۱۵ علامت شایع بیماری ام‌اس در زنان
ام‌اس نوعی بیماری خود ایمنی است که باعث ایجاد اخلال در جریان اطلاعات در حال تبادل در سیستم اعصاب مرکزی می‌شود. این بیماری علائم مختلفی را در افراد مبتلا ایجاد می‌کند و می‌تواند روی زنان تأثیرات متفاوتی نسبت به مردان داشته باشد.
محققان هنوز به طور مشخص نمی‌دانند چه عواملی باعث ابتلا به این بیماری می‌شود. ام‌اس در صورت پیشرفت، باعث می‌شود که سیستم ایمنی بدن نوعی بافت به نام میلین که عایق فیبرهای عصبی است را از بین ببرد. بدون وجود میلین کافی، انتقال و دریافت صحیح سیگنال‌ها برای سیستم عصبی به‌شدت دشوار می‌شود.
ام‌اس به طور تصادفی ممکن است بر اعصاب مغزی، نخاع یا حتی چشم‌ها تأثیر بگذارد؛ به این معنی که این بیماری می‌تواند طیف وسیعی از علائم جسمی، روحی و عاطفی غیر قابل پیش‌بینی را ایجاد کند که از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
در این مقاله از دیجی‌کالا مگ، ما درباره‌ی برخی از رایج‌ترین علائم ام‌اس صحبت می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که چرا علایم این بیماری در زنان تا حدودی متفاوت از مردان است. علاوه بر این روش‌های تشخیص و درمان آن را هم بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.
علائم ام‌اس در زنان
علائم این بیماری در خانم‌ها تا حدودی مشابه مردان است، اما به دلیل تغییرات هورمونی در زنان می‌تواند شامل برخی از علائم اضافی شود.
این بیماری همچنین می‌تواند تأثیرات متفاوتی بر سلامت جنسی زنان و عملکرد مثانه‌ی آن‌ها داشته باشد.
علائم ام‌اس در زنان به شرح زیر است.
۱. مشکلات بینایی
برای بسیاری از افراد، مشکل بینایی اولین علامت قابل مشاهده‌ی ام‌اس است.
این بیماری می‌تواند برای بینایی فرد مشکلات مختلفی ایجاد کند که معمولا شامل علائم زیر است؛
- تاری دید
- کمرنگ دیدن رنگ‌ها یا دید کنتراست
- حرکت دردناک چشم
- نابینایی در یک چشم
- مشاهده‌ی نقطه‌ی تاریک در حوزه دید
افراد مبتلا به این بیماری به دلیل ملتهب شدن اعصاب بینایی یا وجود آسیب در مسیرهای عصبی که هماهنگی بینایی و حرکت چشم را کنترل می‌کنند، دچار مشکلات بینایی می‌شوند.
اگرچه مشکلات مرتبط با بینایی ناشی از این بیماری می‌توانند ترسناک باشند، اما باید بدانید که اکثر آن‌ها بدون درمان برطرف می‌شوند یا در صورت نیاز به معالجه، به سادگی درمان می‌شوند.
۲. بی‌حسی
بی‌حسی در صورت، بدن، بازوها یا پاها یکی دیگر از علائم رایج بیماری ام‌اس است و اغلب یکی از علائم اولیه‌ی این بیماری است.
این بی‌حسی می‌تواند از حالت خفیف و غیر قابل تشخیص تا حالت شدید که باعث ایجاد تداخل در فعالیت‌های روزمره (نگه داشتن اشیا و راه رفتن و…) می‌شود، متغیر باشد.
بیشتر علائم بی‌حسی ناشی از این بیماری بدون مصرف دارو برطرف می‌شوند و همیشگی نیستند.
۳. خستگی
خستگی یکی از علائم رایج ام‌اس است.
حدود ۸۰ درصد افراد مبتلا به این بیماری حالت خستگی دائمی یا خستگی بدون علت را تجربه می‌کنند.
گاهی اوقات، علت خستگی به یکی دیگر از علائم ام‌اس مربوط می‌شود. به‌عنوان مثال، افراد مبتلا به اختلال عملکرد مثانه ممکن است خواب با کیفیتی نداشته باشند چون برای رفتن به دستشویی مجبورند در طول شب بارها بیدار شوند.
