چه موقع باید به روان درمانگر مراجعه کنیم؟
بر خلاف تصورات غلط و متداول، برای مراجعه به روان درمانگر لزومی ندارد که فرد حتماً عقلش را از دست داده باشد یا با مسایلی مثل افسردگی و فروپاشی روانی دست و پنجه نرم کند. در عین حال، برای هر چالشی که زندگی سر راه شما قرار داد نیز، مراجعه به روانشناس و روان درمانگر معمولاً امری ضروری نیست، مخصوصاً اگر با یک سیستم حمایتی از دوستان و اعضای خانواده احاطه شده باشید. بنابراین چگونه باید تشخیص بدهید که وقت آن رسیده است که به یک روان درمانگر مراجعه کنید؟
همه‌ی ما در برهه‌ای از زندگی خود دچار استرس، اضطراب، نوسانات خلقی و سایر ناراحتی‌های عاطفی شده‌ایم که ممکن است به دلایل مختلفی مانند شکست کاری، مسائل مالی، روابط ناموفق، از دست دادن عزیزان یا دلایل دیگری از این دست باشد. در بیشتر این موقعیت‌ها، در نهایت می‌توانیم مسائل را سر و سامان داده و به جریان زندگی عادی برگردیم. اما گاهی هم ممکن است برای انجام این کار به کمک تخصصی نیاز داشته باشیم.
در این راهنما از دیجی‌کالا مگ معیارها و دلایل متدوال برای مراجعه به روان درمانگر را مورد بررسی قرار می‌دهیم. با ما همراه باشید.
خدمات مربوط به سلامت روان و دریافت کمک تخصصی از روان درمانگر
شاید احساس غم و اندوه یا تهی بودن داشته باشید و نتوانید از آن احساس خلاص شوید. یا شاید شما متوجه وجود برخی از الگوهای منفی در سبک زندگی خود شده‌اید که به نظر می‌رسد روی تمام ابعاد زندگی شما سایه انداخته است. گاهی اوقات علائم پریشانی ذهنی یا عاطفی آشکار است. اما در زمان‌های دیگر، تشخیص آن‌ها دشوارتر است.
تخمین زده می‌شود که از هر ۵ بزرگسال ۱ نفر با اختلالات روانی دست و پنجه نرم می‌کند.
اکثر افراد می‌توانند حداقل در برخی از مراحل زندگی خود از خدمات سلامت روان بهره‌مند می‌شوند. بعضی اوقات نشانه‌های بیماری یا اختلال واضح هستند، اما در برخی مواقع دیگر ممکن است همه چیز مبهم باشد و شما نمی‌توانید بفهمید که مشکل چیست. بنابراین شما تمام انرژی خودتان را می‌گذارید و سعی می‌کنید زندگی پرمشغله خود را حفظ کنید تا زمانی که همه چیز غیرقابل کنترل شود. قبل از رسیدن به این مرحله، نشانه‌هایی وجود دارد که به شما می‌گوید به یک روان درمانگر نیاز دارید.
همه‌ی انسان‌ها در زندگی خود با چالش‌های روحی و روانی روبرو می‌شوند. دلایل زیادی برای این مساله وجود دارد، از جمله استرس زیاد در محل کار، مشکلات مالی، غم و اندوه، مشکلات ارتباطی و فشارهای مختلف دیگر که ناشی از ترکیبی از عوامل شخصی و اجتماعی است.
گاهی اوقات، افراد می‌توانند این مسائل را به تنهایی یا با کمک شبکه‌ی پشتیبانی موجود خود مدیریت کنند. با این حال، مواردی وجود دارد که در مورد آن‌ها شخص واقعاً بهتر است که با شخصی خارج از حلقه ارتباطی معمول خود صحبت کند.
افرادی که احساس می‌کنند در مورد مشکلات روحی و روانی خود به کمک و پشتیبانی حرفه‌ای احتیاج دارند، خواه برای درمان ضایعه‌های روانی بزرگ یا صرفاً برای مشکلات فکری زندگی روزمره، اغلب می‌توانند این کمک و پشتیبانی حرفه‌ای را از طریق یک روان درمانگر دریافت کنند. باید به خاطر داشته باشید که مراجعه به روان درمانگر نه باعث شرمساری است و نه نشانه‌ی تسلیم شدن.
