۲۰ فیلم جنجال‌برانگیز که تماشاگران و منتقدان را مقابل هم قرار دادند

در این مقاله با ۲۰ فیلم جنجال‌برانگیز آشنا می‌شوید که نظرات متناقضی را برانگیختند و بین منتقدان و تماشاگران دودستگی ایجاد کردند.

با اینکه جزئیات داستانی فیلم «پیر» (Old) ام. نایت شیامالان تا زمان اکرانش پنهان نگاه داشته شده بود، ولی یک چیز درباره‌ی این اثر تازه‌ی کارگردان نام‌آشنا قطعی بود؛ همه می‌دانستیم که این فیلم قرار است بین منتقدان و مخاطبان دودستگی ایجاد کند. تقریبا هر فیلمی که شیامالان ساخته با چنین وضعیتی روبه‌رو بوده. آیا شیامالان بیشتر از کارگردان‌های هم‌نسل خودش از این دودستگی‌ها ایجاد کرده؟ این جای بحث دارد. ولی او در کنار کارگردان‌هایی مثل کریستوفر نولان، نیکلاس ویندینگ رفن، دارن آرونوفسکی و خیلی‌های دیگر قرار می‌گیرد که با یکسری از فیلم‌هایشان نظرات متناقضی برانگیختند.

• ۲۰ فیلم برتر دهه‌ی ۲۰۱۰ میلادی؛ آینده‌سازان سینما
• سینمای آنارشیستی از نولان تا گدار

چه طرفدار شیامالان باشید چه از او متنفر باشید، او از کارگردان‌هایی است که هر از گاهی هیجانی دلچسب به سینما تزریق می‌کند. فیلمی مثل «پیر» که تماشاگرانش به آن یا ۵ ستاره‌ی کامل می‌دهند یا صفر جذاب‌تر و کنجاوی‌برانگیزتر از فیلمی است که تعداد زیادی امتیاز متوسط می‌گیرد.

۱. پیر (Old)

• محصول: ۲۰۲۱
• کارگردان: ام. نایت شیامالان
• بازیگران:‌ گائل گارسیا برنال، توماسین مکنزی، الکس وولف
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۵۰%

ام. نایت شیامالان که به عنوان یکی از جنجال‌برانگیزترین فیلم‌سازان معاصر شناخته می‌شود با فیلم جدیدش هم به مسیر قبلی ادامه داد. هیچ‌کدام از فیلم‌های ۲۰۲۱ اندازه‌ی پیر این‌چنین دودستگی عمیقی ایجاد نکرده بود. داستان درباره‌ی خانواده‌ای است که برای تعطیلات به جزیره‌ای عجیب می‌روند که سن آن‌ها را به شکلی غیرطبیعی و سریع بالا می‌برد و یکی یکی اسیر پیری می‌شوند.

منتقدان هنوز به اتفاق نظر نرسیده‌اند که آیا ام. نایت شیامالان با این فیلمش بهترین اثرش را ساخته یا بدترین ساخته‌ی کارنامه‌اش است. پیتر برادشاو منتقد گاردین به فیلم پیر ۵ ستاره داده و آن را تلاشی «درجه‌یک» از ام‌. نایت شیامایان نامیده و گفته فیلم به شکلی هوشمندانه بین «عناصر جدی و مسخره» در نوسان است. اما از سوی دیگر منتقدان دیگری مثل ریچارد روپر از شیکاگو سان تایمز از فیلم به خاطر نقش‌آفرینی‌های تخت و بی‌حس و دیالوگ‌های فاجعه‌بار انتقاد کرده است.

دیوید ارلیک از منتقدان باسابقه‌ی ایندی‌وایر هم نظر مثبتی نسبت به فیلم نداشته و از ام نایت‌ شیامالان انتقاد کرده که هرگز نتوانسته است «راهی پیدا کند تا از ایده‌های هیجان‌انگیز و جذابش فراتر برود و آن‌ها را به قصه‌ای پرکشش تبدیل کند.» از نظر ارلیک پیر یک فیلم مسخره است و «تقلید دسته دومی از تریلرهای روان‌شناختی پرتعلیقی» به حساب می‌آید که شیامالان به خاطرش معروف شده بود.

۲. مادر! (!Mother)

• محصول: ۲۰۱۷
• کارگردان: دارن آرونوفسکی
• بازیگران:‌ جنیفر لارنس، خاویر باردم، اد هریس
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۶ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۶۸%

وقتی این فیلم جنجال‌برانگیز دارن آرونوفسکی برای اولین بار در جشنواره‌ی ونیز سال ۲۰۱۷ به نمایش در آمد و چند هفته بعد اکرانش آغاز شد، به نظر می‌رسید هیچ‌کس نمی‌تواند بر سر آن به نظر و توافق مشخصی برسد. طرفداران فیلم آن را یکی از جسورانه‌ترین و جاه‌طلبانه‌ترین دستاوردهای سینمایی این کارگردان می‌دانستند (هم به خاطر سبک بصری عجیبش که بیشتر روی نماهای بسته تمرکز داشت و هم به خاطر روایت غیرمتعارفی که پر بود از استعاره‌ و نماد و تمثیل) ولی مخالفان فیلم اعتقاد داشتند که آرونوفسکی زیاده‌روی کرده و فیلم غیرقابل تحملی ساخته.

