۱۱ فیلم جنایی برنده‌ی اسکار؛ از بدترین تا بهترین
فیلم‌هایی که با محوریت جرم و جنایت داستان‌سرایی می‌کنند، همیشه جذاب و سرگرم‌کننده هستند. یک فیلم جنایی، نسبت به دنیایی جدید و روش‌های زندگی متداول در آن -که برای مخاطبان عام ناشناخته هستند- بینش ایجاد می‌کند. فیلم‌های جنایی می‌توانند از نقطه نظر کسانی که مرتکب جنایت می‌شوند، روایت گردند یا از نقطه نظر مردان قانون که مسئول پیگیری و به بند کشیدن جنایتکاران هستند و یا هردوی این‌ها را با هم ترکیب کنند. رای‌دهندگان اسکار هم در موقعیت‌های مختلف، اشتیاق خود نسبت به فیلم‌های جنایی را نشان داده‌اند؛ ۱۱ فیلم جنایی، توانسته‌اند اسکار بهترین فیلم را به دست آورند.
باید به این نکته اشاره کرد که تمامی این آثار، فیلم‌های به‌یادماندنی و خوبی هستند و نه تنها جایگاه آن‌ها در ژانر جنایی محفوظ است، بلکه در میان برندگان اسکار بهترین فیلم هم جایگاه ویژه‌ی خودشان را دارند. از آن‌جایی که تمام این ۱۱ فیلم متقاعدکننده و کامل‌اند، رتبه‌بندی کیفی آن‌ها در هر زمینه‌ای، ماموریتی است مشکل، با این حال، در ادامه سعی داریم چنین کنیم. لیست زیر با فیلم‌های خوب آغاز می‌شود و به فیلم‌های عالی می‌رسد.
۱۱. در گرمای شب (In the Heat of the Night)
- کارگردان: نورمن جویسون
- بازیگران: سیدنی پوآتیه، راد استیگر
- تهیه‌کننده: والتر میریش
- سال تولید: ۱۹۶۷
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۶ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۶ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰
«در گرمای شب»، یک فیلم جریان‌ساز متعلق به دهه‌ی ۶۰ میلادی است که با کیفیت یک فیلم جنایی برنده‌ی اسکار، داستان خود را روایت می‌کند و بااین‌حال، باتوجه به سایر فیلم‌هایی که در این لیست خواهند آمد، «گرمای شب» از همه ضعیف‌تر است. با تمام این‌ها، بی‌شک، این فیلم هنوز هم ارزش دیدن دارد و باتوجه به سال تولیدش، فیلمی است قابل احترام. این فیلم با توجه به بررسی دقیقی که روی مضامین عدالت و تبعیض انجام می‌دهد، هنوز هم می‌تواند با فیلم‌های امروزی رقابت کند.
«در گرمای شب»، داستان کارآگاهی سیاه‌پوست را روایت می‌کند که مامور می‌شود روی یک پرونده‌ی قتل، در جنوب شهر، کار کند و در جنوب شهر، مردم به چهره‌های دولتی رنگین‌پوست، واکنش خوبی نشان نمی‌دهند. در این فیلم، درام کمی بیشتر از راز و جنایت فرمان را به دست می‌گیرد و این اتفاق، به دنبال مضمون ضدنژادپرستی فیلم رخ می‌دهد. با وجود این، با توجه به استاندارهای دهه‌ی ۶۰ میلادی، این فیلم یک اثر رادیکال محسوب می‌شد.
۱۰. نیش (The Sting)
- کارگردان: جورج روی هیل
- بازیگران: پل نیومن، رابرت ردفورد
- تهیه‌کننده: تونی بیل، جولیا فیلیپس، مایکل فیلیپس
- سال تولید: ۱۹۷۳
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۳ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۸۳ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۳ از ۱۰
این فیلم، هفت سال بعد از «بوچ کسیدی و ساندنس کید» (Butch Cassidy and the Sundance Kid) اکران شد. «نیش»، یک‌بار دیگر ستاره‌های آن فیلم، رابرت ردفورد و پل نیومن، را، همراه با کارگردان، در کنار هم جمع کرد. این‌بار، به جای غرب وحشی، وقایع فیلم طی دوره‌ی رکود اقتصادی بزرگ، به وقوع می‌پیوست و باز هم مانند فیلم قبلی، این دو بازیگر، در نقش دو دوست، در آن حاضر بودند. فیلم، داستان یک انتقام علیه یک رئیس مافیا را روایت می‌کند که این دو دوست با یکدیگر نقشه‌اش را کشیده‌اند.
