دورترین جرم منظومه‌ی شمسی هر ۸۰۰ سال یک بار به دور خورشید می‌گردد
ستاره‌شناسان وجود دورترین جرم مشاهده شده در منظومه‌ی شمسی را که تقریبا هر ۸۰۰ سال به دور خورشید می‌گردد، تأیید کردند.
در سال ۲۰۱۸ بود که ستاره‌شناسان جرمی را در فاصله‌ی ۱۳۲ واحد نجومی (AU) نسبت به خورشید یافتند؛ فاصله‌ای ۱۳۲ برابر فاصله‌ی زمین تا خورشید. اکنون اطلاعات بیشتری از این جرم شناخته شده و وجود آن تأیید شده است. عرض جرم با نام ۲۰۱۸ AG37 حدود ۴۰۰ کیلومتر است که در انتهای بازه‌ی تعیین شده برای سیاره‌های کوتوله جای می‌گیرد.
مشاهدات اولیه نشان می‌دهد که فاصله‌ی مداری این جرم به طور متوسط ۱۰۱ واحد نجومی است و با درنظر داشتن فاصله‌ی پلوتو که ۳۹ واحد نجومی است، دور بودن این جرم کاملا قابل درک است. به همین دلیل هم به آن «خیلی‌خیلی‌دور» (FarFarOut) گفته می‌شود اما هنوز نامی مطابق با استانداردهای اتحادیه‌ی بین‌المللی نجوم (IAU) برای آن تعیین نشده است. اگرچه مدار بیضوی این جرم آن را تا ۲۷ واحد نجومی و ۱۷۵ واحد نجومی به خورشید نزدیک و دور می‌کند.
به گفته‌ی دانشمندان این جرم می‌تواند به درک بهتر سیاره‌های بخش بیرونی منظومه‌ی شمسی کمک کند. «چاد تروجیلو» (Chad Trujillo) از دانشگاه آریزونا گفت: «این جرم به احتمال زیاد با نزدیک شدن به نپتون به بخش بیرونی منظومه‌ی شمسی پرتاب شده است و احتمالا در آینده دوباره با هم برهم‌کنش خواهند داشت، زیرا مدار آن‌ها همچنان با هم تلاقی دارد.»
مقیاسی از فاصله‌ی اجرام منظومه‌ی شمسی
Credit: Roberto Molar Candanosa, Scott S. Sheppard/CIS, and Brooks Bays/UH
نام مستعار این جرم برگرفته از یک جرم دور دیگر است که در سال ۲۰۱۸ کشف شد. سیاره‌ی کوتوله‌ی «خیلی‌دور» (FarOut) دارای فاصله‌ی مداری ۱۲۴ واحد نجومی است و به دلیل فاصله‌ی شگفت‌آور هنگام کشف توسط تیم مؤسسه‌ی علوم کارنگی به سرپرستی «اسکات شپارد» (Scott Sheppard) چنین نامی گرفته است.
اگرچه پیشرفت در شناسایی ویژگی‌های FarFarOut خوب بوده است اما این جرم هنوز بسیار مرموز است. در طول ۲ سال، تنها ۹ بار مشاهده شده است. منجمان بر اساس روشنایی آن ابعادش را تخمین زده‌اند اما چیز دیگری نمی‌دانند. این جرم می‌تواند یک جرم بسیار بزرگ غیرعادی از کمربند کوییپر باشد و یا ویژگی‌هایی را داشته باشد که به‌عنوان یک سیاره‌ی کوتوله طبقه‌بندی شود.
کشف FarFarOut در سال ۲۰۱۸
Credit: Scott S. Sheppard/Carnegie Institution for Science
پژوهشگران درباره‌ی زمان گردش مداری این جرم هم مطمئن نیستند. در حالی که گردش مداری پلوتو ۲۴۸ سال زمینی است، برای این جرم آن‌ها به تخمین ۸۰۰ سال رسیده‌اند اما امکان جابه‌جایی این تخمین تا دو برابر یا میزانی کمتر وجود دارد و برای درک بهتر باید مشاهدات بیشتری انجام شود. به گفته‌ی «دیوید تولن» (David Tholen) از دانشگاه هاوایی هر بار گردش این جرم پیرامون خورشید حدود هزار سال طول می‌کشد، بنابراین تعیین مسیر دقیق آن به چندین سال رصد نیاز دارد.
طرحی گرافیکی از FarFarOut
Credit: NOIRLab/NSF/AURA/J. da Silva
این دانشمندان در حال مطالعه‌ی منظومه‌ی شمسی به امید دستیابی به سیاره‌ی نهم هستند. یک جرم فرضی که تصور می‌شود باعث حرکت عجیب خوشه‌های اجرام فراتر از مدار پلوتو است. اگرچه توضیحات دیگری هم برای این موضوع وجود دارد اما جست‌وجوی سیاره‌ی نهم به یافته‌های جانبی دیگری هم می‌انجامد.
برای نمونه این تیم علاوه بر دو جرم FarOut و FarFarOut، یک سیاره‌ی کوتوله به نام «گابلین» (The Goblin) را در فاصله‌ی ۸۰ واحد نجومی از خورشید کشف کرده‌اند. حتی یک جرم با نام ۲۰۱۴ FE72 کشف شده است که مدار آن تا ۳۰۰۰ واحد نجومی هم کشیده می‌شود.
این یافته‌ها منحصر به فضای بیرونی منظومه‌ی شمسی نیست و دانشمندان همچنین ۱۲ قمر جدید را به دور مشتری و ۲۰ قمر تازه را برای زحل کشف کرده‌اند. بنابراین مسیر کشف سیاره‌ی نهم اطلاعات زیادی درباره‌ی منظومه‌ی شمسی دربر دارد.
شپارد در این زمینه گفت: «کشف FarFarOut توانایی روزافزون ما را در نقشه‌برداری از منظومه‌ی شمسی خارجی و رصد دورترین نقاط منظومه‌ی شمسی نشان می‌دهد. پیشرفت‌هایی که فقط با کمک ابزارهای دیجیتال قدرتمند سال‌های اخیر در تلسکوپ‌های بزرگ ممکن شده‌اند.»
عکس کاور: طرحی گرافیکی از FarFarOut به‌عنوان دورترین جرم مشاهده شده در منظومه‌ی شمسی
Credit: NASA/JPL,CALTECH
منبع: Science Alert
