ما باید تحت تاثیر نیروهای درونی قرار گیرد. اگر رفتار ما تحت تاثیر عوامل خارجی مثل افراد یا موقعیت‌ها باشد، منجر به بروز علائم روانی می‌شود.
71 %
168,000
49,000 تومان
500+ نفر بیش از ۲ بار این کالا را خریده‌اند
500+ نفر به این کالا علاقه دارند
300+ فروش در هفته گذشته
در سبد خرید 1000+ نفر
1000+ بازدید در 24 ساعت اخیر
ایده‌های کلیدی واقعیت درمانی
واقعیت درمانی اصول اصلی تئوری انتخاب را به کار می‌گیرد. هدف آن کمک به شما در شناسایی واقعیت انتخاب‌هایتان و انتخاب رفتارهای موثرتر است. در این بخش به معرفی همین مفاهیم کلیدی می‌پردازیم.
رفتار
رفتار جزء مرکزی واقعیت درمانی است و به رفتارهای سازمان یافته و رفتارهای بازسازی شده تقسیم می‌شود.
رفتارهای سازمان یافته رفتارهای گذشته‌ای هستند که شما برای برآورده کردن نیازهای خود ایجاد کرده‌اید. درمانگر به شما کمک میکند تا هر رفتار غیرموثر را شناسایی کنید.
پس از شناسایی رفتارهای غیرموثر، شما روی تغییر آنها به رفتارهای مؤثرتر یا ایجاد رفتارهای کاملا جدید کار خواهید کرد. این رفتارها به نام رفتارهای بازسازی شده شناخته می‌شوند.
با ارائه‌ی رفتارها به عنوان انتخاب، واقعیت درمانی میتواند به شما در مدیریت بهتر تجربیات و اقدام‌هایتان کمک کند.
کنترل
تئوری انتخاب پیشنهاد میکند که فرد فقط تحت کنترل خود است. همچنین این نظریه بیان میکند که ایده‌ی کنترل شدن توسط عوامل خارجی برای ایجاد تغییر مؤثر نیست.
این مفهوم در واقعیت درمانی ظهور میکند که بیان میکند: «انتخابهای رفتاری توسط کنترل داخلی تعیین می‌شوند.» یک درمانگر واقعیتگرا برای افزایش آگاهی شما از این انتخابهای قابل کنترل تلاش میکند.
22 %
342,000
267,700 تومان
300+ فروش در هفته گذشته
500+ نفر بیش از ۲ بار این کالا را خریده‌اند
500+ نفر به این کالا علاقه دارند
در سبد خرید 1000+ نفر
1000+ بازدید در 24 ساعت اخیر
مسئولیت
در واقعیت درمانی، کنترل به طور نزدیک با مسئولیت مرتبط است. به گفته‌ی دکتر گلاسر «زمانی که افراد انتخابهای نامناسبی می‌کنند، به طور غیرمسئولانه تلاش می‌کنند نیازهای خود را برآورده کنند.» براساس این مفهوم، واقعیت درمانی به افزایش پاسخگویی شما نسبت به رفتارهایتان می‌پردازد.
اقدام
به گفته‌ی واقعیت درمانی، اقدامات شما بخشی از رفتار کلی شما هستند. همچنین اشاره میکند که می‌توانید بر اقدامات خود مدیریت داشته باشید. در نتیجه، درمانگر روی تغییر اقدام‌ها برای تغییر رفتار تمرکز خواهد کرد.
این روش شامل ارزیابی اقدام‌های کنونی، اینکه تا چه اندازه نیازهای شما را برآورده می‌کنند و برنامهریزی اقدام‌های جدیدی است که این نیازها را برآورده خواهند کرد.
لحظه‌ی حال
واقعیت درمانی بیان میکند که رفتار و اقدام‌های کنونی تحت تاثیر گذشته نیستند. در عوض ادعا میکند که رفتار کنونی بر اساس نیازهای برآورده نشده‌ی کنونی تعیین می‌شود. این روش از رویکرد اینجا و اکنون برای مسئولیت و اقدام استفاده میکند.
