یادداشتی بر آلبوم کجا باید برم روزبه بمانی؛ ترانه صادراتی ندارید؟
۲۸ مهر ۱۳۹۷
زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۳ دقیقه
آلبوم کجا باید برم حیرت‌انگیز است. در وهله اول به خوبی و بدی‌اش کاری ندارم. حیرت‌انگیز از این نظر که ترانه‌سرای بااستعدادی که ما می‌شناختیم در اولین آلبومش به عنوان خواننده ترانه‌هایی گفته به غایت بد؛ چه از لحاظ زیبایی‌شناسی و چه از لحاظ تکنیک ترانه‌سرایی. قاعدتا نقطه قوت آلبوم «کجا باید برم» باید ترانه‌هایش می‌بود. از بمانی ترانه‌های ماندگار در این سالها کم نشنیده‌ایم؛ از کارهای احسان خواجه‌امیری بگیرید تا چند تا از ترانه‌هایی که برای خوانندگان خارج از کشور سروده و بیت‌های ماندگاری دارد. او استاد فضاسازی در ترانه‌هایش در قطعات خوانندگان دیگر است. و حالا ترانه‌های «کجا باید برم» انگار در فضایی تهی و بی‌زمان و بی‌مکان سروده شده‌اند؛ عاشقانه‌های بی حس و حال.
لقب بدترین ارجاع و تصویرسازی در ترانه هم به بیتی از قطعه «عاشقی» می‌رسد. آنجا که می‌گوید: وقتی زلیخا می‌شوی از ناز می‌ترسم / من یوسفم از دکمه‌های باز می‌ترسم
موفق‌ترین قطعه آلبوم همان ترک «کجا باید برم» است که پیش‌تر آن را روی فیلم «لاتاری» شنیده بودیم. شاید بخشی از این موفقیتش به خاطر همین باشد که قصه مهدویان و کاراکترهایش برای ترانه فضاسازی کرده‌اند. دلیلش هر چه هست قطعه‌ای شده که در یادها می‌ماند. علیرضا افکاری ملودی خوبی برای آن ساخته و روزبه بمانی نشان می‌دهد که صدای صافی دارد که از اکثر خوانندگان پاپ این روزهای موسیقی‌مان بهتر است.
شخصا دلیل آن دکلمه‌های اول هر قطعه را نمی‌فهمم. متاسفانه دکلمه کردن باعث می‌شود کلمات واضح‌تر به گوش برسند و نقاط ضعف‌شان بیشتر توی ذوق بزنند. مثلا در ترانه «تمرین تنهایی» اولش با دکلمه می‌خواند:
هر دو این زندگی رو سوزوندیم / هردو خیالمون تخته
تورو شاید یه روز بخشیدم / ولی بخشیدن خودم سخته
اگر انقدر سلیس و شمرده این‌ها به گوش‌مان نمی‌رسید شاید نت‌های موسیقی و صدای بمانی و عناصر دیگر باعث می‌شدند ذهن‌مان از ترانه منحرف شود و متوجه نشویم که تا چه اندازه کار سستی است.
همین مشکل را همه دوازده قطعه دیگر آلبوم هم دارند. نکته جالب این که به نظرم روزبه بمانی در این آلبوم کاملا تحت‌تاثیر یکی از خوانندگان خارج از کشور بوده است؛ از ملودی‌های علیرضا افکاری تا آن دکلمه اول هر قطعه و حتی شیوه خواندنش وام‌دار داریوش است. منتها وقتی سیزده قطعه در آلبوم با این حال و هوا تولید می‌شود نتیجه‌اش کپی بدی است که درنهایت حتی یکی از قطعاتش هم در خاطر نمی‌ماند.
