راهنمای خرید اولین مسواک کودک؛ ۵ نکته‌ی مهم که باید بدانید
مسواک کودک یکی از آن وسایل بهداشتی است که خرید آن به‌اندازه‌ی سایر محصولات بهداشتی اهمیت دارد ولی معمولا کمتر به آن توجه می‌شود. مسواک خوب حتی می‌تواند کودک را به مسواک زدن تشویق کند و این کار را با دردسر کمتری انجام دهد. اگر دندان‌های فرزند شما درآمده، کم‌کم وقت آن است که مسواک بخرید و دهان و دندانش را بعد از غذا خوردن تمیز کنید. حفظ سلامت دهان و دندان در هر سنی ضروری است؛ حتی وقتی دندان‌ها کامل درنیامده باشند.
چرا باید برای کودک مسواک بخریم؟
۵ فاکتور مهم که باید موقع خرید در نظر بگیرید
زمان تعویض مسواک
چطور برای کودک مسواک بزنیم؟
مشکلات ناشی از انتخاب مسواک اشتباه برای کودک
بهداشت دهان و دندان کودک را جدی بگیرید
چرا باید برای کودک مسواک بخریم؟
بعد از ماه‌ها بی‌قراری و ناآرامی، کم کم اولین دندان‌ها در لثه‌ی کودک ظاهر می‌شوند و معمولا طی یکی دو سال، دو ردیف دندان سفید و زیبا در دهان فرزند شما دیده می‌شود. این دندان‌ها دائمی نیستند ولی با وجود موقتی بودن، باز هم اهمیت زیادی دارند. به هر حال فرزند شما باید چند سال از این دندان‌ها استفاده کند.
این دندان‌های شیری به‌نحوی برای دندان‌های بزرگسالی فضانگهدار هستند. نگهداری و مراقبت از آن‌ها نه‌تنها باعث می‌شود که در بزرگسالی دندان‌هایی مرتب و سالم داشته باشید، بلکه سلامت کلی دهان و دندان کودک را به دنبال دارد و مانع از ایجاد بوی نامطبوع در دهان کودک می‌شود.
یکی از راه‌های مراقبت از دندان کودک این است که اولین ویزیت دندانپزشکی او در حوالی جشن تولد یک‌سالگی انجام شود. اولین تجربه‌ی کودک می‌تواند تاثیر مهمی در احساس کودک نسبت به دندانپزشکی داشته باشد. پس سعی کنید متخصصان و پزشکانی پیدا کنید که با کودکان کار کرده باشند و نیازهای آن‌ها را بشناسند.
پزشک معمولا موارد زیر را برای کودک بررسی می‌کند و توصیه‌های لازم را ارائه می‌کند:
- بررسی بهداشت دهان برای داشتن دندان‌های سالم و پیشگیری از پوسیدگی
- نیاز به فلوراید
- عادت‌های مرتبط با بهداشت دهان مثل مکیدن انگشت، فشار دادن زبان و مکیدن لب
- بررسی میزان پیشرفت رشد دندان‌ها و رسیدگی به مشکلاتی که ممکن است در این مسیر وجود داشته باشد
- بررسی روند رشد دندان‌ها
- بررسی رژیم غذایی کودک برای اطمینان از سلامت دندان
ویزیت منظم توسط دندانپزشک یکی از عادت‌هایی است که باید در کودک خود از همان ابتدا ایجاد کنید. در این جلسه‌های ابتدایی، پزشک به والدین کودک در مورد روش‌های مراقبت از دهان و دندان توضیح می‌دهد و اگر برای کودک شما، نکته‌ی خاص یا توصیه‌ی ویژه‌ای وجود داشته باشد آن را عنوان می‌کند.
یکی از نکاتی که پزشکان مطرح می‌کنند، نحوه‌ی مراقبت از دندان‌های کودک شما تا زمانی است که کودک خودش بتواند از پس رعایت بهداشت دهان و دندان بربیاید. یکی از این نکات، نحوه‌ی انتخاب مسواک برای نیازهای مختلف است.
شاید فکر کنید که این نکته چندان اهمیتی ندارد ولی برای خرید مسواک فرزندتان باید فاکتورهای مختلفی را در نظر بگیرید تا کودک احساس خوبی از استفاده از مسواک داشته باشد و اینکه مسواک هم بتواند به‌خوبی دهان و دندان کودک را تمیز کنید.