مبتلایان به ام‌اس که دچار اسپاسم عضلانی شبانه هستند، ممکن است خواب خوبی نداشته باشند و این مسأله باعث شود که در طول روز احساس خستگی کنند. این بیماری همچنین می‌تواند خطر بروز افسردگی را افزایش دهد، که خود می‌تواند باعث خستگی شود.
نوع دیگری از خستگی که به نظر می‌رسد فقط در این بیماری وجود دارد، احساس سستی نام دارد. خستگی فرد در صورتی می‌تواند احساس سستی باشد که:
- به طور روزانه اتفاق بیفتد.
- در طول روز بدتر شود.
- صبح اتفاق بیفتد، حتی بعد از یک خواب خوب.
- با گرما یا رطوبت بدتر شود.
- در فعالیت‌های روزمره فرد اختلال ایجاد کند.
- با اختلالات جسمی یا افسردگی ارتباطی نداشته باشد.
۴. مشکلات مثانه
مشکلات مربوط به مثانه حداقل ۸۰ درصد افراد مبتلا به ام‌اس را درگیر می‌کند. این مشکلات وقتی بروز پیدا می‌کنند که سیستم ارسال سیگنال عصبی آسیب‌دیده باشد و نتواند عملکرد اسفنکتر ادرار و مثانه را مدیریت کند.
این بیماری می‌تواند مثانه را در نگه داشتن مایعات با مشکل مواجه کند و همچنین مقدار مایعاتی را که می‌تواند ذخیره کند هم کاهش دهد و باعث علائمی مانند زیر شود؛
- تکرر ادرار یا حالت ادرار فوری
- ایجاد وقفه در شروع ادرار کردن
- تکرر ادرار شبانه
- ناتوانی در تخلیه مثانه
- ناتوانی در نگه داشتن ادرار یا نشت ادرار
۵. مشکلات روده
بسیاری از افراد مبتلا به ام‌اس مشکلات روده‌ای همانند مشکلات زیر را تجربه می‌کنند؛
- یبوست
- اسهال
- از دست دادن کنترل روده
مشکلات روده‌ای می‌تواند سایر علائم این بیماری را به‌خصوص مشکلات مثانه‌ای، سفتی عضلات و اسپاسم غیر ارادی عضلات را وخیم‌تر کند.
محققان بر این باورند که به دلیل آسیب‌های عصبی ناشی از این بیماری، افراد مبتلا به آن در کنترل روده خود مشکل دارند. برخی از مبتلایان به این بیماری ممکن است هنگام یبوست دچار مشکل در کنترل روده خود شوند.
۶. درد
برخی تحقیقات صورت گرفته نشان می‌دهد که ۵۵ درصد از افراد مبتلا به ام‌اس از نظر بالینی درد قابل توجهی را تجربه می‌کنند، در حالی که ۴۸ درصد آن‌ها با درد مزمن زندگی می‌کنند. زنان مبتلا به این بیماری معمولا بیشتر از مردان، به‌عنوان یکی از علایم این بیماری درد را تجربه می‌کنند.
به نظر می‌رسد که درد حاد حاصل از این بیماری به دلیل بروز مشکلات در یاخته‌های عصبی است که مسؤول انتقال اطلاعات حسی در سیستم اعصاب مرکزی هستند.
برخی از علائم درد حاد که به ام‌اس ارتباط دارند به شرح زیر هستند؛
نورالژی تریژمینال: دردی خیره‌کننده در صورت که ممکن است افراد آن را با دندان درد اشتباه بگیرند.
علامت لرمیت: احساسی کوتاه شبیه شوک الکتریکی که از پشت سر به سمت پایین گردن و ستون فقرات حرکت می‌کند و معمولا پس از خم شدن به جلو اتفاق می‌افتد.
آغوش ام‌اس: احساس خنجر خوردگی، فشار، درد یا سوزش در اطراف تنه یا در پاها یا بازوها.
