کویر مرنجاب؛ سفری به پهنای شن و ماسه

تقریبا همه‌ی ما نام کویر مرنجاب را شنیده‌ایم. ولی شاید هنوز ندانیم کویر مرنجاب کجاست و چرا تا این حد در بین گردشگران محبوب شده است. کویر مرنجاب دشتی است که تا چشم کار می‌کند، دریای شن است و طبیعتی خشن و نابارور. زیبایی خاص این کویر سالانه هزاران گردشگر را به این شنزار بی‌نظیر می‌کشاند. اگر قصد سفر به کویر مرنجاب را دارید، برای آشنایی بیشتر با این گوشه‌ی دیدنی از کشور عزیزمان ایران، با دیجی‌کالا مگ همراه باشید.

کویر مرنجاب کجاست

کویر مرنجاب از توابع استان اصفهان است و در بخش شمالی شهرستان آران و بیدگل واقع شده؛ به این ترتیب از سمت بالا به دریاچه‌ی نمک آران و بیدگل می‌رسد، از سمت غرب با کویر مسیله و دریاچه‌های نمک حوض سلطان و حوض مره هم‌مرز است و از طرف شرق به کویر بند ریگ و پارک ملی کویر منتهی می‌شود.

آنچه این کویر را از مناطق مشابه متمایز می‌کند و سالانه تعداد زیادی از گردشگران را به این منطقه می‌کشاند، وجود گونه‌های جانوری متنوع و پوشش گیاهی خاص آن است.

ارتفاع کویر مرنجاب از سطح دریا حدود ۸۵۰ متر است.

برای سفر به کویر مرنجاب از تهران، می‌توانید مسیر خود را از آزادراه تهران-قم آغاز و به سمت کاشان حرکت کنید. سپس با گذشتن از آب شیرین، سن سن و مشکات، به سمت روستای یزدل برانید. بعد از یزدل، به سوی روستای علی‌آباد بروید و بعد از نوش‌آباد به سمت شهرستان آران و بیدگل ادامه‌ی مسیر بدهید. سپس وارد جاده‌ی مرنجاب شوید تا به کاروانسرای مرنجاب برسید. ۵ کیلومتر بعد از این کاروانسرا، کویر درست زیر پایتان است.

جاذبه‌های کویر مرنجاب

همانطور که گفتیم، کویر مرنجاب یکی از خاص‌ترین مناطق ایران است و با وجود داشتن آب‌وهوای خشک و کویری، گونه‌های گیاهی و جانوری زیادی دارد. از حیواناتی که در این منطقه یافت می‌شود می‌توان گرگ، شغال، کفتار، روباه شنی، گربه‌ی شنی، بزمجه، آفتاب‌پرست، انواع مارمولک، مار، عقرب، تیهو، عقاب و شاهین را نام برد.

ساکنان محلی ادعا می‌کنند که حدود ۳۰۰ قلاده یوزپلنگ هم در این منطقه زندگی می‌کنند. همچنین کویر مرنجاب خواستگاه گیاهانی همچون گز، تاق، ارته، اسکنبیل، قیچ و دم گاوی است.

از جاذبه‌های این کویر می‌توان به تپه‌ها و رمل‌های شنی در کنار دریاچه‌ی نمک آران و بیدگل و چاه تاریخی دستکن اشاره کرد.

در دل این کویر قلعه‌ی مرنجاب قرار دارد؛ کاروانسرایی در مسیر راه ابریشم که مسافران و کاروان‌ها برای عزیمت به خراسان، اصفهان و ری در آن اتراق می‌کرده‌اند. این کاروانسرا ۲۹ اتاق دارد و در حال حاضر از گردشگران پذیرایی می‌کند.

چاه دستکن هم در ۴ کیلومتری شرق همین کاروانسرا واقع شده و آب آن شیرین است.

از دیگر جاذبه‌های دیدنی در اطراف کویر مرنجاب منطقه‌ای بیابانی است که به ریگ شق شهرت دارد. ارتفاع بلندترین تپه‌های ماسه‌ای این منطقه به ۷۰ متر هم می‌رسد.

یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری کویر مرنجاب، جزیره‌ی سرگردان است که اطراف آن را به جای آب، نمک احاطه کرده. در برخی از ماه‌های سال که بارندگی وجود دارد، اطراف این جزیره را دریاچه‌ای به عمق چند سانتی‌متر فرا می‌گیرد و زیبایی خاصی به این منطقه می‌دهد. تصور این که در دل کویر دریاچه‌‌ای به وجود بیاید، شاید دور از انتظار باشد.

البته افسانه‌هایی نیز درباره‌ی این جزیره وجود دارد. همین موضوع که جزیره گاهی سر از آب بیرون می‌آورد و دوباره در تلی از نمک فرو می‌رود باعث شده مردم بومی تصور کنند این جزیره حرکت می‌کند و به همین دلیل نام جزیره‌ی سرگردان را به آن بدهند. این جزیره در فاصله‌ی پنج کیلومتری از شهرستان آران و بیدگل واقع شده‌ است.

دریاچه‌ی نمک آران و بیدگل هم که یکی از زیبایی‌های بی‌بدیل کویر مرنجاب به شمار می‌رود ۶۴۷ کیلومتر وسعت دارد؛ دریاچه‌ای که پوشیده از نمک است و معمولا بعد از بارش‌های فصلی و تبخیر آب، تصویری زیبا به وجود می‌آورد و چشم هر بیننده‌ای را به دنبال خود می‌کشد.

نام کویر مرنجاب

نام مرنجاب برای کویری در استان اصفهان شاید کمی سؤال‌برانگیر باشد. گزارش‌ها حاکی از آن است که شاه عباس صفوی نام مرنجاب را برای کاروانسرا و قلعه‌ای که در آن زمان ساخته بود انتخاب کرد. به دلیل سختی کندن چاه و استخراج آب شیرین در ابتدا نام این منطقه مرد رنج آب بوده است، اما بعدها به مرنجاب تغییر نام داده.

تور کویر مرنجاب

زمان سفر به کویر، فصل پاییز و زمستان است. اما مهم‌ترین چیزی که مدام کویرنوردان توصیه می‌کنند این است که هرگز بدون راهنما و با اتومبیل معمولی به این مناطق سفر نکنید. اصولا در فصولی که زمان سفر به کویر است تورهایی در شهرهای مختلف برگزار می‌شوند و می‌توان با ثبت نام در این تورها، سفری امن و لذت‌بخش را تجربه کرد.

تقریحات کویر

شاید یکی از جاذبه‌های کویر، آرامش زیاد و عجیب آن باشد که سالانه تعداد زیادی از گردشگران را به این پهنه‌ی بزرگ طبیعت می‌کشاند. اما سند بوردینگ یا اسکی روی شن هم یکی از تفریحات این نوع سفر به شمار می‌رود.

از سوی دیگر شب‌ها تماشای ستارگان در منطقه‌ای که هیچ مزاحمت نوری برای تماشای آسمان ندارد هم تجربه‌ای بی‌نظیر است.

همچنین در ساعات صبح‌گاهی که هوا هنوز به گرمی نگراییده می‌توانید با قدم زدن روی شن‌های کم عمق، تجربه‌ی دل‌انگیزی از سفر به کویر داشته باشید.

علاوه بر این‌ها، عکاسی در کویر از طبیعتی آرام و بی‌نظیر تجربه‌ی متفاوتی از عکاسی را برای شما به همراه خواهد داشت.

توصیه‌هایی برای سفر به کویر

بسیاری تصور می‌کنند کویر جای امنی است، تهدیدی برای گردشگران وجود ندارد و شن و ماسه‌ی کویر مانند جنگل و دریا نیست که جان انسان را به خطر بیندازد. اما همین شن و ماسه گاهی خطری مرگبار را در دل خود نهفته دارد و به شدت خطرناک است.

بخش‌هایی از کویر ممکن است باتلاقی باشد. گیر افتادن در این مناطق قطعا مرگبار خواهد بود. همراه شدن با تور و افراد راه بلد بهترین روش برای اجتناب از این چنین خطراتی است.