با توجه به استاندارهای مدرن، «نیش» ممکن است ساده به نظر برسد، اما همین سادگی می‌تواند، از نظر برخی، باعث جذابیت بیشتر فیلم باشد. این فیلم، بخش زیادی از موفقیت خود را مدیون خط داستانی ساده‌ای است که به تدریج با رخ دادن وقایع مختلف، پیچیده‌تر می‌شود. ارتباط خاص و کم‌نظیر پل نیومن و رابرت ردفورد هم یکی دیگر از نقاط قوت این فیلم است؛ این ارتباط به گونه‌ای است که بسیاری آرزو می‌کردند، این دو نفر، فیلم‌های مشترک بیشتری با هم داشته باشند.
۹. شیکاگو (Chicago)
- کارگردان: راب مارشال
- تهیه‌کننده: مارتین ریچاردز
- بازیگران: رنی زلوگر، ریچارد گی‌یر
- سال تولید: ۲۰۰۲
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۶ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
«شیکاگو»، نه تنها یک اثر جنایی برنده‌ی اسکار بهترین فیلم است، بلکه هم‌چنین یکی از ۱۰ فیلم موزیکالی است که تاکنون برنده‌ی این جایزه شده‌اند. این فیلم، درباره‌ی دو زن است که در شهر شیکاگو، طی دهه‌ی ۲۰ میلادی، در صف اعدام قرار دارند، ولی خیلی زود درمی‌یابند که با کسب شهرت، می‌توانند اجرای حکم را به تعویق بیاندازند.
اگرچه مضمون این فیلم کمی توخالی به نظر می‌رسد، اما «شیکاگو»، موفق می‌شود به خوبی آن را پرورش دهد. در این فیلم، سبک مخصوص راب مارشال با کمدی تلخ همراه می‌شود. از نظر تکنیکی، «شیکاگو»، یک فیلم در ژانر زندان است، اگرچه آهنگ‌ها و رقص‌های فراوانی که در این فیلم دیده می‌شوند، مانع از آن می‌شوند که مخاطب احساس کند در حال تماشای یک فیلم در ژانر زندان است. دیدن این فیلم لذت‌بخش و سرگرم‌کننده است، اگرچه وقتی صحبت از بهترین فیلم‌های جنایی برنده‌ی اسکار باشد، «شیکاگو»، بهترین نیست.
۸. ارتباط فرانسوی (The French Connection)
- کارگردان: ویلیام فریدکین
- تهیه‌کننده: فیلیپ دانتونی
- بازیگران: جین هکمن، فرناندو ری
- سال تولید: ۱۹۷۱
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۶ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۹۴ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰
ویلیام فریدکین یک فیلم‌ساز افسانه‌ای بود که طی دهه‌ی ۷۰ میلادی در اوج حرفه‌اش قرار داشت؛ او «ارتباط فرانسوی» را سال ۱۹۷۱ ساخت و «جن‌گیر» (The Exorcist) را دو سال بعد از آن. هر دو فیلم برای اسکار بهترین فیلم نامزد شدند، اما فقط «ارتباط فرانسوی» توانست آن را به خانه ببرد. «ارتباط فرانسوی»، جزو محدود فیلم‌های اکشنی است که توانسته‌اند اسکار بگیرند. از آن جایی که «ارتباط فرانسوی» بخش زیادی از درخشش خود را مدیون عناصر مربوط به ژانر اکشن، مانند سرعت زیاد و سکانس‌های هیجان‌انگیز است، باید متعلق به این ژانر هم شناخته شود.