مادر! در گیشه شکست بدی خورد و از سایت CinemaScore نمره‌ی F و خیلی پایین گرفت. خیلی‌ها به خاطر نمایش تصاویر پر از خشونت علیه شخصیت جنیفر لارنس از فیلم انتقاد کردند. ولی از سویی دیگر ایندی‌وایر به فیلم امتیاز A منفی داد و آن را یک «تمثیل سینمایی غنی» نامید که اتمسفری «کابوس‌وار» دارد و تعدادی از تأثیرگذارترین صحنه‌های سینمایی را در خودش جای داده است.

۳. چشمه (The Fountain)

• محصول: ۲۰۰۶
• کارگردان: دارن آرونوفسکی
• بازیگران:‌ هیو جکمن، ریچل وایز، الن برستین
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۵۲%

دارن آرونوفسکی همیشه برای استودیوها دردسر ایجاد می‌کند. بعد از اینکه استودیو برادران وارنر جواب رد به او داد و نگذاشت چشمه را آن‌طور که می‌خواست و با بودجه‌ی ۷۵ میلیون دلاری بسازد، آرونوفسکی فیلم‌نامه را بازنویسی کرد و داستانش را به شکلی در آورد که بتواند آن را با ۳۵ میلیون دلار بسازد. وقتی داستانی حماسی و بزرگ را به اجبار اینقدر محدود و کوچک کنید قاعدتا نتیجه‌اش جنجالی خواهد بود.

منتقد The Independent درباره‌ی فیلم نوشت: «جاه‌طلبانه است؟ صد در صد. ولی همزمان یک بلاهت عظیم و تمام‌عیار و پرسروصداست.» منتقد Sight & Sound هم نوشت «کمتر فیلمی را به خاطر دارم که می‌خواسته داستانی شخصی و عمیق روایت کند ولی این‌ چنین دچار سو تفاهم شود و از جهات بسیاری راهش را اشتباه برود.» منتقد گاردین از این هم فراتر رفت و بی‌رحمانه‌تر نوشت: «بی‌حسی غریبی در فیلم جریان دارد و انگار همه جایش گرد مرگ پاشیده‌اند. چشمه زیاد از حد خودش را جدی می‌گیرد و می‌خواهد به زور احساسات ما را برانگیخته کند و به خاطر همین تماشایش هر دقیقه که جلوتر می‌رود سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود.»

با این حال هواداران چشمه حسابی پشت آن ایستادند. گلن کنی از Premiere Magazine چهار ستاره به چشمه داد و نوشت: «اگر یک عشق فیلم باشید که از نمایش داستان‌های کلیشه‌ای و تکراری خسته شده و دلش می‌خواهد تجربه‌ای تازه داشته باشد، حتما باید چشمه را ببینید. خیلی زود هم باید ببینیدش.» امپایر هم چهار ستاره به فیلم داد و آن را «یک حماسه‌ی جمع‌وجور پیچیده و چشم‌نواز» نامید که «دو ستاره‌ی اصلیش نقش‌آفرینی‌های شگفت‌انگیزی داشته‌‌اند».

۴. برونو (Brüno)

• محصول: ۲۰۰۹
• کارگردان: لری چارلز
• بازیگران:‌ ساشا بارون کوهن، جاش مه‌یرز، گوستاف هامارستن
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۵.۸ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۶۷%

ساشا بارون کوهن با فیلم «بورات» یک کمدی منحصربه‌فرد و شدیدا خنده‌دار به مردم جهان معرفی کرد و شاید به خاطر همین بود که انتظارها از برونو بالا رفت. به ازای هر نقدی که آن را یک فیلم «بدون شک خنده‌دار بامزه» می‌نامید، دو نقد می‌دیدیم که برونو را می‌کوبیدند و می‌گفتند که به نظرشان ایده‌های ساشا بارون کوهن ته کشیده و «تکنیک‌های خنده گرفتن او که با ایجاد شوک و موقعیت‌های دور از ذهن کار می‌کرد دیگر جواب نمی‌دهد».

میک لاسل از سان فرانسیسکو کرونیکل درباره‌اش نوشت: «ایده‌های بد به لحظات خوب فیلم می‌چربد و بیشتر از اینکه به موقعیت‌های کمدی آن بخندیم دچار خجالت می‌شویم. برونو اثری ناامیدکننده از ساشا بارون کوهن است.»

ولی از سوی دیگر منتقد نیویورک پست فیلم را ستود و نوشت: «برونو از همه‌ی کمدی‌هایی که الان روی پرده هستند خنده‌دارتر و بامزه‌تر است و حسابی از خنده روده‌برتان می‌کند.» دیترویت نیوز هم درباره‌ی فیلم نظر مثبتی داشت: «فیلمی جسور و دیوانه‌وار که لحظه‌ به لحظه خنده‌دارتر می‌شود. برونو هم نقدهای تندوتیز اجتماعی دارد و هم نبوغ ساشا بارون کوهن را در خلق موقعیت‌های کمدی پست مدرن نشان می‌دهد.»

