۵۰ فیلم برتر سال ۲۰۲۱ از نگاه مجله‌ی سایت اند ساوند

سال ۲۰۲۱ از نظر سینمایی شروع غم‌انگیزی داشت. این سال میلادی با بسته‌شدن سینماها به دلیل دنیاگیری ویروس کرونا‌ آغاز شد.

گرچه شرایط دنیاگیری کرونا با ظهور سویه جدید ویروس هنوز هم پرنوسان دنبال می‌شود اما امروز با نگاهی دوباره به وضعیت سالن‌ها به نظر می‌رسد از سیاه‌ترین روزهای سینما عبور کرده باشیم. جریان استریم و تماشای فیلم در خانه کماکان با نیرومندی به حرکت خود ادامه می‌دهد اما سینماها هم تا حدودی سرپا شده‌اند و دست کم خون محدودی در شریان‌های حیاتی‌شان جریان پیدا کرده است. سوای سینماها،‌ جشنواره‌های سینمایی هم دوباره رونق گرفته‌اند و طی سال ۲۰۲۱ شاهد برگزاری چندین جشنواره بین‌المللی مهم بودیم.

• ۵۲ فیلم که در سال ۲۰۲۱ نباید از دست دهید

مجله سایت اند ساوند به روال هر سال با برگزاری نظرسنجی از مجموعه منتقدان مطرح بریتانیایی و بین‌المللی تلاش کرده به فهرستی از بهترین آثار سال دست پیدا کند. در این نظرسنجی ۱۱۱ نفر از منتقدان و اهالی سینما شرکت‌ کرده‌ و هر کدام ۱۰ فیلم برتر خود طی سال ۲۰۲۱ را رتبه‌بندی کرده‌اند.

در ادامه ۵۰ فیلم برتری که نهایتا به عنوان بهترین فیلم‌های سال ۲۰۲۱ انتخاب شده‌اند را بررسی می‌کنیم.

۵۰- کجا می‌روی آیدا؟ (Quo Vadis, Aida?)

• کارگردان: Jasmila Žbanić
• بازیگران: Jasna Đuričić, Izudin Bajrović, Boris Isaković
• کشور تولیدکننده: بوسنی و هرزگوین
• امتیاز متاکریتیک: ۹۷ از ۱۰۰

کجا می‌روی آیدا؟ روایتگر داستان تلاش زنی است برای نجات خانواده‌اش طی ماجراهای مربوط به نسل‌کشی جنگ بوسنی که سال ۱۹۹۵ در واقعیت رخ داد. این اثر سینمایی در مراسم جوایز فیلم اروپا برنده جایزه بهترین فیلم شد در حالی که جوایز بهترین کارگردانی را برای ژبانیچ و جایزه بهترین بازیگر زن را هم برای یاسنا جوریچیچ بازیگر اصلی‌اش به ارمغان آورد.

گرچه فیلم لحظاتی دارد که مستعد دامن زدن به احساسات سطحی است اما ژبانیچ با چیره‌دستی از چنین رویکردی اجتناب کرده. در نتیجه فیلم بیش از آنکه تلاشی تکراری و نه‌چندان خلاقانه برای به تصویرکشیدن اغراق‌آمیز دردکشیدن انسان‌ها باشد، بر تلاش آیدا متمرکز است؛ تلاش او برای یافتن مسیری تا بتواند جلوی این حجم از تباهی بایستد. در بیشتر داستان تصویر آیدا پیش چشم ما است در حالی که پشت شهامت مادرانه‌اش خشمی فزاینده پنهان شده.

۴۹- فریاد بزن ماچو (Cry Macho)

• کارگردان: Clint Eastwood
• بازیگران: Clint Eastwood, Dwight Yoakam, Eduardo Minett
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
• امتیاز متاکریتیک: ۵۸ از ۱۰۰

کلینت ایستوود نود و یک ساله هنوز هم در این سن و سال فعال است. ایستوود نه تنها کارگردانی را کنار نگذاشته بلکه هنوز در فیلم‌های خودش به ایفای نقش می‌پردازد.

در فیلم فریاد بزن ماچو او نقش یک سوارکار نمایشی بازنشسته و ازکارافتاده را بازی می‌کند که به تگزاس می‌رود تا نوجوانی بدسرپرست را از مادرش پس بگیرد.

سخت است که در این فیلم عاطفه موجود نسبت به مکزیک و مکزیکی‌ها را نادیده بگیریم. مردم محلی در مقابل سرمایه‌داران، ارتباط و نزدیکی با حیوانات، خوابیدن در فضای آزاد و باز و تحقیر بیگانه‌هراسی و حتی نوعی نگاه بدبینانه نسبت به سرمایه‌گذاری‌هایی که سرمایه‌داران در چنین مکان‌هایی می‌کنند.