جین هکمن، در نقش اصلی این فیلم می‌درخشد. او در این فیلم، نقش یک کارآگاه نترس را ایفا می‌کند که هیچ‌چیز، جز پایین کشاندن مافیای مواد مخدر شهر نیویورک، او را آرام نمی‌کند. پنجاه سال از اکران «ارتباط فرانسوی» می‌گذرد و با این‌حال، هیجان و انرژی فراوانی که در این فیلم نهفته است، باعث می‌شود هرکسی که آن را ببیند، تپش قلب خود را احساس کند.
۷. رفتگان (The Departed)
- کارگردان: مارتین اسکورسیزی
- تهیه‌کننده: برد گری، گراهام کینگ، روی لی، برد پیت
- بازیگران: لئوناردو دی‌کاپریو، مت دیمون
- سال تولید: ۲۰۰۶
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۱ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۸۵ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۵ از ۱۰
«رفتگان» را شاید بتوان هیجان‌انگیزترین فیلم کارنامه‌ی حرفه‌ای مارتین اسکورسیزی دانست و در مجموع، یکی از بهترین آثارش. احتمالا این فیلم، در صدر بهترین فیلم‌هایی که او ساخته‌است قرار نمی‌گیرد و با این حال، به اندازه‌ی کافی در بین رای‌دهندگان اسکار محبوب شد که توانست تنها فیلم برنده‌ی اسکار او باشد. شاید آن‌ها برای عذرخواهی کردن از سایر فیلم‌های اسکورسیزی، مانند «رفقای خوب» (Goodfellas)، «گاو خشمگین» (Raging Bull) و «راننده تاکسی» (Taxi Driver)، به این فیلم اسکار دادند.
یک فیلم سرشار از تعلیق که ۲.۵ طول دارد و داستان پیچیده‌ی موش و گربه بازی بین دو مامور مخفی را روایت می‌کند. یکی از آن‌ها مامور مخفی پلیس است در بین مافیا و دیگری مامور مخفی مافیا است، در بین نیروهای پلیس. تماشای «رفتگان»، هیجان‌انگیز است و اسکورسیزی با ساختن آن، یک‌بار دیگر توانایی‌اش در ساختن فیلم‌های جنایی را به رخ می‌کشد.
۶. جایی برای پیرمردها نیست (No Country for Old Men)
- کارگردان: جوئل کوئن، اتان کوئن
- تهیه‌کننده: جوئل کوئن، اتان کوئن، اسکات رودین
- بازیگران: خاویر باردم، جاش برولین
- سال تولید: ۲۰۰۷
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۳ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۹۲ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۲ از ۱۰
اگرچه برادران کوئن با همکاری یکدیگر کمدی‌های درخشانی ساخته‌اند، اما «جایی برای پیرمردها نیست»، جدی‌ترین حالت آن‌ها است، با تنها اندکی کمدی تلخ. داستان فیلم حول محور مردی می‌گردد که در محل یک معامله‌ی مواد، که به درستی پیش‌نرفته‌است، مقدار زیادی پول نقد پیدا می‌کند و آن را برمی‌دارد. همین، باعث می‌شود که او تبدیل به هدف قاتلی حرفه‌ای شود.
نقش این قاتل حرفه‌ای را که به عنوان یکی از بهترین شخصیت‌های منفی تاریخ سینما هم شناخته می‌شود، خاویر باردم ایفا می‌کند و او یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که تنش در این فیلم، هرگز افت نمی‌کند. این فیلم تیره و آزاردهنده است و تا آن‌جا که به ژانر مربوط می‌شود، جنایی. «جایی برای پیرمردها نیست»، فیلمی است که هرگز فراموشش نخواهید کرد.
۵. داستان وست ساید (West Side Story)
- کارگردان: جروم رابینز، رابرت وایز
- تهیه‌کننده: رابرت وایز
- بازیگران: ناتالی وود، ریچارد بیمر
- سال تولید: ۱۹۶۱
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۴ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
دغدغه‌ی بسیاری از موزیکال‌های کلاسیک، فراهم کردن اوقات خوش برای مخاطبان بود، اما «داستان وست ساید»، اهمیتی به ناراحت‌شدن و اشک ریختن مخاطبان نمی‌دهد و داستان تراژیک خودش را که برداشتی از رومئو و ژولیت شکسپیر است، روایت می‌کند. دو گروه خلافکار در شهر نیویورک، در حال جنگیدن با یکدیگر هستند و درام زمانی آغاز می‌شود که یک مرد جوان، از یکی از خانواده‌ها، عاشق دختر جوانی از خانواده‌ی دیگر می‌شود.