با این حال، نکته‌ی مهم این است که فرد با دیدن این نشانه‌های روحی رفتاری حتماً باید اقدام کند و نباید از خاطر ببرد که هیچ‌کس قرار نیست به تنهایی با سختی‌ها و مشکلات زندگی روبرو شود و همیشه و در هر موقعیتی افرادی برای کمک ما وجود دارند.
علائمی که به شما می‌گویند به یک روان درمانگر نیاز دارید
حقیقت این است که هر انسانی می‌تواند از مزایای روان‌درمانی بهره‌مند شود. و برای مراجعه به یک روان درمانگر لزوماً نیازی نیست که حتماً دچار توهم شده باشید یا به خودکشی فکر کرده باشید. زندگی روزمره همه‌ی ما ابعاد و مسائل متنوعی دارد که برای مدیریت بهتر آن‌ها، یک روان درمانگر می‌تواند به ما کمک کند.
در حقیقت، بهتر است قبل از اینکه مسائل غیر قابل کنترل شود، درمان را شروع کنید.
انجمن روانشناسی آمریکا (APA) برای تعیین اینکه آیا یک فرد به روان‌درمانی نیاز دارد یا نه، پیشنهاد می‌کند این سؤالات از فرد پرسیده شود:
- آیا مسأله‌ای که با آن مواجه هستید کیفیت زندگی شما را مختل می‌کند؟
- آیا برای کنار آمدن با این مسأله، ملزم به تغییر در فعالیت‌های روزمره خود هستید؟
- آیا این مسأله تأثیر مخربی روی روابط، کار یا تحصیلتان داشته است؟
موسسه ملی بهداشت روان آمریکا (NIMH) خاطرنشان می‌کند که علائم دیگر عبارت‌اند از:
- تغییر در برنامه خواب
- غم و اندوهی غالب که از بین نمی‌رود.
- نگرانی بیش از حد
- مشکل در تمرکز
- رفتارهای خود تخریبی، مانند نوشیدن زیاد الکل
علاوه بر این‌ها حتی اگر شخصی صرفاً درگیری‌ها و مشغله‌هایی شخصی داشته باشد که تمایل ندارد در مورد آن‌ها با خانواده یا دوستان خود صحبت کند، مراجعه به یک روان درمانگر و مطرح کردن این مسائل با او می‌تواند یک گزینه عالی باشد.
شیوه‌های مختلف روان درمانی برای مشکلات مختلف
روان درمانی شیوه‌های مختلفی دارد. بسته به نوع مشکل، دغدغه‌ها و سلیقه‌ی شخصی فرد، ممکن است برای فرد یک روش نسبت به شیوه‌های دیگر مناسب‌تر باشد. هزینه و طول مدت درمان نیز می‌تواند در انتخاب راهکار درمانی مناسب تأثیرگذار باشد.
رویکردهای متداول عبارت‌اند از:
درمان شناختی رفتاری
تحقیقات نشان داده است که درمان شناختی رفتاری برای افراد مبتلا به افسردگی، اضطراب و سایر مشکلات و اختلالات روحی روانی با درجات مختلف مؤثر است. تمرکز درمان شناختی رفتاری بر شناسایی و تغییر الگوهای فکری ناهنجار است.
درمان بین فردی
این روش درمانی، که روان درمانگران معمولاً از آن برای کمک به افرادی که دچار افسردگی هستند استفاده می‌کنند، روی کمک به افراد برای درک و بهبود نحوه‌ی تعامل آن‌ها با سایر افراد متمرکز است.
حساسیت‌زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد
در روش حساسیت‌زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد از فرد خواسته می‌شود تا حرکات چشم خود به صورت رفت و برگشتی یا چپ به راست را با یادآوری تجربیات دردناک هماهنگ کند تا به این طریق به افراد کمک کند، نحوه پاسخگویی خود به خاطرات دردناک را تغییر دهند. این روش می‌تواند برای درمان افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مفید باشد.
