چین پس از نجات ایستگاه فضایی‌اش از برخورد با ماهواره‌های استارلینک از اسپیس‌ایکس شکایت کرد
در پی خطر برخورد ماهواره‌های استارلینک با ماژول تیان‌هه ایستگاه فضایی تیان‌گونگ چین، این کشور از اسپیس‌ایکس به سازمان ملل شکایت و درخواست کرد معاهده‌ی فضا بار دیگر به کشورها یادآوری شود.
چین در این ماه شکایتی را به سازمان ملل ارائه کرد و استدلال کرد که باید مانورهای فرار ایستگاه فضایی خود را برای جلوگیری از برخورد احتمالی با دو ماهواره‌ی «استارلینک» (Starlink) اسپیس‌ایکس انجام دهد. این کشور از دبیر کل سازمان ملل درخواست کرد که تعهدات آن‌ها بر اساس قوانین بین‌المللی فضایی را به کشورها یادآوری کند. اگرچه چین دقیقا مشخص نکرده است که انتظار دارد چه اقداماتی انجام شود.
در شکایت به تاریخ ۶ دسامبر (۱۵ آذر) چین به جزئیات دو اتفاق در تاریخ ۱ جولای ۲۰۲۰ (۱۰ تیر) و ۲۱ اکتبر ۲۰۲۱ اشاره کرده است که این کشور مجبور شد ماژول اصلی ایستگاه فضایی خود با نام «تیان‌هه» (Tianhe) را از مسیر دو ماهواره‌ی جداگانه‌ی استارلینک مانور دهد. سه فضانورد چینی که هم‌اکنون در تیان‌هه زندگی می‌کنند، چند روز پیش از مانور ماه اکتبر به ایستگاه رسیده بودند.
چین مسؤولیت خود را در گزارش این حوادث به سازمان ملل به دلیل تعهداتش بر اساس «پیمان فضایی ماورای جو» (Outer Space Treaty)، یک توافق‌نامه‌ی بین‌المللی که در سال ۱۹۶۰ تصویر شد و بر نحوه‌ی اکتشاف فضا توسط کشورها حاکم است، ذکر کرد. این معاهده مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و قوانین را برای کشورها ارائه می‌دهد که باید هنگام پرتاب فضاپیماها و افراد به فضا از آن‌ها پیروی کنند. مانند ممنوعیت قرار دادن سلاح‌های هسته‌ای در مدار و تبدیل کاوش‌های فضایی به یک کار صلح‌آمیز. این معاهده همچنین خاطرنشان می‌کند که کشورهای عضو بر اساس قوانین بین‌المللی مسؤول تمام اقداماتی هستند که در فضا انجام می‌دهند، از جمله اقدامات شرکت‌های تجاری خود و انگار حالا چین می‌خواهد این موضوع به همه یادآوری شود.
در این شکایت از اسپیس‌ایکس آمده است: «چین مایل است از دبیر کل سازمان ملل متحد بخواهد که اطلاعات بالا را برای همه‌ی کشورهای طرف معاهده‌ی فضای ماورای جو منتشر کند و توجه آن‌ها را جلب کند که مطابق با ماده‌ی ششم این معاهده، کشورهای طرف معاهده مسؤولیت بین‌المللی فعالیت‌های ملی در فضا، از جمله ماه و دیگر اجرام آسمانی را برعهده خواهند داشت، خواه این مسؤولیت‌ها توسط سازمان‌های دولتی و یا نهادهای غیردولتی انجام شوند.»
استارلینک نوآوری بلندپروازانه‌ی اینترنت از فضا متعلق به شرکت اسپیس‌ایکس است که به پرتاب نزدیک به ۱۲ هزار ماهواره در مدار پایین زمین نیاز دارد تا پوشش اینترنت پهن‌باند را به کاربران در سراسر زمین ارائه دهد. این شرکت تا کنون بیش از ۱۹۰۰ ماهواره‌ی استارلینک را به فضا پرتاب کرده است که با توجه به ردیابی ماهواره‌ها، نزدیک به ۱۸۰۰ ماهواره هنوز در مدار هستند.
