۱۰ فیلم فضایی برتر قرن ۲۱؛ وقتی تکنولوژی به کمک سینما می‌آید

فیلم‌­های علمی-تخیلی و بویژه فیلم فضایی در طول تاریخ سینما همیشه وجود داشته‌­ ولی با ورود به قرن بیست ­‌و یکم و از سال ۲۰۰۰ به ­‌بعد، تعداد آن‌­ها به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. دلیل اصلی مسلما افزایش امکانات فیلم‌سازی و پیشرفته شدن جلوه‌­های ویژه‌ی صنعت سینما است. شاید همین امکانات پیشرفته‌‌تر باعث شده که در همین یکی دو دهه اخیر این همه فیلم علمی­-تخیلی مختلف ساخته شود که داستان­‌شان مشخصا در فضا می­‌گذرد. در این مطلب نگاهی می‌­اندازیم به بهترین فیلم‌های فضایی قرن ۲۱ با تأکید دوباره بر این­که تنها آثاری انتخاب شده‌­اند که داستان­‌شان در فضا رخ می‌دهد.

۱۰. سرنتی (Serenity)

• کارگردان: جاس ویدون
• بازیگران: ناتان فیلیون، آلن تودویک، چویتل اجیوفور، آدام بالدوین
• سال: ۲۰۰۵

این فیلم فضایی در اصل دنباله‌­ای است بر سریال کوتاه «فایرفلای» که خود ویدون در سال ۲۰۰۲ برای شبکه فاکس ساخت. همان بازیگران سریال هم در آن بازی می‌کنند. «سرنتی» داستان سرنشینان سفینه­‌ای به همین نام است بعد از نبردی سهمگین با موجودات فضایی که با شکست زمینیان همراه بوده است. آن­‌ها مشغول انجام کارهای همیشگی خود همچون قاچاق و حمل بارهای مختلف هستند که غریبه‌­ای با یک راز خطرناک مسافرشان می‌­شود.

برخلاف سریال که نیمه‌­کاره به پایان رسید و هوادارن خود را ناامید کرد، «سرنتی» هم داستان خوبی را پیش می‌­برد و هم با یک پایان خوب آن را به انتها می­‌رساند و در نتیجه باید فهرست فیلم‌های فضایی حضور پیدا کند. همچون دیگر آثار ویدون، فیلم پر از لحظات سرگرم کننده است و اگر پایه باشید، می­توانید لایه­‌های عمیق­­‌تری هم در آن کشف کنید.

۹. فیلم فضایی پیشتازان فضا (Star Trek)

• کارگردان: جی. جی. آبرامز
• بازیگران: کریس پاین، زکری کینتو، آنتون یلچین، جیمی بنت
• سال: ۲۰۰۹

این­که چرا این­قدر دیر به ذهن هالیوود رسید که دنباله‌ی­­ تازه‌­ای برای چنین مجموعه محبوبی بسازد، از عجایب است. ولی خوشبختانه در سال ۲۰۰۹ بالاخره این رویا محقق شد. جی. جی. آبرامز بعد از سریال «گمشدگان» برای خودش اسپیلبرگی شده بود و تمام پروژه‌­های مهم را به او می­‌سپردند. او هم همین «پیشتازان فضا» را کارگردانی کرد و هم چند سال کارگردانی اثر عظیمی همچون قسمت تازه «جنگ ستارگان» را به عهده گرفت. نمی­دانیم این را باید پای خوش‌­شانسی‌­اش بگذاریم یا نبوغش!

«پیشتازان فضا» ۲۰۰۹ داستانی پیش از نخستین سفر فضایی سفینه انترپرایز روایت می­‌کند و داستان نخستین آشنایی کاپیتان کرک و اسپاک است.

این فیلم فضایی به شکلی زیرکانه سعی می­کند هم طرفداران قدیمی این مجموعه را راضی نگه دارد و هم داستانی قابل فهم و متقاعد کننده برای فیلم­‌بین‌­های نسل جدید روایت کند. فیلم هم فروش خوبی داشت و هم نظر منتقدان را جلب کرد و دو دنباله دیگر برای آن ساخته شد.

۸. آفتاب (Sunshine)

• کارگردان: دنی بویل
• بازیگران: کیلین مورفی، کریس ایوانز، رز بیرن، میشل یئو
• سال: ۲۰۰۷

گرمای خورشید به طور نگران کننده­‌ای کم شده است و سیاره‌ی زمین در خطر نابودی قرار دارد. هفت فضانورد سوار سفینه­‌ای به نام ایکاروس ۲ می‌­شوند و به سمت خورشید حرکت می‌­کنند. هدف آن‌­ها این است که با کمک کلاهک­‌های هسته‌­ای سفینه خود، فعل ­­‌و انفعالات خورشید را افزایش دهند تا دوباره به حالت قبلی خود برگردد.

