داستان نخ‌نمای اسباب بازی‌ !

نمایشگاه و کنفرانس‌های مطبوعاتی کنگره‌ی جهانی موبایل امسال هم تمام شدند. حتما بهتر از ما می‌دانید که از یکی دو ماه قبل از شروع به کار MWC امسال، آن‌قدر خبر و شایعه‌ درباره‌ی گوشی‌ها و محصولاتی که شرکت‌های بزرگ قصد رونمایی از آن‌ها داشتند، منتشر شده بود که به جرات می‌توان گفت، کنفرانس‌های مطبوعاتی هیچ‌کدام از این مجموعه‌ها دیگر آن‌چنان چنگی به‌دل نمی‌زد. تقریبا همه‌چیز از قبل معلوم شده بود؛ این‌که پرچمدار بعدی ال‌جی قرار است چه مشخصات سخت‌افزاری‌ داشته باشد یا حتی این که سامسونگ چطور می‌خواهد در یک سال آینده سهم‌اش از بازار تلفن‌های همراه هوشمند را حفظ کند.

وقتی تمام اعدام و ارقام، پیش از کنفرانس‌های رونمایی لو رفته باشند و نیم دو جین عکس بی کیفیت از این گوشی‌های پرچمدار جدید، اینترنت را پر کرده باشند، می‌توان یک پیام واضح از این وضعیت گرفت. احتمالا با ما هم عقیده هستید که مدیران بازاریابی شرکت‌های بزرگ و صاحب سبک مثل همین سامسونگ و ال‌جی زیرک‌تر از این حرف‌ها هستند که مشخصات سخت‌افزاری و تصاویر محصولات جدیدشان، از مثلا گمرک هند لو برود و آن‌ها هم دست روی دست‌شان بگذارند. همان‌طور که پیش از این هم بارها درباره‌اش سخن گفته‌ایم؛ احتمالا این نمایش یک رویکرد جدید بازاریابی است؛ رویکردی که حداقل تا به امروز جواب داده و باعث رشد فروش محصولات جدید در بازار تلفن‌های همراه هوشمند شده است.

مدیران بازاریابی شرکت‌های بزرگ و صاحب سبک مثل سامسونگ و ال‌جی زیرک‌تر از این حرف‌ها هستند که مشخصات سخت‌افزاری و تصاویر محصولات جدیدشان، از مثلا گمرک هند لو برود.

اما نمی‌شود که قبل از بازی تمام برگ‌های برنده را رو کرد و انتظار برنده شدن هم داشت. مسوولان ال‌جی و سامسونگ با هوشمندی آن قسمتی از اطلاعات را که مستقیما به پرچمداران بعدی‌شان مربوط می‌شد را به‌شکل مویرگی در اختیار رسانه‌ها و طرفداران‌شان قرار دادند. اما از طرف دیگر در جریان کنفرانس‌های مطبوعاتی‌شان یک دفعه ورق برگشت و کلی گجت عجیب و غریب که با این پرچمداران جدید کاملا هماهنگ بودند، رو شدند. اتفاقی که برای بسیاری از کارشناسان و اصحاب رسانه هیجان‌انگیز به‌نظر می‌رسید و به‌نظرشان انقلابی در صنعت طراحی و تولید گوشی‌های هوشمند به‌شمار می‌رفت. اما اگر نیم نگاهی به تاریخ تکنولوژی بیاندازیم و نمونه‌هایی مشابه را در کنار ماجراهای MWC امسال قرار دهیم، دیگر همه‌چیز آن‌قدرها هم شیک و هیجان‌انگیز به‌نظر نمی‌رسد.

بیاید به سال ۲۰۰۹ میلادی و نمایشگاه E3 برگردیم. برای آن دسته از خواننده‌هایی که با E3 آشنایی ندارند، این نمایشگاه یکی از بزرگ‌ترین گردهمایی‌های صنعت بازی به‌شمار می‌رود که در بهار هر سال در کشور ایالات متحده برگزار می‌شود. چهار سال از عرضه‌ی کنسول‌های نسل هفتمی ایکس‌باکس ۳۶۰ و پلی‌استیشن۳ می‌گذرد و در این سال‌ها مدیران ارشد هر دو شرکت مایکروسافت و سونی هرچه در آستین داشتند برای گیمرها و طرفداران بازی رو کرده‌اند. مدیران هر دو شرکت خوب می‌دانند که باید طول عمری ۱۰ ساله را برای کنسول‌های‌شان تضمین کنند؛ اما چطور؟ ساده‌ترین و سردستی‌ترین راه معرفی گجت‌های جانبی است؛ گجت‌هایی که یک دفعه از راه می‌رسند و شیوه‌ی کاربری کنسول‌های‌شان را تغییر می‌دهند.