لقب بدترین ارجاع و تصویرسازی در ترانه هم به بیتی از قطعه «عاشقی» می‌رسد. آنجا که می‌گوید:
وقتی زلیخا می‌شوی از ناز می‌ترسم / من یوسفم از دکمه‌های باز می‌ترسم
ایراد ترانه‌ها بیشتر از آن که مضمونی باشد به انتخاب سرسری واژگان برمی‌گردد. دم دستی‌ترین کلمه‌ها برای بیان احساس یا وضعیت و رعایت وزن و قافیه انتخاب شده است. ارجاع‌تان می‌دهم به قطعه «من حافظم» که اتفاقا می‌توانست کار خوبی باشد. یک بیت خیلی خوب آن اوایلش است که می‌گوید:
شاعر شدم که فکر تو را بازتر کنم / زورم به مشت فکر خودم هم نمی‌رسد
و درست لحظه‌ای که می‌خواهید به ترانه امیدوار شوید بیتی دارد که از لحاظ محتوایی زیباست ولی از لحاظ زیبایی‌شناسی با استفاده از «یه» آن را خراب کرده است:
من یه شاعر شدم که بعد از تو / عشقو با مرگ زندگی کرده
در صورتی که «یه» هیچ بار معنایی اینجا ندارد و مشخصا برای حفظ وزن از آن استفاده شده است.
از آهنگ سوم به بعد ملودی‌ها دیگر به گوش‌تان آشنا می‌شود. تم‌های تکراری خسته‌تان می‌کند. علیرضا افکاری سازبندی‌های مشخصی دارد که در همان گستره حرکت می‌کند. هیچ نکته تازه‌ای نیست که یک قطعه را از قطعه دیگر متمایز کند. میان سیزده قطعه (که تعدادش برای آلبوم اول یک خواننده هرچند سالها به عنوان ترانه‌سرا فعال بوده زیاد است) فقط «شلیک» حال و هوایی کمی متفاوت‌تر دارد. روزبه بمانی هم موفق می‌شود در یکی دو جا که قطعه از گامی به گام دیگر مدولاسیون می‌کند توانایی‌هایش را به عنوان خواننده نشان بدهد. بمانی در کل صدای صاف خوبی دارد که شاید اگر کمی رویش کار کند بتواند وجه ممیزه‌ای به آن ببخشد که یک خواننده پاپ خوب ماندگار شود.
اما در حال حاضر هیچ عنصری نیست که باعث شود فکر کنیم روزبه بمانی و آلبوم «کجا باید برم» قرار است جریان جدیدی در موسیقی ایران ایجاد کنند. راستش حتی نسبت به ترانه‌سرای بااستعدادمان هم کمی بدبین شدم. انگار برای دیگران بهتر ترانه می‌گوید. روزبه بمانی می‌تواند اسمش را به عنوان اولین ترانه‌سرایی ثبت کند که برای خودش کم‌فروشی می‌کند، نه دیگران!
ترانه‌های صادراتی‌اش اصولا بهتر است. یا شاید هم هنوز آنها خواننده‌های بهتری هستند و می‌توانند قطعات موسیقی بهتری در جریان پاپ تولید کنند.
بیشتر بخوانید: نقد آلبوم ابراهیم محسن چاوشی؛ پاپ-راک واقعی یعنی این!
وقتی ترانه “سراب رد پای تو” به دست داریوش میرسه از روزبه میخواد یکبار خودش بخونه و داریوش هم عینا همون ملودی های روزبه رو استفاده می کنه اونوقت شما در این به اصطلاح نقدتون میگید روزبه از داریوش تقلید کرده؟!!!!
خود داریوش بفهمه گریه اش میگیره…
من شخصا شیفته ی هیچ شخصیتی نیستم و نمی گویم روزبه بمانی قادر مطلق ترانه و بی اشکال است . اما نقد شما به غایت غیر کارشناسانه و سطحی و غیر علمی بود. واقعا تعجب کردم.