چنین داستان جذابی وقتی زیردست کارگردان چیره‌­دستی چون دنی بویل قرار بگیرد، قطعا یک اثر معمولی نخواهد بود و می‌تواند به بکی از بهترین فیلم‌های فضایی بدل شود. و واقعا هم با یک فیلم ساده سروکار نداریم. «آفتاب» فیلمی کند، ترسناک و پرتنش است که البته هیچ­­‌گاه شما را خسته نمی­‌کند. فیلم به شکلی هنرمندانه چندزیرگونه سینمایی مختلف را با هم ترکیب می‌­کند و شاید همین باعث می­‌شود با یک فیلم علمی-تخیلی معمولی طرف نباشیم. شخصیت‌‌پردازی از دیگر جنبه­‌های مهم «آفتاب» است که توجه زیادی به خود جلب کرد.

۷. فیلم فضایی جنگ ستارگان ۷: نیرو برمی­‌خیزد (Star Wars: Episode VII – The Force Awakens)

• کارگردان: جی. جی. آبرامز
• بازیگران: دیزی رایدلی، جان بویگا، آدام درایور، اسکار آیزاک
• سال: ۲۰۱۵

اغراق نیست اگر قسمت هفتم «جنگ ستارگان» را پرانتظارترین فیلم دهه ۲۰۱۰ و یکی از بهترین فیلم‌های فضایی بنامیم؛ برخی حتی آن را بهترین فیلم فضایی هم می‌دانند. وقتی جرج لوکاس حقوق فیلم­‌های جنگ ستارگان خود را به شرکت والت دیزنی فروخت، همه می­‌دانستیم قطعا دنباله‌­ای در کار خواهد بود. اما نگرانی اصلی این بود که در غیاب لوکاس بزرگ، آیا می­‌شد به موفقیت فیلم امید داشت؟

«نیرو برمی­‌خیزد» تقریبا گلیم خودش را از آب بیرون می‌­کشد. فیلم داستان یک جدای زن به نام ری است که متوجه می­‌شود نیروهای امپراتوری دوباره در حال قدرت گرفتن هستند و او نقش مهمی در این نبرد دارد. این فیلم فضایی تقریبا تمام ویژگی­‌های یک فیلم جنگ ستارگانی را در خود دارد، از هیجان و تنش و ماجراجویی گرفته تا شوخی­‌های بامزه و ایده‌­های بکر و مواجهه با سرزمین‌­های جدید. آن موقع هنوز خوش‌­بین بودیم و نمی‌­دانستیم با «خیزش اسکای‌واکر» قرار است با سر به زمین کوبیده شویم!

۶. ماه (Moon)

• کارگردان: دانکن جونز
• بازیگران: سام راکول، بندیکت وانگ، دومینیک مک الیگوت، کایا اسکولادریو
• سال: ۲۰۰۹

تنها بعد از یک فیلم کوتاه، دانکن جونز این فیلم تماشایی و فوق­‌العاده را ساخت و با یک شروع پرقدرت، وارد سینمای حرفه‌­ای شد. فیلم داستان فضانوردی به نام سم بل است که تنها چند هفته تا پایان ماموریتش روی سیاره ماه مانده است و شب و روزش با یک روبات هوشمند می­‌گذرد. ولی یک سم بل دیگر، درست عین خودش وارد سفینه می­‌شود و همه چیز را به هم می­‌ریزد. در نهایت فیلم با یک پایان غافلگیر کننده به پایان می‌­رسد.

«ماه» چنان مبنای علمی فکر شده‌­ای دارد که به پیشنهاد یکی از اساتید مرکز فضایی ناسا در هیوستن، فیلم نمایش داده شد و بعضی از متخصصان و دانشمندان یک جلسه پرسش و پاسخ با دانکن جونز برگزار کردند. چیزی که بیش از همه توجه آن­ها را جلب کرد این­‌بود که قرارگاه سم بل در فیلم شبیه یک سازه بتونی می­­‌ماند، چرا که دانکن جونز معتقد بود در آینده دانشمندان به سطحی از پیشرفت می‌­رسند که با همان مصالح سیاره مقصد تجهیزات و قرارگاه­‌های خود را می­‌سازند و نیازی به ارسال از زمین نیست.

