نقدها و نمرات فیلم «قاتل»؛ یک فیلم فینچری جسورانه (جشنواره ونیز ۲۰۲۳)
فیلم سینمایی «قاتل» به کارگردانی دیوید فینچر و بازی مایکل فاسبندر در نقش اصلی، ۳ سپتامبر ۲۰۲۳ در هشتادمین جشنواره ونیز اکران شد. این اکشن نئونوآر که بازیگران اصلی‌اش به خاطر اعتصابات هالیوود در فرش قرمز آن حضور نداشتند، در اولین بازخوردهایش موفق ظاهر شد و تماشگران حاضر در سالن نمایش، فینچر را به مدت پنج دقیقه تشویق کردند.
فیلم سینمایی «قاتل» که بر اساس مجموعه رمان‌های گرافیکی به همین نام نوشته الکسیس نولن ساخته شده است، یک آدم‌کش حرفهای را دنبال می‌کند که طی یک ماموریت بین‌المللی ناموفق تحت تعقیب کارفرمایانش قرار می‌گیرد. فیلم چالش‌های این قاتل بی‌نام و درگیری‌های وجودی و احساسات شخصی‌اش را به نمایش می‌گذارد.
دیوید فینچر کارگردان کارکشته‌ی هالیوود در کارنامه‌ی حرفهای پربار و قابل تحسینش از جمله «دختر گمشده» (Gone Girl)، «باشگاه مبارزه» (Fight Club) و «دختری با خالکوبی اژدها» (The Girl with the Dragon Tattoo) در ژانرهای مختلف به بحران‌های وجودی و روانی انسان پرداخته است. فیلم سینمایی «قاتل» هم یکی دیگر تریلرهای روان‌شناسانه است که ردی از همان عناصر محبوب فینچر را در خود دارد.
جدول امتیاز منتقدان بین‌المللی به فیلم سینمایی «قاتل»
علاوه بر مایکل فاسبندر در نقش اصلی، تیلدا سوینتون، آرلیس هاوارد، سالا بیکر و سوفی شارلوت دیگر بازیگران فیلم سینمایی «قاتل» را تشکیل می‌دهند. این فیلم از ۲۱ نقد (۱۴ نقد مثبت و ۷ نقد میانه) امتیاز ۷۲ از ۱۰۰ را در متاکریتیک کسب کرد. در راتن تومیتوز از مجموع ۲۴ نقد امتیاز ۹۲ از ۱۰۰ را بدست آورد. تماشاگران هم نظر مثبتی به فیلم داشتند و از بین ۱۶۸ رای امتیاز ۷.۴ از ۱۰ را به فیلم فینچر تقدیم کردند. منتقدان بین‌المللی هم فیلم را بیشتر از حد متوسط ارزیابی کردند و ۳.۳ از ۵ ستاره به آن اختصاص دادند.
نقدها و نمرات فیلم سینمایی «قاتل»
ورایتی- اوون گلیبرمن
امتیاز: ۷۰ از ۱۰۰
«قاتل» فیلمی درباره انتظار برای کشتن است. فاسبندر به آرامی صحبت می‌کند و جملاتی مثل «در کارهایی به سبک آنی اوکلی (یک تیرانداز آمریکایی)، تنها مزیت فاصله است» یا «بیشتر مردم این موضوع را باور ندارند که زندگی پس از مرگ چیزی فراتر از یک خلا سرد و بی‌نهایت است.» را زیر لب با خود تکرار می‌کند. انتظار برای شلیک کردن به یک نفر ممکن است تنها به معنای شمارش معکوس دقیقه‌ها و ساعت‌ها باشد، اما فینچر این سکانس‌ها را با ترفندهای حیله‌گرانه یک فیلمساز کهنه‌کار به صحنه‌هایی پر از تعلیق و تنش تبدیل می‌کند.