همین‌طور هم شد و در جریان نمایشگاه E3 سال ۲۰۰۹ میلادی به‌شکل کاملا خودجوش مایکروسافت از حسگر حرکتی Kinect رونمایی کرد و سونی هم از حسگر Move. در ابتدا مدیران هر دو شرکت تاکید داشتند که محصولات جدیدشان کلی انقلابی هستند و قرار است آینده‌ی صنعت بازی را تغییر بدهند. اما آن دسته از کارشناسانی که ذات بازی را خوب می‌شناختند زیر بار این حرف‌ها نرفتند و از این حسگرهای حرکتی صرفا به‌عنوان پدیده‌ای جدید با طول دوره‌ی مصرف محدود، استقبال کردند.

اگر نیم نگاهی به تاریخ تکنولوژی بیاندازیم و نمونه‌هایی مشابه را در کنار ماجراهای MWC امسال قرار دهیم، دیگر همه‌چیز آن‌قدرها هم شیک و هیجان‌انگیز به‌نظر نمی‌رسد.

پروژه‌ی حسگر حرکتی Move خیلی زود به شکستی تجاری تبدیل شد و اگر رویکرد هوشمندانه‌ی مدیران مایکروسافت در تولید بازی‌های آماتوری و بی‌نهایت ساده نبود، این اتفاق بدون شک برای Kinect هم می‌افتاد. اما اگر برگردیم و به سیاست‌های بازاریابی سونی و مایکروسافت نگاهی دقیق‌تر بیاندازیم، معرفی این حسگرهای حرکتی در سال ۲۰۰۹ یکی از بهترین و امتحان‌ پس داده‌ترین روش‌های ممکن برای حفظ تمرکز بازار روی ایکس‌باکس ۳۶۰ و پلی‌استیشن۳ به‌نظر می‌رسد. سونی و مایکروسافت با استفاده از Move و Kinect طول عمر این دو کنسول را تا همین حالا کش دادند و استفاده از آن‌ها را حداقل برای ۵ سال دیگر توجیه کردند.

برگردیم به همین امسال و کنگره‌ی جهانی موبایل ۲۰۱۶. همه چیز درباره‌ی گوشی‌های پرچمدار جدید مشخص شده بود؛ این‌که سایز صفحه‌ی نمایشگرشان چقدر است؛ پردازنده‌شان چند هسته‌ای است و برای‌شان چند گیگابایت حافظه‌ی داخلی درنظر گرفته شده. اما هیچ‌کس نمی‌دانست قرار است ال‌جی، سامسونگ و سونی در جریان کنفرانس‌های مطبوعاتی‌شان و در اقدامی هماهنگ و بازهم خیلی خودجوش دوربین‌های ۳۶۰درجه، هدست‌های واقعیت مجازی و توپ‌های رباتیک بانمک رو کنند. این همان ترفند بازاریابی جدید ابر شرکت‌های تولیدکننده‌ی گوشی‌های هوشمند است. همان ترفندی که ۷ سال پیش سونی و مایکروسافت به‌کار بستند تا طول عمر کنسول‌‌های‌شان را افزایش بدهند.

هیچ‌کس نمی‌دانست قرار است ال‌جی، سامسونگ و سونی در اقدامی هماهنگ و بازهم خیلی خودجوش دوربین‌های ۳۶۰درجه، هدست‌های واقعیت مجازی و توپ‌های رباتیک بانمک رو کنند.

حالا همه‌ی این بازی‌ها و ترفندها بخاطر چیست؟ برای این‌که شرکت‌های بزرگ تولیدکننده‌ی گوشی‌های تلفن‌همراه هوشمند بتوانند برای مدت بیش‌تری سیاست طراحی و عرضه‌ی یک یا دو پرچمدار جدید در هر سال را کش بدهند و خریداران را مجاب کنند که هر سال باید گوشی‌های‌شان را عوض کنند. تا چند سال پیش دوربین خفن‌تر و پردازنده‌ی قوی‌تر توجیه دست به جیب شدن بود و حالا هم اسباب بازی‌ های با نمک‌تر و مثلا کاربردی‌تر بهانه‌ی تهیه‌ی گوشی‌های هوشمند مدل بالاتر شده‌اند. البته ممکن است خیلی از شما با نظر نویسنده‌ی متن موافق نباشید و به نظرتان ال‌جی G5 با طراحی ماژولارش قرار است جریان‌سازی کند و گلکسی S7 هم کامل‌ترین گوشی هوشمندی است که نسل بشر به‌خودش دیده. اما خوش‌بختانه سرعت پیشرفت تکنولوژی آن‌قدر زیاد شده که دیگر حتی صبر کردن و به‌تماشا نشستن هم کار دشواری نیست. زمان مشخص خواهد کرد که آیا سیاست اسباب بازی‌ با تمرکز بر مشتری‌مداری اتخاذ شده یا صرفا یک استراتژی حساب‌شده برای حفظ سهم بازار از طرف شرکت‌های بزرگ تولیدکننده‌ی گوشی بوده است.