تست بارداری؛ انواع، نحوه‌ی عملکرد، زمان مناسب، نتایج کاذب و…
تست بارداری همان‌طور که از نام آن مشخص است، شما را از این موضوع که باردار هستید یا خیر، مطلع می‌کند. بسیاری از زنان در هنگام تصمیم‌گیری درباره‌ی زمان استفاده از تست و نحوه‌ی انجام آن دچار استرس و اضطراب می‌شوند. در بعضی مواقع آرزوی فرد برای باردار شدن و گاهی اوقات هم نداشتن تمایل او به بارداری در بروز این استرس نقش دارد. در هر دو حالت، احتمالا نگران هستید و عجله دارید که هرچه سریع‌تر تست بارداری را انجام داده و از نتیجهی آن آگاه شوید.
فرقی ندارد که هدف شما از انجام تست باداری چیست. در هر صورت، باید زمان مناسبی را برای این کار انتخاب کنید تا به یک نتیجهی دقیق برسید. با توجه به اهمیت این موضوع، این مقاله از دیجی‌کالا مگ را به معرفی انواع تست بارداری و نحوه‌ی انجام آن‌ها اختصاص داده‌ایم.
نحوه‌ی عملکرد تست بارداری
از تست حاملگی برای تشخیص هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) در خون یا ادرار استفاده می‌شود. این هورمون یکی از اولین چیزهایی است که در دوران بارداری تولید می‌شود. بدن حدود ۶ روز پس از لقاح، زمانی که تخمک بارور شده در رحم قرار می‌گیرد، شروع به ساخت hCG می‌کند. در اوایل بارداری، میزان هورمون hCG به سرعت افزایش یافته و هر دو تا سه روز یک بار دو برابر می‌شود.
انواع تست بارداری
تست حاملگی با استفاده از خون یا ادرار انجام می‌شود.
۱. آزمایش خون
آزمایش خون که توسط آزمایشگاه انجام می‌شود، به اندازه‌ی آزمایش ادرار برای تأیید بارداری کاربرد ندارد. چون پرهزینه است و نتایج به دست آمده از آن با نتایج حاصل از آزمایش ادرار تفاوتی ندارد. آزمایش خون می‌تواند زودتر از تست بارداری خانگی، یعنی حدود ۶ تا ۸ روز پس از تخمک‌گذاری، بارداری را تشخیص دهد. دریافت نتیجهی حاصل از آزمایش خون در مقایسه با تست خانگی مدت زمان بیشتری طول می‌کشد. دو نوع آزمایش خون وجود دارد که به صورت زیر هستند؛
- آزمایش کیفی hCG – این آزمایش فقط وجود hCG را تشخیص داده و نشان می‌دهد که آیا باردار هستید یا خیر. معمولا پزشک از این آزمایش برای تأیید بارداری طی ۱۰ روز اول پس از لقاح استفاده می‌کند.
- آزمایش کمی hCG یا beta hCG – با این آزمایش می‌توان مقدار دقیق هورمون hCG را در خون اندازه‌گیری کرد و حتی به مقادیر بسیار کم آن پی برد. از این آزمایش برای بررسی مشکلات دوران بارداری از جمله حاملگی خارج رحمی (لانه‌گزینی تخمک بارور شده در خارج از رحم) و سقط جنین (زمانی که میزان hCG به سرعت کاهش می‌یابد)، استفاده می‌شود.
۲. آزمایش ادرار
آزمایش ادرار را می‌توان در منزل یا آزمایشگاه انجام داد. تست بارداری خانگی، متداول‌ترین تستی است که برای تشخیص وجود hCG به کار می‌رود. این تست‌ها ادعا می‌کنند که اگر دستورالعمل استفاده از آن‌ها کاملا رعایت شود، ۹۹ درصد دقیق هستند. با این حال، باید با پزشک خود درباره‌ی نتیجهی حاصل از آن‌ها مشورت کنید. برای استفاده از تست‌های بارداری خانگی می‌توانید به یکی از سه روش زیر عمل کنید؛
- در هنگام ادرار کردن، کیت آزمایش را در مسیر جریان ادرار قرار دهید.
- ادرار خود را در یک ظرف جمع کرده و کیت آزمایش را داخل آن بگذارید.