در کل فریاد بزن ماچو درون‌مایه‌هایی دارد که باعث می‌شود حس کنیم ایستوود که زمانی شهردار کارمل در کالیفرنیا بوده و جمهوری‌خواه به حساب می‌آمده، به اردوگاه جمهوری‌خواهان میانه‌روتر پیوسته است.

۴۸- پس از عشق (After Love)

• کارگردان: Aleem Khan
• بازیگران: Joanna Scanlan, Nathalie Richard, Talid Ariss
• کشور تولیدکننده: بریتانیا، فرانسه
• امتیاز متاکریتیک: ۸۳ از ۱۰۰

فیلم سینمایی پس از عشق اولین اثر بلند علیم خان کارگردان بریتانیایی است. فیلم که از نظر موقعیت جغرافیایی در دو سوی کانال مانش جریان دارد تصویری است تاثیرگذار از عشق و فقدان. داستانی درباره زنی که اخیرا پس از مرگ ناگهانی همسرش دریافته که این مرد در محلی نه‌چندان دور از خانه رازی پنهانی داشته است.

فیلم علیم خان شکلی از سوگ را همچون اختلال و عاملی تهدیدکننده برای سلامت روان بررسی می‌کند. مساله البته صرفا غم نیست بلکه کاوشی است عمیق در درون آشفتگی‌های ناشی از اندوه. بازیگر زن فیلم جوانا اسکنلان به عنوان یک زن تازه بیوه‌شده، تصویر انسانی را ارائه می‌دهد که قلب ترک‌خورده‌اش عمیقا همدردی ما را به عنوان مخاطب جلب می‌کند. رفتار او و شیوه مخفی‌کارانه‌ای که از طریق آن سعی می‌کند وارد ابعاد زندگی یک زن دیگر شود بسیار جالب توجه است. در رفتار این زن ترکیبی از اندوه، تحقیر، احساس مالکیت و انتقام‌جویی به شکل هم‌زمان مشاهده می‌شود و همین ترکیب است که اثر را پیچیده و دیدنی می‌کند.

۴۷- دست خدا (The Hand of God)

• کارگردان: Paolo Sorrentino
• بازیگران: Filippo Scotti, Toni Servillo, Teresa Saponangelo
• کشور تولیدکننده: ایتالیا
• امتیاز متاکریتیک: ۷۴ از ۱۰۰

پائولو سورنتینو کارگردان فیلم‌هایی چون ایل دیوو، زیبایی بزرگ، جوانی و پاپ جوان امسال با جدیدترین فیلمش دست خدا به میدان آمد.

دست خدا خودزندگی‌نامه‌ای‌ترین فیلم سورنتینو است که به نوعی بازتاب دوران نوجوانی او است در شهر ناپل طی اواخر دهه ۱۹۸۰.

سورنتینو در این فیلم آن جنبه‌های نمایشی و پرزرق و برق فیلمی چون زیبایی بزرگ را ارائه نمی‌دهد اما گرایشی که به سمت خاطرات و گذشته نشان می‎دهد برای این فیلم مناسب‌تر است.

فیلم جدید سورنتینو از آن دست زیاده‌گویی‌های فیلم‌های قبلی این هنرمند هم خالی است. در این فیلم ناپل، ساکنان و سنت‌های عجیب و غریبش به شدت زنده و سرحال نمایش داده می‌شوند اما وقتی تراژدی رخ می‌دهد تمرکز فیلم به سوی خانواده و احساساتی درونی‌تر و عمیق‌تر جابه‌جا می‌شود.

۴۶-  دوستان و غریبه‌ها (Friends and Strangers)

• کارگردان: James Vaughan
• بازیگران: Amelia Conway, Emma Diaz, David Gannon
• کشور تولیدکننده: استرالیا
• امتیاز متاکریتیک: –

کمدی کنایه‌آمیز جیمز وون که در کشور استرالیا جریان دارد ظاهرا به اندازه قهرمان داستانش ری (یک تولیدکننده آثار ویدیویی که زندگی‌اش از یک برخورد ناخوشایند به یک برخورد ناخوشایند دیگر در جریان است) بی‌هدف و پرپیچ و خم به نظر می‌رسد. در واقع می‌شود گفت فیلم درباره دو فرد کم‌وبیش آواره و سرگردان متعلق به لایه‌های بالایی طبقه متوسط است که با نوعی ملال‌زدگی در استرالیای سال‌های اخیر زندگی می‌کنند.

تماشای فیلم دوستان و غریبه‌ها نشان می‌دهد وون توجه بسیار زیادی درباره جزییات و زمان‌بندی وقایع و صحنه‌ها به خرج داده. در واقع می‌دانیم او خود علاوه بر کارگردانی، فیلم‌نامه را نوشته و اثر را تدوین کرده است. نقطه قوت فیلم در توجه خاصش به جزییات کوچک است، جزییات کوچکی که از درون تعاملات ری با اطرافیانش برمی‌خیزد و اگر کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس ضعیف‌تری سراغ چنین مضمونی رفته بود ممکن بود با فیلمی نه چندان قدرتمند روبه‌رو شویم.

