۱۰ درس سلامت روان که می‌توانیم از هری پاتر بیاموزیم
هری پاتر پرفروش‌ترین مجموعه کتاب تاریخ به شمار می‌رود و اگرچه بیش از دو دهه از چاپ نخستین رمان می‌گذرد، این حماسه‌ی فانتزی همچنان به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین داستان‌های خیالی در نظر گرفته می‌شود. با وجود اینکه کتاب‌های هری پاتر جنبه‌ی سرگرمی دارند و تماشای فیلم‌های آن هم اوقات خوشی را برای طرفداران رقم می‌زند، ولی درس‌های زیادی هم وجود دارند که می‌توانیم از این داستان‌های فانتزی بیاموزیم. برای نمونه، سلامت یا بهداشت روان یکی از موضوعات مهمی است که در داستان‌های هری پاتر بررسی می‌شود.
در ابتدا این موضوع ممکن است عجیب به نظر برسد. به هر حال داستان یک کودک یتیم که سر از جهان جادوگران درمی‌آورد و باید با شخصیتی پلید به نام لرد ولدمورت روبه‌رو شود چه ارتباطی می‌تواند با سلامت روان داشته باشد؟
در این نوشته می‌خواهیم به دنبال پاسخی برای این پرسش بگردیم و ببینیم هری پاتر چه درس‌هایی درباره با سلامت و بهداشت روان به ما می‌آموزد. به طور کلی، کتاب‌های تخیلی وسیله‌ی بسیار خوبی برای آموزش به شمار می‌روند. نویسندگان گوناگون تلاش می‌کنند عناصر مختلف زندگی را در دل داستان‌های تخیلی بیاورند و هر اندازه هم که جهان‌های عجیب و غریب و فانتزی به وجود بیاورند باز هم داستان‌هایشان حاوی مطالبی هستند که به یک زندگی بهتر در جهان واقعی کمک می‌کنند.
هری پاتر هم از این قاعده مستثنی نیست و خانم جی. کی. رولینگ با بازگویی داستان یک بچه جادوگر به دنبال بررسی و کاوش در جنبه‌های حیاتی زندگی از جمله سلامت روان است.
در ادامه ۱۰ درس باارزش را از داستان‌های هری پاتر آورده‌ایم که به زندگی بهتر و بهبود سلامت روان کمک می‌کنند. شما با کمک این نکات می‌توانید نگرش بهتری به زندگی داشته باشید و با قدرت بیشتری با مشکلات روانی روبه‌رو شوید. در ادامه با ما همراه باشید تا نگاهی به این نکات بیندازیم.
۱. احساسات خود را سرکوب نکنید
از همان ابتدای مجموعه‌ی هری پاتر متوجه می‌شویم که سرکوب کردن استعدادهای نهانی جادوگران می‌تواند دردسرهایی به دنبال داشته باشد. اگر این جادوگران به استعدادها و توانایی‌های خود پی نبرند نمی‌توانند به‌خوبی آن‌ها را به نمایش بگذارند و به کار بگیرند. در حقیقت، برای کنترل بهتر نیروهای خود باید آن‌ها را بشناسند و سرکوب نکنند.
این نیروهای ذاتی کاملا شبیه به احساسات ما هستند. در صورتی که احساسات خود را سرکوب کنیم و شناخت کافی از آن‌ها نداشته باشیم قطعا به ضرر خودمان و بقیه خواهد بود. شما باید احساسات خود را دسته‌بندی کنید و ویژگی هر کدام را بدانید. باید یاد بگیرید چگونه آن‌ها را به نمایش بگذارید و کنترل کنید. باید بدانید این احساسات مانند عصبانیت، نگرانی، ناراحتی یا شادی چه زمانی و به چه شکلی نمایان می‌شوند.
جادوگران جوان دنیای هری پاتر هم باید نیروهای جادویی خود را بشناسند و بدانند چه زمانی و چگونه از آن‌ها استفاده کنند. این شباهت بین احساسات و نیروهای جادویی باعث می‌شود درس بزرگی از هری پاتر بگیریم و برای سلامت عاطفی خودمان تلاش کنیم.
