امیر جدیدی؛ مربی تنیسی که «قهرمان» سینما شد (پرتره‌ی یک بازیگر)
برخی بازیگران خیلی آرام، بدون حاشیه و کم سروصدا پله‌های موفقیت را طی می‌کنند و به چهره‌ای مشهور تبدیل می‌شوند. امیر جدیدی یکی از همین چهره‌هاست. او از همان ابتدای ورودش به سینما، فریفته‌ی زرق و برق دنیای ستاره‌ها نشد و هیچ‌وقت شهرت و حاشیه‌های این حرفه، جدیدی را از مسیر هنری‌اش خارج نکرد. امیر جدیدی امسال ۳۷ سالگی را پشت سر می‌گذارد و دیگر آن جوان ناآشنای اوایل دهه‌ی نود نیست. او در دهه‌ی نود انقدر فیلم بازی کرده و مقابل دوربین کارگردانان سرشناس رفته تا به مرحله‌ی پختگی برای بازی در فیلمی از اصغر فرهادی برسد. فرهادی نشان داده کارگردان سختگیری است و نقش‌های اصلی فیلمش را به راحتی به هر بازیگری نمی‌دهد و انتخاب جدیدی برای فیلم «قهرمان» نشانی از بالندگی و پختگی این بازیگر جوان دارد.
آشنایی با هومن سیدی
جدیدی بازیگری را از سال ۱۳۸۹ و فیلم «آفریقا» هومن سیدی شروع کرد. «آفریقا» برای بازیگر و کارگردانش اولین آزمون جدی‌شان در سینما بود. هومن سیدی آن زمان برای انتخاب یکی از نقش‌های فیلمش دست به ریسک بزرگی زد و جدیدی بی‌نام و نشان و بدون کارنامه را برای فیلمش انتخاب کرد.
این کارگردان، جدیدی را از زمین‌های تنیس می‌شناخت و چهره و استایل او را مناسب بازی در فیلمش دید. جدیدی با اینکه در کنارش شهاب حسینی و جواد عزتی حضور داشتند، خیلی بااعتماد به نفس ظاهر شد و بازی قابل قبولی از خود نشان داد. چهره‌ی خونسرد و آرام جدیدی، این اطمینان را به کارگردان می‌داد که از پس نقشی که به او محول شده برخواهد آمد.
«آفریقا» هرچند در اکران با ممنوعیت مواجه شد ولی در شبکه‌ی نمایش خانگی بسیار مورد استقبال واقع شد و یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های این شبکه لقب گرفت. این فیلم یک سکوی پرتاب برای کارگردان فیلم اولی و بازیگر گمنامش بود. هر دو اولین گام را محکم برداشته بودند.
یک همکاری دیگر با سیدی برای جدیدی کافی بود تا مردم با نام و چهره‌ی او آشنا شوند. تجربه‌ی خوب فیلم «آفریقا»، سیدی را مجاب کرد تا در فیلم بعدی‌اش به نام «سیزده» باز هم از امیر جدیدی استفاده کند و یکی از نقش‌های فیلمش را به او بدهد. «سیزده» اگرچه حاشیه‌های «آفریقا» را نداشت ولی در حد خودش خیلی خوب دیده شد. جدیدی در این سال که مصادف با سی و دومین جشنواره‌ی فجر بود با یک فیلم دیگر به نام «پایان خدمت» هم در جشنواره حضور یافت تا برای ایفای نقش در این دو فیلم دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای خود کند.
تجربه‌های متفاوت
فیلم «پایان خدمت» جنبه‌‌ی تازه‌ای از نقش‌آفرینی جدیدی را به مخاطبان نشان داد. او در این فیلم در نقش سربازی شهرستانی از سبک و استایل قبلی خودش فاصله گرفت و نشان داد در نقش‌های متفاوت‌تر هم می‌تواند ایفای نقش کند. با مرور زمان توانایی و استعداد جدیدی بیشتر در بازیگری شناخته می‌شد و کارگردانان دیگر را به استفاده از او در فیلم‌هایشان مجاب می‌کرد.