۴۵- برزخ (Limbo)

• کارگردان: Ben Sharrock
• بازیگران: Amir El-Masry, Vikash Bhai, Ola Orebiyi
• کشور تولیدکننده: بریتانیا
• امتیاز متاکریتیک: ۸۳ از ۱۰۰

این کمدی که ترکیبی است از بذله‌گویی‌های هوشمندانه و البته کمی تلخی و غم، بر محوریت نوعی تقابل فرهنگی استوار است و داستان چهار مهاجر را دنبال می‌کند که به جزیره‌ای مرطوب و دلتنگ‌کننده در اسکاتلند تبعید شده‌اند.

فیلم از نظر بصری قدرتمند است و در کنار این ویژگی‌های بصری با بهره‌گیری از هوش کمیک، به فیلمی تاثیرگذار تبدیل شده. برزخ فیلمی است که دیدنش در دوران فعلی ضروری به نظر می‌رسد، بویژه برای ساکنین کشورهای اروپایی و بخصوص بریتانیا. کسانی که باید بدانند قایق‌های حامل مهاجرین که از آب‌های انگلستان عبور می‌کنند انسان‌هایی واقعی با سرگذشت‌هایی تلخ و واقعی را با خود می‌برند. مردمانی با خانواده، سرگرمی‌ها، سنت‌ها، موسیقی‌ها؛ خلاصه کسانی که به اندازه آن‌ها انسان‌اند. فیلم البته همه این نکات را در حالی یادآوری می‌کند که ابدا رقت‌انگیز و سوزناک نمی‌شود و قصد اثرگذاری‌های احساسی موقتی و محدود را دنبال نمی‌کند.

۴۴- بل (Belle)

• کارگردان: Mamoru Hosoda
• بازیگران: Kaho Nakamura, Ryō Narita, Shōta Sometani
• کشور تولیدکننده: ژاپن، فرانسه
• امتیاز متاکریتیک: ۸۹ از ۱۰۰

این انیمه علمی-تخیلی ساخته مامورو هوسودا نوعی به‌روزرسانی دیو و دلبر است در دوران دیجیتال. داستان اثر درباره یک دانش‌آموز خجالتی به نام سوزو است و سرنوشت او را در جهانی مجازی دنبال می‌کند. دختری بی‌دست‌وپا که آرامش را در قلمرویی سایبری جست‌وجو کرده و به دست می‌آورد.

هوسودا با ساخت فیلم‌هایی مانند میرای (Mirai) پیش از این جایگاه خود را به عنوان معماری ماهر و حساس در آفرینش دیدگاه‌ها و نقطه‌نظرهای کودکان مطرح کرده بود. اما این داستان اقتباس شده از دیو و دلبر علاوه بر داشتن همان مهارت‌ها در پردازش و آفرینش شخصیت، از زاویه بصری هم یک دستاورد فوق‌العاده است.

یک نکته جالب درباره این انیمه شرایط ساخت آن است. هوسودا این اثر را در دوران قرنطینه پس از دنیاگیری ویروس کرونا ساخت و برای پیشبرد کارهای تولید آن با انیماتورهایی در سراسر جهان به شکل مجازی همکاری داشت.

۴۳- اوندین (Undine)

• کارگردان: Christian Petzold
• بازیگران: Paula Beer, Franz Rogowski, Maryam Zaree
• کشور تولیدکننده: آلمان، فرانسه
• امتیاز متاکریتیک: ۷۵ از ۱۰۰

کریستین پتزولد را با فیلم‌هایی چون باربارا (برنده خرس نقره‌ای برای بهترین کارگردانی جشنواره فیلم برلین) و ترانزیت به خاطر می‌آوریم. او این بار ستاره‌های فیلم قبلی‌اش (فرانتس روگوفسکی و پائولا بیر) را کنار هم قرار داده و سرنوشت دو عاشق را به تصویر کشیده است؛ فیلم در عین حال نوعی بازسازی و بروزرسانی اسطوره معروف اوندین (الهه آب) است.

پتزولد از ما نمی‌خواهد که در اثرش به دنبال منطق زندگی واقعی بگردیم. برعکس به شکلی کم‌وبیش طعنه‌آمیز از مخاطبش دعوت می‌کند این درام را به عنوان اثری میان رئالیسم و افسانه‌های پریان بپذیرد و برای آن منطقی قائل شود که بی‌شباهت به منطق رویا نیست.

نهایتا می‌توان به یک نکته جالب و شاید حاشیه‌ای هم اشاره کرد؛ پتزولد گفته فیلم سینمایی سرگیجه اثر معروف آلفرد هیچکاک یکی از سرچشمه‌های الهام‌بخش مهم او در ساختن این فیلم بوده است.