چند نکته را گذرا عرض میکنم :
وقتی زلیخا می‌شوی از ناز می‌ترسم / من یوسفم از دکمه‌های باز می‌ترسم
شما اگر به حرفه ای ترین انجمن های شعر بروید و این بیت را بخوانید به احترام شاعرش برپا میشوند؛ به چند دلیل . دلیل نخست آشنا زدایی از یک عنصر تلمیحی که در تاریخ ادبیات سبقه ی هزار ساله دارد و انقدر استعمال شده که حس آشناپذیری را از دست داده و به عنوان یک کلیشه ی شعر کلاسیک شناخته می شود. شاعر با آشنازدایی از این فرم کلیشه ای به تصویر و پرداختی تازه از این تلمیح دست پیدا می کند که حقیقتا در بستر ادبیات به کشف بیشتر شبیه است تا سرایش…
نمیدانم اصلا ادبیاتی هستید یا ترانه را پشت چراغ قرمز و با شنیدن موسیقی های خام‌دستانه ی داخلی شناخته اید ولی واژه های که به تصور خودتان تخصصی انگاشته اید ابدا تپوریک نیستند.
– انتخاب سرسری واژگان
– بدترین ارجاع (ارجاع؟! این را در دبیرستان یادگرفته اید؟!)
– دم دستی‌ترین کلمه‌ها
توصیه می کنم به جای خواندن نقد امثال خودتان تئوری ادبیات و فلسفه هنر مطالعه کنید.
پ.ن : مطالب بالا به معنی مطلقا خوب بودن ترانه های این آلبوم نیست و به دلیل به شدت ضعیف، دم دستی و سرسری بودن این «نسیه» نوشته شده است
شما کی هستید که روزبه بمانیو نقد میکنید؟ شما کی هستید واقعا؟ حدتونو بشناسید ! خیلی حالیتونه یا توانمندید از لحاظ فضاسازی بارمعنایی و مفاهیم عمیق و زیبای احساسی و عاشقانه و ادبی یه دو بیتی بگید!!!!! شمایی که با روزبه بمانی مشکل دارید فقط خودتون میسوزید … چون ایشون روز به روز بهتر و بینظیر از تر اون چیزی میشن که دیروز بودن و شما هی بیشتر و بیشتر خاکستر میشید … خوش بشینید که بمانی نه برای وزن نه برای تایید شماها بلکه برای عشق کار میکنه
شما از کجا و کی خط میگیرید؟! اینو بدونین که از داریوش کپی نشده که هیچ بلکه داریوش آلبوم دنیای این روزای منو از روی صدای روزبه بمانی خونده، شاید در بعضی از نکاتی که مطرح کردید با شما هم نظر باشم اما طوری نقد کردین که انگار با ایشون حساب شخصی دارین، در کل این آلبوم خیلی خوبی شده که بیشتر خواننده های پاپ کشورمون نتونستن در این سطح آلبوم بیرون بدن.
روزبه بمانی با همه نقدهای منصفانه و غیرمنصفانه وجود داره شاهکاری منتشر کرده که از عهده خیلی از خوانندگان حرفه ای و با سابقه دیگه برنمیاد . قطعا یکی از دلایلی که این ترانه سرای فوق العاده نکاتی رو در ترانه های این آلبوم چه از لحاظ زیبایی‌شناسی و چه از لحاظ تکنیک ترانه‌سرایی رعایت نکرده چون قصدش از نوشتن این ترانه ها چیز دیگری بوده که با رعایت این موارد شاید تا حدودی به هدفش از ساختن کار لطمه میخورده وگرنه روزبه بمانی کسی نیست که بشه از ترانه هایش همچین ایرادهایی رو گرفت
من شاید ۱۰ بار پشت سر هم گوش دادم. واقعا به نظرم اکثر نکات نقد صحیح هست. به عنوان کسی که سالها با بزرگی چون عبدی یمینی زندگی کردم به نظر می رسد غیر از قسمتی از کار شلیک و کلیت همان کار کجا باید برم هیچ خلاقیتی در هیچ زمینه ای نداشت. البته همین که سعی شده موسیقی غیربازاری را کار کنه باز هم جای شکرش باقیست.