۵. واچ‌مِن (Watchmen)

• محصول: ۲۰۰۹
• کارگردان: زک اسنایدر
• بازیگران:‌ مالین اکرمن، پاتریک ویلسون، جفری دین مورگان
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۶۵%

زک اسنایدر رابطه‌ی پیچیده‌ای با منتقدان و تماشاگران دارد. یکی در میان فیلم‌هایش یا منفور می‌شود یا محبوب و در این میان کفه‌ی ترازو بیشتر سمت نظر مثبت تماشاگران می‌چربد تا منتقدان. ولی وقتی فیلم واچ‌من آمد نظر منتقدان به معنای واقعی کلمه دچار دودستگی شد. راجر ایبرت چهار ستاره به فیلم داد و آن را «تلاشی جاه‌طلبانه و جسورانه» نامید که ژانر ابرقهرمانی را از قید‌وبندهای همیشگی رها می‌کرد.

به گفته‌ی ایبرت «واچ‌من فیلمی درگیرکننده است که با صدا، تصویر و شخصیت‌هایش تجربه‌ی بصری عجیبی خلق کرده که با تماشایش حس می‌کنید دارید یک کمیک بوک را ورق می‌زنید. به نظر می‌رسد قدرت و تأثیرگذاری اصلی واچ‌من به حکایت‌های درونش برمی‌گردد. فیلم خیلی خودش را درگیر قصه و روایت نکرده و بیشتر قصدش این است که جهانی را به تصویر بکشد که در آن آدم‌ها امیدشان را از دست داده‌اند و رو به فروپاشی است.»

ولی خیلی از منتقدها معتقد بودند که رویکرد زک اسنایدر نسبت به فیلم و موضوعش افراطی بود و حس می‌کردند تماشایش کار راحتی نیست. وال استریت ژورنال فیلم را نقد کرد و نوشت: «ریتم فیلم کند و کسالت‌بار است، خشونتی که نمایش می‌دهد آزاردهنده به نظر می‌رسد، اسطوره‌‌هایش تلخ و غیرجذاب‌اند. همه چیز انگار اغراق شده و الکی پر زرق و برق است.»

واشنگتن پست هم نظر مثبتی به فیلم نداشت: «باعث ناراحتی است که بگوییم، ولی اقتباس مورد انتظار از یکی از تحسین‌شده‌ترین رمان‌های گرافیکی جهان یک فیلم طولانی و بی‌حس است که زیر بار علاقه‌ی سازنده‌اش به منبع اقتباس غرق می‌شود.»

۶. مشاور (The Counselor)

• محصول: ۲۰۱۳
• کارگردان: ریدلی اسکات
• بازیگران:‌ مایکل فسبندر، خاویر باردم، کامرون دیاز
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۵.۳ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۳۳%

با وجود اکران در فصل اسکار و گروه بازیگران پرستاره‌ (از برد پیت و خاویر باردم تا پنه‌لوپه کروز و کامرون دیاز) و فیلم‌نامه‌ای از رمان‌نویس تحسین‌شده یعنی کورمک مک‌کارتی، خیلی‌ها فکر می‌کردن مشاور به کارگردانی ریدلی اسکات یکی از شانس‌های اصلی اسکار خواهد بود. ولی همچین اتفاقی نیفتاد. فیلم در گیشه حسابی شکست خورد و یکی از فیلم‌هایی شد که یا از آن متنفر می‌شوند یا به‌شدت دوستش دارند.

وسلی موریس یکی از هواداران فیلم بود و درباره‌اش نوشت: «فیلمی کثیف، جذاب، ابزورد، درگیرکننده و هیجان‌انگیز که به شکلی تماشایی تلخی و تاریکی کورمک مک‌کارتی را با استایل چشم‌نواز ریدلی اسکات تلفیق می‌کند.»

ولی خیلی از منتقدان حسابی از خجالت فیلم در آمدند. منتقد دیلی تلگراف درباره‌ی فیلم می‌گوید: «واقعا ایده‌ی بدی برای ساخت یک فیلم بود.» استفن ویتی هم نوشت: «فیلم آنقدر حوصله سر بر است که حس می‌کنید یک ساعت بیشتر از چیزی است که واقعا هست و کلی صحنه‌ی بی سر و ته دارد که به نتیجه‌ی خاصی نمی‌رسند.»

۷. فقط خدا می‌بخشد (Only God Forgives)

• محصول: ۲۰۱۳
• کارگردان: نیکلاس ویندینگ رفن
• بازیگران:‌ رایان گاسلینگ، کریستن سکات توماس، تام برک
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۵.۷ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۴۱%

نیکلاس ویندگین رفن پیش از شیطان نئونی هم با نظرات متناقض و دودستگی‌های بین منتقدان آشنا شده بود. این کارگردان دانمارکی سرمست موفقیت‌ها و تحسین‌های فیلم «رانندگی» (Drive) که برایش جایزه‌ی بهترین کارگردانی کن را به ارمغان آورد بود و همه انتظار به شدت بالایی از فیلم بعدی او یعنی فقط خدا می‌بخشد داشتند. یکی از دلایل بزرگ این انتظار حضور دوباره‌ی ستاره‌ی فیلم رانندگی یعنی رایان گاسلینگ بود. دومین همکاری مشترک این دو در کن به نمایش در آمد و خیلی از منتقدها نظر منفی به آن داشتند و می‌گفتند بیشتر تمرکز فیلم صرف فرم و نمایش‌های بصری شده و کارگردان توجهی به قصه و داستان نداشته‌ است.

