تصادف‌های مرگ‌بار پرندگان؛ برخورد با شیشه ساختمان‌ها
در ظرف سال‌های اخیر، روند تغییرات ساخت و ساز شتاب گرفته است. ساختمان‌های بلندمرتبه به نوعی تبدیل به یکی از مهم‌ترین معضلات پرندگان اعم از شهری و حتی مهاجر شده‌اند. یکی از آسیب‌های کم‌تر شناخته شده حاصل از بلندمرتبه‌سازی، برخوردهای ناخواسته پرندگان با پنجره‌های شیشه‌ای است.
تصادم منجر به مرگ یا آسیب‌دیدگی پرندگان در اثر برخورد با شیشه ساختمان‌ها، از جمله مواردی است که شاید کم‌تر از آن چه که باید مورد توجه قرار گرفته است. متاسفانه اطلاعات آماری در این زمینه، حتی در کشورهای توسعه یافته هم بسیار محدود است. اما به طور کلی آمارها نشان می‌دهد که در آمریکا سالانه بین ۱۰۰ میلیون تا یک میلیارد پرنده در اثر برخورد با شیشه ساختمان‌ها تلف می‌شوند. در ایران علیرغم حضور قابل توجه پرندگان مقیم و عبور دائم گونه‌های مهاجر، هنوز هیچ تخمینی در این زمینه ارائه نشده است.
علت اصلی تصادف‌های پرنده‌ها در هنگام روز، ندیدن شیشه ساختمان‌ها است.
پرندگان در مواجهه با شیشه، اغلب آن چه که در آن بازتاب می‌شود از جمله تصویر آسمان یا حتی تصویر فضای سبز را می‌بینند و تصویر انعکاسی مذکور، این اطمینان را به آن‌ها می‌دهد که چیز عجیب و غریبی در جلوی‌شان قرار ندارد. اما در شب هنگام با کاهش نور، میزان دید هم بالطبع کم می‌شود و در نتیجه هر نوری می‌تواند به راحتی گمراه‌کننده و یا کاذب باشد.
مساله این جاست که خطر در شرایط نامتعادل جوی و هنگامی که هوا قدری مرطوب است، حتی بیش‌تر هم هست چرا که تحت این شرایط پرنده اغلب هاله‌ای را در پیرامون هر منبع نور می‌ببیند و بر اساس غریزه، اغلب پروازهای چرخشی مرگ‌باری در پیرامون آن انجام می‌دهد که می‌تواند به نوبه خود خطرساز باشد.
تحقیقات نشان می‌دهد که دسته‌جات انبوه از پرندگان مهاجر شبانه که در شرایط عادی در ارتفاعی بالای ۱۵۰ متر پرواز می‌کنند، در هوای متغیر ارتفاع را کم کرده و به سمت نور ساختمان‌های بلند و حتی آتش سکوهای نفتی جذب شده و اغلب هم مرگ‌های دلخراشی را تجربه می‌کنند.
پرنده‌ها بیش‌تر به چه ساختمان‌هایی می‌خورند؟
تاکنون دلیل موجهی ارائه نشده که نشان دهد آیا ساختار و شکل یک بنا در برخورد یا تصادم پرنده‌ها نقش دارد یا خیر، البته نباید فراموش کرد که ساختمان‌های بلندمرتبه در این میان بی‌تاثیر نیستند. یک نکته قابل تعمق دیگر هم وجود دارد؛ رابطه بین مرگ پرنده‌ها و ساختمان‌ها را میزان شیشه به کار رفته در بنا تعیین می‌کند.
گاهی علت برخورد پرندگان با شیشه‌ها در شهرهای بزرگ تنها نزدیکی سکونت‌گاه‌های انسانی به یک زیستگاه امن با پوشش گیاهی انبوه یا حتی جایی است که به هر دلیلی برای پرندگان جذابیت دارد.