۲. با بوگارت‌های خود روبه‌رو شوید
بوگارت‌ها موجوداتی شرور هستند که می‌توانند تغییر شکل دهند و خود را به هر شکلی که موجب ترس یک شخص می‌شود در بیاورند. شخصیت‌های هری پاتر هر کدام ترس خاصی دارند و به همین دلیل بوگارت‌ها را به شکل ترس‌های ویژه‌ی خودشان می‌بینند.
این موجودات شباهت زیادی به فوبیاها و اندیشه‌های منفی و ترسناکی دارند که در زندگی واقعی سد راه ما می‌شوند. بوگارت‌ها از ترس دیگران تغذیه می‌کنند و با یک خنده نابود می‌شوند. ترس‌های غیرمنطقی و ذهنی ما هم از وحشت و اضطراب‌مان تغذیه می‌کنند و در صورتی که با آن‌ها روبه‌رو نشویم و به‌اصطلاح ترسمان نریزد نمی‌توانیم از دستشان خلاص شویم.
اگر به جای فرار کردن از ترس‌هایمان با آن‌ها روبه‌رو شویم و انگیزه‌ی خود را از دست ندهیم می‌توانیم روحیه‌ی قوی‌تر و زندگی بهتری به دست بیاوریم. شما هم مانند شخصیت‌های مجموعه‌ی هری پاتر باید بتوانید با بوگارت‌های خود مقابله کنید و آن‌ها را شکست دهید. این کار کمک بزرگی به بهبود سلامت روان و همچنین موفقیت در زندگی خواهد کرد.
۳. شاد بودن به ذهنیت شما وابسته است
شخصیت دامبلدور در کتاب هری پاتر و زندانی آزکابان می‌گوید، «شادی را می‌توان در هر زمانی… حتی در تاریک‌ترین زمان‌ها هم پیدا کرد، تنها کافی‌ست چراغ‌ها را روشن کنی.»
این گزاره به ما یادآور می‌شود که همیشه می‌توان شاد بود، تنها کافی است دید و نگرشمان را دگرگون کرده و چراغ درونی‌مان را روشن کنیم. شاید بیشتر مردم در زندگی واقعی این موضوع را نادیده بگیرند و اجازه دهند غم و تاریکی آن‌ها را کنترل کند. ولی شما باید جلوی این شرایط بایستید و با روشن کردن ذهن و دیدتان امیدوار شوید و به مسیر خود ادامه دهید.
در طول مجموعه‌ی هری پاتر، این شخصیت با چالش‌های بسیاری روبه‌رو می‌شود و با وجود همه‌ی پلیدی‌ها و تاریکی‌ها همچنان می‌جنگد و هرگز امیدش را از دست نمی‌دهد. شما هم باید مانند هری همیشه امیدوار باشید و با تغییر ذهنیت و نگرش خود همواره احساس شادی و سرزندگی کنید.
۴. اگر واقعا به خودتان ایمان داشته باشید از پس هر کاری برمی‌آیید
شخصیت جینی در کتاب هری پاتر و شاهزاده‌ی دورگه می‌گوید، «خوبی بزرگ شدن با فِرِد و جُرج اینه که به این نتیجه می‌رسی اگه کمی دل و جرئت داشته باشی هر چیزی ممکنه!» با در نظر داشتن این نقل قول پی می‌بریم در جهان واقعی هم اگر بخواهیم به چیزی برسیم با تلاش می‌توانیم به آن دست پیدا کنیم.
در داستان‌های هری پاتر دیده‌ایم که شخصیت‌های گوناگون چگونه از پس کارهای دشوار و عجیب و غریب برمی‌آیند. مهم‌ترین آن‌ها هم رودررویی هری پاتر و لرد ولدمورت و شکست خوردن پلیدترین جادوگر تاریخ از یک نوجوان ۱۸ ساله است!