اصرار رفن بر نمایش خشونت عریان و آزاردهنده هم به مذاق خیلی از تماشاگران خوش نیامد و خیلی‌ها آن را زننده دانستند. وسلی موریس درباره‌ی فیلم گفت: «فقط خدا می‌بخشد شبیه یک بازی کامپیوتری است که بعد و عمق زیادی ندارد» و امتیاز D به آن داد. اریک کن از ایندی‌وایر هم نوشت که با دیدن فقط خدا می‌بخشد متوجه می‌شویم این سبک بازی رایان گاسلینگ دیگر کهنه شده و در این فیلم جواب نمی‌دهد.»

با این حال Little White Lies به فیلم فقط خدا می‌بخشد ۵ ستاره داد و آن را «نمونه‌ی درجه‌یک از روانشناسی شخصیت» نامید. شیکاگو سان تایمز هم گفت این فیلم «یکی از شوکه‌کننده‌ترین و بهترین فیلم‌های سال است.» امپایر هم رویکرد «تجربی و شجاعانه‌ی» رفن را ستود و ۵ ستاره به فیلم داد.

۸. به سوی شگفتی (To The Wonder)

• محصول: ۲۰۱۲
• کارگردان: ترنس مالیک
• بازیگران:‌ بن افلک، ریچل مک‌آدامز، خاویر باردم
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۵.۹ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۴۷%

ترنس مالیک سال ۲۰۱۱ با فیلم «درخت زندگی» (The Tree of Life) نخل طلای کن را گرفت و برای همین وقتی سال بعد خیلی زود بازگشت و فیلم دیگری ساخت انتظارها از او خیلی بالا بود. حضور بن افلک و ریچل مک‌آدامز در فیلم تماشاگران را هیجان‌زده کرده بود و خیلی‌ها دوست داشتند این فیلم را زودتر ببینند. ولی مشخص شد که به سوی شگفتی حتی از درخت زندگی هم جنجال‌برانگیزتر است و نظرهای متناقضی ایجاده کرده.

خیلی از منتقدها حس می‌کردند این فیلم گامی رو به عقب برای ترنس مالیک است و از سوی دیگر بعضی منتقدها فیلم را ستودند چون روایت آزاد و بداهه و سیال درخت زندگی را به سطحی بالاتر می‌برد. مایکل فیلیپس با دادن سه ستاره درباره‌ی فیلم گفت: «در به سوی شگفتی ترنس مالیک روایت بصری خودش را ادامه می‌دهد. نوعی روایت که بیشتر به موسیقی شبیه است تا سینما و فیلم.»

ولی این مدل روایت و سبک بصری برای عده‌ای جالب به نظر نمی‌رسید. جان اندرسون درباره‌ی فیلم نوشت: «به سوی شگفتی شبیه یک تریلر و آنونس طولانی است. اگرچه بعضی‌ها ممکن است آن را با یک تبلیغ پرخرج برای عطر و ادکلن اشتباه بگیرند.»

۹. جنگ ستارگان: آخرین جدای (Star Wars: The Last Jedi)

• محصول: ۲۰۱۷
• کارگردان: رایان جانسون
• بازیگران:‌ دیزی ریدلی، آدام درایور، مارک همیل
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۱%

احتمالا جنجالی‌ترین فیلم قرن ۲۱ جنگ ستارگان: آخرین جدای است که یکی از بزرگترین دودستگی‌ها را ایجاد کرد. دنباله‌ای که رایان جانسون ساخت هواداران زیادی را عصبانی کرد و تمام ایده‌ها را به نحوی جلو برد که کسی انتظارش را نداشت و با خیلی از خط‌های داستانی در تضاد بود.

خیلی از منتقدها از این تصمیمات جسورانه هیجان‌زده بودند ولی بخش عظیمی از هواداران جنگ ستارگان به‌شدت از فیلم آخر متنفر شدند و ناامیدی‌اشان را نسبت به آینده‌ی این فرنچایز که به دست غولی مثل دیزنی افتاده بود اعلام کردند. منتقد ایندی‌وایر به آخرین جدای نمره‌ی A منفی داد و گفت احتمالا رضایت‌بخش‌ترین جنگ ستارگان است که طی این چند دهه ساخته شده. به گفته‌ی او «با هدایت هوشمندانه و هنرمندانه‌ی رایان جانسون، آخرین جدای موفق شده محدودیت‌های تجاری و استودیویی را برای اهداف خودش به کار بگیرد و روایتی جذاب خلق کند.»

۱۰. هشت نفرت‌انگیز (The Hateful Eight)

• محصول: ۲۰۱۵
• کارگردان: کوئنتین تارانتینو
• بازیگران:‌ ساموئل ال. جکسون، کرت راسل، تیم راث
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۷۴%

هشت نفرت‌انگیز از همان ابتدا با سختی‌های زیادی مواجه بود و تماشاگران و منتقدان زیادی از آن توقع بالایی داشتند. «جنگوی زنجیرگسسته» (Django Unchained) با فروش ۴۲۶ میلیون دلاری و اسکار بهترین فیلم‌نامه و بهترین بازیگر مکمل تبدیل به یکی از موفق‌ترین فیلم‌های تارانتینو تا آن روز شده بود و خیلی‌ها از خودشان می‌پرسیدند آیا هشت نفرت‌انگیز می‌تواند سیر رکوردشکنی‌های او را ادامه دهد یا نه.