در کل انتظار می رفت لااقل یکی دو تا کار هیت آلبوم داشته باشه که مخاطب سعی کنه مدام اون رو گوش کنه
یک نقد کاملا سطحی و مغرضانه که نمی دونم ناشی از چیه ؟!!! هر کدوم از آهنگها رو قطعا” ترانه های اینوری و اونوری بهش حسودی میکنن و میگن ای کاش اینو داده بود تا من خونده بودم. بای اولین آلبوم خیلی خوب بود امیدوارم با همین فرمون ادامه بدی آقای بمانی عزیز.
در کمال احترام باید بگم
به حدی تند بود که مخاطب اینطور برداشت میکنه: یا خصومت شخصی با ایشون دارید یا اصلا از ترانه و موسیقی سر درنمیارین!
در شرایطی که جامعه از موسیقی فقط ریتم میخواد و ترانه ها شدن یکسری کلمه که کنار هم قرار گرفتن بدون اینکه معنی منسجمی رو برسونن یک آلبوم با ۱۳ ترانه عالی منتشر شده که به مخاطبان جدی موسیقی امید بده که ترانه هنوز هم زنده اس
این آلبوم تشکیل شده از صدای خوب, ترانه های عالی و ملودی های عالی
و حدقل ۷ اثر از این همین الان بعد از ۳ روز گوش دادن برای شخص من ماندگار شده
روزبه بمانی قطعا در این بیست سال فعالیتش ثابت کرده که توانایی پیچیده نوشتن هم داره ولی مسئله اینجاست که دوران پیچیدگی بیش از حد سر اومده و لازمه یادآوری کنم این آلبوم آلبوم پاپ هست که امیدورام بدونین پاپ به چه معناست!
ظاهرا شما خیلی از تهیه‌ی موسیقی پاپ می دونین.
یه توضیح کوتاه می دین؟
نوشتن موسیقی پاپ یکی از سخت ترین کارهای حوزه ی موسیقی عه و کاری که در حال حاضر توی مملکت ما که به کنار، توی بقیه جاهای دنیا هم اکثرا از پس اون بر نمیان.
صدای خوب؟ با چه مقیاسی بررسی می کنین؟ آیا توانایی خوندن توی محدوده های مختلف داره؟ آیا می تونه بالا و پایین بخونه؟ آیا حتی آهنگ رو حفظ می کنه؟
ترانه های عالی؟ واقعا؟ سطح لغات استفاده شده توی ترانه ها از سطح لغات محاوره ای و روزمره ی افراد پایین تره.
ملودی های عالی؟ آخرین باری که توی یه موسیقی اخیر یه ملودی خوب شنیده باشم، یه ملودی که بتونه توی کل آهنگ حفظ شه و روند کلی اون رو به دوش بکشه، به خاطر نمیارم. دهه هاست ساخت موسیقی خوب از بین رفته.
و من باز از شما می خوام برای من و بقیه توضیح بدن پاپ چیه و معناش کنین؟ نه از نظر لغوی، بلکه از نظر موسیقایی!
اگه موسیقی «پاپ» اون چیزیه که همه بهش گوش می دن و چیزی هم که همه بهش گوش می دن چیز خوبیه، این پسر مداحه که خواننده شده بهترین موسیقیهای دنیا رو داره می سازه پس.
از اون طرف یارو کل آلبوم رو که هیچ، کل کارنامه ی کاریش رو روی یه گام می خونه و می زنه، ملت هنوز هم دارن واسه آلبوم هاش صف می کشن.
وضعیت در این حد افتضاحه.
دوست عزیز و منتقد با تشکر از ریز بینی شما…من الان سه ساله ترانه سرام…همواره استفاده از لغات پیچیده و سخت باعث خستگی ذهن میشه…با توجه به اینکه امروزه عمدتا ما فقط میخوایم آهنگ گوش کنیم این هنر ایشونه که‌تونسته اینچنین اثری رو پدید بیاره…نکته دوم شباهت صداشون با داریوشه…کی گفته ایشون شبیه داریوش میخونه…چون فقط صداش شبیهشه؟؟؟لطفا صدای داریوشو از گوشتون بندازین بیرونو بعد به آلبوم گوش کنین…متوجه‌میشین فرق هایی هم دارن… دکلمه ها متناسب با ساختار آهنگ بوده…هنر فرده که انقدر به خودش اطمینان داره و با زبان ساده پیچیده ترین هارو به تصویر بکشه…
چون شاعر خوب بودن معناش این نیست کلمه پیچیده باشه…
من یه شعر مینویسم کلا با کلمات پیچیده…با دوبار گوش دادن ذهن زدگی پیدا میکنه…
امروز هنر در به تصویر کشیدن مفاهیم رو اصول و ساده است…
یا علی
درود بر شما، دقیقا همینطوره که فرمودید.
