گذشته و حال ۱۷ شرکت اینترنتی برتر دهه ۹۰ میلادی

حباب دات-کام (یک حباب اقتصادی در خلال سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰) دورهای را پدید آورد که باعث درخشش ستاره بخت و اقبال شرکتهای تکنولوژیک اینترنتی شد. یک درخشش سریع و کوتاه. در این دوره شرکتهای مدرن اینترنتی زیادی تاسیس شدند، در دورهای کوتاه سودهای بسیار کسب کردند و افزایش قیمت سهامشان را دیدند اما با ترکیدن حباب در سالهای 1999 تا 2001 آسیبهای بسیاری متحمل شدند و بعضا کاملا شکست خوردند. ریشههای بسیاری از شرکتهای بزرگ تکنولوژیک را باید در این دوره جست و جو کرد. در واقع گرچه بسیاری از این شرکتها در توسعه کسب و کار خود ناکام ماندند اما مقدمات حضور شرکتهای بزرگ و قدرتمند امروزی را فراهم آوردند.
در این نوشته قصد داریم تعدادی از بزرگترین شرکتهایی که در این سالها پاگرفتند را بررسی کنیم و ببینیم بازیگران کلیدی آن دوره در حال حاضر چه شرایطی دارند؟
1- Broadcast.com
این شرکت در حوزه رادیوی اینترنتی فعالیت میکرد. با نام AudioNet در سال 1995 شروع به کار کرد و نهایتا در سال 1999 با قیمت 5.7 میلیارد دلار به یاهو فروخته شد. سه موسس این شرکت در پی فروش آن میلیاردر شدند و در حوزههای متفاوتی به سرمایهگذاری پرداختند.
2- GeoCities
یک سرویس میزبانی وب و مسئول طراحی بسیاری از سایتهایی که در پایان دهه نود میدیدیم و طراحی ضعیف و عجیبی هم داشتند. این شرکت در سال 1994 تاسیس شد، در سال 1998 عرضه عمومی سهام را تجربه کرد و یک سال بعد بوسیله یاهو خریداری شد.
3- theGlobe.com
این شرکت در زمینه سایتهای شبکههای اجتماعی فعال بود و در سال 1994 تاسیس شد. 4 سال بعد در سال 1998 عرضه عمومی شد و بیشترین افزایش قیمت سهام (606 درصد) در روز اول عرضه را تجربه کرد که تا آن تاریخ اتفاق افتاده بود. در سال 2001 با ترکیدن حباب اقتصادی دات-کام قیمت سهام این شرکت هم از 97 دلار برای هر سهم به زیر 10 سنت برای هر سهم رسید. از آن زمان تا سال 2008 که شرکت به کار خود پایان دهد تلاشهای زیادی برای کاهش هزینهها انجام داد اما نهایتا در سال 2008 فعالیتهای این شرکت متوقف شدند.
4- Napster
Napster یکی از اولین و پرکاربردترین سایتهای بهاشتراکگذاری موسیقی بود. این شرکت درگیر شکایتها و جدالهای حقوقی بود و در نهایت تعطیل شد. پس از آن ابتدا بوسیله شرکت Roxio و بعد توسط شرکت Best Buy خریداری و نهایتا در سرویس موسیقی آنلاین Rhapsody ادغام شد.
5- (Infospace (Blucora
Naveen Jain شرکت مایکروسافت را رها کرد و Infospace را در سال 1996 تاسیس کرد. این سایت طراحی شده بود تا یک سایت زرد باشد که منابع مالی خود را از طریق تبلیغات تامین میکند و چترومهایی هم برای ایجاد استقبال مخاطبان دارد. در سال 1998 با عرضه عمومی InfoSpace موفق شد 75 میلیون پول به جیب بزند و پس از آن در سال 2000 شرکت Go2Net را خریداری کرد. شیوههای حسابرسی و برخی فعالیتهای جنجالبرانگیز و غیرقانونی که باعث شدند ضرر 282 میلیون دلاری شرکت اعلام نشود و به جای آن در صورتهای مالی سود 46 میلیون دلاری درج شود کار را برای مدیر عامل Infospace دشوار کرد و با فشار هیات مدیره در سال 2002 از کار برکنار شد. در همین سال سهام شرکت از قیمت 1305 دلار در سال 2000 به قیمت 2.67 دلار رسید. این شرکت تحولات دیگری را هم طی کرده و در حال حاضر به Blucora تغییر نام داده است.