۴۲- شیوا بیبی (Shiva Baby)

• کارگردان: Emma Seligman
• بازیگران: Rachel Sennott, Molly Gordon, Polly Draper
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا، کانادا
• امتیاز متاکریتیک: ۷۹ از ۱۰۰

داستان فیلم درباره یک زن جوان یهودی است که وجوه مخفی و پنهانی‌ زندگی‌اش طی یک مراسم آیینی و مذهبی خاص برملا می‌شود. شیوا بیبی اولین فیلم بلند کارگردانش اما سلیگمن و یک اثر دیوانه‌وار بامزه مدرن است که در نیویورک جریان دارد. فیلم در عین حال مایه‌هایی از کمدی‌های فارس را درخود دارد و همه این‌ها با یک ضربه عاطفی غافلگیرکننده تکمیل می‌شود.

تصمیم سلیگمن مبنی بر اینکه وقایع پرتنش فیلم درون محدوده مراسم شیوا رخ دهد یک شیوه خلاقانه و فوق‌العاده بوده که باعث نوعی درهم‌تنیدگی ماهرانه عاطفی و روایی در این اثر سینمایی شده است.

سلیگمن خود فیلم‌نامه را به رشته تحریر درآورده و از این نظر هم باید اذعان داشت که با فیلم‌نامه‌ای بسیار حرفه‌ای و حساب‌شده طرفیم که در عین پیچیدگی، واجد نوعی پوچی خنده‌دار و شوخی‌های تند و تیز کوچک است. این هنرمند در مقام کارگردان هم موفق شده بحران را به دقت و از نزدیک از طریق قاب اثرش به بینندگان منتقل کند و از سوی دیگر همواره متوجه تصویر بزرگتری که فیلم در حال ساخت آن است هم بوده است.

۴۱- خاطرات تسوگا (The Tsugua Diaries)

• کارگردان: Maureen Fazendeiro, Miguel Gomes
• بازیگران: Crista Alfaiate. Carloto Cotta, João Nunes Monteiro
• کشور تولیدکننده: پرتغال، فرانسه
• امتیاز متاکریتیک: –

خاطرات تسوگا فیلمی است که به یک معمای بازیگوشانه شباهت دارد (در واقع می‌توان از نام فیلم شروع کرد که از طریق برعکس نوشتن نام ماه آگوست ایجاد شده است). فیلم در اوج دوران کرونا ساخته شده و سعی کرده در همان وضعیت به دنبال سرچشمه‌های الهام‌بخش باشد و به همین دلیل هم نهایتا همچون برشی تلخ و در عین حال کمیک از زندگی قرنطینه‌ای درآمده است.

در غیاب یک روایت قابل توجه فیلم تا حد زیادی بر ساخت حال و هوای بصری تمرکز دارد و ظاهرا به تدریج از قلمروی یک اثر داستانی به سوی یک ساختار مستند حرکت می‌کند و تبدیل می‌شود به فیلمی درباره خود فرایند ساخت فیلم.

۴۰- زمین بازی (Playground)

• کارگردان:‌ Laura Wandel
• بازیگران: Maya Vanderbeque, Günter Duret, Karim Leklou
• کشور تولیدکننده:  بلژیک
• امتیاز متاکریتیک: –

زمین بازی درباره یک برادر و خواهر خردسال است. وقتی خواهر (نورا) می‌بیند که برادرش (آبل) توسط دیگر بچه‌ها اذیت و آزار می‌شود برای حفاظت از او وارد میدان می‌شود. اما پسر مایل به دخالت او نیست. نورا باید جایگاه خود را بیابد؛ جایگاهی میان جهان کودکی و جهان بزرگسالی.

زمین بازی اولین فیلم بلند داستانی لورا واندل است و فیلمی همه‌جانبه و کم‌وبیش تلخ به حساب می‌آید.

فیلم نشان می‌دهد که مدرسه جهانی است محصور در قوانین، آداب،‌ رسوم و سو استفاده‌های خاص خود که از قلمروی بزرگسالان جدا است. سوای این جدایی، باید گفت این محیط در واقع جهانی کوچک است که همان وحشت و بی‌عدالتی‌های جهان بزرگتر بیرون را بازتاب می‌دهد.

فیلم از نظر تمرکز خاصی که بر مساله اصلی‌اش دارد برای هنرمند سازنده‌اش یک موفقیت به حساب می‌آید. اثری نسبتا کوتاه (۷۲ دقیقه‌ای) که اتفاقات آن به شکل محدودی صرفا در محل مدرسه رخ می‌دهد و دوربین همواره از نقطه نظر کودک و زاویه دید او جهان را به تصویر می‌کشد (حتی از نظر ارتفاع قرارگرفتن دوربین).