خیلی مغرضانه و بی انصاف نقد کردید. توی این بازار که تمام شعرها دزدی و ملودی ها تقلیدی و صداها افکتی هستن یه نفر اومده با شعرای خوب و صدای عالی و ملودی های عالی تر یه آلبوم ارائه کرده و باز نقد های ناجالب و بدور از انصاف میبینیم…
برای طرفداران این سبک این آلبوم یه کار موندگار هست مسلما برای طرفداران هیراد و همایون و امثالهم چیز شاد و رقصونی نداره شاید به مزاق بعضیا خوش نیاد .
با سلام
متاسفانه عمده ایرادات و نقد های شما بر آلبوم روزبه بمانی سلیقه ای است. مثلاً یه بار معنایی ندارد یعنی چه؟ ضعف تالیف است؟ عالی بود اگر بیشتر توضیح می دادید. بی شک توانایی اش را نداشتید، کاش هرکس فقط در حوزه تخصص و در حد سواد و توانایی اش دست به شود و کار دیگران را نقد کند!
آیا مطمئن هستید که حتی یکی از قطعاتش هم در خاطر نمی‌ماند؟
علیرضا افکاری، بابک زرین و دیگر آهنگسازان هرکدام امضای خاص خود را دارند.
لطفاً مطالعه کنید بعد دست به قلم شوید!!!
این جمله “دم دستی‌ترین کلمه‌ها برای بیان احساس یا وضعیت و رعایت وزن و قافیه انتخاب شده است” به وضوح نشان دهنده کم بودن اطلاعات شما در این حوزه است. جهت اطلاع شما سرکار خانم یکی از خصوصیات اشعار روزبه بمانی انتقال مفاهیم عمیق با واژه های ساده است. خوب یا بد بودنش را من و شما نمی توانیم مشخص کنیم. استقبال مخاطبین بیانگر این موضوع می باشد.
پیروز باشید
سلام حالا میفهمم که چرا اکثرقریب به اتفاق منتقدان درنظرجامعه آدمهایی به غایت منفی ومودبانه بگم دوست نداشتنی هستن حمله بیرحمانه به یک کارفرهنگی به یک جوان مستعدوباهوش درعرصه شعروترانه که خوشبختانه دارای صدای زیبا،رساودلنشینی هم هست چیزی که توبازارمکاره موسیقی داره کمیاب میشه ازبدسلیقگی به کج سلیقگی رسیده شایدم این منتقدعزیز ویابهتربگم اکثراین عزیزان خیلی خیلی علاقمندبه ایفای نقش فراستی هستن یادم نمیاد کجاشنیدم یاخوندم که برخی برای معروف شدن به افراد بزرگ ومشهورحمله میکنن تابیشتر دیده بشن میخواستم بنویسم ایکاش خانم نصرالهی شمه ای ازتحصیلات آکادمیک موسیقی شونو برای مامینوشتن یا چند قطعه شعروترانه ای که سرودن روبعنوان نمونه تورزومه شون قرارمیدادن تا خوانندگان متن بالا بیشتر به علم وتسلطشون برموسیقی علی الخصوص موسیقی پاپ واشعاروترانه ها پی میبردن
شما خیلی جدی گرفتی این ترانه ها رو…
شاید باید بگم آلبوم درجه یکی نیست
ولی درجه دو قابل قبولی بر خلاف ماکان
بند و حامد هومایون و من لذت بردم ممنون
از مقاله مفید تون