پوسترها و تبلیغات «قاتل»، فیلمی محصول نتفلیکس که برای اولین بار در جشنواره فیلم ونیز نمایش داده می‌شود، یک شعار فوق‌العاده دارد: «نظم و ترتیب همه چیز است». این جناس هوشمندانه در فیلم کاملا واضح است، با این حال لایه سومی از معنی در آن وجود دارد. همانطور که نظم قاتل در انجام کارش به تنظیم دقیق هر لحظه بستگی دارد، فینچر هم فیلم «قاتل» را کمابیش با همان نگرش می‌سازد. این فیلم بر اساس یک رمان گرافیکی فرانسوی، نوشته الکسیس «ماتز» نولن و تصویرگری لوک جاکامون ساخته شده است که در ۱۲ جلد از سال ۱۹۹۸ منتشر شد و به کارگردانی فینچر، بر اساس فیلمنامه‌ای دقیق از اندرو کوین واکر روی پرده رفت و این فیلم تماما نمایانگر نظم و ترتیب در تمام مراحل است. فیلم سینمایی «قاتل» یک اپرای اکشن نهیلیستی مینیمالیستی دقیق تنظیم شده است.
فیلم با دقت ساخته شده و در لحظاتی مبتکرانه عمل می‌کند. لحظاتی که هیچ‌گاه با آن سکانس آغازین مهیجی که تمام پیچش‌ها را شکل می‌دهد مطابقت ندارد. کاری که شخصیت فاسبندر انجام می‌دهد، در حالی که مطمئنا توجه ما را به خود جلب می‌کند، بیشتر شبیه تغییرات شدید اما متعارف در اعمال شخصیت‌هایی است که در بسیاری از فیلم‌های هیجان‌انگیز دیده‌ایم.
ایده اصلی «قاتل» این است که شخصیت قاتلی که فاسبندر نقشش را بازی می‌کند، با اندام ورزیده‌اش، با وسایلی مثل اسلحه که شش گوشه‌ی اتاقش را پر کرده و با نکته‌سنجی حرفهای که با نگرش یک قاتل زنجیره‌ای ترکیب شده است، تمام تلاش خود را به کار گیرد تا به یک ماشین آدم‌کشی و کسی تبدیل شود که قتل را به یک سیستم تبدیل و هر ذره‌ای از احساس را در خود دفن می‌کند. با این حال، دلیل اینکه او باید برای انجام این کار سخت تلاش کند این است که در نهایت و با وجود تمام تئوری‌هایی که برای خود چیده احساساتی درونش به جنبش درمی‌آیند. این همان چیزی است که به اعمال او انگیزه وجودی می‌دهد. حداقل ایده این است.
تماشای نقش‌آفرینی قهرمانان فیلم‌های هیجان‌انگیز با کارهای وحشیانه (و عدم همدلی کامل با قربانیانشان) اتفاق دور از ذهنی نیست. این موضوع در فیلم‌های جیسون استاتهام و باند هم وجود دارد. «قاتل» تلاش می‌کند چیزی متفاوت و «واقعی‌تر» باشد، گویی فاسبندر نه فقط یک شخصیت در ژانر دیگر، بلکه نقش یک آدم‌کش واقعی را بازی می‌کند. به همین دلیل است که او باید از یک فشارسنج استفاده کند تا مطمئن شود قبل از اینکه ماشه را بکشد ضربان قلبش به ۷۲ کاهش یافته است. در فیلم «قاتل»، دیوید فینچر در تکنیک و رمز و راز فیلمسازی حرفهای بیش از حد دقیق عمل می‌کند. البته به این معنا نیست که او در این کار عالی ظاهر نمی‌شود، اما ممکن است اینطور به نظر برسد که در نحوه ساخت «قاتل» بیشتر از آنچه که باید وسواس به خرج داده است.
گاردین- پیتر بردشاو
امتیاز: ۱۰۰ از ۱۰۰
«قاتل» یک فیلم سامورایی و تماشایی دیوید فینچر، که توسط اندرو کوین واکر از رمان گرافیکی الکسیس نولن اقتباس شده است، مایکل فاسبندر را در نقش یک قاتل بی‌نام نشان می‌دهد؛ مرتاضی که در سکانس آغازین فیلم به طرز هیجان‌انگیزی به ما می‌گوید که باید با بزرگ‌ترین چالش شغل آدم‌کشی مواجه شویم؛ کسالت. او درباره این موضوع و بسیاری موارد دیگر حرفهای زیادی برای گفتن دارد. از جمله دیدگاه‌هایش درباره غیراخلاقی بودن جهان و موسیقی اسمیتز، در حالی که در ساختمان اجاره‌ای با تفنگ دوربردش، در کنار یک هتل پنج ستاره در پاریس نشسته است و صبر می‌کند تا مهمان ویژه در سوئیت روبرو حاضر شود و گلوله‌ای به سرش شلیک کند.