۳۹- آغاز (Beginning)

• کارگردان: Déa Kulumbegashvili
• بازیگران: Ia Sukhitashvili, Rati Oneli, Kakha Kintsurashvili
• کشور تولیدکننده: گرجستان
• امتیاز متاکریتیک: ۸۱ از ۱۰۰

فیلم سینمایی آغاز هم یکی دیگر از آثاری است که مورد توجه قرار گرفته و اولین فیلم هنرمند سازنده‌اش بوده. آغاز که محصول مشترک گرجستان و فرانسه است در جشنواره فیلم تورنتو جایزه ویژه منتقدان جشنواره را دریافت کرد و پس از نمایش در جشنواره سن سباستین مهم‌ترین جوایز این جشنواره را هم درو کرد (بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلم‌نامه،‌ بهترین بازیگر نقش اصلی زن).

آغاز درباره شهری کوچک و انجمنی از شاهدان یهوه (یکی از جنبش‌های مسیحی با دیدگاهی متفاوت به کتاب مقدس) است که توسط یک گروه افراطی مورد حمله قرار گرفته‌اند. در میانه این معارضه، یانا که همسر یکی از رهبران جنبش شاهدان یهوه در این شهر است کم کم روندی رو به فروپاشی را طی می‌کند. او به خواسته‌ها و امیال درونی‌اش بیش از گذشته می‌اندیشد و هم‌زمان احساس می‌کند نارضایتی‌های درونی‌اش هم در حال افزایش است.

در حقیقت می‌شود گفت فیلم درباره مادر و زنی است که با وجود ایثارگری و از خودگذشتگی‌های فراوان نتوانسته در زندگی‌اش به آرامش دست یابد.

نام فیلم آغاز است اما باید پرسید دقیقا آغاز چه چیزی؟ این فیلم مسحورکننده از کارگردان گرجستانی دئا کولومبگاشویلی هرگز دقیقا به این سوال پاسخ نمی‌دهد. در واقع می‌شود گفت اساسا فیلم از شفاف‌ساختن وجوه گوناگونش اجتناب دارد. اما به هر حال واضح است که با یک کارگردان منحصربه‌فرد و واقعا مستقل روبرو شده‌ایم.

آغاز فیلمی است نسبتا کند، محدود در مرزهایی خاص و کم حرف که در عین حال واجد لحظاتی شگفت‌انگیز و حتی تکان‌دهنده است.

۳۸- کوپه شماره ۶ (Compartment No. 6)

• کارگردان: Juho Kuosmanen
• بازیگران: Seidi Haarla, Yuri Borisov, Dinara Drukarova
• کشور تولیدکننده: فنلاند
• امتیاز متاکریتیک: ۷۸ از ۱۰۰

فیلم سینمایی «کوپه شماره ۶» دومین فیلم بلند داستانی یوهو کاسمانن فیلم‌ساز فنلاندی است که در جشنواره بین‌المللی فیلم کن ۲۰۲۱ حضور داشت و در کنار فیلم سینمایی قهرمان ساخته اصغر فرهادی، موفق شد جایزه بزرگ جشنواره را به خود اختصاص دهد.

کاسمانن ساخت آثار بلند داستانی را سال ۲۰۱۶ با کارگردانی فیلم «شادترین روز زندگی اولی ماکی» (The Happiest Day in the Life of Olli Mäki) آغاز کرد؛ فیلمی که در بخش نوعی نگاه جشنواره بین‌المللی فیلم کن ۲۰۱۶ هم به نمایش درآمد و جایزه بهترین فیلم این بخش جشنواره را تصاحب کرد. فنلاند این فیلم کاسمانن را به مراسم اسکار معرفی کرد تا برای جایزه اسکار بهترین فیلم‌ بین‌المللی رقابت کند اما این اثر سینمایی به جمع نامزدهای نهایی راه نیافت.

فیلم جدید این هنرمند فنلاندی کوپه شماره ۶ اقتباسی است از رمانی به همین نام نوشته روسا لیکسوم که سال ۲۰۱۱ منتشر شد. فیلم روایتگر داستان یک سفر طولانی قطار است؛ سفری که طی آن دو غریبه با هم آشنا شده و در پایان آن دیدگاهشان نسبت به زندگی تغییر می‌کند. شخصیت اصلی فیلم یک دانشجوی جوان فنلاندی رشته باستان‌شناسی است به نام لورا (با بازی سیدی هارلا) که طی سال‌های آغازین دهه ۱۹۹۰ گاهی به مسکو سفر می‌کند. لورا تصمیم دارد برای دیدن سنگ‌نگاره‌هایی با قدمت هزاران سال یک سفر سخت جاده‌ای را پشت سر بگذارد و به مورمانسک برسد.

