۵ راه غیرمنتظره برای ایجاد انگیزه که همیشه خلافش را انجام می‌دادید
داشتن انگیزه برای رسیدن به موفقیت بسیار مهم و حیاتی است. انگیزه، یک موتور محرکه است که شما را حتی در سخت‌ترین شرایط، به ادامه‌ی حرکت ترغیب می‌کند. این موضوع، دامنه‌ی وسیعی دارد و تقریبا در کنار هر تلاشی مطرح می‌شود. متخصصان همیشه به دنبال روش‌های جدید برای انجام کارهای مختلف هستند؛ مثلا افزایش انگیزه‌ی دانش‌آموزان برای افزایش زمان ورزش کردن آن‌ها و…
نظریه‌ها و نکات زیادی برای کمک به افراد برای ایجاد انگیزه طراحی شده است، اما دانستن برخی از عوامل روان‌شناختی که می‌توانند بر انگیزه تأثیر بگذارند، ممکن است شما را شگفت‌زده کنند؛ به‌عنوان مثال، آیا می‌دانید تجسم موفقیت می‌تواند نتیجه‌ی معکوس داشته باشد؟! یا اینکه گاهی اوقات تشویق‌ها می‌توانند انگیزه‌ی افراد را کاهش دهند؟!
اگر کنجکاو شده‌اید که چطور باید این دوگانگی‌ها را توجیه کنید، در ادامه‌ی این مقاله از دیجی‌کالا مگ همراه ما باشید تا از دیدگاه روان‌شناسان به موضوع انگیزه نگاه کنیم و ببینیم با چه تکنیک‌هایی می‌توانیم انگیزه‌ی بیشتری در درونمان ایجاد کنیم؟
۱. از مشوق‌ها با احتیاط استفاده کنید
در این زمینه باید به لذت‌های ذاتی افراد از انجام کارهای مختلف دقت کنید. اگر کسی قبلا از انجام کاری لذت می‌برد و شما بابت همین کار به او پاداش دهید، باعث نمی‌شوید که این کار را بیشتر دوست داشته باشد. حتی جالب است بدانید که در بسیاری از مواقع، این رفتار نتیجه‌ی عکس خواهد داشت. در واقع این تشویق، یک رفتار افراط‌آمیز است و اگر درباره‌ی فعالیت‌هایی صورت گیرد که افراد قبلا برای انجام دادن آن‌ها شوق داشتند، می‌تواند در بعضی مواقع انگیزه‌ی فرد را از بین ببرد!
محققان دریافته‌اند که پاداش دادن به افراد برای انجام کارهایی که از قبل انگیزه‌ی ذاتی انجام دادن آن را دارند، می‌تواند نتیجه‌ی معکوس داشته باشد. انگیزه‌ی ذاتی چیزی است که ریشه در درون فرد دارد. انجام کاری که پشتوانه‌ی آن یک انگیزه‌ی ذاتی است، خود به خود برای فرد لذت‌بخش است. برای چنین فردی، همین انجام وظیفه، بزرگ‌ترین پاداش محسوب می‌شود. یک مثال ساده می‌زنیم؛ کودکی را در نظر بگیرید که همیشه از بازی کردن با یک اسباب بازی خاص لذت می‌برد، حال شما به خاطر این کار، به او جایزه می‌دهید. فکر می‌کنید چه اتفاقی می‌افتد؟ در کمال تعجب متوجه خواهید شد که دیگر شور و شوق سابق را برای آن بازی همیشگی ندارد. می‌دانید چرا؟ چون انگیزه‌ی او با یک جایزه‌ی بی‌موقع، از بین رفته است.
روان‌شناسان از این پدیده با عنوان اثر بیش از حد توجیهی یاد می‌کنند.
بنابراین در جایزه دادن محتاط باشید. مشوق‌ها می‌توانند برای افزایش و ایجاد انگیزه برای انجام فعالیتی که برای اشخاص جذاب نیستند، مناسب باشند، اما وابستگی بیش از حد به چنین پاداش‌هایی ممکن است نتیجه‌ی عکس داشته باشد. این کار می‌تواند در بعضی مواقع کاهش انگیزه را به دنبال داشته باشد.
حال شاید این سؤال برایتان به وجود آمده باشد که چگونه می‌توانید از این مفهوم برای افزایش انگیزه استفاده کنید؟ به راهکارهای زیر توجه کنید؛
- از جوایز جزئی و کوچک استفاده کنید.