این فیلم فضایی اگرچه چندان فروش درخشانی نداشت، ولی در میان فهرست فیلم‌های فضایی تحسین منتقدان را به همراه داشت و در جشنواره­‌های زیادی ستایش شد. دانکن جونر بعد از این «کد منبع» را ساخت که آن هم فیلم خوبی بود. بعد به سراغ فیلم «وارکرفت» رفت که متأسفانه شکست بدی بود. ولی خوشبختانه با فیلم آخر خود به نام «لال» دوباره به اوج برگشت.

۵. فیلم فضایی آواتار (Avatar)

• کارگردان: جیمز کامرون
• بازیگران: سم ورثینگتون، زویی سالدانیا، استیون لانگ
• سال: ۲۰۰۹

حماسه عظیم جیمز کامرون در سال ۲۰۰۹ اکران شد و به یک نقطه عطف در تاریخ سینما تبدیل شد. تا قبل از این­‌که آخرین قسمت «انتقام­جویان» اکران شود، «آواتار» در عین اینکه یکی از بهترین فیلم‌های فضایی جدید به حساب می‌آمد، پرفروش‌­ترین فیلم تاریخ سینما هم بود.

این فیلم فضایی داستان حضور انسان بر روی سیاره‌­ای به نام پندورا در سال ۲۱۵۴ است. انسان در اصل این سیاره و مردمش را تحت استعمار خود درآورده و از منابع آن­‌ها استفاده می­‌کند. اما مردم بومی این سیاره در صدد انتقام هستند.

آواتار از معدود فیلم‌­هایی بود که از فناوری سه‌­بعدی به شکلی درست و فکر شده استفاده می­‌کرد و آن را تنها یک حربه تبلیغاتی تازه برای پول درآوردن نمی­‌دید. جیمز کامرون دو دهه قبل از «آواتار» و با «نابودگر» ۱ و ۲ نشان داده بود چه توانایی خوبی در ساخت فیلم‌­های علمی-تخیلی دارد، این‌­بار پا را از این هم فراتر گذاشت و یک دنیای کاملا تازه خلق کرد. خود سیاره، موجودات آن، آداب و رسوم آن­‌ها، موجودات و حشره‌های دیگر، همه بکر و تازه هستند و هیچ مابه­‌ازای واقعی ندارند.

۴. نگهبانان کهکشان (Guardians of the Galaxy)

• کارگردان: جیمز گان
• بازیگران: کریس پرت، زویی سالدانیا، دیوید باتیستا، وین دیزل
• سال: ۲۰۱۴

از «نگهبان کهکشان» اغلب به‌عنوان یکی از بهترین فیلم‌­های سینمای مارول یاد می­‌شود اما باید آن را یکی از بهترین فیلم‌های فضایی هم در نظر گرفت. این اثر علمی-تخیلی تماشایی که می­‌توان گفت باعث تبدیل شدن کریس پرت به یک ابرستاره شد، داستان جوانی به­­‌نام پیتر است که با گروهی از دزدان فضائی به رهبری یاندو فعالیت می‌­کند. او به طور اتفاقی یکی از سنگ­­‌های ابدیت که نیروهای تانوس هم به دنبال آن هستند را می‌دزدد و خودش و دنیا را وارد دردسرهای تازه­‌ای می‌­کند.

این فیلم فضایی لحنی شاد، سرحال و پرانرژی دارد و حتی یک لحظه هم شما را خسته نمی­‌کند. کریس پرت در مهمترین فرصتی که در دنیای سینما نصیبش شده، یکی از دوست­‌داشتنی‌­ترین و شیرین­‌ترین بازی­‌هایش را ارائه می­‌دهد. فیلم در دنیا ۷۷۳ میلیون دلار فروش داشت و یکی از آثار پرفروش مارول است.

۳. فیلم فضایی جاذبه (Gravity)

• کارگردان: آلفونسو کوارون
• بازیگران: ساندرا بولاک، جرج کلونی، اد هریس
• سال: ۲۰۱۳

فیلم فضانوردی بی‌­نظیر آلفونسو کوارون از زمان اکران خود تا به‌­حال مورد تحسین‌­های زیادی قرار گرفته است. فیلمنامه عمیق و چندلایه، کارگردانی فو‌ق‌­العاده و جلوه­‌های ویژه عالی از جمله ویژگی‌­های مثبت «جاذبه» هستند که آن را به یکی از بهترین فیلم‌­های سال ۲۰۱۳ و حتی می­توان گفت کل دهه تبدیل کرده‌­اند.

رایان استون و مت کوالسکی فضانورد سفینه‌ی فضایی خود را از دست می­‌دهند و حال که تک‌­وتنها در فضا رها شده‌­اند، باید راهی برای نجات خود و بازگشت به زمین پیدا کنند.