۵ فاکتور مهم که باید موقع خرید مسواک کودک در نظر بگیرید
اگر تصمیم دارید برای کودک خود مسواک بخرید، به نکته‌های زیر توجه کنید:
۱. مسواک با موهای نرم
مسواک‌ها از نظر ضخامت و استحکام مو به چند دسته تقسیم می‌شوند؛ با موی نرم، موی متوسط و موی محکم و سفت. این دسته‌بندی فقط مخصوص مسواک بچه‌ها نیست و مسواک بزرگسالان هم دارای همین دسته‌بندی است.
معمولا اولین دندان‌های کودک از سن ۴ تا ۷ ماهگی ظاهر می‌شود. برای اولین مسواک بچه‌ها باید مسواکی با موهای نرم بخرید تا تجربه‌ای بدون درد و ناراحتی از مسواک زدن داشته باشند. در توضیحات روی بسته‌بندی مسواک‌ها معمولا نوشته شده که موی مسواک از کدام نوع است؛ نرم، متوسط یا سخت. به‌همین دلیل به‌راحتی می‌توانید بهترین مسواک را انتخاب کنید.
مسواک‌هایی که موی نرم دارند برای بچه‌های کوچک‌تر مناسب است. با این مسواک‌ها بدون تحریک کردن لثه و آسیب زدن به دهان کودک می‌توانید دندان‌هایش را تمیز کنید و مطمئن باشید که دندان‌ها به‌خوبی تمیز می‌شوند. ضمنا دنبال مسواک‌هایی باشید که موهایی شبیه موهای عادی و رایج مسواک دارند. مسواک‌های سیلیکونی یا با موهایی که شکل نامتعارف دارند، هیچ برتری نسبت به سایر انواع مسواک ندارند.
حتی برای خرید مسواک برای دندان‌های خودتان هم سعی کنید مسواک‌هایی با موهای متوسط و نرم بخرید. مسواک‌هایی که موی نرم دارند باز هم به‌اندازه‌ی کافی توان دارند که باقیمانده‌ی غذا، جرم‌ها و آلودگی‌های دندان را پاک و تمیز کنند. هر چقدر موی مسواک نرم‌تر باشد، انعطاف آن برای دسترسی به جاهایی از دهان که دور از دسترس است، بیشتر می‌شود.
۲. مسواک کوچک‌تر برای دندان‌های کوچک‌تر
یکی از فاکتورهای بدیهی انتخاب مسواک برای کودکان، توجه به اندازه‌ی مسواک با توجه به اندازه‌ی دندان‌ها است. نمی‌توانید از مسواک‌های بزرگسالان برای دهان کودک استفاده کنید. دهان کودک کوچک است و دندان‌های ریزی دارد بنابراین باید دنبال مسواکی باشید که به‌راحتی در قسمت داخلی دهان و پشت دندان‌ها جا شود.
بیشتر برندهای تولید مسواک برای کودک انواع مسواک با اندازه‌های مختلف تولید می‌کنند. حتی بعضی از آن‌ها جایی برای قرار دادن انگشت والدین دارند و دسته ندارند. یعنی مادر یا پدر می‌تواند آن را داخل انگشت خود کرده و با این روش، دندان‌های کودک را مسواک بزند. این مدل از مسواک‌ها برای کودکانی است که سن بسیار کمی دارند.
۳. دسته‌ی مسواک
بچه‌ها برای اینکه بتوانند کارهای خود را خودشان به‌تنهایی انجام دهند، باید به سن مناسب برسند. پس تا قبل از رسیدن به آن سن، باید خودتان بسیاری از کارها مثلا مسواک زدن را برایشان انجام دهید. یعنی تا زمانی که کودک بتواند دندان‌های خودش را کامل و تمیز و بدون حضور یک نفر دیگر مسواک بزند، باید خودتان این کار را برای او انجام دهید.
در مرحله‌ی بعد کودک می‌تواند با حضور شما مسواک بزند و برای آب کشیدن آن نیاز به راهنمایی دارد. در نهایت به‌جایی می‌رسد که بدون حضور شما کار مسواک زدن و آب کشیدن دهان را کامل و به‌تنهایی انجام می‌دهد. این مرحله معمولا زمانی است که کودک به سن پیش‌دبستانی می‌رسد اما از زمانی که خود کودک علاقه نشان می‌دهد، باید سعی کنید مسواک زدن را به او یاد بدهید. تقریبا از هشت سالگی، کودک باید بدون هیچ کمکی خودش مسواک بزند.
