پرندگان خشمگین!
پرندگان خشمگین نام یک بازی ویدیویی فکری است که در سال ۲۰۰۹ میلادی، نخستین نسخه آن وارد بازار شد و پس از آن به سرعت مورد توجه عموم قرار گرفت. کم‌تر کسی باور می‌کند که پرندگان در دنیای واقعی، خشمگین باشند در حالی که بررسی‌ها نشان می‌دهد که برخی از پرندگان مانند قوها، پرندگان شکاری، شترمرغ و حتی کاکایی‌ها هم که عوام به آن‌ها مرغ دریایی می‌گویند، به نوبه خود و در زمان‌های خاص به راستی خشمگینانه رفتار می‌کنند. در این مقاله شما را با پرندگان خشمگین دنیای واقعی آشنا خواهیم کرد.
کاکایی پشت سیاه کوچک (نابالغ دو ساله). در اغلب گونه‌های کاکایی‌ها که عوام به آن‌ها مرغ دریایی می‌گویند، رفتارهای خاص تهاجمی در زمان‌های خاص دیده می‌شود.
آیا تا به حال با خشم یک پرنده مواجه شده‌اید؟ رفتارهای خصمانه در پرندگان به دلایل مختلف و البته به اشکال گوناگون دیده می‌شود: به عنوان مثال زمانی که کلاغ‌ها، جوجه گنجشک‌ها را از لانه‌شان می‌ربایند، پدر و مادر جوجه ربوده شده تا مدت‌ها به دور لانه می‌گردند و صداهایی همچون جیغ‌های کوچک از حنجره‌شان خارج می‌کنند. یا اگر بچه کلاغی به هر دلیل از لانه خود به پایین بیفتد، سایر کلاغ‌ها تا مدت‌ها در آن نقطه پرواز می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که مهاجمی به جوجه کلاغ آسیب‌پذیر نزدیک شود.
مرغ‌های مقلد آمریکایی هم که اغلب صدای سایر پرندگان، حشرات و حتی برخی از دوزیستان را تقلید می‌کنند؛ می‌توانند با حمله‌های برق‌آسا مهاجمان را از لانه‌شان دور کنند. عقاب‌ها و سایر پرندگان شکاری نیز نسبت به هر گونه تجاوز به حریم‌شان حساس هستند و رفتارهای خشمگینانه بروز می‌دهند .
لاشخورهای دریایی سیاه رنگ فریگیت(Frigate bird) ، حنجره توپ مانند قرمزی دارند و از خانواده پلیکان‌ها هستند. این پرندگان زیبا اغلب برای دزدیدن غذا از پرندگان کوچک‌تر حرکات ترسناکی انجام می‌دهند. مرغ‌های طوفان هم عادت دارند که مهاجمان را از طریق پرتاب مواد کثیف، روغنی و چسبناک از لانه‌شان دور کنند.
رقابت
مرغ دله یا لاشخور دریایی سیاه رنگ فریگیت در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری یافت می‌شود. جنس نر این پرنده کیسه توپی قرمزی دارد که از آن برای جلب توجه جنس ماده استفاده می‌کند.
مطالعات نشان می‌دهد که بسیاری از درگیری‌ها در میان حیوانات و پرندگان به دلیل رقابت‌های ستیزه‌جویانه است. دعوا و جدال‌های پرندگان اغلب به اندازه گوشتخواران درشت جثه جدی نیست هر چند که در برخی موارد این جنگ‌ها به معنای واقعی کلمه خشن و شریرانه هستند. اما در مجموع اغلب درگیری‌ها پیش از بروز جراحت، خاتمه می‌یابند. حال این پرسش مطرح است که چرا حیوانات و به طور اخص پرندگان درگیری را زود خاتمه می‌دهند؟
محققان معتقدند یک دلیل خاتمه سریع جنگ در پرندگان این است که اگر درگیری ادامه پیدا کند، در نهایت منجر به مجروح شدن افراد بیش‌تری می‌شود. اکثر گونه‌های جانوری نیز به همین دلیل از جدال‌های مرگبار پرهیز می‌کنند چرا که قرار نیست در هر جدال افراد بیش‌تری از یک جمعیت متضرر شوند.
اگر شما ظرف غذایی را در فضای آزاد برای پرندگان بگذارید، پس از اندک زمانی شاهد دعواهای میان گروهی خواهید بود. پرندگان کوچک‌تر مثل گنجشک‌ها اغلب از پرنده‌های بزرگ‌تر همچون کبوترها پرهیز می‌کنند. کبوترها از جمله پرندگانی هستند که اغلب بر سر غذا با یکدیگر دعوا راه می‌اندازند.