چه زمانی از واقعیت درمانی استفاده می‌شود؟
شما می‌توانید از واقعیت درمانی در سناریوها و روابط مختلفی استفاده کنید، از جمله:
- درمان فردی
- درمان خانواده
- والدگری
- مشاوره‌ی زناشویی
- آموزش
- مدیریت
- روابط با همکاران
- دوستی‌ها
- اعتیاد
84 %
305,000
49,900 تومان
300+ فروش در هفته گذشته
500+ نفر بیش از ۲ بار این کالا را خریده‌اند
500+ نفر به این کالا علاقه دارند
در سبد خرید 500+ نفر
500+ بازدید در 24 ساعت اخیر
واقعیت درمانی در مقابل روانپزشکی و روان‌درمانی سنتی
روانپزشکی و روان‌درمانی سنتی سعی دارند علت‌های زیربنایی مشکلات یک فرد را درک کنند. همچنین روی افکار، احساسات و رفتارهای ناخودآگاه تمرکز می‌کنند. در حالی که واقعیت درمانی بر لحظه‌ی حال تاکید میکند. هدف، تغییر رفتار کنونی برای حل مشکلات سلامت روان و بهبود روابط است.
دکتر گلاسر بر این باور بود که عدم ارتباط با دیگران در هسته‌ی نارضایتی افراد و بسیاری از علائم روانی و جسمی قرار دارد. علاوه بر این، واقعیت درمانی ایده‌ی بیماری‌های روانی را رد میکند. دکتر گلاسر معتقد بود که افراد بیمار روانی نیستند، بلکه فقط رفتارهای نامناسبی را برای برآورده کردن نیازهای خود انتخاب می‌کنند.
انتقادات و محدودیت‌های واقعیت درمانی
همه‌ی رشته‌ها و متخصصین سلامت روان این روش را قبول ندارند. بعضی آن را به خاطر موارد زیر مورد انتقاد قرار داده‌اند:
- مخالفت با بیماری‌های روانی: دکتر گلاسر ادعا کرد که بیماری‌های روانی وجود ندارند. همین این ادعا واکنش‌های منفی را از جانب جامعه‌ی روانپزشکی به دنبال داشته است.
- پتانسیل تحمیل نظرات: یک درمانگر واقعیتگرا به افراد کمک میکند تا اقدام‌های جدیدی را توسعه دهند. بعضی می‌گویند که این روش این امکان را به درمانگر میدهد که ارزش‌ها و قضاوت‌های خود را تحمیل کند.
- رویکرد ضد دارویی: دکتر گلاسر بیان کرده که هرگز نیاز به دارو برای درمان مشکلات سلامت روان وجود ندارد. منتقدان می‌گویند او می‌توانست مزایای درمان‌های سنتی را نسبت به داروها ذکر کند، به جای اینکه آنها را به طور کامل رد کند.
- بی‌توجهی به ناخودآگاه: برخی افراد می‌گویند که واقعیت درمانی از قدرت ناخودآگاه ما غافل می‌شود.
- محدودیت به لحظه‌ی حال: واقعیت درمانی،بر خلاف اشکال سنتی درمان، سعی در درک درگیری‌های گذشته ندارد.
76 %
148,000
36,000 تومان
500+ نفر بیش از ۲ بار این کالا را خریده‌اند
500+ نفر به این کالا علاقه دارند
200+ فروش در هفته گذشته
در سبد خرید 1000+ نفر
100+ بازدید در 24 ساعت اخیر
تکنیکهای واقعیت درمانی
واقعیت درمانی شامل تکنیکهای مختلفی برای تغییر رفتار کنونی شما است. در این بخش با ذکر مثال به بررسی بعضی از این تکنیک‌ها می‌پردازیم.
خودارزیابی
یک درمانگر از تکنیکهای خودارزیابی برای کمک به شما در شناسایی اقدام‌های کنونی‌تان استفاده خواهد کرد. این به عنوان پایه‌ای برای برنامهریزی اقدام‌های جدید عمل میکند.
او ممکن است سوال‌هایی مثل سوالات زیر از شما بپرسد:
- تصورات شما درباره‌ی اهدافی که به آنها دست یافته‌اید و آن‌هایی که دست نیافته‌اید چیست؟
- آیا اهداف کنونی شما واقع بینانه هستند؟
- چقدر آماده‌اید که تغییر کنید؟
عموما یک درمانگر به‌طور مکرر از این تکنیک در طول جلسات شما استفاده خواهد کرد.
برنامهریزی اقدام
بعد از خودارزیابی، درمانگر شما را در برنامهریزی اقدام راهنمایی خواهد کرد. هدف، برنامهریزی اقدام‌های جدیدی است که به بهینه‌سازی نیازهای شما بپردازد.
خصوصیات این اقدام‌ها باید با لیست زیر تطابق داشته باشند:
- ساده باشند.
- مشخص باشند.
- قابل اندازه گیری باشند.
- دست یافتنی باشند.