لورای خوش قلب و خوش ذات در سرمای سخت زمستان روانه این سفر ریلی طاقت‌فرسا شده اما در طول سفر متوجه می‌شود مجبور است کوپه شماره ۶ را با وادیم (با بازی یوری بوریسوف) شریک شود. وادیم یک مرد جوان بی‌نزاکت و الکلی است که قصد دارد برای کارکردن در معدن به مورمانسک برود. او به وضوح بدزبان و زن‌ستیز است و نسبت به برنامه‌های لورا نگاهی تحقیرآمیز دارد.

صورت اخموی وادیم و سر تراشیده‌اش باعث شده ابتدا مرد سرسختی به نظر بیاید اما مدتی بعد او را در قامت پسری آسیب‌پذیر می‌بینیم و البته چندان طول نمی‌کشد که این دو حسابی گرم می‌گیرند؛ داستان عاشقانه‌ای که میان این زوج جوان شکل می‌گیرد در موازات با داستان عاشقانه این سفر طولانی جاده‌ای است؛ چیزی شبیبه به یک نسخه بسیار غیرآمریکایی از فیلم پیش از طلوع ریچارد لینکلیتر.

۳۷- موشک قرمز (Red Rocket)

• کارگردان: Sean Baker
• بازیگران: Simon Rex, Bree Elrod, Suzanna Son
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
• امتیاز متاکریتیک: ۷۶ از ۱۰۰

مایکی که ستاره سابق و حالا ناموفق فیلم‌های مبتذل است به شهر کوچک خود در ایالت تگزاس باز می‌گردد؛ البته بازگشت به جایی که کسی چندان هم انتظارش را نمی‌کشد.

گرچه فیلم ریتمی نسبتا آرام و غیرجدی‌ دارد اما در قلب این اثر حال و هوایی گرفته و تا حدودی غم‌انگیز در جریان است. در سطح با اثری مشابه دو فیلم اخیر شان بیکر مواجه می‌شویم؛ آثاری که هم‌زمان ترکیب متعارضی از شادی‌ و ناامیدی را داشتند: نوعی از فیلم‌سازی پرشور که مشاهدات اجتماعی ملتهبی را پیش چشم مخاطبان قرار می‌دهد. اما این بار و در شخصیت اصلی این فیلم که یک انسان خوش‌برخورد کمی ضد اجتماعی، مقداری فریبکار، متوهم و البته پرانرژی است، کارگردان قهرمانی متفاوت با آثار قبلی‌اش آفریده است.

۳۶- یهودا و مسیح سیاه (Judas and the Black Messiah)

• کارگردان: Shaka King
• بازیگران: Daniel Kaluuya, Lakeith Stanfield, Jesse Plemons
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
• امتیاز متاکریتیک: ۸۵ از ۱۰۰

درام انتقادی شاکا کینگ درباره قتل فرد همپتون رهبر گروه پلنگ سیاه توسط اف‌بی‌آی ما را در برابر دو چهره تراژیک قرار می‌دهد: اولی رهبر کاریزماتیک گروه با بازی دنیل کالویا و دیگری کیت استنفیلد مخبر اف‌بی‌آی و عامل نفوذی در گروه که در واقع نقش همان یهودای ماجرا را برعهده دارد.

کینگ و فیلم‌بردار اثرش شان بابیت با توجه به درون‌مایه داستان حال و هوای اثر را به سمت و سوی نوار سوق داده‌اند. دوربین در خیابان‌های سرد و زمستانی شیکاگو با سایه‌های خاکستری و آبی حرکت می‌کند در حالی که گاهی حلقه‌هایی از دود چهره‌ها را احاطه کرده است. کارگردان نسبت خود با اثر را از همان ابتدا و شیوه تدوین صحنه آغازین مشخص می‌کند؛ در واقع می‌توان ادعا کرد اثر دارای نوعی شفافیت اخلاقی است و به رسم معمول خوب و بد را آنچنان پیچیده نمی‌کند.

۳۵- صدای متال (Sound of Metal)

• کارگردان: Darius Marder
• بازیگران: Riz Ahmed, Olivia Cooke, Paul Raci
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
• امتیاز متاکریتیک: ۸۲ از ۱۰۰

داستان فیلم درباره یک درامر هوی متال است که با شروع فرایند از دست‌دادن شنوایی‌اش وارد دوره‌ای از سقوط می‌شود. او باید تلاش کند با این وضعیت جدید کنار بیاید.

بازی‌ها در این اثر سینمایی واقعا تماشایی است؛ به حدی که عموما احساس می‌کنید زندگی تک تک این شخصیت‌ها عمیق‌تر و فراتر از صرفا یک اثر سینمایی از کار درآمده است. اما با وجود همه بازی‌های قوی، بازی ریز احمد به عنوان نقش اول مرد فیلم کیفیت به کلی متفاوتی دارد. مردی که به شدت تحت فشار قرار گرفته است.

