هفت روز با دانش (۱۵ مرداد ۹۴)
در بخش «هفت روز با دانش» مروری بر خبرهای مهمی که هفته‌ی گذشته در حوزه‌ی دانش اتفاق افتاده است داریم. با ما همراه باشید.
هفته‌ی پیش در حالی آغاز شد که تیتر یک بیشتر خبرگزاری‌های کشور، خبر از سقوط شهاب‌سنگی بزرگ در استان‌های غربی می‌داد. خبری که مثل بسیاری دیگر از اتفاقات کشور ما، با تایید و تکذیب‌های فراوان روبرو شد. در عین حال که شاهدان عینی از کرج تا تهران و قزوین گذر آن را در آسمان دیده بودند، شایعه‌هایی که بین مردم پخش شد حتی تا سقوط هواپیما هم رفت. شهاب‌سنگ شامگاه پنجشنبه ۸ مرداد در آسمان دیده شد و روز شنبه کشاورزی زنجانی مدعی شد که شهاب‌سنگ در زمین او سقوط کرده است. تصاویری نیز از آن منتشر شد که به نظر کارشناسان، تا حد زیادی ادعای کشاورز زنجانی را تایید می‌کرد. با این حال اثبات اینکه سنگ پیدا شده واقعا یک شهاب‌سنگ بوده یا خیر، به یک سری آزمایش احتیاج دارد. تا به این لحظه نیز که هیچ خبری از نتیجه‌ی آزمایش‌ها نداریم.
بیچاره خوزستانی‌ها
اوایل هفته‌ی گذشته خبری شنیدیم که حتی در رسانه‌های خارجی هم بازتاب پیدا کرد. دمای هوا در بندر ماهشهر، واقع در جنوب خوزستان به بیش از ۷۰ درجه‌ی سانتیگراد رسیده بود. این درحالیست که چنین دمای زیادی می‌تواند مخاطرات زیادی برای سلامت شهروندان داشته باشد، از گرمازدگی‌های شدید گرفته تا سکته‌ی قلبی. البته این دمایی نیست که در محیط استاندارد مراکز هواشناسی ثبت می‌شود. دمای استاندارد شاید چیزی در حدود ۴۵ درجه‌ی سانتیگراد باشد، با این حال به دلیل رطوبت شدید، دمایی که مردم احساس می‌کنند حدود ۷۰ درجه‌ی سانتیگراد است. به دمایی که احساس می‌شود و معمولا متفاوت از دمای استاندارد است، «نمایه‌ی گرما» می‌گویند. نمایه‌ی گرما بر اساس گرمای هوا و رطوبت نسبی تعیین می‌شود و نشانگر دمایی است که مردم واقعا حس می‌کنند.
اوبامایی که هوای پاک دوست دارد
باراک اوباما هرچند که هفته‌ی گذشته هنوز درگیر جر و بحث با مخالفان توافق هسته‌ای با ایران و لابی‌های صهیونیستی بود، بزرگترین طرح آمریکا برای استفاده از انرژی‌های پاک را اعلام کرد. اوباما که ظاهرا قصد دارد نامش در تاریخ آمریکا به عنوان یک رئیس جمهور خوب! ثبت شود، گفته که آمریکا می‌خواهد ظرف ۱۵ سال، تا یک‌سوم گازهای گلخانه‌ای منتشر شده از نیروگاه‌های برق آمریکا را بکاهد. این درحالیست که یک‌سوم برق آمریکا همچنان از نیروگاه‌های زغالی تامین می‌شود. صنعت زغال‌سنگ پایگاه قدرتمندی در بین جمهوری‌خواهان آمریکا دارد و آن‌ها باز هم شروع به مخالفت با اوباما کرده‌اند. قرار است این نیروگاه‌ها تعطیل شوند و به طور گسترده از نیروگاه‌های خورشیدی و بادی برای تولید الکتریسیته استفاده شود. اوباما کاهش ورود گازهای گلخانه‌ای این طرح را به اندازه‌ی کاهش گازهای گلخانه‌ای در نتیجه‌ی حذف ۱۶۶ میلیون خودرو از جاده‌ها می‌داند. به هر صورت برای اوباما در این راه آرزوی موفقیت می‌کنیم.
خرس‌های قطبی بی‌خانمان می‌شوند
درحالی که آمریکایی‌ها به عنوان یکی از بزرگترین تولید‌کنندگان گازهای گلخانه‌ای، تازه به فکر کاهش این گازها افتاده‌اند، پیش‌بینی‌های جدید نشان می‌دهد که یخ‌های قطبی، زودتر از موعدی که قبلا پیش‌بینی شده بود آب می‌شوند. پژوهشگران می‌گویند که تا سال ۲۰۵۰ دیگر هیچ یخی در قطب شمال زمین باقی نخواهد ماند. این تخمین، ۹ سال زودتر از زمان پیش‌بینی قبلی است. ذوب شدن یخ‌های قطبی خطری جدی برای زمین است و می‌تواند سطح آب اقیانوس‌ها را تا چند متر بالا ببرد. بدین ترتیب شهر‌های ساحلی غرق می‌شوند و تغییرات اقلیمی چشمگیری صورت می‌گیرد. ذوب شدن یخ‌های قطبی ارتباطی مستقیم با افزایش گازهای گلخانه‌ای دارد. گازهایی که باعث شده‌اند تنها در عرض نیم قرن بخش قابل توجهی از یخ‌های قطبی ذوب شوند.
گذر از مقابل سیاره‌ی آبی
آخر هفته تصویری از ماهواره‌ی DSCOVER یا همان رصدخانه‌ی اقلیمی اعماق فضا متعلق به ناسا منتشر شد که در آن، گذر ماه از مقابل زمین نشان داده شده بود. ماهواره‌ی DSCOVER در فاصله‌ی حدود ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار کیلومتری زمین و اصطلاحا در نقطه‌ی لاگرانژی قرار دارد. بدین ترتیب فاصله‌ی آن در مقایسه‌ی فاصله‌ی ماه تا زمین بیشتر است. این ماهواره سالی دو بار می‌تواند چنین صحنه‌ای را ثبت کند. در این تصویر، سوی ناپیدای ماه نسبت به زمین پیداست. ماه اصطلاحا با زمین در حالت قفل مداری قرار گرفته است. این باعث شده که ما از زمین همیشه فقط بتوانیم نیمی از سطح این قمر را مشاهده کنیم و نیم دیگر آن از دید ما ناپیدا باشد. نخستین بار در سال ۱۹۵۹ فضاپیمای متعلق به شوروی به نام «لونا ۳» (Luna 3) توانست از سوی ناپیدای ماه عکس بگیرد.