همه چیز در فیلم سینمایی «قاتل» به طرز سرگرم‌کننده‌ای ابزرود است، اما اعتقاد خالص و تمرکز کاملی که فاسبندر و فینچر برای این شخصیت ناشناس به ارمغان آورده‌اند است که آن را بسیار لذت‌بخش می‌کند. این یک فیلم مهیج فینچری است که با تعهد به سبک و اصول از پیش تعیین‌شده ساخته شده که کارگردانی آن فوق‌العاده و چهره فرسوده و مرموز فاسبندر برای آن کاملا مناسب است.
هالیوود ریپورتر- لزلی فلپرین
امتیاز: ۸۰ از ۱۰۰
این تریلر جنایی، کارآمد و بسیار فرآیندمحور حول یک قاتل ناشناس با بازی مایکل فاسبندر می‌چرخد. او که از نسل قاتلان مسلح سینمایی اجیرشده است، بیشتر بی‌رحم است تا بی‌عاطفه. او به معنای واقعی کلمه سایه یک مرد است چرا که در بیشتر فیلم صورتش با یک کلاه پوشانده شده است و تشخیص چهره‌اش آسان نیست.
از برخی جهات، «قاتل» یک فیلم ضد باند است، یعنی هرچیزی می‌تواند باشد به جز یک روایت آدم‌کشی جالب، و به عبارتی تمام انتظارات ما را از این سبک فیلم‌ها تغییر می‌دهد. از نظر طراحی لباس، که توسط کیت آدامز انجام شده است، به جای لباس‌های خاص، مبدل یا پوششی برای استتار، قاتل لباس‌های راحت و به نوعی یکنواخت آن هم معمولا تناژی از رنگ بژ یا کرم می‌پوشد. خودش با لهجه آمریکایی توضیح می‌دهد که قصد دارد حداقل در حین انجام وظیفه در پاریس، مثل یک گردشگر آلمانی به نظر برسد، چون فرانسوی‌ها «بیش از همه از گردشگران آلمانی اجتناب می‌کنند.»
در چند قسمت قاتل آن چیزی که بسیاری از بینندگان انتظار دارند را انجام نمی‌دهد، و این غیرقابل پیش‌بینی بودن تا انتها ادامه دارد، اما احتمالا نه به روشی کاملا رضایت‌بخش. برخی ممکن است هم از شخصیت و هم از نگرش جنون‌آمیز فیلم لذت ببرند، رویکردی که به نظر می‌رسد به طور کامل، به طور الحادی از ترس یک مجازات الهی یا هدف اخلاقی بالاتر مهار نشده است.
همانطور که قاتل می‌گوید، هیچ شانس یا سرنوشت یا مسیر زندگی وجود ندارد، به جز مسیری که پشت سر شما است؛ یک فلسفه عمیقا اگزیستانسیالیستی که با روزگار مدرن و ارجاعات فراوان به فیلم کلاسیک «سامورایی» ژان پیر ملویل در سال ۱۹۶۷ همراه است.
ایندی‌وایر- رایان لاتانزیو
امتیاز: ۷۵ از ۱۰۰
درست مثل فیلم «ژان دیلمان» (Jeanne Dielman)، فیلم سینمایی «قاتل» به این موضوع می‌پردازد که چگونه اشتباهات خودمختار انسان در روال شکل‌گیری یک شخصیت تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود دنیایی که به دقت مرتب شده است به آرامی از محور خود سقوط کند. فیلم فینچر ما را به درون ذهن یک قاتل اجیرشده ناشناس با بازی مایکل فاسبندر می‌کشاند، که در دام خودفریبی‌هایی می‌افتد که در بحبوحه یک کار قراردادی و اشتباهی کوچک برایش رخ می‌دهد.