بنابراین، کتاب‌های هری پاتر به ما می‌آموزند اگر واقعا بخواهیم و تلاش کنیم می‌توانیم به رویاهایمان برسیم و زندگی خود را بسازیم. دستیابی به رویاها و خواسته‌ها تنها به انگیزه‌ی قوی و صبر و استقامت نیاز دارد. شما در مسیر زندگی نباید جا بزنید و دل و جرئت خود را از دست بدهید. تصور کنید اگر هری پاتر هم ابتدای کار جا می‌زد و از مسیر پیش روی خود دست می‌کشید چه اتفاقی می‌افتاد؛ قطعا دیگر خبری از موفقیت‌های او نبود. پس شما هم باید مانند هری پاتر موانع را از سر راه خود بردارید و به رویاها و جایگاه حقیقی‌تان دست پیدا کنید.
۵. حواستان به دمنتورها باشد!
دمنتورها از ترسناک‌ترین موجودات جادویی در جهان هری پاتر به شمار می‌روند. آن‌ها می‌توانند شادی را از قربانیان خود بگیرند و سرد و بی‌حس و کاملا ناامید به حال خودشان رها کنند.
در جهان واقعی، کسانی که با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند به‌خوبی با این احساس آشنا هستند. افسردگی می‌تواند شامل احساس‌های منفی زیادی از جمله غم و اندوه شود، ولی خیلی از مردم ممکن است آن را با دلهره، ترس، ناامیدی و بی‌حسی مطلق بشناسند. به معنای دیگر، افسردگی شادی و سرخوشی شما را می‌گیرد و نمی‌گذارد مانند گذشته به زندگی خود برسید.
این روزها بسیاری از مردم به‌ویژه نوجوانان و جوانان به افسردگی دچار هستند. این بیماری مانند یک دمنتور به جان شما می‌افتد و زندگی‌تان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مشکلات گوناگونی در زندگی وجود دارند که منجر به افسردگی می‌شوند و شما را قربانی دمنتورها می‌کنند. شما باید تا جای ممکن با افسردگی مقابله کنید و از راهکارهای مفید برای خنثی کردن دمنتورها کمک بگیرید.
کتاب‌های هری پاتر به ما می‌آموزند که باید با مشکلات روانی خود از جمله افسردگی و اضطراب مقابله کنیم و نگذاریم مانند دمنتورها زندگی ما را به خطر بیندازند. در نوشته‌های زیر می‌توانید راهکارهای مناسبی را برای مقابله با افسردگی ببینید.
- افسردگی شدید چیست؟ (علائم، دلایل، تشخیص و درمان)
- ۸ راهکار ساده که به بهبود افسردگی کمک می‌کنند
- ۱۰ راهکار خودیاری برای درمان افسردگی
- ۱۰ کار که برای درمان افسردگی هر روز باید بکنید
۶. اشکالی ندارد اگر از دیگران کمک بخواهید
در طول مجموعه‌ی هری پاتر می‌بینیم که هری معمولا تصمیم می‌گیرد خودش به‌تنهایی مشکلاتش را برطرف کند. او تمایلی به کمک گرفتن از بقیه ندارد و این عادت درستی نیست. حتی اگر بهانه‌ی او برای کمک نگرفتن این باشد که نمی‌خواهد جان دیگران را به خطر بیندازد، باز هم پافشاری برای حل مشکلات بدون کمک دیگران می‌تواند رفتاری آسیب‌زننده باشد.
با گذر زمان، هری می‌آموزد که قرار نیست همه‌ی نبردهای خود را به‌تنهایی انجام دهد و دوستان واقعی‌اش می‌توانند به او کمک کنند تا به چیزی که می‌خواهد برسد. این در جهان واقعی هم صدق می‌کند. گاهی اوقات برای رسیدن به اهداف مورد نظرتان باید از دیگران کمک بگیرید و به خانواده یا دوستان واقعی خود تکیه کنید.
شاید برخی از مردم این کمک گرفتن را نشانه‌ی ضعف بدانند، ولی در حقیقت کمک گرفتن یک حرکت هوشمندانه است و باعث می‌شود مسیر جدیدی را پیش رو بگیرید و با دید بهتری به چالش‌ها و موانع زندگی نگاه کنید. هری بدون کمک دوستانش، به‌ویژه رون ویزلی و هرماینی گرنجر، هرگز نمی‌توانست ولدمورت را شکست دهد. پس شما هم یادتان باشد از دیگران کمک بگیرید و از این کار خجالت نکشید.