برخی از علائمی که افراد مبتلا به درد مزمن ام‌اس معمولا گزارش می‌کنند از قرار زیر است؛
- احساس سوزش و سوختگی
- درد
- احساس سوزن سوزن شدن
- احساس خار خوردگی
بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری درد مزمن را هم به‌عنوان یکی از اثرات ثانویه این بیماری تجربه می‌کنند. این مسأله می‌تواند به دلیل مشکلات زیر باشد؛
- تغییرات در الگوی راه رفتن
- سفتی عضلات، گرفتگی و اسپاسم
- استفاده نادرست از وسایل کمکی حرکتی
- تغییرات عضلانی در اثر از دست دادن تحرک
۷. تغییرات شناختی
بیش از ۵۰ درصد از افراد مبتلا به ام‌اس تغییراتی در حوزه‌ی شناختی خود تجربه می‌کنند، به این معنی که ممکن است گاهی اوقات با مشکلات زیر روبه‌رو شوند؛
- پردازش اطلاعات جدید
- یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات جدید
- سازمان‌دهی اطلاعات و حل مسأله
- تمرکز و حفظ توجه
- درک صحیح محیط پیرامون خود
- درک و استفاده از زبان
- انجام محاسبات
علائم شناختی این بیماری به طور معمول در سطح خفیف تا متوسط است و فقط برخی جنبه‌های شناختی فرد را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.
به صورت نادر، در افراد مبتلا به این بیماری ممکن است مشکلات شناختی به طور کامل از بین برود.
۸. افسردگی
برای مبتلایان به ام‌اس، افسردگی بالینی یکی از علائم رایج است.
افسردگی بالینی یکی از رایج‌ترین علائم بیماری این بیماری است. افسردگی در افراد مبتلا به ام‌اس بیشتر از افرادی است که سایر بیماری‌های مزمن را دارند.
اگرچه تقریبا همه افراد دوره‌هایی از غم و اندوه را تجربه می‌کنند، اما افسردگی بالینی به علائمی از افسردگی اشاره دارد که حداقل ۲ هفته ادامه داشته باشند.
برخی از علائم افسردگی بالینی
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌های روزمره
- افزایش یا کاهش اشتها
- احساس غم و اندوه
- تحریک‌پذیری
- بی‌خوابی یا خواب بیش از حد
- خستگی
- احساس گناه و بی‌ارزشی
- مشکل در تفکر یا تمرکز
- تغییرات رفتاری
- افکار مرتبط با مرگ یا خودکشی
افسردگی بالینی می‌تواند سایر علائم مرتبط به این بیماری را تشدید کند، از جمله:
- خستگی
- درد
- تغییرات شناختی
۹. ضعف عضلات
بسیاری از افراد مبتلا به ام‌اس ضعف عضلانی را تجربه می‌کنند. این علامت به دلیل آسیب به رشته‌های عصبی است که به کنترل عضلات کمک می‌کند.
افراد مبتلا به این بیماری همچنین ممکن است به دلیل استفاده نکردن از عضلات در طولانی مدت و تحلیل رفتن آن‌ها، ضعف عضلانی را تجربه کنند.
ضعف عضلانی مرتبط با ام‌اس می‌تواند هر قسمت از بدن فرد را تحت تأثیر قرار دهد. هنگامی که ضعف عضلانی روی عضلات ران، مچ پا و زانوها تأثیر می‌گذارد، راه رفتن و تحرک برای افراد مبتلا به این بیماری بسیار چالش‌برانگیز می‌شود.
۱۰. سفتی و اسپاسم عضلات
ام‌اس می‌تواند باعث اسپاستیسیتی شود، یعنی سفتی عضلات و اسپاسم عضلانی غیرارادی در اندام‌ها، به‌خصوص پاها.
برخی از علائم و نشانه‌های حالت اسپاستیک
- احساس فشار و تنگی در مفاصل یا اطراف آن
- اسپاسم دردناک و غیرقابل کنترل در بازوها و پاها
- درد پایین کمر
- خم و راست شدن در قسمت‌های باسن و زانوها مشکل می‌شود.
- نزدیک شدن لگن و زانوها به هم با مشکل روبه‌رو می‌شود.
۱۱. سرگیجه و نداشتن تعادل
برخی از مبتلایان به ام‌اس سرگیجه، احساس سبکی سر، ضعف و حالت از هوش رفتن را به طور مکرر تجربه می‌کنند.
در حالت‌های نادر، آن‌ها احساس بی‌تعادلی را تجربه می‌کنند، طوری که فرد احساس می‌کند محیط اطرافش در حال چرخش است.
این بیماری با آسیب رساندن به مسیرهای عصبی که داده‌های ورودی فضایی، بینایی و حسی را به مغز منتقل می‌کنند و باعث حفظ تعادل در بدن فرد می‌شوند، باعث سرگیجه می‌شود.