- ادرار را داخل یک ظرف جمع کرده و با قطره‌چکان مقدار کمی از آن را به حفره‌ی مشخص شده منتقل کنید.
استفاده از تست‌های خانگی در مقایسه با مراجعه‌ی مستقیم به پزشک مزایای زیر را به همراه دارد؛
- ارزان هستند.
- تقریبا به‌سرعت از باردار بودن یا نبودن خود مطلع می‌شوید.
- دستورالعمل استفاده از آن‌ها آسان است.
پزشک با انجام آزمایشی که از طریق ادرار یا خون انجام می‌شود، نتیجهی به دست آمده از تست خانگی را تأیید می‌کند. علاوه بر این، درباره‌ی اقدامات بعدی که باید برای اطمینان از سلامت خود و جنین انجام دهید، با شما صحبت خواهد کرد.
نتایج تست بارداری
دقت تست بارداری خانگی به عوامل زیر بستگی دارد؛
- میزان پیروی از دستورالعمل‌های مربوط به نحوه‌ی استفاده از تست
- زمان تخمک‌گذاری و زمان لانه‌گزینی تخمک بارور شده در داخل رحم
- فاصله بین باردار شدن تا زمان انجام تست
- حساسیت تست بارداری
بعضی از تست‌های حاملگی می‌توانند قبل از عقب افتادن پریود hCG را تشخیص دهند. با این حال، اگر تا عقب افتادن قاعدگی صبر کنید، نتیجهی به دست آمده دقیق‌تر خواهد بود. چون مدت کوتاهی بعد از لانه‌گزینی (اتصال تخمک بارور شده به دیواره‌ی رحم)، جفت تشکیل شده و هورمون hCG را تولید می‌کند که وارد جریان خون و ادرار می‌شود.
چنانچه در ابتدای صبح از کیت بارداری استفاده کنید، احتمالا نتیجهی دقیق‌تری می‌گیرید. البته می‌توانید در وسط روز یا حتی شب هم این کار را انجام دهید، اما احتمال کسب نتیجهی منفی کاذب افزایش پیدا می‌کند. این مشکل به‌خصوص در مواقعی پیش می‌آید که از عقب افتادن پریود مدت زمان زیادی نگذشته باشد یا ادرار به دلیل مصرف مایعات رقیق شده باشد.
اگر پریود و چرخه‌ی قاعدگی‌اتان نامنظم است، تا زمانی که طولانی‌ترین چرخه را سپری نکرده‌اید، آزمایش انجام ندهید. به‌عنوان مثال، چنانچه چرخه‌ی قاعدگی شما بین ۳۰ تا ۳۶ روز متغیر است، بهترین زمان برای انجام آزمایش روز ۳۷ یا بعد از آن است.
علائمی مانند حساسیت سینه‌ها به لمس، تکرر ادرار، لکه‌بینی خفیف، خستگی، حساسیت نسبت به بو، احساس طعم فلز در دهان، سردرد، نوسانات خلقی و حالت تهوع خفیف صبحگاهی از علائم بارداری محسوب می‌شوند. با این حال، مشاهده‌ی این علائم به معنی باردار بودن نیست و حتما باید ورود به دوران بارداری با انجام تست تأیید شود.
نتیجهی مثبت کاذب و منفی کاذب
نتیجهی تست حاملگی با تغییر رنگ، پررنگ یا کمرنگ شدن خطوط یا نشان دادن علامت «+» یا «-» مشخص می‌شود. تست‌های دیجیتال نتیجه را با نمایش عبارت «باردار» یا «غیرباردار» نشان می‌دهند. نتیجهی مثبت به معنی باردار بودن و نتیجهی منفی به معنی باردار نبودن است. در هنگام استفاده از تست خانگی ممکن است به دلایل مختلف زیر نتیجهی کاذب دریافت کنید؛
نتیجهی مثبت کاذب
نتیجه مثبت کاذب به این معنی است که شما باردار نیستید، اما نتیجهی تست بارداری مثبت است. این مشکل می‌تواند از وقایع زیر ناشی شود؛
- آلودگی ظرف جمع‌آوری ادرار
- آسیب‌دیدگی کیت بارداری یا استفاده از کیت‌هایی که تاریخ مصرف آن‌ها گذشته است
- وجود خون در ادرار
- وجود پروتئین در ادرار (معمولا از آسیب کلیه ناشی می‌شود)
- مصرف بعضی داروها از جمله داروهای ضد تشنج، دیورتیک‌ها (ادرار آورها) یا آرام‌بخش‌ها
- زایمان یا سقط جنینی که به‌تازگی اتفاق افتاده باشد
- تومور تخمدان
اگر در حال درمان ناباروری هستید، توجه داشته باشید که این موضوع ممکن است به نتیجهی مثبت کاذب منجر شود. چون احتمال دارد تست بارداری بقایای داروهای باروری مانند Ovidrel ,Pregnyl یا Novarel را تشخیص دهد.