مواجهه درمانی
روان درمانگران معمولاً از این روش برای درمان افراد مبتلا به اختلال هراسی، اختلال وسواس فکری عملی و اختلال استرس پس از سانحه استفاده می‌کنند، زیرا این روش می‌تواند به افراد در شناسایی عوامل تحریک‌کننده‌ی عصبی آن‌ها کمک کند. آن‌ها همچنین یاد می‌گیرند که استراتژی‌هایی برای مقابله با این عوامل تحریک‌کننده ایجاد کنند و آن‌ها را در یک محیط کنترل شده تمرین کنند.
روان درمانی روان پویشی
درمان روان پویشی که نوعی گفتاردرمانی است، می‌تواند به افراد مبتلا به افسردگی، اضطراب، اختلال شخصیت مرزی و سایر بیماری‌های روانی کمک کند. در این روش یک درمانگر به فرد کمک می‌کند تا او درک کند که مسائل حل نشده مربوط به گذشته‌اش چگونه با رفتارهای منفی فعلی و الگوهای فکری مخربش ارتباط دارد. رسیدن به این ادراک در فرد می‌تواند تغییرات مثبت زیادی در زمینه اصلاح رفتار و الگوهای فکری‌اش ایجاد کند.
تحلیل رفتار کاربردی
این روش برای کودکان کم سن و سال مناسب است، از جمله مبتلایان به اختلال طیف اوتیسم. هدف آن تقویت رفتار اجتماعی مؤثر با استفاده از سیستم پاداش است.
روش‌های دیگر
انواع مختلف دیگری نیز از روش‌های روان درمانی وجود دارد که ممکن است تمایل داشته باشید آن‌ها را امتحان کنید، از جمله هنر درمانی، گروه درمانی و حیوان درمانی. برای آشنایی کامل با روش‌های مختلف روان درمانی این مقاله از دیجی‌کالا مگ را مطالعه کنید.
غلبه بر خجالت یا ترس ناشی از مراجعه به روان درمانگر
امروزه مشکلات مربوط به سلامت روان امری بسیار رایج است و تخمین زده می‌شود که از هر ۵ بزرگسال ۱ نفر با اختلالات روانی دست و پنجه نرم می‌کند.
تلاش برای دریافت کمک در خصوص مسائل مربوط به سلامت روان نباید با هیچ نوع ترس، خجالت یا اَنگی از سوی جامعه همراه باشد. انجمن ملی بیماری‌های ذهنی آمریکا (NAMI) چند توصیه برای به حداقل رساندن نگرش‌های منفی به روان درمانی ارائه داده است:
- در مورد مشکلات بهداشت روانی با ذهنیتی باز و گشوده برخورد کنید و این کار را با احترام انجام دهید، با دقت در به کار بردن کلمات.
- تا آنجا که ممکن است در مورد مسائل مربوط به سلامت روان اطلاعات کسب کنید و دانش خود را به اشتراک بگذارید.
- با افراد مبتلا به بیماری‌های روانی با دلسوزی رفتار کنید.
- در مورد نیاز به خدمات روان درمانی صریح و گشوده صحبت کنید.
طبیعتاً بیان این مسائل بسیار آسان‌تر از انجام دادن آن‌ها است، اما در نگاه کلی نگرش‌های منفی پیرامون مسائل مربوط به سلامت روان در سال‌های اخیر بسیار کاهش یافته است و امیدواریم که این روند باز هم ادامه یابد.
اگر یکی از نزدیکان یا آشنایان به مراجعه به روان درمانگر نیاز داشته باشد چه اقداماتی باید انجام داد؟
افرادی که نیاز به کمک تخصصی در حوزه سلامت روان دارند، گاهی اوقات برای عملی ساختن آن و مراجعه به روان درمانگر نیاز به تشویق و حمایت یکی از دوستان یا اعضای خانواده خود دارند. انجمن ملی بیماری‌های ذهنی آمریکا در این خصوص پیشنهاد می‌کند:
- روشن بودن موضع فرد همراه در خصوص همراهی و حمایت شخص
- صحبت کردن در خصوص این مسأله در زمان و مکانی که فرد احساس راحتی کند و حریم خصوصی‌اش به مخاطره نیفتد.
