۵ فیلم مهم غایب در سی‌ونهمین جشنواره‌ی فیلم فجر
بالاخره نامزدهای بخش سودای سیمرغ جشنواره‌ی فیلم فجر ۳۹ اعلام شدند و با اینکه چند فیلم جالب توجه و کنجکاوی برانگیز در میان این فهرست به چشم می‌خورد، اما بسیاری از سینمادوستان بابت راه نیافتن «قاتل و وحشی» به جشنواره‌ی امسال به خاطر ممیزی‌ها گله‌مند هستند. در این مطلب قصد داریم به فیلم‌هایی بپردازیم که امسال به دلایل مختلف از حضور در سی‌ونهمین دوره‌ی جشنواره‌ی فیلم فجر کنار گذاشته شده‌اند یا فیلم‌های مهمی که امکان حضور در این رویداد سینمایی را داشتند، اما بنا بر صلاح‌دید سازندگان فرم حضور در جشنواره را پر نکردند.
امسال به خاطر شیوع گسترده‌ی کروناویروس و کاهش تعداد فیلم‌های جالب توجه برای حضور در جشنواره فجر این امکان فراهم بود تا تعدادی از فیلم‌های تولید شده در سال ۱۳۹۸ به جشنواره راه پیدا کنند، اما تقریبا تمامی این آثار بار دیگر از حضور در جشنواره فیلم فجر خودداری کردند. داریوش مهرجویی و رضا درمیشیان به‌عنوان کارگردان و تهیه‌کننده‌ی فیلم «لامینور» همانند سال گذشته علاقه‌ای به حضور در این رویداد سینمایی نشان ندادند و شهرام مکری و نگار اسکندرفر هم بار دیگر برای «جنایت بی‌دقت» فرم حضور در جشنواره را پر نکردند تا امسال شاهد نمایش هیچ‌کدام از فیلم‌های مورد انتظار غایب در جشنواره‌ی قبلی نباشیم.
کنار گذاشته شدن فیلم حمید نعمت‌الله و اعمال چندین تغییر در فیلم محمدحسین مهدویان باعث شد در آستانه‌ی سی‌ونهمین دوره‌ی جشنواره‌ی فیلم فجر باری دیگر مسأله‌ی سانسور و ممیزی در سینمای ایران داغ شود. ایسنا چند روز قبل در خصوص مشکلات این فیلم‌ها نوشت: «پیگیری‌ها حاکی از این است که اصلاحات واردشده به فیلم شیشلیک در بخشی از دیالوگ‌هاست اما در فیلم نعمت‌الله مسأله بر سر موی تراشیده‌شده‌ی بازیگر زن است که احتمالا دچار تغییراتی می‌شود تا مجوز نمایش آن صادر شود.»
هر چند مشکل شیشلیک با اعمال تغییرات رفع شد، اما قاتل و وحشی با وجود تلاش‌های بسیاری از سینمادوستان و هنرمندان به جشنواره‌ی امسال نرسید و حتی احتمال توقیف کامل آن مطرح است! به همین خاطر در این مطلب نگاهی انداخته‌ایم به ۵ فیلم کنجکاوی برانگیزی که دوست داشتیم در جشنواره‌ی فیلم فجر ۳۹ ببینیم، اما به دلایل مختلف از جمله ممیزی‌ها و شیوع بیماری کرونا در این رویداد حضور ندارند.
توجه: از اشاره به فیلم‌هایی همچون «قهرمان» به کارگردانی اصغر فرهادی و «نگهبان شب» به کارگردانی رضا میرکریمی که هنوز پروسه‌ی ساخت آن‌ها به پایان نرسیده یا گمانه‌زنی در خصوص حضور آن‌ها در جشنواره‌ی فیلم فجر امسال وجود نداشت صرف نظر کرده‌ایم.
۵. شب، داخلی، دیوار
فیلم «شب، داخلی، دیوار» به کارگردانی وحید جلیلوند یکی فیلم‌هایی بود که امیدوار بودیم در جشنواره‌ی فجر امسال ببینیم، اما کرونا مانع از رسیدن این فیلم به جشنواره شد. چند هفته‌ی قبل مراحل فیلم‌برداری شب، داخلی، دیوار به خاطر ابتلای نوید محمدزاده به کرونا متوقف شد و چند تأخیر دیگر در پروسه‌ی ساخت آن عملا فیلم جلیلوند را از حضور در جشنواره محروم کرد. وحید جلیلوند با فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی سی‌وپنجمین جشنواره‌ی فجر و جایزه‌ی بهترین کارگردانی بخش افق‌های جشنواره‌ی فیلم ونیز را از آن خود کرد و به همین خاطر فیلم جدید او برای سینمادوستان ایرانی حائز اهمیت است.
از میان بازیگران شب، داخلی، دیوار می‌توان به امیر آقایی، نوید محمدزاده و سعید داخ اشاره کرد. در خلاصه‌ی داستان رسمی فیلم آمده است: «زندگی مردی نابینا به نام علی (با بازی نوید محمدزاده) با ورود نابه‌هنگام زنی متواری، آشفته می‌شود.»
۴. لامینور
پس از گذشت بیش از یک دهه از ساخت فیلم جنجالی و محبوب «سنتوری» باری دیگر داریوش مهرجویی زندگی یک موسیقی‌دان را دستمایه‌ی ساخت فیلم خود قرار داده است. لامینور سال گذشته فرم حضور در جشنواره‌ی ۳۸ را پر نکرد و به همین خاطر بسیاری امیدوار بودند امسال و با کاهش فیلم‌های کنجکاوی برانگیز و از بین رفتن تنش‌های اجتماعی سال گذشته، مهرجویی فیلم خود را راهی جشنواره‌ی فجر کند اما این اتفاق رخ نداد و به نظر تا زمانی که فرصت اکران عمومی لامینور محیا نشود، نمی‌توانیم روی پرده‌ی بزرگ به تماشای فیلم جدید مهرجویی بنشینیم.