تنها کارگردان چیره­‌دستی چون کوارون می­‌تواند با دو شخصیت و در یک فضای بیکران سیاه، یک داستان وحشت‌­آور و میخکوب کننده تعریف کند. شاید دلیل وحشت‌­آور بودن «جاذبه» واقع‌­گرایی محض آن است که همچون یک سیلی محکم به گوش مخاطب نواخته می­‌شود.

فیلم مورد تحلیل و شاید بتوان گفت تأویل­‌های زیادی قرار گرفته است. خود کوارون گفته که مضمون اصلی فیلم، مصیبت است، اما عده‌­ای آن را داستان شکل‌­گیری حیات بر روی زمین می­‌دانند. فرآیندی که در فضایی بی‌­پایان آغاز می­‌شود و روی زمین در آب و بعد خشکی پایان می­‌یابد.

۲. مریخی (The Martian)

• کارگردان: ریدلی اسکات
• بازیگران: مت دیمون، جسیکا چستین، کریستن ویگ، جف دانیلز
• سال: ۲۰۱۵

فضانوردی به نام مارک واتنی در کره مریخ سرگردان می­‌شود. او تمام تلاشش را می­‌کند که با زمین ارتباط برقرار کرده و مهمتر از آن، هرطوری شده بر روی این سیاره لم یزرع زنده بماند.

همین داستان ساده، اساس یکی از شیرین‌­ترین فیلم­‌های علمی-تخیلی تاریخ سینما را شکل می‌­دهد. این فیلم فضایی جدید به شکلی تماشایی، طنز و علم و نبوغ را باهم ادغام کرده و داستانی روایت می‌­کند که هم منطقی به نظر می­‌آید و هم عجیب­­‌وغریب و تماشایی. در بخش زیادی از «مریخی» شما مرتب دارید با خودتان فکر می­‌کنید که این فرضیه­‌هایی که در فیلم مطرح می­‌شود واقعی هستند یا نویسنده سرکارمان گذاشته است. اگر علم این­قدر شیرین بود، الان نصف کره زمین دانشمند ناسا بودند!

ریدلی اسکات سال‌خورده در هیچ فیلم دیگری این­‌قدر آماده و پرانرژی نبوده است. کارگردانی او سرحال و بی­‌نقص است. مخاطبان هم استقبال خوبی از فیلم داشتند. فیلم فضانوردی مریخی با یک بودجه صد میلیون دلاری ساخته شد و با ۶۳۰ میلیون دلار فروش، کاملا موفق عمل کرد.

۱. فیلم فضایی میان­‌ستاره‌­ای (Interstellar)

• کارگردان: کریستوفر نولان
• بازیگران: متیو مک­‌کانهی، ان هتوی، جسیکا چستین، بیل ایروین
• سال: ۲۰۱۴

بعد از این که زمین به یک جای غیرقابل سکونت تبدیل می­‌شود، گروهی از فضانوردان عازم یک سفر فضایی می­‌شوند تا با عبور از یک کرم­‌چاله، سیاره‌­ای تازه برای سکونت انسان پیدا کنند.

«میان­‌ستاره­‌ای» را در کنار «دانکرک»، می‌­توان یکی از قدرنادیده­‌ترین فیلم­‌های نولان در نظر گرفت؛ در عین حال که برخی آن را بهترین فیلم فضایی در نظر گرفته‌اند. نولان بر خلاف فیلم‌­های دیگرش که بیشتر روی ایده جذاب و روایت جذاب‌­تر آن تمرکز می­‌کرد، در این فیلم برعکس واقعیت علمی و مستند آن برایش اهمیت بیشتری دارد. شاید همین باعث شده که «میان­‌ستاره‌ای» ریتم کندی داشته باشد و مثلا هوادار فیلم پرهیجانی مثل «تلقین» را نتواند راضی نگه دارد.

مستند بودن فیلم برای نولان به­‌قدری مهم بود که در جریان تولید فیلم با کیپ تورن، فیزیکدان نظری پیوسته در تماس بود تا نکته علمی از قلم نیافتد. مهمترین دستاورد نولان و تورن طراحی سیاه­چاله و نمایش آن در این فیلم فضایی بود، طرحی که چند سال بعد معلوم شد شباهت بسیار زیادی با یک سیاهچاله واقعی دارد.

با تمام این تفاسیر، میان­‌ستاره­‌ای فیلمی فوق‌­العاده است که می­‌توانید بارها و بارها ببینید و هربار، نکته جدیدی کشف کنید.

• ۱۰ فیلم علمی تخیلی که با گذر زمان رنگ باختند

منبع: Watchmojo