از دست‌دادن شنوایی برای این مرد مجموعه متفاوتی از احساسات را پدید می‌آورد و او را به سوی غم و اندوه هدایت می‌کند. با این اثر سینمایی احمد جایگاه خود را به عنوان یکی از بهترین بازیگران سینمای بریتانیا تثبیت کرد.

۳۴- میناری (Minari)

• کارگردان: Lee Isaac Chung
• بازیگران: Steven Yeun, Han Ye-ri, Alan Kim
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
• امتیاز متاکریتیک: ۸۹ از ۱۰۰

فیلم سینمایی «میناری» یک درام آمریکایی به کارگردانی لی ایزاک چانگ است که داستان زندگی یک خانواده مهاجر کره‌ای را در ایالات متحده آمریکا دنبال می‌کند.

داستان فیلم میناری روایتی است نیمه‌زندگی‌نامه‌ای برگرفته از زندگی شخصی لی ایزاک چانگ و روزهای کودکی او در یک خانواده که از کره‌ جنوبی به آمریکا مهاجرت می‌کنند. این خانواده که در سال‌های ابتدایی مهاجرت زندگی فقیرانه‌ای را با کار کردن در مرغداری می‌گذرانند در ادامه با تصمیم شخصی پدر خانواده برای امتحان‌کردن شانس‌شان در کشاورزی به یکی از مناطق روستایی ایالت آرکانزاس مهاجرت می‌کنند.

تنش‌های ناشی از این جابه‌جایی چه در سطح بیرونی و چه در سطح درونی خانواده پیکر اصلی روایت فیلم سینمایی میناری را تشکیل می‌دهد؛ اثری که قصه خود،‌ شخصیت‌پردازی‌ها و روابط عاطفی میان افراد را به آرامی روایت می‌کند اما به تدریج تاثیر عمیقی بر مخاطبش می‌گذارد.

لی ایزاک چانگ فیلم‌نامه‌نویس، کارگردان و تهیه‌کننده آمریکایی که این اثر سینمایی را جلوی دوربین برده یک آسیایی-آمریکایی است که از سال ۲۰۰۷ فعالیت سینمایی‌اش را آغاز کرده است. او پیش از میناری سه فیلم بلند داستانی و یک فیلم مستند کارگردانی کرده و پس از این اثر هم برنامه ساخت فیلم جدیدش را پیش می‌برد. فیلم‌های چانگ پیش از کارگردانی میناری آثاری کم‌هزینه بوده که به شکل مستقل تهیه‌ شده‌اند و چانگ علاوه بر کارگردانی و فیلم‌نامه‌نویسی، تدوین و فیلم‌برداری آن‌ها را هم برعهده داشته است. گرچه آثار قبلی او از نظر تجاری موفقیت خاصی به دست نیاوردند اما بعضا با تحسین منتقدان همراه بودند و در بسیاری از جشنواره‌های معتبر بین‌المللی نیز به نمایش درآمدند.

منتقدان میناری را اثری با حال و هوای گرم و صمیمی ارزیابی کرده‌اند که تاثیرگذاری‌اش تدریجی و آهسته است اما در نهایت مخاطب را عمیقا درگیر می‌کند. داستان فیلم نیز به دلیل پرداختن به تجربه مهاجران آسیایی-آمریکایی و همچنین پرهیز از رویکرد کلیشه‌ای و بیش از حد ملودراماتیک تحسین شده است.

۳۳- شمارنده کارت (The Card Counter)

• کارگردان: Paul Schrader
• بازیگران: Oscar Isaac, Tiffany Haddish, Tye Sheridan
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
• امتیاز متاکریتیک: ۷۷ از ۱۰۰

فیلم سینمایی «شمارنده‌ی کارت» که نام‌های شناخته‌شده‌ای چون اسکار آیزاک و ویلم دفو را در میان عوامل خود دارد داستان قماربازی را روایت می‌کند که زندگی‌اش را در رفت‌و‌آمد میان کازینوها سپری می‌کند اما با مرد جوانی روبه‌رو می‌شود که از او برای انتقام‌گرفتن از یک سرهنگ ارتش کمک می‌خواهد.

پل شریدر نویسنده و کارگردان کهنه‌کار آمریکایی و از بزرگان موج نوی سینمای آمریکا با داستانی منقش به موتیف‌های کلاسیک سینمای خود بازگشته است: مردانگی، تنهایی و وسواس.

درام شریدر را باید اثری پرمغز و حتی فلسفی قلمداد کرد. چیزی که واقعا باعث شده با فیلمی متفاوت روبرو باشیم نوعی خویشتن‌داری درونی در ریتم و لحن است که صرفا در لحظاتی با درخشش‌هایی محتاطانه و طنز‌آمیز به ویژه در صحنه‌های مربوط به قماربازی همراه است.