۷. به حرف مشنگ‌ها توجه نکنید!
تعصب، تبعیض و ننگ از درون‌مایه‌هایی هستند که در کتاب‌های هری پاتر بررسی و به آن‌ها پرداخته می‌شود. به طور کلی، بیشتر شخصیت‌های اصلی با حرف‌های ناراحت‌کننده و آزارهای زبانی دیگران روبه‌رو هستند.
برای نمونه، خانواده‌ی دورسلی همواره هری پاتر را به دلیل نیروهای جادوگری‌اش دست می‌اندازند و به او برچسب عجیب‌الخلقه بودن می‌زنند. این زخم‌زبان‌ها در جهان جادوگران هم وجود دارد و مثلا هرماینی را می‌بینیم که به دلیل مشنگ‌زاده بودن مورد تمسخر یا اذیت و آزار دیگران قرار می‌گیرد. حتی شاهد پروفسور لوپین هم هستیم که پس از افشا شدن گرگینه بودنش به دست پروفسور اسنیپ مجبور می‌شود از سمت استادی خود کنار بکشد.
این‌ها رویدادهای ناگواری هستند و کتاب‌ها با نمایششان به ما می‌آموزند بیشتر دیگران را درک کنیم و شرایط آن‌ها را بپذیریم. همچنین یاد می‌گیریم اجازه ندهیم برچسب‌های اجتماعی و حرف‌های دیگران هویت ما را مشخص کنند. درست همانگونه که هرماینی با وجود حرف‌ها و زخم‌زبان‌های دیگران توانست پیشرفت کند و با تلاش به یکی از بزرگترین جادوگرها تبدیل شود، ما هم می‌توانیم بر قلدری‌ها و اذیت و آزارهای دیگران و همچنین مشکلات روانی خود غلبه کنیم و زندگی بهتری برای خودمان بسازیم.
۸. خودتان را دوست داشته باشید و از خودتان مراقبت کنید
اهمیت دادن و مراقبت از خودتان کلید دستیابی به یک زندگی شاد و رضایت‌بخش است. یکی از نکاتی که برای مراقبت از خودتان باید در نظر بگیرید این است که محدودیت‌هایتان را بپذیرید و در صورت نیاز به خودتان استراحت بدهید و نسبت به این کار احساس گناه نداشته باشید.
اگر یادتان باشد هرماینی در کتاب هری پاتر و زندانی آزکابان از وسیله‌ای جادویی به نام «زمان برگردان» استفاده کرد تا بتواند دو برابر سایر دانش‌آموزان درس بخواند. این زیاده‌روی و فراتر رفتن از محدودیت‌ها می‌تواند دردسرهای زیادی به دنبال داشته باشد و فشار زیادی هم به شما وارد کند. دقیقا همین اتفاق برای هرماینی افتاد و او همواره خسته و بی‌انرژی بود و دیگر نمی‌توانست ادامه دهد.
شما در وهله‌ی نخست باید سلامتی‌تان را در اولویت قرار دهید. این یعنی ابتدا خودتان را دوست داشته باشید و از خودتان مراقبت کنید و بعد برای زندگی و برنامه‌هایتان تصمیم بگیرید. اگر به سلامتی خود اهمیت ندهید و بخواهید همواره کار کنید، درس بخوانید و… بالاخره انرژی‌تان تمام می‌شود و نه‌تنها سلامتی‌تان به خطر می‌افتد بلکه از برنامه‌هایتان هم عقب می‌مانید.
۹. از غم و اندوه نمی‌توان فرار کرد ولی می‌توان با آن کنار آمد
یکی از مهم‌ترین عناصر زندگی غم و اندوه‌هایی است که با آن‌ها روبه‌رو می‌شویم. ناراحتی‌ها و غمگین شدن‌ها اجتناب‌ناپذیرند و در طول زندگی‌مان به هر دلیلی ممکن است در غم و اندوه غرق شویم.
کنار آمدن با رویدادهای ناگوار و آسیب‌زننده مانند از دست دادن عزیزان همیشه دشوار خواهد بود. هری پاتر هم پدر و مادرش را در نوزادی از دست داده بود و در طول داستان شاهد مرگ دوستان و اطرافیانش بود. این رویدادها به‌راستی او را از نظر عاطفی نابود کردند و آسیب زیادی به سلامت روان او زدند.