شواهد نشان می‌دهد که هر چه میزان شیشه و استفاده از نورهای سفید و قرمز در یک ساختمان بیش‌تر باشد، احتمال برخورد پرنده‌ها هم با آن بیش‌تر است. در حالی که سایر مصالح و نورهای آبی و سبز در عمل مولد خطر کم‌تری هستند.
متخصصان کانادایی درصدد هستند تا با نظارت پیوسته و بیش‌تر در کریدورهای احتمالی پروازی و مهاجرتی، الگوهایی تهیه کنند که بتوان بر اساس آن‌ها گفت دقیقا چه مناطقی از شهرها از این منظر مشکل‌دارتر هستند. نکته قابل ذکر دیگر، اهمیت اطلاع‌رسانی به شهروندان اعم از صاحبان خانه، مسئولین نظافت، سرایدارها، شهرداری و … است که در چنین مواردی می‌تواند بسیار مثبت و موثر باشد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که الصاق برچسب‌های خاص با اشکال گوناگون می‌تواند به تشخیص پرنده کمک کند.
به عنوان مثال هر شهروند می‌تواند در صورت مواجهه با لاشه‌های مرده پرندگان خصوصا اگر تعداد آن‌ها زیاد باشد، مراتب را به ارگان‌های مسئول محیط زیست یا حتی سایت‌های تخصصی پرنده‌نگری اطلاع دهد تا حداقل پایگاه داده معتبری برای انجام تحقیقات آتی فراهم شود.
دادهها و عکس‌ها از پرندگان مرده حتی اگر برای بسیاری فاقد جذابیت باشد اما در هر صورت می‌تواند کمک موثری برای پژوهشگران باشد چرا که تنها راه کسب اطلاعات از وضعیت پرندگان شهری، جمع‌آوری داده‌های بیش‌تر از آن‌ها است.
راهکارهای ساده و عملی
قابل دید کردن شیشه‌ها حتی شیشه‌های کوچک برای پرنده‌ها بالاخص در فصل بهار و پاییز که مهاجرت‌ها آغاز می‌شود، یکی از راهکارهای مهم و اساسی است. تحقیقات نشان داده که حتی پرندگان مقیم در جستجوی غذا و خواهان تعیین قلمرو نیز از این خطر مصون نیستند. بنابراین قابل دید کردن شیشه‌ها بر خلاف تصور یک امر ضروری است.
این کار اغلب چندان هزینهبر نیست چرا که حتی الصاق یک برچسب مشخص یا ریسمان ساده یا رسم نوارهای اریب افقی و عمودی در بیرون پنجره هم می‌تواند مانع نزدیک شدن پرنده به شیشه شود.
در سال‌های اخیر بسیاری از معماران مشهور خلاقیت‌هایی موثر را در نماسازی به کار گرفته‌اند که البته در همه آن‌ها هدف حفاظت از پرندگان نبوده اما کارشناسان می‌گویند که به هر حال چنین ساختمان‌هایی نه‌تنها کارآیی زیست محیطی بیش‌تر بلکه حتی جذابیت بیش‌تری هم برای خریداران دارند.
در این تصویر ساده‌ترین راهکار عملی برای حفاظت از شیشه‌های ساختمان‌های بلندمرتبه نشان داده می‌شود
در اکثر ساختمان‌های جدید، پنجره وجود دارد اما روی اغلب آن‌ها را یا یک پوشش خاص مشبک گرفته یا آن که شیشه‌هایی با زاویه خاص تعبیه شده که باعث تیره و متمایز جلوه کردن آن‌ها می‌شود. یک راه‌حل دیگر هم که در اغلب شهرهای بزرگ از جمله تورنتو، واشنگتن و حتی برخی از کلان‌شهرهای اروپایی اجرا می‌شود، کاهش یا حذف نور اضافه ساختمان‌ها در هنگام شب است. تحقیقات نشان می‌دهد که بسیاری از نورهای مصنوعی در شب نه‌تنها می‌توانند برای پرندگان مضر باشند بلکه حتی برای انسان‌ها نیز دردسرساز هستند.
سپاس از انتشار این مطلب ارزشمند????????