علائم سرگیجه عموما به صورت زیر هستند؛
- مشکل در حفظ تعادل
- حالت‌های مشابه دریازدگی یا ماشین زدگی
- تهوع و استفراغ
- احساس سبکی
- احساس چرخش خود یا محیط
۱۲. مشکلات جنسی
افراد مبتلا به ام‌اس اغلب مشکلات جنسی را تجربه می‌کنند و ممکن است در تحریک شدن یا ارگاسم با مشکل مواجه شوند.
این بیماری همچنین می‌تواند ترشح مایعات طبیعی روان کننده واژن را کاهش دهد و به طور بالقوه رابطه‌ی جنسی را برای زنان دردناک کند.
این بیماری همچنین می‌تواند با آسیب رساندن به اعصاب در مسیرهای عصبی مرتبط با پاسخ جنسی که مغز و اندام‌های جنسی فرد را به هم متصل می‌کند، مشکلات جنسی ایجاد کند.
افراد مبتلا به این بیماری همچنین می‌توانند به واسطه‌ی سایر علائم آن مشکلات جنسی را تجربه کنند، مانند:
- اسپاسم و سفتی عضلات
- خلق و خوی یا عزت‌نفس پایین
- خستگی
۱۳. تغییرات عاطفی ناشی از ام‌اس
ام‌اس می‌تواند طیف گسترده‌ای از علائم و تغییرات عاطفی را ایجاد کند، از جمله:
- نوسانات خلقی
- خنده یا گریه‌های غیرقابل کنترل
- تحریک‌پذیری
- غم و اندوه
- نگرانی، ترس و اضطراب
- پریشانی، عصبانیت یا ناامیدی
بروز این شرایط عاطفی غیرقابل پیش‌بینی است، اغلب دارای علائم نوسانی است و می‌تواند برای فرد ناتوان‌کننده و ترسناک باشد.
ام‌اس همچنین می‌تواند با آسیب رساندن به رشته‌های عصبی مغز، باعث ایجاد تغییرات عاطفی در افراد شود. برخی از داروهایی که افراد برای مدیریت این بیماری مصرف می‌کنند هم می‌توانند باعث تغییر خلق و خو شوند.
به‌عنوان مثال، کورتیکواستروئیدها می‌توانند عوارض عاطفی زیادی از جمله زیر داشته باشند؛
- اضطراب
- تحریک‌پذیری
- حساسیت بیش از حد
- گریه
- بی‌قراری
- ترس
۱۴. مشکل در راه رفتن
افراد مبتلا به این بیماری عموما در راه رفتن خود با مشکلاتی مواجه می‌شوند. علائم ام‌اس که بر نحوه‌ی راه رفتن فرد تأثیر می‌گذارد عبارت‌اند از:
- سفتی و اسپاسم عضلانی
- بی‌حسی یا سایر مشکلات حسی در لگن، پاها، مچ پا یا پنجه‌ی پا
- خستگی
- ضعف عضلانی
- نداشتن تعادل
۱۵. تأثیرات هورمونی ام‌اس
برخی شواهد نشان می‌دهد که ام‌اس به دلیل تغییرات هورمونی که ایجاد می‌کند، می‌تواند روی زنان تأثیرات متفاوت زیر را نسبت به مردان داشته باشد.
-
قاعدگی
مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد که زنان مبتلا به ام‌اس در طی هفته‌ی اول شروع پریود خود علائم شدیدتر و وخیم‌تری را تجربه می‌کنند.
مطالعات دیگری که مبتنی بر استفاده از فناوری اِم‌آرآی بوده همچنین نشان داده است که فعالیت این بیماری با توجه به سطوح مختلف هورمونی فرد در دوران قاعدگی تغییر می‌کند.
-
بارداری
بارداری می‌تواند خطر وخیم‌تر شدن علائم ام‌اس را کاهش دهد، به‌خصوص در سه ماهه‌ی دوم و سوم.
محققان بر این باورند که در طی بارداری به خاطر بالا رفتن سطح ترکیباتی که به کاهش التهاب و اثرات مخرب ام‌اس کمک می‌کنند، می‌تواند علائم این بیماری را کاهش دهد.
در خانم‌های باردار هم به طور طبیعی مقادیر بیشتری کورتیکواستروئید در جریان خونشان وجود دارد که خود نوع دیگری از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی است.
اگرچه بارداری می‌تواند برخی از علائم ام‌اس را به طور موقت کاهش دهد، اما علائم این بیماری در ۳ تا ۶ ماه اول پس از زایمان بازگشت می‌کنند. با این حال، در دراز مدت، هیچ ارتباط اثبات‌شده‌ای بین بارداری و خطر ناتوانی برای افراد مبتلا به ام‌اس وجود ندارد.