درام وسترن پردیالوگی که تارانتینو ساخت یکی از تفرقه‌برانگیزترین فیلم‌های این کارگردان به حساب می‌آید. دونالد کلارک از آیریش تایمز طرفدار فیلم نبود و درباره‌اش نوشت: «چقدر حیف که این فیلم انسجام روایی ندارد و شخصیت‌هایش به هم چفت نمی‌شوند. چقدر حیف که اکثر دقایقش خسته‌کننده است.» ولی این ریتم بسیار کند فیلم هوادارانی هم داشت. منتقد Financial Times درباره‌ی آن نوشت: «تارانتینو به سبک فیلم اولش بازگشته؛ چندین شخصیت رنگارنگ و جذاب، یک مکان ثابت، خون‌وخون‌ریزی و خیانت. ولی این بار جوری صحنه‌ را چیده که دلمان می‌خواهد بارها تماشایش کنیم.»

۱۱. وحشی‌ها (Savages)

• محصول: ۲۰۱۲
• کارگردان: اولیور استون
• بازیگران:‌ بلیک لایولی، آرون تیلور جانسون، جان تراولتا
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۵ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۵۰%

«فیلمی سطحی و ناامیدکننده که خیلی زود فراموشش می‌کنیم.» این حرفی است که منتقد Little White Lies درباره‌ی فیلم جنایی اولیور استون یعنی وحشی‌ها زد. پیتر برادشاو از گاردین هم به فیلم یک ستاره داد و درباره‌اش نوشت: «بدترین وجوه سبک کارگردانی اولیور استون در اینجا جمع شده. همه چیز اغراق‌شده است و برای خودنمایی جلو دوربین آمده. اگر فیلم خودش را اینقدر جدی نمی‌گرفت و کمی شوخی چاشنی کارش می‌کرد می‌شد تحملش کرد. ولی استون قصد نداشته هیچ‌چیز دلپذیری در این فیلمش بگنجاند.»

دیلی تلگراف هم با دادن یک ستاره به فیلم نوشت: «استون کاری کرده تا حتی بدترین و مسخره‌ترین فیلم‌های تونی اسکات در مقایسه با وحشی‌ها شاهکار به نظر برسند.» فیلم کامنت از معدود مجله‌هایی بود که نسبت به وحشی‌ها نظر مثبتی داشت: «فیلمی آشکارا تکان‌دهنده و پرانرژی که یک تراژدی تلخ درونش پنهان کرده.»

۱۲. بین ستاره‌ای (Interstellar)

• محصول: ۲۰۱۴
• کارگردان: کریستوفر نولان
• بازیگران:‌ متیو مک‌کانهی، آن هاتاوی، جسیکا چستین
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸.۶ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۷۲٪

کریستوفر نولان معمولا با فیلم‌هایش دودستگی ایجاد می‌کند ولی بین ستاره‌ای جوری بین منتقدان تفرقه انداخت که تا پیش از آن سابقه نداشت. شکی نیست که نولان در بین ستاره‌ای از نظر تکنیکی و بصری پیشرفت‌های چشم‌گیری کرده بود و صحنه‌هایی بدیع خلق می‌کرد، ولی تصمیمش مبنی بر اینکه بیشتر به مایه‌های احساسی داستان بها دهد جنجال آفرید. تماشاگران و منتقدان نسبت به این تصمیم نولان بازخوردهای متناقضی داشتند و بحث‌ها و جنجال‌هایی که سر پایان احساسی فیلم در گرفت حتی از «تلقین» (Inception) هم بیشتر شد. اریک کن منتقد ایندی‌وایر اما از این تصمیم غیرمنتظره‌ی نولان استقبال کرد و آن را «تصمیمی هوشمندانه و احساسی که تا کنون نظیرش را ندیده بودیم» نامید.

کن در ادامه نوشت: «فیلم‌های کریستوفر نولان معمولا بیشتر هوشمندانه‌اند تا احساسی. ولی بین ستاره‌ای این الگو را به هم می‌زند. فیلمی حقیقتا تأثیرگذار درباره‌ی بهایی که برای کشف و بقا می‌پردازیم. نولان در این فیلم علمی تخیلی‌ به همان اندازه که برای سفر حماسی و ادیسه‌وار شخصیت‌هایش وقت گذاشته حواسش به بار احساسی و روانی قصه هم بوده. نتیحه بلاک‌باستری شده که دو بخش واقعا قدرتمند دارد و نظیرش را در فیلم دیگری نمی‌بینیم. همه چیزش عالی و بی‌نقص نیست ولی با مهارت چیده شده و به مخاطب حسی از رضایت می‌دهد.»

۱۳. خانه‌ای که جک ساخت (The House That Jack Built)

• محصول: ۲۰۱۸
• کارگردان: لارس فون تریه
• بازیگران:‌ مت دیلون، اوما تورمن، برونو گانز
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۸ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۶۰%

طبق گزارش‌هایی که از جشنواره‌ی فیلم کن ۲۰۱۸ منتشر شد بیشتر از ۱۰۰ نفر وسط اکران فیلم خانه‌ای که جک ساخت لارس فون تریه از سالن بیرون رفتند. گزارش‌هایی که اغراق‌آمیز بودند و بیشتر جو رسانه‌ای ایجاد می‌کردند. ولی دودستگی و تفرقه بین منتقدان واقعی بود. لارس فون تریه هیچ‌وقت فیلم‌های آسان و ساده‌ای نساخته و همان‌طور که همه انتظار داشتند، فیلم جدید او که درباره‌ی یک قاتل سریالی بود هم نظرهای متفاوت و متناقضی به وجود آورد.