اگر کودکی دارید که به مرحله‌‌ای رسیده که خودش مسواک بزند و برای این کار تمایل نشان می‌دهد، باید دسته‌ی مسواک را متناسب با نیاز، راحتی و سلیقه‌ی او انتخاب کنید. مسواک‌های کودک تنوع زیادی در شکل و اندازه‌ی دسته دارد و هیچ قانونی برای انتخاب آن وجود ندارد. معمولا تولیدکنندگان مسواک، دسته‌های آن‌ها را طوری طراحی می‌کنند که از نظر ظاهری هم مورد توجه کودک قرار بگیرد و نگه داشتن آن برای کودک، راحت باشد.
از مسواک‌هایی که دسته‌های خیلی بزرگ و حجیم دارند دوری کنید. دسته‌های باریک‌تر و کوچک‌تر معمولا کنترل بیشتری برای نگه داشتن مسواک به کودک می‌دهند. در نتیجه مسواک زدن برای کودک، راحت‌تر و البته موثرتر می‌شود. مسواک‌هایی که دسته‌های سیلیکونی و لاستیکی دارند معمولا راحت‌تر در دست کودک می‌مانند و لیز نمی‌خورند.
۴. مسواک‌های برقی
مسواک‌های برقی یکی از محبوب‌ترین انواع مسواک‌ها هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان است. برای اولین مسواک فرزندتان هم می‌توانید مسواک برقی بخرید ولی تمام نکاتی که تا به حال در مورد مسواک بچه‌ها گفتیم یعنی موهای نرم، سر کوچک و دسته‌ی راحت را برای مسواک برقی هم باید در نظر بگیرید.
بسیاری از مسواک‌های برقی، دسته‌های بزرگ و حجیم دارند. پس باید دنبال انواعی از مسواک برقی بگردید که مخصوص کودک طراحی شده باشند. این مسواک‌ها معمولا دسته‌های باریک‌تری دارند. یکی از امکانات جذاب این مسواک‌ها خصوصا برای کودکان که می‌تواند مسواک زدن را جذاب تر و موثرتر کند، وجود یک تایمر داخلی در مسواک است که کمک می‌کند فرزند شما به مدت زمان دو دقیقه‌ای لازم برای تمیز شدن دندان‌ها پایبند باشند.
۵. امکانات اضافه
مسواک‌ها این روزها تنوع بسیار زیادی دارند. این تنوع امکانات باعث می‌شود که کودک شما از مسواک زدن لذت بیشتری ببرد و بدون دردسر این کار را با اشتیاق فراوان انجام دهد.
یکی از این ویژگی‌ها که بد نیست در مسواک بچه‌ها وجود داشته باشد، تایمرهای داخلی مسواک‌های برقی است که می‌توانید آن را روی زمان مورد نیاز برای مسواک زدن تنظیم کنید تا کودک، زودتر از آن زمان، از مسواک زدن دست نکشد.
یکی دیگر از ویژگی‌های مسواک‌ها، شکل دسته‌ی آن‌ها است. بعضی از مسواک‌ها دسته‌ای دارند که می‌توانید انگشت خود را داخل آن کنید و با انگشت برای کودک مسواک بزنید. این نوع از مسواک‌ها برای کودکانی است که تازه دندان درآورده‌اند.
در مجموع، امکانات مسواک را باید با توجه به نیاز کودک انتخاب کنید.
زمان تعویض مسواک کودک
یکی از سوال‌هایی که برای والدین مطرح می‌شود این است که چه زمانی باید مسواک فرزندمان را عوض کنیم؟ توصیه می‌شود که هر سه ماه یک بار مسواک را عوض کنید. اما ممکن است نیاز باشد که زودتر از این زمان هم این کار را انجام دهید. مثلا موی مسواک بعضی از کودکان خیلی زودتر خراب می‌شود. اگر موی مسواک تغییر شکل داده وقت آن رسیده است که مسواک را عوض کنید.
تغییر شکل موی مسواک ممکن است باعث شود که مسواک زدن، تاثیر همیشگی را نداشته باشد و دندان‌ها به‌خوبی تمیز نشوند. یا اینکه ممکن است لثه‌های حساس را ملتهب کنند.