6- lastminute.com
این سایت بریتانیایی که در حوزههای مسافرتی فعال بود در سال 1998 بنیانگذاشته شد و در سال 2002 نزدیک به 500 هزار کاربر روزمره داشت. lastminute.com در سال 2000 عرضه عمومی سهام را پشت سرگذاشت و در سال 2001 حدود 54 میلیون دلار خسارت را گزارش کرد. در سال 2005 هم این شرکت توسط شرکت Sabre خریداری شد؛ شرکتی که حوزه تکنولوژی توریسم و جابهجایی مسافر فعال است و در آمریکای شمالی بزرگترین سیستم رزرو سفرهای هوایی را دارد.
7- Lycos
سایت Lycos در سال 1994 آغاز به کار کرد و به سرعت به عنوان یک درگاه وب در دهه 90 محبوب شد که درآمدش را هم از طریق آگهیها به دست میآورد. سهام Lycos در سال 1996 عرضه عمومی شد و برخلاف بسیاری از شرکتهای این لیست هنوز سرپا است و به کارش ادامه میدهد.
8- AltaVista
یکی از اولین موتورهای جستجوگر وب AltaVista بود. این شرکت در سال 1995 تاسیس شد، یک سال بعد AltaVista تامینکننده اصلی نتایج جستجو برای وبسایت یاهو بود. گرچه این شرکت پیشرو بود و نسبت به بسیاری از رقبا زودتر در حوزه کار موتورهای جستجوگر فعال شده بود اما بازی را به گوگل باخت؛ با این حال یاهو این شرکت را هم در سال 2003 خرید و نهایتا در سال 2013 هم آن را تعطیل کرد.
9- Yahoo
اینکه یاهو چه سرنوشتی خواهد داشت هنوز مشخص نیست، ورایزن بخش اصلی کسب و کار یاهو را به قیمت 4.8 میلیارد دلار خریداری کرده و باید دید چه در انتظار این شرکت است اما در میانه دهه نود هیچکس فکر نمیکرد چنین روزهایی هم برای یاهو فرا برسد. یاهو در سال 1994 تاسیس شد. سایتی با قابلیت جستجوی وب، خواندن خبر، ارسال ایمیل و … یاهو برای بسیاری از کاربران در آن سالها خود اینترنت بود. با این حال یاهو به مرور و با گذر ایام یک زوال تدریجی را تجربه کرد. گرچه حتی در سپتامبر 2016 یاهو هنوز یکی از سایتهای پربازدید جهان است اما باید پذیرفت که این شرکت با وجود همه تلاشهایش مثل استخدام مریسا مایر و خرید تامبلر در رقابت با غولهای دیگر دنیای تکنولوژی بازی را واگذار کرد
10- Pets.com
این سایت همانطور که از نامش هم پیداست یک نام و یک وظیفه ساده و سرراست داشت. فروش لوازم مربوط به حیوانات خانگی. Pets.com در سال 1998 تاسیس شد. در دوره خود بسیار نوپا بود و گرچه در آغاز کار از حمایتهای خوبی برخوردار شد اما ظرف دوسال 300 میلیون دلار سرمایه را به باد داد و شکست خورد.
11- Kozmo
15 سال پیش از اینکه آمازون با قدرت فعلیاش شیوه خرید آنلاین را متحول کند سایت Kozmo.com تاسیس شد. این سایت که در سال 1998 کار خود را آغاز کرد به مخاطبان وعده داده بود ظرف یک ساعت به صورت مجانی گستره وسیعی از اقلام را به دستشان برساند. برخی از تحلیلگران این پرسش را مطرح کردند که چنین شرکتی، شرکتی که بخواهد یک ساعته و به شکل مجانی همه کالاهایش را به دست مخاطبان برساند، اصولا چطور میتواند سودآور هم باشد؟ این پرسش کاملا منطقی بود و شرکت هم دقیقا به همین دلایل نتوانست سودآور باشد و در سال 2001، سه سال پس از آغاز به کار تعطیل شد.
12- Startups.com
در این سالها شرکتهایی که فضاهای کاری مشترک ایجاد کنند و به رشد کسب و کارها سرعت بخشند همه جا به وفور دیده میشوند اما در دهه نود زیرساختهای لازم برای وجود چنین شرکتهایی چندان فراهم نبودند. در آن سالها بود که Startups.com وارد صحنه شد. این شرکت با نرخ 25 هزار دلار، برنامه کسب و کار شما را تنظیم میکرد و تنظیم دکور، مبلمان، سرویسهای قانونی، بازاریابی و بیمه را هم بهعهده میگرفت. مواردی که در سالهای بعد اساسا از هم جدا و به سرویسهایی مجزا تبدیل شدند. این شرکت در سال 2000 کار خود را به شکل رسمی آغاز کرد اما با ترکیدن حباب دات-کام مثل بسیاری از شرکتهای دیگر دچار بحران شد و در سال 2002 به کار خود پایان داد.