این فیلم فون تریه خشونت را واضح به تصویر می‌کشد و برای کسانی که روحیه‌ی حساسی دارند توصیه نمی‌شود. فون تریه ایده‌ی عجیبی را به کار بسته و سعی کرده خلاقیت‌های هنری را از زاویه‌ی دید یک جانی روانی ببیند، یک قاتل سریالی که برای الهام گرفتن و به جوش آمدن ذوق هنریش به جنایت روی آورده. منتقد ایندی‌وایر که بعد از تماشای فیلم در جشنواره‌ی کن حسابی تحت تأثیر قرار گرفته بود به آن نمره‌ی A  منفی داد و گفت که «ترسناک‌ترین، آزاردهنده‌ترین و احتمالا درخشان‌ترین» اثر این کارگردان است: «خانه‌ای که جک ساخت بیننده را به دنیای ذهنی یک آدم روان‌پریش می‌برد. تجربه‌ای وحشتناک و آزاردهنده که در جاهایی هم طعنه‌هایی به دنیای مدرن و نحوه‌ی ارائه‌ی آثار هنری می‌زند. فون تریه در لحظات کلیدی فیلمش تلاش عجیبی خرج کرده تا حس ناخوشایندی به بیننده منتقل کند.»

۱۴. شیطان نئونی (The Neon Demon)

• محصول: ۶.۲ از ۱۰
• کارگردان: نیکلاس ویندینگ رفن
• بازیگران:‌ ال فنینگ، ابی لی کرشاو، جنا مالون
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۲ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۵۹%

این فیلم عجیب و غریب نیکلاس ویندینگ رفن با بازی ال فنینگ که رگه‌های ترسناک هم دارد بعد از اولین اکرانش در جشنواره‌ی کن سال ۲۰۱۶ حسابی بین منتقدان و تماشاگران دودستگی ایجاد کرد. در همان جشنواره عده‌ای فیلم را ستودند و برایش دست زدند و عده‌ای هم سالن نمایشش را به اعتراض ترک کردند.

اریک کن منتقد ایندی‌وایر به فیلم امتیاز B منفی داد و گفت «خیلی اثر عمیقی نیست و مرزهای سینما را جابه‌جا نمی‌کند، ولی پیداست می‌خواسته‌اند کار جدیدی انجام دهند و تجربه‌ی نادری رقم بزنند.» از سوی دیگر منتقدی که حسابی از فیلم عصبانی بود درباره‌اش گفت: «یک کپی دست چندم از لولیتا که هیچ بعد و عمقی ندارد و ریتم کندش کشنده‌ است و شبیه موزیک ویدئوهای دهه‌ی ۹۰ میلادی ساخته شده.»

با این حال Little White Lies به فیلم ۵ ستاره داد و آن را «کابوسی سحرانگیز که بیننده را محو خودش می‌کند» نامید که «نقش‌آفرینی درجه‌یک ال فنینگ آن را به سطحی فراتر می‌برد». در ادامه‌ی این نقد می‌خوانیم: «شیطان نئونی نتیجه‌ی افکاری است که نیکلاس ویندینگ رفن طی یک دهه درون ذهنش جمع کرده، افکاری درباره‌ی ذات پلید و تاریک بشر که فقط خرابی و ویرانی و فساد به بار می‌آورد. شیطان نئونی همچون آینه‌ای است که روی جامعه‌ی مدرن گرفته شده تا سیاهی و پلیدی خودش را در آن ببیند.»

۱۵. تعطیلات بهاری (Spring Breakers)

• محصول: ۲۰۱۲
• کارگردان: هارمونی کورین
• بازیگران:‌ سلنا گومز، ونسا هاجنز، اشلی بنسون
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۵.۳ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۶۷%

هارمونی کورین استاد ساختن جنجال و سر و صداست، برای همین تعجبی نداشت که تعطیلات بهاری بین منتقدان دودستگی ایجاد کرد. گاردین نقدی منفی راجع به فیلم نوشت و گفت: «تعطیلات بهاری نه تنها فیلم فاجعه‌باری است، بلکه تعدادی از بدترین و مخرب‌ترین فرهنگ‌ها را عادی‌سزی می‌کند». نیویورک پست و USA Today هم از خجالت فیلم در آمدند و the Associated Press هم موقعیت‌های آن را تکراری و زننده نامید.

ولی فیلم کورین هوادارانی هم داشت، مشخص‌ترینشان مانولا دارگیس از نیویورک تایمز بود که تعطیلات بهاری را یکی از ۵۰ فیلم برتر دهه‌ی  ۲۰۱۰ نامید. اریک کون از ایندی‌وایر هم درباره‌ی فیلم نوشت: «تعطیلات بهاری ترکیب غریب و منحصربه‌فردی از حس‌وحال کارتونی و ناتورالیسم به وجود آورده. بازیگرانی در آن می‌بینیم که اکثرا به خاطر همکاری‌هایشان با دیزنی معروف شده‌اند (سلنا گومز و ونسا هاجنز هیچ‌گاه در چنین پروژه‌ی پرریسکی حاضر نشده بودند) و صحنه‌هایی در آن می‌بینیم که شبیه مستند است و به‌شدت واقعی به نظر می‌رسد. یکی از بهترین فیلم‌هایی است که درباره‌ی پارتی‌ها و گشت‌وگذارهای جوانان ساخته شده و بخشی از موفقیتش مدیون رویکرد کارگردان است. چرا که به جای نگاه از بالا به پایین و انتقادی به فرهنگ جاری بین جوان‌ها، با آن همدردی کرده و نگاهی همدلی‌برانگیز به قضیه داشته است.»