- اگر فرد واقعا علاقه‌ی ذاتی به فعالیتی را نداشته باشد، پاداش می‌تواند مؤثر باشد.
- در دوره‌ی یادگیری اولیه، جوایز اتفاقی را امتحان کنید. اما با علاقه‌ی بیشتر شخص به فعالیت، این پاداش‌ها را هم کنار بگذارید.
۲. با چالش‌ها روبه‌رو شوید
دو حالت زیر را با هم مقایسه کنید؛
- از شما می‌خواهند کاری را انجام دهید که تا به حال صدها بار انجام داده‌اید و احتمالا می‌توانید آن را در خواب هم انجام دهید.
- از شما می‌خواهند کاری را انجام دهید که در حیطه‌ی توانایی‌های شما است، اما احتمالا برای تکمیل آن باید چیزهای جدیدی هم یاد بگیرید.
بدون شک انجام کار اولی به مراتب ساده‌تر است، اما آیا قبول دارید که کار دوم، چالش‌برانگیزتر، جالب‌تر و انگیزشی‌تر به نظر می‌رسد؟
اگر می‌خواهید انگیزه‌ی خود را برای انجام کاری افزایش دهید، باید خود را به چالش بکشید؛ مثلا شاید بخواهید برای دویدن، زودتر از رختخواب بیرون بیایید، برای این کار باید عادات قبلی خود را تغییر دهید و راه‌های جدید را امتحان کنید. این یک روش موثر برای حفظ این جرقه‌ی انگیزشی است.
فکر می‌کنید چطور می‌توانید از این گرایش، نهایت استفاده را ببرید؟
برای این منظور، خودتان را به چالش بکشید. در یک مسابقه‌ی محلی ثبت‌نام کنید. تمرکز خود را بر این بگذارید که بهتر از زمان خود استفاده کنید یا کمی بیشتر از همیشه فعالیت کنید. مسأله‌ی ما در اینجا اصل هدف نیست، بلکه موضوع این است که بتوانید به نحوی صحیح برای خود چالش‌های جدیدی ایجاد کنید تا به شما انگیزه‌ی بیشتری بدهند. به علاوه این چالش‌ها، مهارت‌های شما را توسعه داده و شما را یک قدم به موفقیت نزدیک‌تر می‌کنند.
۳. موفقیت را تجسم نکنید
یکی از رایج‌ترین نکات برای ایجاد انگیزه این است که به‌سادگی موفقیت را تجسم کنید، اما جالب است بدانید تحقیقات نشان می‌دهد که برخلاف تصور شما، این امر گاهی می‌تواند نتیجه‌ی معکوس داشته باشد. مشکل این است که مردم اغلب خود را در حال دستیابی به اهداف خود تجسم می‌کنند، اما از تجسم تمام تلاشی که برای تحقق این اهداف لازم است، صرف‌نظر می‌کنند.
با تصور اینکه به هدف خود رسیده‌اید، در واقع مقدار انرژی را که در اختیار دارید تا برای انجام وظیفه اختصاص دهید، از بین می‌برید.
تحقیقات انجام شده نشان می‌دهند که تخیلات ایدئال درباره‌ی آینده، معمولا موفقیت ضعیفی در پی دارند و و تحقیقات اخیر هم نشان داده است که افراط ذهنی در چنین تجسم‌هایی، انرژی موجود را کاهش می‌دهد.
بنابراین چه باید کرد؟
- به جای تصور یک موفقیت ناگهانی، تمام مراحلی را که برای دستیابی به آن موفقیت باید انجام دهید، تصور کنید.
- با چه چالش‌هایی روبه‌رو خواهید شد؟ دانستن اینکه ممکن است با چه چیزهایی روبه‌رو شوید به شما کمک می‌کند تا در زمان برخورد با مشکل، راحت‌تر با آن کنار بیاید.
- از چه راهکارهایی می‌توانید برای غلبه بر این چالش‌ها استفاده کنید؟ برنامه‌ریزی آینده می‌تواند شما را برای غلبه برمشکلاتی که ممکن است با آن روبه‌رو شوید، آماده سازد.