- آمادگی برای پیش کشیدن موضوع و ارائه‌ی دلایل مشخص برای ضرورت مراجعه روان درمانگر
- ارائه‌ی پشتیبانی عملی در کنار مکالمات کلامی، مانند ارائه‌ی کمک در خصوص جستجوی درمانگران یا مراجعه و نوبت گرفتن از آن‌ها
روان درمانی یا دارو درمانی
افرادی که دارای مشکلات مربوط به سلامت روان هستند عموماً نیازی به انتخاب بین دارو یا روان درمانی ندارند. بسیاری از این افراد از هر دو روش درمانی برای رسیدگی به وضعیت سلامت روان خود استفاده می‌کنند.
داروها در واقع فقط علائم بیماری را درمان می‌کنند، در حالی که هدف از روان درمانی این است که به افراد کمک کند راهکارهای جدیدی برای برخورد با موقعیت‌ها یا تعامل با دیگران را یاد بگیرند. آنچه که برای یک شخص خاص ممکن است بهتر باشد عموماً به موارد زیر بستگی دارد:
- شرایط خاص، به عنوان مثال، ابتلا به بیماری افسردگی در مقابل اسکیزوفرنی
- سن فرد
- ترجیحات و تمایلات شخصی آن‌ها و همچنین تمایل به پایبندی به نوع درمانی که انتخاب می‌کنند.
انجمن روانشناسان آمریکا چند توصیه کلی برای اختلالات و بیماری‌های خاص ارائه کرده است:
- افسردگی: ترکیبی از درمان و دارو از هر یک از این موارد به تنهایی مفیدتر است.
- اضطراب: روان درمانی ممکن است مؤثرتر از دارو باشد، اگرچه هر دو می‌توانند مؤثر باشند.
- اختلال دو قطبی و اسکیزوفرنی: به طور معمول دارو مورد نیاز است.
- مسائل اجتماعی، روابط بین فردی و مشکلات فرزند پروری: روان درمانی اغلب اولین توصیه قبل از مصرف دارو است.
انجمن روانشناسی بالینی کودک و نوجوان آمریکا خاطرنشان می‌کند که درمان شناختی رفتاری می‌تواند به کودکان و جوانان در مورد طیف وسیعی از مشکلات و اختلالات، از جمله انواع خفیف اختلال وسواس فکری عملی و افسردگی کمک کند. با این حال، آن‌ها معتقدند که دارو سریع‌تر می‌تواند اکثر اختلالات را کنترل کند و گزینه‌ی بهتری برای بیماری‌های شدیدتر است.
نکته‌ی آخر برای مراجعه به روان درمانگر
مشکلات مربوط به سلامت روان امری شایع و متداول است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهد.
در حقیقت پاسخ ساده‌ای برای این سؤال که «آیا من به درمان نیاز دارم؟» وجود ندارد. اگر فردی که از نظر روحی و روانی با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند، احساس کند که صحبت کردن با کسی در مورد مشکلاتش می‌تواند به او کمک کند، مراجعه به روان درمانگر می‌تواند برای او گامی بزرگ در جهت بهبود وضعیت سلامت روانش باشد.
روان درمانی می‌تواند به افراد کمک زیادی بکند، اما این بدان معنا نیست که برداشتن قدم برای مراجعه به یک روان درمانگر همیشه آسان است. افراد ممکن است لازم باشد که نسبت به عدم تمایل خود و همچنین خجالت از مراجعه به روان درمانگر اقداماتی را انجام بدهند.
روش درست این است که افراد سبک درمانی را که برای آن‌ها بهتر است و با شرایط آن‌ها مطابقت بیشتری دارد را انتخاب کنند. حمایت از سوی خانواده و دوستان می‌تواند به افراد کمک کند فرایند درمانی خود را با سهولت و آرامش خاطر بیشتری طی کنند.
منبع: Medical News Today