از نکات ویژه‌ی این فیلم همکاری دوباره‌ی داریوش مهرجویی با علی نصیریان و عزت‌الله رمضانی‌فر پس از ۴۰ سال است؛ این سه هنرمند در سال ۱۳۴۸ در فیلم موفق «گاو» با یکدیگر همکاری کرده بودند. همچنین تهیه‌کنندگی لامینور بر عهده‌ی رضا درمیشینان است که سال گذشته فیلم «مجبوریم» به کارگردانی او، به شکل کنایه‌آمیزی از جشنواره‌ی فجر ۳۸ کنار گذاشته شد. مجبوریم چند ماه قبل در جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم توکیو به نمایش درآمد.
۳. جنایت بی‌دقت
شهرام مکری یکی از معدود کارگردان‌های فرم‌گرای سینمای ایران است و خاطر استفاده از برداشت بلند در فیلم‌هایش همواره توجه اهالی سینما را به خود جلب کرده است. فیلم‌های او در خارج و داخل ایران موافقان و مخالفان بسیاری دارند، اما موفقیت‌های «ماهی و گربه» و «هجوم»، جنایت بی‌دقت را به فیلمی بسیار مورد انتظار برای فیلم‌بین‌های ایرانی تبدیل کرده است و امیدوار بودیم در جشنواره‌ی فیلم فجر ۳۹ این فیلم را تماشا کنیم. جنایت بی‌دقت شهریورماه در جشنواره‌ی ونیز روی پرده رفت و با بازخوردهای نسبتا مثبتی مواجه شد.
شهرام مکری چندین بار اعلام کرده به خاطر تفاوت سلیقه‌ی مسؤولان برگزاری جشنواره‌ی فجر با ساختار فیلم‌هایش چندان به حضور آثار خود در این رویداد راغب نیست، اما گمانه‌زنی‌هایی درباره‌ی نمایش جنایت بی‌دقت در جشنواره‌ی امسال به گوش می‌رسید ولی این فیلم هم فرم حضور در جشنواره را پر نکرد. با این وجود چند ساعت پس از اتمام مهلت ثبت نام برای حضور در جشنواره‌ی فجر ۳۹ام تهیه‌کننده جنایت بی‌دقت اعلام کرد دوست دارد این فیلم در جشنواره فجر حضور پیدا کند!
۲. بندر بند
فیلم «بندر بند» به کارگردانی منیژه حکمت که در جشنواره‌ی تورنتو ۲۰۲۰ حضور داشت یکی دیگر از فیلم‌هایی است که امیدوار بودیم در جشنواره‌ی فیلم فجر ۳۹ نمایش داده شود، اما این فیلم هم فرم حضور در جشنواره را پر نکرد. متأسفانه اطلاعات داستانی چندانی از فیلم بندر بند در دسترس نیست، اما با توجه به توضیحات منتشر شده در وب‌سایت رسمی فستیوال تورنتو، قرار است با فیلمی جاده‌ای مواجه باشیم که ارتباط زیادی با موسیقی خواهد داشت. از میان بازیگران جدیدترین ساخته‌ی منیژه حکمت می‌توان به رضا کولغانی، پگاه آهنگرانی و امیرحسین طاهری اشاره کرد.
ساعاتی قبل خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی فیلم بندر بند اعلام کرده جدیدترین ساخته‌ی حکمت در جشنواره‌ی فیلم‌های ایرانی آمریکا که ۳ تا ۱۹ بهمن برگزار می‌شود، نمایش داده خواهد شد.
۱. قاتل و وحشی
قاتل و وحشی به کارگردانی حمید نعمت‌الله در کنار «تی‌تی» از آیدا پناهنده، «ابلق» از نرگس آبیار و «خط فرضی» از فرنوش صمدی چهار فیلمی بودند که بیش از سایر آثار منتظر نمایش آن‌ها در سی‌ونهمین دوره‌ی جشنواره فجر بودیم، اما این فیلم احتمالاً به خاطر پوشش بازیگر نقش اصلی زن خود از حضور در جشنواره باز ماند. گزارش‌ها حاکی از این است که به خاطر موی سر تراشیده و مشخص بودن گوش‌های لیلا حاتمی پروانه‌ی نمایش و مجوز حضور قاتل و وحشی در فجر ۳۹ام صادر نشده است.
بر اساس صحبت‌های بازیگران و افرادی که موفق به تماشای قاتل و وحشی شده‌اند، با یک فیلم متفاوت و درخشان در کارنامه‌ی نعمت الله مواجه هستیم. چندی قبل امین حیایی در گفت‌وگوی خود با کافه آپارات در خصوص سطح کیفی این فیلم بیان کرده بود: «همه چیز این فیلم متفاوت بود. حمید نعمت الله همه چیز را با ریزبینی جلو می‌برد. لحظات فوق‌العاده بحرانی و جدی به وجود می‌آورد و یک روان‌شناسی عالی داشت. او فضا را برای لحظات مهم می‌ساخت تا باورپذیر شوند. لیلا حاتمی هم یک حس خوب و قوی و یک اجرای بی‌نظیر و بی‌نقص داشت.»
