عکس عکاس ایرانی از گذر ماهواره‌ها تصویر نجومی روز ناسا شد
وب‌سایت تصویر نجومی روز ناسا در نخستین تصویر ماه ژوئن ۲۰۲۱ (۱۱ خرداد ۱۴۰۰) به یک عکس ایرانی اختصاص یافت که گذر مجموعه‌ای از ماهواره‌ها را از روی سحابی معروف جبار به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین سوژه‌های عمق آسمان به تصویر می‌کشد.
امیرحسین ابوالفتح این تصویر را در تاریک‌وروشن آسمان با نشانه‌روی تلسکوپ و دوربین خود به سمت یکی از جذاب‌ترین سوژه‌های رصدی آسمان شب یعنی صورت فلکی جبار یا شکارچی ثبت کرده که درخور توجه وب‌سایت تصویر نجومی روز ناسا (Astronomy Picture of the Day) هم قرار گرفته است. «سحابی جبار» (Orion Nebula) در این صورت فلکی به‌عنوان یکی از سوژه‌های محبوب عکاسان عمق آسمان است اما این بار عکاس ایرانی نگاه متفاوتی به این سحابی ارائه داده است.
در این تصویر علاوه بر سحابی جبار بازتاب نور مجموعه‌ای از ماهواره‌ها هم دیده می‌شوند که باعث خراب کردن تصویر اصلی پس زمینه در عمق آسمان، یعنی سحابی جبار شده است. از بین رفتن نماهای آسمان شب با افزایش ماهواره‌ها، نگرانی بسیاری از ستاره‌شناسان، عکاسان آسمان شب و حتی دوستداران طبیعت است. استارلینک با پرشمارترین تعداد ماهواره از جمله این شبکه‌های ماهواره‌ای است.
ماهواره‌های استارلینک شرکت اسپیس‌ایکس که به ارائه‌ی اینترنت ماهواره‌ای می‌پردازند، هم جنبه‌های مثبت و هم منفی دارد. از جنبه‌ی مثبت، استارلینک ارتباطات سریع‌تر جهانی اینترنتی را بر پایه‌ی شبکه‌ی ماهواره‌ای گسترده‌ی خود فراهم می‌کند و به ارائه‌ی خدمات دیجیتالی به‌ویژه برای مناطق محروم مانند روستاهای دوردست می‌پردازد.
از جنبه‌ی منفی این ماهواره‌های قرار گرفته در مدار پایین زمین (LEO) تصویربرداری نجومی و به ویژه تصویربرداری عمق آسمان را که به خودی خود دشوار و حساس است، دشوارتر هم می‌کند. این مشکل به ویژه برای برنامه‌های رصدی که درست پس از غروب خورشید و یا پیش از طلوع آفتاب باید انجام شوند، بیشتر خود را نشان می‌دهد.
عکس گذر ماهواره‌ها از مقابل سحابی جبار
Credit: Amir H. Abolfath
آرایه‌های ماهواره‌ای که در مدارهای بالاتر کار می‌کنند، می‌توانند در هر زمان در طول شب، تلسکوپ‌های زمینی را در پژوهش‌های مرتبط با اعماق کیهان دچار چالش کنند و بر داده‌های رصدی آن‌ها اثر بگذارند.
برای توجه دادن به اهمیت حفظ آسمان شب، عکاسان بسیاری سوژه‌های رصدی خود را که با گذر ماهواره‌ها از جمله ماهواره‌های استارلینک دچار مشکل شده‌اند، به اشتراک می‌گذارند. از جمله سال گذشته یک عکاس نجومی تصویر دنباله‌دار نئووایز را که با ماهواره‌های استارلینک خراب شده بود، منتشر کرد.
تصویر نجومی امروز ناسا هم که توسط امیرحسین ابوالفتح در دسامبر ۲۰۱۹ (آذر ۱۳۹۸) ثبت شده است، ترکیبی دیجیتالی از بیش از ۶۵ عکس با نوردهی ۳ دقیقه‌ای است که برخی تصاویر برای برجسته‌تر کردن سحابی جبار به عنوان تصویر پس‌زمینه و برخی برای نمایان کردن بهتر گذر ماهواره‌ها گرفته شده است.
عکس کاور: بخشی از عکس گذر ماهواره‌ها از مقابل سحابی جبار که توسط امیرحسین ابوالفتح، عکاس ایرانی ثبت و در سایت تصویر نجومی روز ناسا منتشر شده است.
Credit: Amir H. Abolfath