همای سعادت خیلی زود بر روی شانه‌های این بازیگر نشسته بود. مسیری که خیلی از بازیگران جوان در طول ۱۰ سال برای شناخته شدن طی می‌کنند، جدیدی در فاصله‌ای سه، چهار ساله پیمود. زمانی که او در فیلم «رخ دیوانه» در سال ۱۳۹۳ بازی کرد، دیگر به چهره‌ای شناخته شده برای عموم مردم تبدیل شده بود. این فیلم یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای ایران در آن سال بود و کمک زیادی بر بیشتر دیده شدن جدیدی کرد.
اگر بخت و شانس را در مورد جدیدی کنار بگذاریم، انتخاب‌های هوشمندانه‌ی او برای انتخاب نقش‌ها، عامل دیگری جهت زود شناخته شدنش توسط مردم بود. او در فیلم‌های ضعیفی بازی نکرده بود و عجله‌ای برای دیده شدن نداشت. فیلم‌هایی که بازی می‌کرد متوسط رو به بالا بودند و جزو فیلم‌های ضعیف سینمای ایران به شمار نمی‌رفتند. جدیدی عجله‌ای برای شهرت و دیده شدن نداشت و می‌خواست بنای کارنامه‌اش را با بازی در هر فیلمی نگذارد.
جدیدی در همان سال در «خنده‌های آتوسا» هم بازی کرد که فیلم مهمی در کارنامهی بازیگری او نیست. جدیدی یک سال بعد در دو فیلم مهم بازی کرد و جایگاهش را به عنوان یک بازیگر حرفه‌ای تثبیت کرد. فیلم «من» به کارگردانی سهیل بیرقی در زمان جشنواره و اکران خیلی خوب دیده شد و جدیدی را نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین نقش مکمل مرد کرد.
او همچنین در فیلم «اژدها وارد می‌شود» مانی حقیقی مقابل دوربین رفت و نقشی متفاوت از کارهای قبلی‌اش را برعهده گرفت. همکاری با کارگردانان مختلف بر تجربه‌های جدیدی در بازیگری می‌افزود و مانی حقیقی گزینه‌ی مناسبی برای محک زدن این بازیگر بود. هم کارگردان و هم بازیگر هر دو از این همکاری راضی بودند و این فیلم در کارنامهی هر دو، اثری منحصر به فرد به شمار می‌رود.
«اژدها وارد می‌شود» در خارج کشور هم مورد توجه قرار گرفت و در بخش مسابقه‌ی جشنواره فیلم برلین برای کسب جایزه‌ی خرس طلایی نامزد شد. همچنین این فیلم در جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم مستقل بوئنوس آیرس نیز نامزد دریافت جایزه‌ی بهترین فیلم بلند ژانر آوانگارد شد.
همکاری با مسعود کیمیایی
پس از مانی حقیقی، یک کارگردان بزرگ و صاحب سبک دیگر، جدیدی را برای بازی در فیلمش انتخاب کرد. این بار مسعود کیمیایی، برای «قاتل اهلی» یکی از نقش‌های اصلی فیلمش را به این بازیگر جوان داد تا جدیدی تجربه‌ی همکاری با کارگردانان نسل گذشته‌ی سینمای ایران را پیدا کند.
هرچند فیلم‌های متاخر کیمیایی با واکنش‌ها و گاه نقدهای تندی از سوی تماشاگران و منتقدان جوان مواجه می‌شود، اما بازی در «قاتل اهلی» فرصتی مغتنم برای جدیدی بود. این بازیگر تا پیش از این، بیشتر با کارگردانان جوان کار کرده بود و رفتن مقابل دوربین کیمیایی، تجربه‌ی گرانبهایی برای جدیدی به شمار می‌رفت.