ولی نکته‌ی مهمی که وجود دارد تلاش هری برای گذر از این آسیب‌ها است. او همواره تلاش می‌کند ادامه دهد و نگذارد رویدادهای منفی جلویش را بگیرند. در حقیقت، اگرچه غم و اندوه می‌توانند بسیار طاقت‌فرسا و آزاردهنده باشند، ولی ادامه دادن و کم نیاوردن باعث می‌شود به فرد قوی‌تری تبدیل شوید و این دقیقا همان چیزی است که درباره‌ی هری پاتر می‌بینیم.
درس دیگری هم که در این مجموعه کتاب‌ها شاهدش هستیم همدردی سایر شخصیت‌ها با هری پاتر است. هری مشکلات و غم و اندوه‌های فراوانی دارد، اما دوستان و اطرافیان مهربانی هم دارد که به او کمک می‌کنند تا دردهایش را تسکین دهد. این تا اندازه‌ای به کمک گرفتن از دیگران که بالاتر بررسی کردیم شباهت دارد. شما با تکیه به دیگران می‌توانید بهتر با مشکلاتتان کنار بیایید و از موانع گذر کنید. پس یادتان باشد با مشکلات خود کنار بیایید و برای گذر از آن‌ها حتما از نزدیکانتان کمک بگیرید.
۱۰. عشق از هر چیزی نیرومندتر است!
کتاب‌های هری پاتر چندین بار به این موضوع می‌پردازند که عشق قوی‌ترین نیروی جادویی است. برای نمونه، عشق شدید لیلی به پسرش بود که از هری در برابر ولدمورت حتی پس از مرگش محافظت می‌کرد. عشق بی‌پایان اسنیپ به لیلی دلیلی برای تغییر عقیده‌ی او در طول داستان بود. همچنین عشق و دوستی میان هری، رون و هرماینی بود که باعث شد در کنار یکدیگر از پس همه‌ی مشکلاتشان بربیایند.
عشق در جهان واقعی هم به همین اندازه نیرومند است. این نیرو می‌تواند مثبت‌اندیشی را به دنبال داشته باشد و کمکتان کند تا با انگیزه و انرژی بیشتر از لحظات سخت زندگی گذر کنید و به آینده‌ای بهتر برسید. حتی علم هم این موضوع را تأکید کرده و نشان می‌دهد وقت گذراندن با افرادی که دوستشان دارید و به آن‌ها اهمیت می‌دهید می‌تواند هورمون‌هایی را در بدن ترشح کند که به بهبود سلامت جسم و روان منجر می‌شوند. بنابراین، شما با کمک نیروی عشق می‌توانید از افسردگی و اضطراب دور بمانید و در کنار دوستان و خانواده زندگی بهتری برای خودتان بسازید.
سخن پایانی
کمک گرفتن از شخصیت‌های خیالی فیلم‌ها و کتاب‌ها می‌تواند تأثیر زیادی روی بهبود سلامت روان بگذارد. این روزها افراد بسیاری پیدا می‌شوند که با الهام از شخصیت‌های فیلم و کتاب‌هایی مانند هری پاتر، جنگ ستارگان، انتقام‌جویان و غیره تلاش می‌کنند دید بهتری به مشکلات و موانع زندگی داشته باشند و مانند یک ابرقهرمان از پس دشواری‌های زندگی بربیایند.
شما هم می‌توانید از این راهکار کمک بگیرید و مانند هری پاتر یا هرماینی در برابر مشکلات زندگی بایستید. الهام گرفتن از شخصیت‌های هری پاتر همانگونه که بررسی کردیم می‌تواند کمک زیادی به بهبود سلامت روان و مشکلاتی مانند افسردگی، احساس شکست یا اضطراب کند. پس تلاش کنید از این به بعد مانند هری پاتر به جنگ با پلیدی‌ها بروید و در برابر اندیشه‌های منفی و بیماری‌های روانی بایستید تا یک زندگی بهتر و جادویی برای خودتان بسازید.
منبع: Forbes