همچنین معمولا توصیه می‌شود افرادی که قصد مسافرت به نواحی کویری را دارند با یک ماشین و تنها به این نواحی سفر نکنند. همواره به صورت گروهی با چند ماشین و ترجیحا با اتومبیل‌های شاسی‌ بلند و دو دیفرانسیل به کویر سفر کنید.

در کویر آب و غذا وجود ندارد، اگر قصد عزیمت به این مناطق را دارید حتما همراه خود غذا و آب کافی بردارید.

زمان مناسب برای مسافرت به کویر از ماه آبان تا ماه فروردین است. اما فراموش نکنید که شب‌های کویر بسیار سرد است و همیشه باید لباس گرم همراه داشته باشید.

بیشتر بخوانید:
ترکمن صحرا؛ ترکیب سحرآمیز طبیعت و فرهنگ

لطفا به وقت طبیعت‌گردی، حتما نکات زیر را رعایت کنید:

• حتما کیسه‌‌های زباله‌ بزرگ به همراه داشته باشید و به معنی واقعی، نه چیزی از طبیعت بردارید و نه چیزی در آن برجای بگذارید. اگر همه‌ی مردم بخواهند چنین کاری بکنند از طبیعت چیزی باقی نمی‌ماند. (همان‌طور که خیلی مکان‌ها تا الان تخریب شده‌اند.)
• زباله‌هایی مثل پوست میوه، پوست تخمه و زباله‌های تجزیه‌پذیر دیگر، همچنان زباله هستند و نباید در طبیعت جا گذاشته شوند. تصور کنید تعداد زیادی گردشگر زباله‌های ارگانیک خود را در طبیعت رها کنند. طبیعت در کوتاه مدت ظرفیت بازیافت این همه زباله‌ی ارگانیک را ندارد.
• به هنگام پیمایش در طبیعت یا کمپینگ، در صورت امکان حتما کیسه‌های پلاستیکی بزرگ همراه داشته باشید و سعی کنید در مسیری که می‌روید زباله‌ها را از روی زمین جمع‌آوری کنید. اگر همه این کار را بکنند، به شکل چشمگیری شاهد کم شدن زباله‌ها در طبیعت خواهیم بود.
• لطفا در طبیعت سکوت را رعایت کنید و آرامش مکان طبیعی را با بلند کردن صدای موسیقی و برگزاری جشن و میهمانی به هم نزنید. این احترام به اکوسیستم و البته گردشگران دیگری است که برای لذت بردن از سکوت به طبیعت سفر کرده‌اند.
• لطفا در گروه‌های خیلی بزرگ سفر نکنید. برای رفتن به طبیعت یک گروه دوستی در دو یا سه ماشین کافیست، ورود یکباره‌ی جمعیت بزرگ به مکان طبیعی سرعت تخریب را بیشتر می‌کند.
• لطفا به هنگام کمپ زدن و اطراق شبانه در طبیعت، آرامش محل را با نورهای قوی و موسیقی بلند برهم نزنید.روشنایی کمپ و سر و صدا را حداقل نگه دارید و به طبیعت و به دیگر گردشگران احترام بگذارید.
• لطفا تا جایی که ممکن است در طبیعت آتش روشن نکنید. اگر این کار را کردید، کنترل شده، کوچک و با مصرف حداقل مقدار هیزم باشد. حتما به هنگام ترک کردن کمپ، با آب کافی از خاموش شدن کامل آتش اطمینان حاصل کنید.
• لطفا هرجا مرتع سرسبز و زیبایی دیدید با ماشین از وسط آن رد نشوید. اساسا لازم نیست همیشه چشم‌اندازهای زیبا را پیاده یا با ماشین فتح کنیم! خیلی اوقات از دور تماشا کردن و عکس گرفتن لذت بیشتری دارد.
• لطفا به خصوص وقتی جاده شلوغ است، درست رانندگی کنید. لازم نیست همیشه تخت گاز برانیم، لازم نیست دائما در تلاش برای سبقت گرفتن از ماشین جلویی باشیم و لازم نیست هرسال اثبات کنیم که بعد از رانندگان تانزانیا، لیبی، مالاوی و جمهوری دموکراتیک کنگو، بدترین رانندگان جهان هستیم! (اصلاح این یکی که دیگر دست خودمان است…)