جدیدی برای پخته شدن به چنین تجربه‌هایی نیاز داشت و باید از دانش و نگاه سینمایی این کارگردانان پیشکسوت استفاده می‌کرد. قبول نقش سیاوش در «قاتل اهلی» نشان داد جدیدی عطشی سیری‌ناپذیر برای رشد و پیشرفت در سینما دارد و همچنان فیلم‌هایش را بر مبنای نقش‌ها و کارگردان‌هایش انتخاب می‌کند.
نیمه‌ی دوم دهه‌ی نود نیز برای جدیدی بسیار پربار و پرکار است. او این بار در فیلم «هت‌تریک» در نقش جوانی قمارباز و بی‌قید خوش درخشید. هرچند فیلم به لحاظ کیفی چندان اثر سطح بالایی به شمار نمی‌رود، ولی بازی جدیدی یکی از نقاط قوت فیلم محسوب می‌شود.
سال ۱۳۹۶ و سی و ششمین دوره‌ی جشنواره‌ی فیلم فجر، یک سال ایده‌آل برای جدیدی به حساب می‌آید. او با دو فیلم «عرق سرد» و «تنگه ابوقریب» در جشنواره حضور پیدا کرد و به خاطر ایفای نقش در این دو فیلم، برنده‌ی سیمرغ بلورین بهترین نقش اول مرد می‌شود.
هر دو فیلم چه در زمان جشنواره و چه در زمان اکران بسیار مورد توجه قرار گرفتند. «عرق سرد» به واسطه‌ی شباهت‌هایی که به زندگی مشترک یکی از مجری‌های تلویزیون با کاپیتان تیم فوتبال بانوان داشت، با حاشیه‌هایی همراه شد و سوژه‌ی حساسش به دیده شدن فیلم کمک کرد.
جدیدی در این فیلم در نقش یکی از مجری‌های تلویزیون، بازی قابل قبولی از خود ارائه داد و به خوبی توانست شخصیت دوگانه و مزورانه کاراکتر را به نمایش بگذارد. بازی جدیدی در کنار بازی باران کوثری از نقاط قوت «عرق سرد» بود و این بازی خوب از چشم داوران جشنواره هم دور نماند.
«تنگه ابوقریب» نیز اولین تجربه‌ی جدیدی در فیلم‌های جنگی بود و یک چالش و تجربه‌ی تازه برای این بازیگر به شمار می‌رفت. این فیلم که از داستانی واقعی بهره می‌برد، با کارگردانی قابل قبول بهرام توکلی به یکی از فیلم‌های خوب دفاع مقدسی سینمای ایران بدل شد.
ایفای نقشی کمدی
جدیدی اما تنها به این چالش بسنده نکرد و این بار تصمیم گرفت در فیلمی کمدی بازی کند. «قانون مورفی» به کارگردانی رامبد جوان، یک تجربه‌ی تازه برای جدیدی بود و باعث شد او اولین فیلم کمدی‌اش را در سینما بازی کند. جوان در مقام کارگردان این فیلم، از نظم و حرفه‌ای‌گری جدیدی تعریف کرده بود و او را یکی از بازیگران بادیسپلین سینمای ایران دانسته بود.
جدیدی حالا در ژانرهای مختلفی بازی کرده و خودش را در محدود به یک سبک خاص نکرده است. این ریسک‌پذیری از نقاط قوت بازیگری او به شمار می‌رود. در کارنامهی بازیگری او فیلم‌های متنوعی دیده می‌شود که فیلم‌های بد و ضعیفی هم نیستند…
حالا امیر جدیدی با این کارنامهی درخشان، اعتماد هر کارگردانی را به خود جلب خواهد کرد. او در سال ۱۳۹۷ در فیلم «لتیان» بازی کرد و در این فیلم هم با نقشی متفاوت توانست نظر مخاطبان و منتقدان را به دست بیاورد. «لتیان» فیلم خوش‌ساخت و خوبی بود که به خاطر شرایط کرونایی کشور اکران آنلاین شد و آنطور که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفت. جدیدی خیلی خوب نقش شخصیتی روان‌پریش با اختلالات روانی را درآورد و کمک زیادی به درآوردن فضای مالیخولیایی فیلم کرد.