«داستان وست ساید»، خیره‌کننده، خلاقانه و در مجموع، قدرتمند است، حتی اگر بعضی از مخاطبان امروزی عناصری را در آن پیدا کنند که به تعبیر خودشان، پیش پا افتاده و مصنوعی به نظر بیاید. این فیلم، هم‌زمان یک درام جنایی و فیلمی عاشقانه و یک موزیکال تمام عیار است. تمام این ویژگی‌ها در کنار یکدیگر، باعث می‌شود «داستان وست ساید» بالاتر از رقیبان خود در این لیست قرار بگیرد.
۴. سکوت بره‌ها (The Silence of the Lambs)
- کارگردان: جاناتان دمی
- تهیه‌کننده: کنت اوت، ادوارد ساکسون، رون بزمن
- بازیگران: جودی فاستر، آنتونی هاپکینز
- سال تولید: ۱۹۹۱
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۵ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۸۶ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۶ از ۱۰
فیلم‌های دلهره‌آور، پرافتخارتر از «سکوت بره‌ها» نمی‌شوند. این فیلم که در ژانر دلهره‌آور تولید شده‌است، به دنبال وجود دو شخصیت مهم که قاتل سریالی هستند، در ژانر جنایی هم مورد ستایش قرار گرفته‌است. یکی از این قاتلین سریالی، به نام بوفالو بیل، آزاد است و شخصیت اصلی فیلم، کارآگاه استرلینگ باید او را بگیرد و قاتل دیگر، در یک تیمارستان به بند کشیده شده است. نام این زندانی دوم، دکتر هانیبال لکتر است که به عقیده‌ی بسیاری، بهترین شخصیت منفی تاریخ سینما است. لکتر، به استرلینگ کمک می‌کند، تا بوفالو بیل را پیدا کند و در همین حال، سعی می‌کند خودش را نیز از زندان رها کند.
«سکوت بره‌ها»، با سرعتی مثال‌زدنی حرکت می‌کند و هرگز احساس خستگی به مخاطب القا نمی‌کند. این فیلم همواره شخصیت‌های خود را در گودال‌های عمیق‌تر فرو می‌برد و آن‌ها را همواره راهی سرزمین‌های ناشناخته می‌کند. این فیلم، مخصوصا در ژانر دلهره و جنایی نوشته و ساخته شده و کمی وحشت هم به خودش اضافه کرده‌است. اگر فیلم را دیده باشید، حتما می‌دانید که بعضی از سکانس‌های آن، می‌توانند تا چه اندازه ترسناک شوند.
۳. در بارانداز (On the Waterfront)
- کارگردان: الیا کازان
- تهیه‌کننده: سم اسپیگل
- بازیگران: مارلون براندو، کارل مالدن
- سال تولید: ۱۹۵۴
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۹ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۱ از ۱۰
«در بارانداز»، یکی از بهترین فیلم‌های دهه‌ی ۵۰ میلادی است و این به معنی آن است که حضور او در بین بهترین درام‌های جنایی برنده‌ی اسکار، عجیب نیست. مارلون براندو، پیش از «در بارانداز» هم توانسته بود با نقش‌آفرینی‌های دیگر، همه را تحت تاثیر قرار دهد، اما ایفای نقش اصلی در «در بارانداز»، باعث شد که او برای همیشه تبدیل به یک ستاره شود. این فیلم برای همیشه براندو را تبدیل به یکی از چهره‌های ماندگار سینما کرد و توانست نخستین اسکار بازیگری را برای او به ارمغان بیاورد.