- روی نتایج تمرکز کنند، نه بر اساس اقدام‌هایی که باید از آنها پرهیز شود.
- فوری یا محدود به زمان باشند.
بازنمودی (Reframing)
درمانگر در بازنمودی مفهومی را به صورت مثبت یا کمتر منفی بیان میکند. این میتواند به تغییر نگرش شما از «مشکل محور» به «راه حل محور» کمک کند.
مثلا ممکن است بگویید که نمی‌توانید بی‌احترامی دیگران را تحمل کنید. یک درمانگر واقعیتگرا مشکل را بازنویسی کرده و می‌گوید: «احساس احترام از جانب دیگران برای شما مهم است.» این به شما کمک میکند تا درون مشکلات به دنبال راه‌حل‌ها باشید.
تمرین رفتاری
تمرین رفتاری شامل تمرین رفتارهای اجتماعی مناسب است. به عنوان مثال درمانگر ممکن است از شما بخواهد رفتارها را تصور کنید یا درباره آنها صحبت کنید. یا شما ممکن است موقعیت را با درمانگر خود بازی کنید. زمانی که این موقعیت در واقعیت روی میدهد، شما برای واکنش به رفتار مناسب آماده خواهید بود.
335,000 تومان
100+ فروش در هفته گذشته
500+ نفر بیش از ۲ بار این کالا را خریده‌اند
500+ نفر به این کالا علاقه دارند
در سبد خرید 1000+ نفر
1000+ بازدید در 24 ساعت اخیر
چگونه یک درمانگر واقعیتگرا پیدا کنید؟
به دنبال یک متخصص با تجربه و مورد تایید در حوزه‌ی بهداشت روان باشید که در خصوص واقعیت درمانی آموزش تخصصی دیده باشد. افراد زیر می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای شما باشند:
- روانپزشک
- روان درمانگر
- مشاور بالینی
- مشاور مدرسه
- درمانگر شناختی رفتاری
اگر از پزشک یا دوست‌تان درخواست کرده‌اید که شخصی را به شما معرفی کند باید حتما قبل از مراجعه، مدارک شخص معرفی شده را بررسی کنید و نظرات آنلاینی که درباره‌ی خدماتشان نوشته شده است را هم به خوبی بررسی کنید. همیشه کسی را انتخاب کنید که با او احساس راحتی داشته باشید. اگر با اولین درمانگری که تماس می‌گیرید ارتباطی برقرار نکردید، به درمانگر دیگری مراجعه کنید. این موضوع هیچ اشکالی ندارد و نباید بابت آن ناراحت باشید.
339,500 تومان
100+ فروش در هفته گذشته
500+ نفر به این کالا علاقه دارند
در سبد خرید 500+ نفر
1000+ بازدید در 24 ساعت اخیر
جمع‌بندی پایانی
واقعیت درمانی رفتار را به عنوان یک انتخاب می‌بیند. این روش بر پایه‌ی پذیرش مسئولیت این انتخاب‌ها و انتخاب اقدام‌های موثرتر بنا شده است و گفته می‌شود که به علائم روانی و مشکلات سلامت روان کمک میکند. با این حال به دلیل رویکرد غیرسنتی‌اش، انتقادات زیادی را به خود اختصاص داده است. اگر به این روش علاقمند هستید، حتما با درمانگری کار کنید که به‌طور حرفهای در واقعیت درمانی آموزش دیده باشد.
منبع: HealthLine
پاسخ به چند پرسش
واقعیت درمانی چیست؟
واقعیت درمانی یک روش مشاوره است که رفتارها را به عنوان انتخاب‌ها می‌بیند و بر مسئولیت‌پذیری افراد در قبال انتخاب‌هایشان تمرکز میکند. این روش به افراد کمک میکند تا رفتارهای موثرتری انتخاب کنند تا نیازهایشان را برآورده سازند.
تئوری انتخاب در واقعیت درمانی چیست؟
تئوری انتخاب بیان میکند که انسانها پنج نیاز اساسی دارند: بقا، عشق و تعلق، قدرت یا دستاورد، آزادی یا استقلال و سرگرمی یا لذت. این نظریه نشان میدهد که رفتارها ناشی از تلاش برای برآورده کردن این نیازها هستند.
هدف اصلی واقعیت درمانی چیست؟
هدف اصلی واقعیت درمانی کمک به افراد در شناسایی رفتارهایشان و انتخاب رفتارهای موثرتر است تا بتوانند ارتباطات بهتری با دیگران برقرار کنند.