13- Boo.com
این شرکت یک خرده فروشی آنلاین پوشاک بود که در سال 1999 تاسیس شد. 18 ماه طول کشید تا شرکت نابود شد و در نهایت 135 میلیون دلار سرمایه هم به هدر رفت. البته موسس این شرکت، Ernst Malmsten مدتی بعد از این شکست کتابی نوشت با نام Boo Hoo: A dot.com Story from Concept to Catastrophe تا درسهای این شکست را برای سایر مدیران و اندیشمندان مکتوب کند.
14- Webvan
در سال 1996 مردی با نام Louis Borders موسس کتابفروشیهای Borders سعی کرد با تاسیس شرکت Webvan یک ایده جسورانه را عملی کند. ایده یک فروشگاه آنلاین خرده فروشی که کاری کند مردم برای خرید نیازی نداشته باشند از خانه خارج شوند. شرکت برای عملی کردن این ایده چند سالی دست و پا زد اما نهایتا در سال 2001 کاملا شکست خورد. با این حال رویای Louis Borders هرگز رها نشد. آمازون این ایده را پی گرفت و با یک دهه تلاش این ایده را عملی کرد. آمازون در روند کار خود از برخی زیرساختها و مدیران شرکت Webvan هم استفاده کرد.
15- Excite
Excite از اولین سرویسهای آنلاین اینترنت بود که در سال 1994 بوسیله تعدادی از دانشجوهای دانشگاه استنفورد تاسیس شد. این سایت با قابلیت جستجوی وب، یک درگاه وب بود. این سرویس به شکل رسمی در سال 1995 به راه افتاد و یک سال بعد هم سهام آن عرضه عمومی شد. در این عرضه شرکت Intuit حدود 19 درصد از سهام Excite را خرید. در ادامه این شرکت یکی از رقبا با نام Netbot را هم خرید و با Ticketmaster برای فراهم کردن رزرو آنلاین بلیت قرارداد بست. با این حال سال 1998 ضرر و زیان بالا گرفت به شکلی که شرکت اعلام کرد در این سال، 30 میلیون دلار ضرر داده است. نهایتا Excite مجبور شد با @Home Network ادغام شود و Excite@Home تشکیل شد. این ادغام نتوانست نجات بخش باشد و در سال 2001 Excite@Home برشکست شد.
16- Infoseek
Infoseek در سال 1994 تاسیس شد. سال 1997 بود که تعداد بازدیدکنندههای ماهانه سایت به 7.3 میلیون نفر رسید. یک سال بعد شرکت Disney آن را خریداری کرد و با یک شرکت دیگر که تحت تملک داشت یعنی Starwave ادغام کرد تا Go.com تشکیل شود. از خلاقیتهای مهم شرکت Infoseek فروش تبلیغات بر مبنای «پرداخت به ازای مشاهده» و ایجاد اولین موتور جستجوگر که تحلیل رفتاری را از مبانی کار خود قرار میداد بود. گرچه همه این خلاقیتها هم نتوانست کاری کند که دیزنی متقاعد شود فعالیت این شرکت بهصرفه است بنابراین کمپانی دیزنی در سال 2001 این شرکت را تعطیل کرد.
17- (Ask Jeeves (Ask.com
این شرکت در سال 1996 تاسیس شد. پیش از آنکه گوگل وارد میدان شود و دوره جدیدی را رقم بزند Ask Jeeves بسیار محبوب بود. این سایت کاربران را به استفاده از زبان طبیعی در جستجو تشویق میکرد (زبان طبیعی یعنی همانطور که در زندگی عادی سوالی را میپرسید آن را در موتور جستجوگر هم تایپ کنید نه آنکه صرفا چند کلیدواژه مهم را تایپ کنید). این سایت هم از بحران حباب دات-کام متاثر شد اما با این وجود هنوز هم به کار خود ادامه میدهد. سایت در سال 2010 به Ask.com تغییر نام داد و وقتی برای مدیران آن روشن شد که موتور جستجوگرشان توان رقابت با گوگل را ندارد به کار موتور جستجوگر پایان دادند اما سایت پرسش و پاسخ به قوت خود باقی ماند.
منبع: Cbinsights
ممنون از مقالتون ، عالی بود