۱۶. ابر اطلس (Cloud Atlas)

• محصول: ۲۰۱۲
• کارگردان: لیلی و لانا واچوفسکی، تام تیکور
• بازیگران:‌ تام هنکس، هالی بری، هوگو ویوینگ
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۴  از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۶۶%

واچوفسکی‌ها هم فیلم‌هایی ساخته‌اند که بلافاصله محبوب شدند و هواداران سرسخت پیدا کردند (مثل ماتریکس) و هم فیلم‌هایی روانه‌ی سینماها کرده‌اند که همه از آن متنفر شدند (صعود ژوپیتر). بعضی از فیلم‌هایشان هم در ابتدا نظرهای منفی گرفتند و بعدا محبوب‌تر شدند (مثل دنباله‌های ماتریکس یا فیلم اسپید ریسر). ابر اطلس اما وضعیتش متفاوت بود.

این فیلم که تفرقه‌برانگیزترین اثر واچوفسکی‌ها بود اثری جاه‌طلبانه به حساب می‌آمد که نظرهای واقعا متنقاضی برانگیخت. عده‌ای آن را یک شاهکار جسورانه می‌دانستند و عده‌ای هم معتقد بودند فیلم فاجعه‌ی تمام‌عیار و مضحک است. نظرها درباره‌ی ابر اطلس به حدی دوپاره بود که خیلی‌ها آن را جنجالی‌ترین فیلم سال دانستند که دوقطبی‌های شدیدی بین تماشاگرانش ایجاد می‌کرد.

اریک کن از ایندی‌وایر فیلم را «یک اثر مسحورکننده» نامید و آن را به خاطر نوآوری‌های تکنیکی و بصری ستود. کن نوشت: «تماشای ابر اطلس برای هواداران واچوفسکی‌ها ضروری است. با وجود تمام مشکلات حاشیه‌ای که روی فیلم سایه انداخته، نمی‌توان منکر جاه‌طلبی‌ها و تصمیمات شجاعانه‌ی سازندگانش شد».

۱۷. مأمور خرید شخصی (Personal Shopper)

• محصول: ۲۰۱۶
• کارگردان: اولیویه آسایاس
• بازیگران:‌ کریستن استوارت، لارس ایدینگر، سیگرید بوعزیز
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۱ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۱%

هر کسی که مأمور خرید شخصی به کارگردانی اولیویه آسایاس را پیش از اکران عمومیش دیده بود می‌دانست که این فیلم قرار است بین تماشاگران دودستگی ایجاد کند. در تبلیغات فیلم از آن به عنوان یک داستان معمایی درباره‌ی ارواح یاد می‌شد که احتمالا لحظات ترسناکی هم دارد. ولی در واقع فیلم یک اثر کُند و با ریتم پایین است که به وضعیت روحی و روانی آدم‌ها حین سوگواری می‌پردازد.

اولین نمایش فیلم در جشنواره‌ی کن با تشویق ایستاده‌ی تماشاگران همراه بود، چند ساعت بعد خبرهایی درز کرد مبنی بر اینکه مردم فیلم را در حین جلسه مطبوعاتی هو کردند. منتقد ایندی وایر همکاری آسایاس با کریستن استوارت را ستود و نوشت: «مأمور شخصی خرید جهانی کاملا قابل درک خلق می‌کند که ترس و هراسی عمیق درونش جریان دارد. آسایاس به همین بسنده نکرده و با عمیق شدن در داستانش بیننده را به دل این ترس و وحشت می‌برد تا دلایل شکل‌گیری این اتمسفر را بفهمد. اینکه اغلب تماشاگران تمایلی به دست‌وپنجه نرم کردن با این فیلم ندارند نشان‌دهنده‌ی فرهنگ غلطی است که روی سینمادوستان سایه انداخته، اینکه از هر چیز متفاوتی می‌ترسند و به آن واکنش منفی نشان می‌دهند».

۱۸. شوالیه‌ی تاریکی برمی‌خیزد (The Dark Knight Rises)

• محصول: ۲۰۱۲
• کارگردان: کریستوفر نولان
• بازیگران:‌ کریستین بیل، آن هاتاوی، تام هاردی
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸.۴  از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۷%

شوالیه‌ی تاریکی اثر جریان‌ساز و مهمی بود و فیلم‌های ابرقهرمانی را برای همیشه عوض کرد، برای همین انتظار می‌رفت که فیلم بعدی این مجموعه با بازخوردهای متناقضی مواجه شود و عده‌ی زیادی حس کنند انتظارهایشان برآورده نشده است. شوالیه‌ی تاریکی برمی‌خیزد چهار سال بعد از شوالیه‌ی تاریکی اکران شد و تماشاگران و منتقدان نظرهای متفاوتی درباره‌اش داشتند. مهارت‌های کارگردانی نولان در خلق تصاویر باشکوه و نماهای آی‌مکس خیره‌کننده همچنان دست‌نخورده باقی مانده بود و شکی در تأثیرگذاری‌اشان نبود، ولی داستان شلخته و زیادی شلوغ فیلم باعث شد تا عده‌ی زیادی از هواداران از پایان‌بندی ماجرای ابرقهرمان محبوبشان راضی نباشند.