دعواهای میان گروهی در پرندگان به این شکل است که دو پرنده نوک‌هایشان را در هم می‌اندازند و بال‌ها را باز می‌کنند و پس از چند بار گشتن و برخورد به این طرف و آن طرف در نهایت یکی مغلوب دیگری می‌شود. پرنده مغلوب مجبور است که صحنه را دست‌کم برای مدتی ترک کند.
کوچک‌ترهای خشمگین
اغلب دعواهای پرندگان ریشه در رقابت میان افراد دارد.
قدرت و یا بزرگی جثه به این معنا نیست که لزوما هر پرنده‌ای بزرگ‌تر یا قوی‌تر باشد، دعوا به راه می‌اندازد. بارها دیده شده که گنجشکهای کوچک و خجالتی هم در فصل تخم‌گذاری، رفتارهای به شدت خصمانه عجیب و غریبی از خودشان نشان داده‌اند.
رفتار گنجشکهای باتلاقی در زمان جدال به راستی خیره‌کننده است. آن‌ها با بالا آوردن یک بال و تکان دادن آن شروع به خط و نشان کشیدن برای رقیب می‌کنند. این حالت درست شبیه زمانی است که ما دست‌هایمان را برای خداحافظی تکان میدهیم. حتی گنجشکهای معمولی هم گاهی برای رقابت در خوردن غذا، رفتارهای این چنینی از خود بروز می‌دهند.
جدال میان دو گنجشک
قریب پنج سال پیش، یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه دوک (Duke University)، رفتارهای گنجشکهای باتلاقی را به دقت زیر نظر گرفتند. ریندی اندرسون (Rindy Anderson) به عنوان یکی از محققانی که در این مطالعه حضور داشته، با بخش خبری مجله جغرافیای ملی (نشنال جئوگرافی) مصاحبه‌ای انجام داده و در آن مساله را این طور توضیح داده که سوال ما این بود که آیا حرکت بال‌ها در گنجشکهای باتلاقی صرفا به منظور مخابره پیام است و یا دلیل دیگری دارد؟ و این که اگر پیامی مخابره می‌شود، آن پیام دقیقا چیست؟
گمان نخست محققان این بوده که چنین پیام‌هایی به دلیل آوازخوانی جنس نر احتمالا نوعی حرکت تهاجمی از نوع تعیین قلمرو هستند. اما بایستی این نکته را هم مدنظر داشت که بسیاری از پرندگان با خواندن آواز قلمرو خودشان را تعیین می‌کنند و برای تعیین قلمرو لزوما نیازی به جنگ و صرف انرژی بیهوده نیست. حال این که بتوان این رفتار را صرفا یک رفتار رقابتی در گنجشکهای نر توصیف کرد، به هر شکل کار دشواری است. تیم تحقیقاتی دکتر اندرسون در مجله اکولوژی رفتارشناسی و بیولوژی اجتماعی تلاش کرده‌اند تا ریشه این مساله را بیایند.
محققان دانشگاه دوک برای انجام تحقیقات‌شان از ۳ نوع گنجشگ رباتی تاکسیدرمی شده، استفاده کردند. در ابتدا آن‌ها گنجشکهای بی‌تحرک و صامت و سپس گنجشکهای با قابلیت حرکت از این سو به آن سو و سپس گنجشکهای رباتی با قابلیت تکان دادن بال‌ها را وارد میدان آزمایش کردند.
دعوای جغد و دارکوب
داده‌ها نشان داد که گنجشک‌ها بیش‌تر نسبت به پرنده رباتی که پرهای خودش را تکان می‌دهد، واکنش نشان می‌دهند تا پرنده‌های رباتی که آواز می‌خوانند یا بی‌حرکت باقی می‌مانند. بنابراین پروفسور اندرسون و همکارانش به این جمع‌بندی رسیدند که نحوه عکس‌العمل هر پرنده با پرنده دیگر تفاوت دارد و به راحتی نمی‌توان برای آن فرمولی مشخص ارائه کرد.
شواهد این آزمایش حاکی از آن بود که حرکت‌های پرنده رباتی نوع سوم برای سایر پرنده‌ها بسیار تحریک‌آمیز تلقی می‌شود در حالی که سایر ربات‌ها این طور نیستند. حرکات تهدیدآمیزی از این دست، در پرندگان اغلب به جنگهای خونین منتهی نمیشود مگر آن که بحث بر سر تصاحب منبع باارزشی باشد که در این مورد هم ثابت شده که پرندگان هزینه جنگ را مدنظر قرار می‌دهند.
در خاتمه بایستی یادآور شد که پرندگان همیشه استراتژی‌های ثابتی را به کار نمی‌گیرند بلکه بر اساس ظرفیت جنگیدن حریف‌شان، استراتژی مناسب را برمی‌گزینند.
منبع: nationalgeographic.com, akeetlebeetle.hubpages.com