در حالی که باردار بودن می‌تواند به طور موقت خطر وخیم‌تر شدن علائم ام‌اس را کاهش دهد، اما باید به خاطر داشت که بارداری تنش جسمانی زیادی را به بدن وارد می‌کند که می‌تواند برخی از علائم خاص بیماری ام‌اس را تشدید کند.
علاوه بر این، برخی از داروهایی که افراد برای ام‌اس استفاده می‌کنند در دوران بارداری بی‌خطر نیستند و علائم را بدتر می‌کنند.
افراد مبتلا به ام‌اس که باردار هستند یا قصد بارداری دارند، باید درباره‌ی داروهای مصرفی خود با پزشک خود مشورت کند.
برخی از علائم ام‌اس که بارداری اغلب آن‌ها را تشدید می‌کند به شرح زیر هستند؛
- خستگی
- مشکلات در راه رفتن
- مشکلات مثانه و روده
-
یائسگی
علائم ام‌اس ممکن است بعد از یائسگی بدتر شوند، به دلیل این که کاهش سطح استروژن بر پیشرفت بیماری تأثیر منفی می‌گذارد.
با این حال، تشخیص اینکه علائم ام‌اس به دلیل یائسگی بدتر می‌شود یا اینکه فقط به به خاطر افزایش سن است یا حتی پیشرفت بیماری، امری دشوار است.
برای درک بهتر رابطه‌ی بین یائسگی و علائم ام‌اس هنوز باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
علائم نادرتر ام‌اس
در حالی که علائم بالا شایع‌ترین علائم ام‌اس هستند، اما این بیماری بر روی هر فرد تأثیرات متفاوتی می‌گذارد. علائم نادرتر ام‌اس به صورت زیر هستند؛
- مشکلات گفتاری
- تشنج
- کاهش یا از دست دادن شنوایی
- مشکلات بلع
- لرزش
- مشکلات تنفسی
- خارش
- سردرد
بروز ام‌اس در زنان
طبق اعلام انجمن ملی ام‌اس آمریکا، زنان حداقل دو یا سه برابر بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند.
به طور کلی، به نظر می‌رسد بیماری ام‌اس تأثیرات مشابهی روی زنان و مردان دارد. با این حال، پزشک نمی‌تواند پیش‌بینی کند که علائم شخص مبتلا به این بیماری چه چیزهایی خواهد بود یا اینکه شدت علائم و سرعت پیشرفت بیماری چقدر خواهد بود.
دلیل این امر این است که این بیماری به طور تصادفی به میلین فرد حمله می‌کند و اعصابی که بر آن‌ها تأثیر می‌گذارد از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
اگرچه مردان و زنان مبتلا به این بیماری اغلب علائم مشابهی را تجربه می‌کنند، اما عوامل خاصی مانند قاعدگی، بارداری و یائسگی می‌تواند علائم ام‌اس را در زنان تحت تأثیر قرار دهند.
نکته‌ی پایانی
ام‌اس یک بیماری خود ایمنی است که به طور تصادفی بر قسمت‌هایی از سیستم اعصاب مرکزی تأثیر می‌گذارد و در نتیجه علائم جسمی، شناختی و عاطفی غیرقابل پیش‌بینی را ایجاد می‌کند.
اگرچه این بیماری بیشتر از مردان بر زنان تأثیر می‌گذارد، اما معمولا علائم مشابهی ایجاد می‌کند. با این حال، زنان ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی، مانند مواردی که در دوران قاعدگی یا یائسگی اتفاق می‌افتد، در علائم خود تغییراتی را مشاهده کنند.
مشکلات بینایی و بی‌حسی موضعی تصادفی اغلب اولین علائم این بیماری هستند. افسردگی، مشکلات مثانه، تغییرات شناختی و درد هم از جمله علائم رایج ام‌اس است.
هیچ درمانی برای بیماری ام‌اس وجود ندارد، اما داروهای مختلف و روش‌های درمانی مکمل به طور معمول می‌توانند به مدیریت علائم یا حتی کند شدن روند پیشرفت بیماری کمک کنند.
هرکسی که علائم نگران‌کننده‌ای را تجربه می‌کند برای تشخیص درست باید به پزشک مراجعه کند.
منبع: Medical News Today