البته همچنان هواداران کله‌شق و عصبانی نولان وجود داشتند که نسبت به هر نقد منفی واکنش‌های تعصبی نشان می‌دادند. یکی از نقدهای منفی که به دست کریستی لمیر نوشته شده بود به قدری هواداران نولان را عصبانی کرد که عده‌ای او را تهدید به مرگ کردند. منتقد ایندی‌وایر اما رویکرد مثبتی به فیلم داشت و گفت که از نظرش «نولان موفق شده سه‌گانه‌اش را به یک پایان‌ رضایت‌بخش برساند.»

این منتقد در ادامه نوشت: «فیلم جدید نولان از همان ریتم و سبک قبلی پیروی می‌کند و حتی در جاهایی که داستان لنگ می‌زند و مشکلش به چشم می‌آید، می‌تواند از نظر بصری و حسی بیننده را درگیر کند. نولان بار دیگر تصویری قدرتمند و تأثیرگذار از بتمن به نمایش گذاشته که تکان‌دهنده و درخشان است و تا آخرین دقایقش هم با تنش و تعلیق و هیجان پر شده.»

۱۹. پرومتئوس (Prometheus)

• محصول: ۲۰۱۲
• کارگردان: ریدلی اسکات
• بازیگران:‌ مایکل فسبندر، نومی ریپیس، شارلیز ترون
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۷۳%

آیا ریدلی اسکات با ساختن پرومتئوس فرنچایز «بیگانه» (Alien) را احیا کرد یا همه چیزش را به ویرانی کشید؟ این سؤالی است که هواداران این مجموعه هنوز و بعد از یک دهه از خودشان می‌پرسند. بازگشت ریدلی اسکات به دنیای بیگانه به خاطر مهارت‌های کارگردانی و تکنیک‌های بصری ویژه‌ی فیلم تحسین شد، ولی داستانی که روایت می‌کرد به شدت بین هواداران و منتقدان دعوا راه انداخت. در ازای هر نقد مثبت و ۵ ستاره‌ای که به فیلم می‌دادند، یک نقد منفی می‌دیدیم که از اسکات به خاطر خراب کردن خاطرات خوب فیلم اصلی انتقاد می‌کردند چون معتقد بودند او یک اثر اصیل و ارجینال را تبدیل به یک فیلم بی‌مایه و تکراری کرده است.

ان هورنادی از واشنگتن پست درباره‌ی فیلم نوشت: «این فیلم یکنواخت و بی‌هیجان بیشتر شبیه یک اثر درجه‌چندم است که از کنار هم قرار گرفتن کلیشه‌های فیلم‌های گوناگون ساخته شده.» منتقد دیگری هم گفت: «فیلم ریدلی اسکات درست مثل ایده‌ی خودش است. هما‌ن‌طور که نشان می‌دهد آدم‌ها از DNA موجوداتی برتر و هوشمندتر خلق شده‌اند، خود فیلم هم از باقیمانده‌های یک فیلم به مراتب بهتر و هوشمندانه‌تر ساخته شده».

۲۰. شکارچیان روح (Ghostbusters)

• محصول: ۲۰۱۶
• کارگردان: پل فیگ
• بازیگران:‌ ملیسا مک‌کارتی، کریستن ویگ، کیت مک‌کینون
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۷۴%

بازسازی شکارچیان روح که پل فیگ سال ۲۰۱۶ ساخت از همان ابتدا به خاطر حضور بازیگران زن به جای بازیگران مرد آماج انتقادهای زیادی قرار گرفت. جریان تازه‌ای که موسوم به «woke» سینمای آمریکا را فرا گرفته بی‌توجه به کیفیت و داستان و نظر تماشاچیان سعی دارد همه‌ی عناوین آشنا و پرطرفدار را با محوریت زنان بازتعریف کند و همیشه هم شکست می‌خورد، چون بیشتر از روایت یک قصه‌ی جذاب و ساختن یک فیلم خوب به بیانیه صادر کردن علاقه دارند. همین مسأله باعث شد تا هواداران عنوان محبوب شکارچیان روح نسبت به بازسازی جدید این فیلم با حضور بازیگران زن واکنش منفی نشان دهند و این فیلم یکی از جنجالی‌ترین اکران‌های تابستان شود.

عده‌ی زیادی از هواداران فیلم‌های اصلی قبل از اکران فیلم شروع به نوشتن نقدهای منفی کردند و امتیازهای پایینی به فیلم دادند. کیتی دیپلود که از نویسندگان فیلم بود درباره‌ی این قضیه گفت: «اصلا حتی قبل از اینکه فیلم ساخته شود نظرهای منفی درباره‌اش همه جا پخش شده بود. هنوز فیلمی وجود نداشت و خیلی‌ها می‌گفتند بدترین فیلم عمرشان است.»

منبع: IndieWire