یک درمانگر واقعیت گرا چه کارهایی انجام میدهد؟
درمانگر واقعیتگرا به افراد کمک میکند تا رفتارهای غیرموثر را شناسایی کرده و آنها را به رفتارهای موثر تبدیل کنند. همچنین، او بر روی افزایش آگاهی افراد از انتخابهای کنترل شده کار میکند.
تکنیکهای اصلی واقعیت درمانی کدامند؟
تکنیکهای اصلی شامل خودارزیابی، برنامهریزی اقدام، بازنمودی (reframing) و تمرین رفتاری است.
چگونه واقعیت درمانی با مشکلات روانی برخورد میکند؟
واقعیت درمانی سعی میکند رفتارهای کنونی را تغییر داده و بر نیازهای برآوردهنشده افراد تمرکز میکند، به جای بررسی زمینههای گذشته مشکلات.
آیا واقعیت درمانی به دارو نیاز دارد؟
واقعیت درمانی معتقد است که دارو هرگز برای درمان مشکلات سلامت روان لازم نیست، هرچند این ایده با انتقاداتی از سوی برخی پزشکان همراه بوده است.
قبل از شروع واقعیت درمانی چه کارهایی باید انجام دهم؟
مهم است که درمانگری را بیابید که به طور حرفهای در واقعیت درمانی آموزش دیده باشد و با او احساس راحتی داشته باشید.
واقعیت درمانی مناسب کدام گروهها است؟
واقعیت درمانی میتواند برای افرادی که در درمان فردی، درمان خانواده، والدگری، مشاوره زناشویی، آموزش و مدیریت مشکل دارند، مناسب باشد.
آیا واقعیت درمانی اثربخش است؟
تحقیقات زیادی درباره اثربخشی واقعیت درمانی انجام نشده، اما این روش در فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته است.
انتقادات اصلی به واقعیت درمانی چیست؟
انتقادات شامل مخالفت با مفهوم بیماری‌های روانی، احتمال تحمیل نظرات درمانگر، و بی‌توجهی به ناخودآگاه است.
جزئیات پذیرش مسؤلیت در واقعیت درمانی چیست؟
واقعیت درمانی بر این اصل استوار است که وقتی افراد انتخابهای نامناسبی می‌کنند، به طور غیرمسؤلانه سعی می‌کنند نیازهای خود را برآورده کنند.
چرا نیازها در تئوری انتخاب اهمیت دارند؟
نیازها به نشان‌دهنده رفتارها و انتخابهای ما کمک می‌کنند و مشخص می‌کنند که چرا برخی رفتارها به مشکلات روانی منجر می‌شوند.
چگونه می‌توانم بفهمم که آیا واقعیت درمانی برای من مناسب است یا خیر؟
در صورتی که به دنبال تغییر رفتارهای غیرموثر و برقراری ارتباطات بهتر هستید، واقعیت درمانی میتواند گزینه مناسبی باشد.
آیا واقعیت درمانی تمرکز بر گذشته دارد؟
خیر، واقعیت درمانی بر روی رفتارهای کنونی و نیازهای برآوردهنشده تمرکز دارد و به فهم درگیری‌های گذشته نمی‌پردازد.
درمانگران واقعیتگرا معمولا چه مدارکی دارند؟
درمانگران واقعیتگرا معمولا باید دارای مجوز بهداشت روان و آموزش معتبر در زمینه واقعیت درمانی باشند.
سبک مشاوره در واقعیت درمانی به چه صورت است؟
این سبک مشاوره غالبا شامل گفتگوهای فعال، تمرین‌های رفتاری و ارزیابی‌های دوره‌ای از اقدام‌ها و نیازها است.
چطور می‌توانم یک درمانگر واقعیتگرا پیدا کنم؟
می‌توانید از پزشک خود یا دوستانتان برای پیدا کردن درمانگر کمک بگیرید و همچنین به بررسی نقدها و مدارک درمانگران در اینترنت بپردازید.
واقعیت درمانی چه تفاوتی با روانپزشکی سنتی دارد؟
واقعیت درمانی بیشتر بر تغییر رفتارهای فعلی تأکید میکند، در حالی که روانپزشکی سنتی بر درک علل زیربنایی مشکلات تمرکز دارد.
آیا درمانگران واقعیتگرا ارزش‌های خود را به مراجعان تحمیل می‌کنند؟
برخی از منتقدان معتقدند که این امکان وجود دارد که درمانگران ارزش‌های خود را تحمیل کنند، بنابراین مهم است که درمانگری را پیدا کنید که به نیازها و انتخابهای شما توجه کند.