از آنجا که اسپیس‌ایکس به پرتاب شمار زیادی از ماهواره‌های استارلینک در مدار ادامه می‌دهد، ردیابی اجرام فضایی، نگرانی‌ها را درباره‌ی اینکه چگونه این فضاپیما می‌تواند مدار زمین را شلوغ‌تر کند و احتمال برخورد با ماهواره‌هایی که در حال حاضر در فضا هستند را افزایش دهد، ایجاد کرده‌اند.
تاکنون چندین گزارش وجود داشته است که نشان می‌دهند ماهواره‌ها باید از مسیر وسایل نقلیه‌ی استارلینک برای جلوگیری از برخورد خارج شوند. این در حالی است که اسپیس‌ایکس ادعا می‌کند که ماهواره‌های استارلینک این شرکت، نرم‌افزار جلوگیری از برخورد مستقل خود را دارند که به آن‌ها امکان می‌دهد اگر احتمال نزدیک شدن به ماهواره‌ی دیگر یا زباله‌ی فضایی وجود دداشت، به تنهایی از مسیر خارج شوند.
به گفته‌ی چین مانورهای جلوگیری از برخورد این کشور برای تیان‌هه، پس از آن انجام شد که دو ماهواره‌ی استارلینک ارتفاع خود را در فضا تغییر دادند. نخستین مانور در سال ۲۰۲۰ پس از حرکت یک ماهواره‌ی استارلینک از مدار طولانی‌مدت خود در ۵۵۵ کیلومتری به ۳۸۲ کیلومتری روی داد.
چین مدعی است که دومین ماهواره‌ی مشکل‌ساز استارلینک به‌طور مستمر در حال مانور دادند بود و این موضوع ردیابی محل استقرار آن را دشوار می‌کرد. به‌عنوان یک اقدام احتیاطی و با توجه به حضور فضانوردان در ایستگاه، چین تصمیم به انجام یک مانور برای جلوگیری از برخورد کرد. اسپیس‌ایکس در این خصوص اظهار نظری نکرده است.
این نخستین باری نیست که یک ایستگاه فضایی مجبور می‌شود از مسیر یک ماهواره یا یک قطعه زباله‌ی مانور بدهد. ایستگاه فضایی بین‌المللی پیوسته در حال افزایش مدار خود است تا از برخورد احتمالی با اجسام در فضا جلوگیری کند. در ماه نوامبر (آبان) پس از آنکه روسیه یکی از ماهواره‌های خود را برای قدرت‌نمایی در آزمایش موشک ضدماهواره، در مداری نزدیک به ایستگاه فضایی منهدم کرد، فضانوردان حاضر در ایستگاه فضایی بین‌المللی ناچار شدند به محل استقرار خود پناه ببرند. این آزمایش هزاران قطعه زباله‌ی فضایی ایجاد کرد که در ابتدا ایستگاه فضایی را به شدت تهدید می‌کرد و ممکن است همچنان برای سال‌ها یک تهدید برای ایستگاه محسوب شود.
چین هم مسؤول برخی از مانورهای جلوگیری از برخود در ایستگاه فضایی بین‌المللی است. در سال ۲۰۰۷ چین یکی از ماهواره‌های خود را طی آزمایش موشک ضدماهواره منهدم و هزاران قطعه زباله‌ی فضایی ایجاد کرد. بسیاری از این قطعات هنوز در مدار هستند و ایستگاه فضایی بین‌المللی به‌صورت دوره‌ای مجبور شده است برای جلوگیری از این بقایا در دهه‌ی گذشته از مسیر خود خارج شود. اکنون چین با داشتن ایستگاه فضایی خود در مدار، در حال تجربه‌ای مشابه است.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از ماژول تیان‌هه، تنها بخش قرار گرفته در مدار از ایستگاه فضایی تیان‌گونگ چین
Credit: Axel Monse / Shutterstock
منبع: The Verge