فیلم، داستان مردی را روایت می‌کند که شانسش ته کشیده است و در نیوجرسی که توسط یک اتحادیه‌ی فاسد اداره می‌شود، ول می‌گردد. او در نهایت درمی‌یابد که باید در مقابل اتحادیه قرار بگیرد و چنین هم می‌کند، با این که این عمل، او را در معرض خطرات بزرگی قرار می‌دهد. به عنوان یک فیلم، «در بارانداز» تکان دهنده و جذاب است و بازیگران آن درخشان‌اند. قدرت «در بارانداز»، در واقعگرایی‌اش است و همین قدرت، باعث می‌شود که این فیلم بتواند با مخاطب امروزی هم ارتباط برقرار کند.
۲. پدرخوانده: قسمت دوم (The Godfather: Part II)
- کارگردان: فرانسیس فورد کوپولا
- تهیه‌کننده: فرانسیس فورد کوپولا، گری فردریکسون، فرد روس
- بازیگران: آل پاچینو، رابرت د نیرو
- سال تولید: ۱۹۷۴
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۶ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۹۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۹ از ۱۰
به عقیده‌ی بسیاری، «پدرخوانده: قسمت دوم»، بهترین دنباله‌ی سینمایی تاریخ سینما است و درک کسی که چنین ادعایی می‌کند، سخت نخواهد بود. قسمت دوم، از تمام زوایا، وسعت داستان قسمت اول را گسترش می‌دهد و در حالی که یک دنباله‌ی سینمایی است، بخش‌هایی از گذشته را هم روایت می‌کند که در آن‌ها، رابرت د نیرو، در نقش ویتو کورلئونه‌ی جوان، شخصیت اصلی فیلم نخست که مارلون براندو نقش آن را ایفا می‌کرد، مقابل دوربین کوپولا قرار می‌گیرد.
قسمت دوم این سه‌گانه، داستان آل پاچینو، در نقش مایکل کورلئونه، را روایت می‌کند که کسب‌وکار خانوادگی را به دست می‌گیرد و هم‌زمان به جنگ با دشمنان و متحدان، مانند برادر بزرگ‌ترش فردو، با بازی جان کزل، می‌پردازد. قسمت دوم، نسبت به قسم نخست، تیره‌تر و از نظر احساسی پرتنش‌تر است و اگرچه ممکن است به اندازه‌ی قسمت نخست بی‌عیب و کامل نباشد، «پدرخوانده: قسمت دوم»، هم‌چنان یک دست آورد سینمایی خیره‌کننده و یک فیلم جنایی خارق‌العاده است.
۱. پدرخوانده (The Godfather)
- کارگردان: فرانسیس فورد کوپولا
- تهیه‌کننده: آلر اس. رودی
- سال تولید: ۱۹۷۲
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۷ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۱۰۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۹.۲ از ۱۰
اگرچه قسمت دوم سه‌گانه‌ی پدرخوانده، یک فیلم درخشان است، اما احتمالا قسمت نخست آن، کامل‌تر و عالی‌تر است. این فیلم، فرانسیس فورد کوپولا را به عنوان یک کارگردان صاحب سبک به دنیا معرفی کرد. داستان این فیلم حول محور خانواده‌ی کورلئونه، به سرپرستی ویتو کورلئونه، با بازی مارلون براندو، می‌گردد که به همراه سه پسر خود سعی می‌کند کسب‌وکار خانوادگی را ادامه دهد. به نظر می‌آید هرکدام از فرزندان ویتو قدرت خاصی دارند، اما گویا هیچ‌کدام آن‌ها قادر نخواهند بود جای خالی پدر را پر کنند.
«پدرخوانده»، یکی از آن فیلم‌های به یادماندنی‌ای است که احتمالا هرچه درباره‌اش گفته شود، پیش از این هم گفته شده‌است. به زبان ساده، این «پدرخوانده» است، یکی از دوست‌داشتنی‌ترین فیلم‌های جنایی تاریخ سینما که توسط نسل‌های مختلف سینمادوستان، بارها تماشا شده‌است و همواره مورد علاقه‌ی آن‌ها بوده. به عنوان یک فیلم، «پدرخوانده» ژانر گنگستری را به اوج خودش رساند و انتخاب آن به عنوان بهترین فیلم جنایی که توانسته اسکار ببرد، کار آسانی است.
منبع: collider
