چرا نباید به ابزارهای کالری‌شمار و ردیاب تناسب اندام اطمینان کنیم؟
این روزها ابزارهای زیادی برای کالری‌شماری و ثبت آمار فعالیت فیزیکی افراد وجود دارد؛ از ساعت‌های هوشمند گرفته تا مچ‌بندهای ورزشی و انواع ردیاب تناسب اندام. یکی از مهم‌ترین اطلاعاتی که این ابزارها در اختیار کاربران می‌گذارند، مقدار کالری سوزانده شده در فعالیت‌های ورزشی است ولی این اطلاعات قابل اطمینان و صحیح نیست. اما چرا؟
ظهور وسایل ثبت فعالیت ورزشی
زمانی بود که هیچ کس از مقدار کالری که در فعالیت‌های روزمره می‌سوزاند اطلاع نداشت. البته هر کسی می‌تواند مقدار تقریبی کالری سوزانده شده در فعالیت‌های مختلف را بر اساس وزن، سایز بدن، جنسیت، سن و… تا حدودی محاسبه کند. ایده‌ی ساخت ابزاری برای این محاسبه، بسیار جذاب اما اشتباه است.
این روزها انواع وسایل محاسبه‌ی کالری، ردیاب تناسب اندام و ثبت فعالیت ورزشی وجود دارد. مچ‌بند، ساعت‌های هوشمند و حتی اپلیکیشن‌های مختلف گوشی‌های هوشمند می‌توانند این محاسبات را انجام دهند ولی آماری که در نهایت در اختیار شما می‌گذارند، صددرصد صحیح نیست.
ردیاب تناسب اندام چطور کالری سوزانده شده را محاسبه می‌کند؟
قبل از اینکه میزان دقت این وسایل را بررسی کنیم لازم است ببینیم که این ابزارها بر چه اساسی کالری را محاسبه می‌کنند؟
بیشتر این ابزارها از شتاب‌سنج‌ها استفاده می‌کنند تا بفهمند بدن شما چه زمانی و چقدر در حال حرکت است. اگر ساعتی روی مچ خود ببندید و ساعت به‌صورت ریتمیک به جلو و عقب حرکت کند در حالی که کمی به بالا و پایین هم می‌رود، ساعت هوشمند شما حدس می‌زند که در حال راه رفتن هستید. اگر جهش سریع‌تری داشته باشید و مچ دست شما هم حرکات کمتری انجام می‌دهد، احتمالاً در حال دویدن هستید.
این ایده‌ی اصلی پشت طراحی این محصولات است و بر این اساس تشخیص می‌دهد که چند قدم برداشته‌اید. اگر به اپ‌های شمارش قدم در این ابزارها موقع راه رفتن دقت کرده باشید احتمالا متوجه شده‌اید که در شمارش قدم‌ها، دقیق نیستند. مثلا خرید کردن در یک فروشگاه را در نظر بگیرید. اگر موقع خرید در حال قدم زدن در فروشگاه باشید ولی دستتان را روی دسته‌ی چرخ خرید گذاشته باشید، گوشی یا ساعت هوشمند شما هیچ قدمی را ثبت نمی‌کند. چون شما در حال حرکت هستید ولی دستتان هیچ تکان و لرزشی ندارد.
در این شرایط، ابزارهای هوشمند پوشیدنی که به بالاتنه وصل می‌شوند می‌توانند در شمارش قدم‌ها دقیق‌تر باشند. اما این روزها ابزارهای کمتری تولید می‌شود که به شکل‌های دیگر به بدن متصل می‌شوند.
در این ابزارها یک سنسور ضربان قلب هم وجود دارد. از آنجایی که دستان شما همیشه در حین ورزش به طور قابل پیش‌بینی حرکت نمی‌کنند، ساعت هوشمند شما بر اساس همین میزان حرکت دست، تشخیص می‌دهد که در حال دوچرخه سواری یا یوگا هستید یا کار دیگری انجام می‌دهید. سپس گجت‌ها از ضربان قلب برای حدس زدن دقیق در مورد میزان فعالیتی که بدن شما انجام می‌دهد استفاده می‌کنند.
منبع داده‌ها هر چه که باشد، ضربان قلب، حرکات بدن یا ترکیبی از آن‌ها، ردیاب تناسب اندام از یک فرمول برای محاسبه‌ی میزان کالری استفاده می‌کند. سن، وزن و جنسیت شما ممکن است در این معادله قرار بگیرد و در محاسبه نقش داشته باشد. بنابراین ردیاب تناسب اندام در واقع نمی‌داند که چقدر کالری می‌سوزانید. در عوض، عددی را بر اساس اطلاعات ناقص محاسبه می‌کند.
فاکتورهایی که روی دقت این اعداد تاثیر می‌گذارد
اگر ما ربات بودیم، همگی مثل هم ساخته شده بودیم و با الگوهای ثابت و قابل پیش‌بینی راه می‌رفتیم و کارها را انجام می‌دادیم، این ابزارها می‌توانستند دقیق باشند. اما بدن انسان بسیار پیچیده است و معمولا فناوری را دچار سردرگمی می‌کند.
مثلا اگر ساعت هوشمند را به جای مچ دست راست روی مچ دست چپ ببندید، ممکن است نتایج متفاوتی بگیرید. سنسورهای ضربان قلب که در بیشتر ردیاب‌های تناسب اندام وجود دارد، معمولا در افرادی که پوست‌های تیره دارند، دقت کمتری دارد.
این مشکلات فقط مربوط به داده‌هایی است که ساعت هوشمند جمع‌آوری می‌کند. در مورد الگوریتم محاسبه‌ی کالری هم سوالات و مشکلاتی وجود دارد.