ضمنا توصیه می‌شود که اگر فرزند شما مریض شد، بعد از پایان بیماری، مسواک او را عوض کنید. باکتری‌ها می‌توانند روی موها و دسته‌ی مسواک‌ها جا خوش کنند و حتی باعث انتقال بیماری به افراد دیگر شوند. اگر کودک شما دچار سرماخوردگی و آنلوانزا شد، مسواک او را عوض کنید.
چطور برای کودک مسواک بزنیم؟
اگر تا به حال تجربه‌ی فرزند پروری نداشته‌اید، احتمالا برایتان سخت است که برای فرد دیگر مسواک بزنید. مسواک زدن درست برای کودک، اهمیت زیادی دارد. می‌خواهید کاری انجام دهید که فقط انجام داده باشید، بلکه باید آن کار را درست انجام دهید تا روی سلامت و بهداشت دهان و دندان شما تاثیر داشته باشد.
در نتیجه مهم است که شیوه‌ی صحیح مسواک زدن برای کودک را یاد بگیرید. اگر فکر می‌کنید نمی‌توانید با تجربه کردن این کار را یاد بگیرید، به دندانپزشک مخصوص کودکان مراجعه کنید. با کمک آن‌ها می‌توانید این کار را یاد بگیرید و روی کودک در مقابل دندانپزشک تمرین کنید.
مشکلات ناشی از انتخاب مسواک اشتباه
انتخاب مسواک برای کودک اهمیت زیادی دارد چون اگر اشتباه کنید و مسواک نامناسبی بخرید، ممکن است مشکلاتی برای دهان و لثه‌ی کودک ایجاد شود.
ممکن است تصور کنید که تمام مسواک‌ها مثل هم ساخته می‌شوند و شبیه هم هستند اما این تفکر، درست نیست. اگر مسواک مناسبی نخرید که درست در دهان کودک قرار نگیرد، مسواک زدن با دقت کافی انجام نمی‌شود و تاثیر لازم را ندارد. ضمن اینکه ممکن است کودک شما در این فرایند، اذیت شود و دیگر تمایلی به مسواک زدن نداشته باشد. درست مسواک نزدن یا صرف نظر از مسواک به خاطر اذیت‌های کودک، می‌تواند باعث پوسیدگی و درد دندان شود.
موی خیلی محکم مسواک می‌تواند به لثه‌های حساس کودک آسیب بزند و حتی باعث زخم شدن و عفونت شود. در واقع مسواک فقط برای دندان نیست. بلکه برای سلامتی و بهداشت کل دهان، لازم است.
بهداشت دهان و دندان کودک را جدی بگیرید
انتخاب بهترین مسواک برای فرزند، قدم اول برای مراقبت از دندان‌های او است. بهداشت دهان و دندان کودک برای سلامت کلی بدن، سلامت لثه‌ها و سلامت دندان‌هایی که در بزرگسالی رشد می‌کند اهمیت زیادی دارد.
غیر از مسواک زدن باید عادت‌های زیر را در کودک خود ایجاد کنید:
- به طور منظم به پزشک مراجعه کنید و هر چند ماه یک بار تمام دندان‌های کودک را بررسی کنید. اگر کودک شما بزرگ شده، لازم است که سالی دو بار یعنی هر ۶ ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید.
- روزی دو بار و هر بار حداقل دو دقیقه دندان‌های خود را مسواک بزنید. بچه‌ها با دیدن والدین خود یاد می‌گیرند و به کارهای مختلف عادت می‌کنند.
جمع‌بندی
مسواک کودک یکی از مهم‌ترین وسایل بهداشتی است که گاهی به آن بی‌توجهی می‌شود. کودک شما از زمانی که اولین دندان‌هایش را در می‌آورد به مسواک نیاز دارد. با توجه به سن و نیازهای کودک، مسواک‌های متنوعی در بازار وجود دارد. همیشه بهترین مسواک که متناسب با نیازهای فعلی او باشد در منزل داشته باشید. در ابتدا باید خودتان مسواک زدن را برای کودک انجام دهید. تقریبا از سن پیش‌دبستانی، کودک باید بتواند بدون نظارت والدین و به‌تنهایی مسواک بزند و مراقب سلامت دندان‌هایش باشد.
منابع: kids1dentistry , dentistjustforkids