نتیجهی منفی کاذب
نتیجهی منفی کاذب زمانی به دست می‌آید که شما باردار هستید، اما تست قادر به تأیید آن نیست. علل احتمالی بروز چنین مشکلی به شرح زیر است؛
- تاریخ انقضای تست به پایان رسیده است
- از دستورالعمل نحوه‌ی استفاده از تست خانگی به‌خوبی پیروی نکرده‌اید
- خیلی زود برای انجام تست بارداری اقدام کرده‌اید
- ادرار شما به دلیل مصرف مایعات بسیار رقیق شده است
- از داروهای خاصی مثل دیورتیک یا آنتی هیستامین استفاده می‌کنید
اگر نتیجهی منفی دریافت کردید، یک هفته پس از عقب افتادن پریود دوباره تست را تکرار یا به پزشک مراجعه کنید. بعضی از تست‌های بارداری خانگی پیشنهاد می‌کنند که صرف‌نظر از نتیجهی اولین تست، دوباره آزمایش را انجام دهید.
اقدامات لازم بعد از استفاده از تست بارداری
در شرایط زیر باید بعد از انجام تست بارداری با پزشک مشورت کنید؛
نگرانی درباره‌ی نتیجهی به دست آمده از تست
اگر تست بارداری خانگی مثبت شد، یا چند بار تست را تکرار کردید و هر بار به نتیجهی متفاوتی رسیدید، وقت آن است که به پزشک مراجعه کنید. پزشک از تستی که در آزمایشگاه انجام می‌شود یا سونوگرافی برای تأیید نتیجهی تست خانگی استفاده می‌کند. هر چقدر بارداری شما زودتر تأیید شوید، با سرعت بیشتری از مراقبت‌های خاص این دوران بهره‌مند می‌شوید.
عقب افتادن پریود
پس از عقب افتادن قاعدگی، برای استفاده از تست حاملگی یک هفته صبر کنید. اگر تست بارداری خانگی را بلافاصله بعد از لقاح انجام دهید، احتمال اینکه نتیجهی نادرست دریافت کنید، بالا است. اگر با وجود عقب افتادن پریود نتیجهی تست منفی بود، نگران نباشید. چند دلیل زیر برای عقب افتادن پریود وجود دارد؛
- استرس
- شیر دادن به نوزاد
- کاهش وزن زیاد
- تغییر رژیم غذایی یا برنامه‌ی ورزشی
- چاقی
- استفاده از بعضی داروها
- ورود به دوران یائسگی
بیماری‌های مربوط به غده‌ی تیروئید یا تخمدان هم می‌توانند در عقب افتادن پریود نقش داشته باشند. با پزشک خود صحبت کنید تا علت بروز این مشکل مشخص و برطرف شود.
کلام پایانی
تست‌های بارداری هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی را در ادرار یا خون تشخیص می‌دهند. این هورمون که پس از لانه‌گزینی تخمک بارور شده در رحم تولید می‌شود، در ابتدای بارداری به‌سرعت افزایش پیدا می‌کند. تست‌های حاملگی را می‌توان هم در خانه با آزمایش ادرار و هم در آزمایشگاه از طریق بررسی ادرار یا خون انجام داد. بهترین زمان برای انجام تست بارداری، ابتدای صبح و بعد از عقب افتادن پریود است. استفاده نادرست از تست بارداری خانگی یا انجام آن در زمان نامناسب به کسب نتیجهی اشتباه منجر می‌شود.