تا به حال از شرکت‌های سازنده‌ی ردیاب تناسب اندام خواسته نشده تا الگوریتم محاسبه‌ی کالری در محصولات خود را منتشر کنند یا بررسی کنند که میزان دقت آن‌ها چقدر است. آن‌ها فقط محصولاتی می‌سازند و به بازار عرضه می‌کنند. شما در سایت‌های خرید محصولات دیجیتال، انواع گجت‌های پوشیدنی را بررسی می‌کنید بدون اینکه اطلاعاتی در مورد میزان دقت آن‌ها در محاسبه داشته باشید. جز اینکه مجبورید ادعاهای شرکت‌های سازنده را باور کنید.
محققان در مورد میزان دقت این ردیاب‌ها همیشه کنجکاو بوده‌اند. چون این ابزار اگر دقیق باشد می‌تواند نقش مهمی برای تناسب اندام داشته باشد یا در تحقیقات مختلف مورد استفاده قرار بگیرد. اما جمع‌آوری اطلاعات، بررسی داده‌ها، چاپ کردن مقاله در ژورنال‌ها معمولا چند سال طول می‌کشد و زمانی نتایج تحقیق در مورد یک ردیاب تناسب اندام چاپ می‌شود که شرکت سازنده، مدل‌های جدیدتری به بازار ارائه کرده است.
یکی دیگر از دلایل مهمی که باعث می‌شود این ابزارها چندان دقیق نباشند، در نظر نگرفتن فاکتورهای متعددی است که روی مقدار کالری سوزانده شده توسط فرد تاثیر می‌گذارند. مثلا بعضی از بیماری‌هایی که ما داریم مستقیما روی سوخت‌وساز بدن تاثیر دارند. اختلالات تیروئید یکی از این نمونه‌ها است. این ابزارها، بیماری‌ها و بسیاری از فاکتورهای مشابه را در نظر نمی‌گیرند.
تحقیقات درباره‌ی میزان دقت این ردیاب‌ها چه می‌گوید؟
در یکی از تحقیقاتی که در سال ۲۰۲۰ در مورد ردیاب‌های تناسب اندام انجام شد، انواع ابزارها از برندهای مختلف از جمله اپل و فیت‌بیتز مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیقات نشان داد که این ردیاب‌ها در بیشتر مواقع، بیشتر از اینکه دقیق باشند، اشتباه دارند و داده‌های آن‌ها دقیق و قابل‌اطمینان نیست.
نویسندگان این مقاله دستگاه‌ها را در صورتی دقیق می‌دانند که در مقایسه با اندازه‌گیری دقیق‌تر مصرف انرژی (یعنی کالری سوزی) در یک محیط آزمایشگاهی، ۳ درصد اختلاف داشته باشد. در ادامه نحوه‌ی عملکرد برخی از برندهای برتر را می‌بینید:
- برند Garmins در ۶۹ درصد از مواقع، کالری سوزانده شده را کمتر محاسبه کرده است.
- ساعت‌های اپل در ۵۸ درصد از مواقع کالری سوزانده شده را بیشتر از مقدار واقعی تخمین زده‌اند.
- دستگاه‌های برند Polar در ۶۹ درصد از مواقع کالری را بیشتر از مقدار واقعی تخمین زده‌اند.
- محصولات برند Fitbits در ۴۸ درصد مواقع، کاری را کمتر و در ۳۹ درصد مواقع، آن را بیشتر تخمین زده است.
همان‌طور که می‌بینید حتی محصولات بهترین برندهای بازار هم خطاهای زیادی دارند. پس دقت ابزارها لزوما به برند بودن آن‌ها بستگی ندارد. شمارش کالری توسط گجت‌های هوشمند، از اساس، کاری کاملا تخمینی است که می‌تواند خطاهای زیادی داشته باشد.
چطور کالری سوزانده‌شده در فعالیت‌های ورزشی را محاسبه کنیم؟
بسیاری از افراد از روش کالری‌شماری برای کاهش وزن استفاده می‌کنند. حالا که این دیوایس‌ها خطای زیادی دارند و قابل اطمینان نیستند، چطور می‌توانیم مقدار کالری سوزانده شده را محاسبه کنیم؟
در مجموع بهتر است کالری سوزانده شده را عددی در نظر بگیرید که قابل محاسبه نیست. چون دانستن این عدد و رقم برای روند تناسب اندام شما ضروری نیست. فقط زمانی دانستن مقدار تقریبی آن می‌تواند مفید باشد که بخواهید بر اساس آن، مقدار غذایی که می‌خورید مشخص کنید. اگر می‌خواهید افزایش وزن داشته باشید، مقدار کالری مصرفی باید از کالری سوزانده شده بیشتر باشد و اگر می‌خواهید وزن کم کنید باید کمتر باشد.
شما می‌توانید مقدار غذای موردنیاز بدن خود را بر اساس وزنتان تخمین بزنید. مثلا اگر ورزش منظم دارید و وزن کم می‌کنید یعنی مقدار کالری سوزانده‌ی شما بیشتر از کالری مصرفی است. اگر وزن کم نمی‌کنید و وزنتان رو به افزایش است، کالری مصرفی شما بیشتر از مقدار کالری است که در طول روز می‌سوزانید. اگر وزن شما ثابت مانده، می‌توانید به این نتیجه برسید که مقدار کالری مصرفی و سوزانده شده‌ی شما تقریبا برابر است.
البته تمام این تخمین‌ها کاملا تقریبی است چون عوامل مختلفی در مقدار کالری سوزانده‌شده تاثیرگذار هستند. در مطلب زیر می‌توانید در مورد این مطلب بیشتر بخوانید.
منبع: Lifehacker