۴. کنترل اوضاع را به دست بگیرید
مردم، اغلب وقتی احساس می‌کنند بر آنچه که اتفاق خواهد افتاد، کنترل دارند، انگیزه‌ی بیشتری پیدا می‌کنند. آیا تا به حال عضوی از گروهی بوده‌اید که احساس می‌کردید واقعا هیچ کنترل شخصی بر نتیجه‌ی کار ندارید؟ آیا انگیزه‌ی خاصی برای مشارکت در گروه احساس می‌کردید؟
یکی از دلایلی که افراد گاهی از «کار گروهی» خوششان نمی‌آید این است که حس کنترل و مشارکت فردی خود را از دست می‌دهند، اما چه باید کرد؟
برای اینکه بتوانید در شرایط گروهی، کنترل اوضاع را به دست بگیرید، چند کار وجود دارد که می‌توانید انجام دهید.
- اگر در یک گروه کار می‌کنید (یا سعی در ایجاد انگیزه برای گروهی از پیروان خود دارید)، یافتن راهی برای ایجاد احساس قدرت و تأثیرگذاری در هر فرد می‌تواند کمک‌کننده باشد.
- به افراد گروه نشان دهید که چگونه در ارائه یا استفاده از ایده‌های خود مشارکت دارند.
- به اعضای گروه اجازه دهید تا تعیین کنند که چه اهدافی را می‌خواهند دنبال کنند.
۵. بر مسیر تمرکز کنید نه بر نتیجه
متمرکز شدن بر نتیجه چه موفقیت باشد و چه شکست، می‌تواند انگیزه‌ی شما را به طور جدی مختل کند. کارول دوک، روان‌شناس، در تحقیقات خود بر روی طرز فکرهای مختلف دریافت که تحسین کودکان به دلیل ویژگی‌های ثابت آن‌ها (مانند باهوش بودن یا جذاب بودن) در واقع می‌تواند انگیزه و پشتکار آن‌ها را در آینده کاهش دهد.
به اعتقاد او، این نوع تمجیدها باعث می‌شوند که افراد، این تعریف‌ها را به‌عنوان یک ذهنیت ثابت که تغییر نمی‌کند، قلمداد کنند. افرادی که چنین طرز فکری دارند معتقدند که خصوصیات شخصی، ذاتی و تغییرناپذیر هستند. در نوع نگاه و طرز تفکر آن‌ها هیچ طیف خاکستری‌ای وجود ندارد؛ آن‌ها فکر می‌کنند که مردم یا باهوش هستند یا گنگ، یا زشت هستند یا زیبا، یا ورزشکار هستند یا غیر ورزشکار و…
سؤال اینجا است که چگونه می‌توانید از ایجاد چنین ذهنیت ثابتی جلوگیری کنید؟
کارول دوک در این زمینه پیشنهاد می‌کند به جای ویژگی‌های اصلی یک فرد، از تلاش‌های او تمجید کنید. به جای اینکه تمام فکر و ذکر شما متوجه نتیجه‌ی کار باشد و به این فکر کنید که بالاخره آیا موفق می‌شوید یا شکست می‌خورید، روی مسیری که برای رسیدن به اهداف در پیش دارید، تمرکز کنید.
به یاد داشته باشید که مسیر هم به همان اندازه‌ی نتیجه مهم است. به این فکر کنید که چه چیزی از روند کار آموخته‌اید و اینکه در طول این مسیر، چه اقداماتی مؤثرتر و سودمندتر بوده است؟ با ارزیابی تلاش‌های خود، می‌توانید اقدامات آینده خود را به‌درستی تنظیم کنید تا نتایج بهتری بگیرید.
کلام آخر
چه در تلاش برای کاهش وزن باشید و چه گرفتن یک مدرک تحصیلی بالاتر و یا دویدن در یک دوی مارتن، باید بدانید که وجود انگیزه، نقش مهمی در موفقیت یا شکست کلی شما دارد. ممکن است بعضی از این یافته‌های تحقیقاتی با ذهنیت‌های سابق شما درباره‌ی مفهوم انگیزه مطابقت نداشته باشد، اما شاید اکنون متوجه شده باشید که چرا گاهی با وجود تجسم شفاف موفقیت، به آن نرسیده‌اید!
سعی کنید تعدادی از این تدابیر را در عادات روزمره‌ی خود بگنجانید تا شور و اشتیاق شما را برای انجام کارها بیشتر کرده و تلاشتان را برای رسیدن به موفقیت، به نتیجه برساند.
منبع: verywellmind