غافل‌گیری‌های کمی در این تریلر سرراست وجود دارد که کارگردان «دختر گمشده» و «شبکه اجتماعی» به خوبی در تمام عمر حرفه‌ای‌اش تجربه ساختنش را دارد. در اینجا، کارگردان کمال‌گرا، یا شاید حتی بتوان گفت کنترل‌گر، فیلمنامه‌ای زیرکانه از اندرو کوین واکر نویسنده فیلم «هفت» (Seven) را به تصویر می‌کشد که هیچ دلسوزی را برای قهرمان داستانش با بازی روان مایکل فاسبندر برنمی‌انگیزد.
هیچ چیز غیرمنتظره‌ای در این فیلم وجود ندارد. اما تماشای اثر خون‌سرد یک فیلمساز و یک بازیگر چیره‌دست روی یک داستان انتقام‌جویانه اصلا تجربه بدی نیست. «قاتل» به همان اندازه مدیون «گل پژمرده» (Pale Flower) ماساهیرو شینودا و «سامورائی» ژان پیر ملویل است که مدیون جریان اصلی «حسابدار» (The Accountant) گاوین اوکانر. این فینچری‌ترین فیلمی است که می‌توانید بیابید.
چیزی که «قاتل» را به رده‌های فلسفی‌تر آثار فینچر ارتقا می‌دهد، نریشن‌های مضطرب و نامطمئن فاسبندر است. بازیگر دیالوگ‌های خود را با باریتون آرام بیان می‌کند و ما را به تفکرات متافیزیکی در مورد تفاوت بین شک و بدبینی و فقدان خوبی ذاتی در انسان سوق می‌دهد. فینچر و تدوین‌گرش با تعمیق موقعیت خود در خلا اخلاقی خالی فیلم سینمایی «قاتل» با برش‌ها و صدای حکایتگر به شکل شیطانی بازی می‌کنند و باعث ایجاد اضطراب و ناآرامی می‌شوند، چون آنچه می‌شنویم همیشه با آنچه می‌بینیم مطابقت ندارد.
با این حال، «قاتل» حتی اگر به مثابه رانندگی با دنده سنگین باشد، یک سواری پرتنش باقی می‌ماند. فینچر و فیلمبردارش اریک مسرشمیت در خیابان‌های پاریس قاتل را دنبال می‌کنند که سوار بر موتور در حال فرار از صحنه وسایل کشتار خود را به گوشه‌ای پرت می‌کند و کوله‌پشتی‌اش را داخل یک کامیون حمل زباله می‌اندازد. اما پیامد خطای او شدید و سریع است.
فینچر برای این فیلم بیشتر از همیشه روحیه بداهه‌سازی دارد و گهگاه دوربینش را از روی دالی برمی‌دارد و در صحنه‌های خاصی طوری روی دست فیلم‌برداری می‌کند که گویی در تسخیر نفس آشفته قاتل است. یکی از اهداف قهرمان داستان در مسیر انتقام، یک مرد دیوانه بی‌بند و بار در فلوریدا است که در آن یک مبارزه بسیار چشمگیر انجام می‌دهد و فیلم ما را در یک نبرد شبانه با نور کم سرگیجه‌آور میخ‌کوب می‌کند. اما باز هم این خشونت بی‌حدوحصر همچنان به همان اندازه ظریف و زیبا است که امی دان شگفت‌انگیز گلوی نیل پاتریک هریس را در «دختر گمشده» برید.
فیلم سینمایی «قاتل» اگر به تنها اصول خود، یعنی ذات نیهیلیستی اگزیستانسیالی متعهد نباشد که حتی در زمانی که قهرمان داستان، در اجرای عمدتا بی‌کلام مایکل فاسبندر شروع به تغییر می‌کند، یکنواخت باقی می‌ماند. این فیلم به اندازه هر فیلم هیجان‌انگیز دیگری از فینچر ظالمانه، در عین سادگی قابل پیش‌بینی، و به همین خاطر به شکل عجیبی جسورانه است.