او یک سال بعد در فیلم «روز صفر» در نقش یک مأمور امنیتی درخشید و تحسین بسیاری از مخاطبان و منتقدان را برانگیخت. جدیدی برای این فیلم نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین نقش اول مرد نیز شد ولی جایزه را به پیمان معادی به خاطر بازی در فیلم «درخت گردو» واگذار کرد.
جدیدی در مدت زمان کوتاه حضورش در سینمای ایران، دیپلم افتخار و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد را به دست آورده بود و با دو بار نامزدی، کارنامه‌ای درخشان و پر پیمان داشت. درخشش و توانایی‌ها جدیدی، سبب شد تا اصغر فرهادی به این بازیگر اعتماد کند و نقش اصلی فیلمش را به او بدهد.
مقابل دوربین فرهادی
زمانی که خبر بازی امیر جدیدی در فیلمی از اصغر فرهادی رسانه‌ای شد، کنجکاوی بسیاری را برانگیخت. خیلی‌ها می‌خواستند ببینند فرهادی نقشی از جنس نادر «جدایی» یا عماد «فروشنده» به جدیدی می‌دهد یا نقشی متفاوت برای او در نظر گرفته است. چرا که سبک خونسرد و استایل آرام جدیدی، ناخودآگاه چنین شباهت‌هایی را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کرد.
اما با اکران «قهرمان»، جدیدی یکی از بهترین هنرنمایی‌هایش را عرضه کرد و توانست ستاره و قهرمان فیلم باشد. او با ایفا کردن نقش جوانی درمانده و ساده‌دل، با ظرافت خاصی توانست ویژگی‌های شخصیت را به تماشاگران القا کند و باعث درک بهتر و نزدیک شدن مخاطبان به این شخصیت شود.
«قهرمان» کلاس بازیگری جدیدی را چند پله ارتقا داده است. نقش رحیم در این فیلم، نقشی پیچیده با ریزه‌کاری‌های بسیار است و ایفای چنین نقشی درک بالای یک بازیگر را می‌رساند. بازی جدیدی در «قهرمان» یکی از نقاط قوت فیلم به شمار می‌آید. جدیدی با رفتن مقابل دوربین فرهادی، می‌تواند جایگاهی جهانی برای خود متصور شود؛ شبیه همان راهی که برای پیمان معادی پس از فیلم «جدایی» اتفاق افتاد و کارگردانان آمریکایی در دادن نقش به او اعتماد کردند.
بازی در فیلمی از فرهادی آزمون بزرگی برای جدیدی بود. او اگرچه پیش از این هم در فیلم‌هایی از کارگردانان بزرگ و صاحب‌نام بازی کرده بود، ولی ایفای نقش در فیلمی از اصغر فرهادی یک چالش بزرگ برای او بود. جدیدی از این چالش با موفقیت بیرون آمد و الان ستاره‌ی سینمای ایران به شمار می‌رود.
جدیدی برای رسیدن به چنین جایگاهی، یک دهه زحمت کشید و سعی کرد با انتخاب نقش‌هایی مناسب، تصویری درست از خودش در ذهن کارگردانان و تماشاگران بسازد. جدیدی دانه‌ای را که در تمام این سال‌ها کاشته، این روزها در حال برداشتش است. او حالا با همان سبک مخصوص به خودش آرام و بدون سروصدا بر قله‌ی سینمای ایران ایستاده است و با خوشبینی به روزهای آینده نگاه می‌کند.
لقبِ سوپراستار برازنده‌ی امیر جدیدی هست واقعاً ❤ همه‌چی تمومه این بشر 👏🏻👏🏻