شمارنده کارت یک پیروزی بزرگ برای آیزاک بازیگر نقش اصلی فیلم است. او نقش مردی را بازی می‌کند که درون‌گرایی آرام و ظریفش از احساساتی عمیق سرچشمه گرفته؛ از نوعی خشم و تنفر درونی نسبت به خود. او نسبت به جهان بدبینی بسیاری دارد و اساسا تلاش می‌کند همواره به خود متکی باشد.

۳۲- نیایش اختتام (Benediction)

• کارگردان: Terence Davies
• بازیگران: Jack Lowden, Peter Capaldi, Simon Russell Beale
• کشور تولیدکننده:  بریتانیا، ایالات متحده آمریکا
• امتیاز متاکریتیک: ۷۵ از ۱۰۰

ترنس دیویس پس از ساخت فیلم زندگینامه‌ای امیلی دیکنسون (فیلم سینمایی شوری خاموش) این بار زندگی غنی و عمیق یک شاعر دیگر را به تصویر کشیده است؛ زندگی زیگفرید ساسون.

او ساسون را مردی صلح‎طلب و شاعری ضد جنگ معرفی می‌کند و زندگی‌اش را طی جنگ جهانی اول و پس از آن دنبال می‌کند.

فیلم که با ظرافت از سالی به سال دیگر حرکت می‌کند توازن فرمی و خلاقیت همیشگی بی‌سابقه‌ای را در تمام لحظاتش دارد که در میان آثار امسال حقیقتا بی‌سابقه است.

نیایش اختتام به شکلی تند و تیز هم‌زمان خنده‌دار، سرگرم‌کننده و غم‌انگیز است و دردها و دغدغه‌های نسلی فراموش‌شده را زنده می‌کند.

۳۱- گوش در برابر چشم (Ear for Eye)

• کارگردان: Debbie Tucker Green
• بازیگران: Lashana Lynch, Tosin Cole, Carmen Munroe
• کشور تولیدکننده: بریتانیا
• امتیاز متاکریتیک: –

تاکر گرین کارگردان این فیلم سینمایی، نمایشنامه‌ای از میان آثار خودش را تبدیل به فیلم‌نامه کرده است. نتیجه فیلمی است سه بخشی، تا حدی تئاتری درباره نژادپرستی سیستمیک و تاثیرات بین نسلی چنین شکلی از نژادپرستی.

در ابتدا هنگام مواجهه با این اثر سینمایی دیالوگ‎های تند و تیز، تلگرافی و موجز آن به چشم می‌آیند. به شکل کلی گوش در برابر چشم اثری به شدت تازه و مهیج به نظر می‌رسد. فیلمی جسورانه، شاعرانه، مربوط به مسائل معاصر و از نظر ذهنی درگیرکننده که به بی‌عدالتی مزمن درون ساختارها اشاره دارد.

فیلم هرگز دچار احساسات‌گرایی‌های سطحی نمی‌شود و خود را هم اسیر جزییات بی‌اهمیت نمی‌کند. تاکر گرین با این فیلم خود را به عنوان یکی از خوش‌آتیه‌ترین فیلم‌سازان این سال‌ها نشان می‌دهد و صرفا با دیدن گوش در برابر چشم به انتظار این خواهیم ماند تا از او آثار بیشتری ببینیم.

۳۰- جاده خاکی (Hit the Road)

• کارگردان: Panah Panahi
• بازیگران: Pantea Panahiha, Hasan Majuni, Rayan Sarlak
• کشور تولیدکننده: ایران
• امتیاز متاکریتیک: ۸۹ از ۱۰۰

فیلم جاده خاکی اولین اثر سینمایی پناه پناهی فرزند کارگردان شناخته‌شده ایرانی جعفر پناهی است. پسری که البته به گفته خودش سعی می‌کند زیر سایه پدرش نباشد.

فیلم درباره سفر پرتنش یک خانواده است؛ تک تک اعضا به شیوه‌ای اعصاب اعضای دیگر را به هم می‌ریزند و در این میان تنها برادر بزرگتر است که به شکل مرموزی ساکت باقی مانده.

داستان فیلم پناه پناهی توان عبور از مرزهای محلی را دارد و می‌تواند به قصه‌ای بین‌المللی تبدیل شود که توسط انسان‌های گوناگون در سراسر جهان قابل درک و لمس باشد گرچه از نظر فرهنگی در ارتباط تنگاتنگی با محیط ساخت خود تعریف می‌شود.

پناه پناهی هم با این فیلم منتقدان و سینمادوستان جهان را مشتاق آثار بعدی خود کرده است.

۲۹- خوک (Pig)

• کارگردان: Michael Sarnoski
• بازیگران: Nicolas Cage, Alex Wolff, Adam Arkin
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
• امتیاز متاکریتیک: ۸۲ از ۱۰۰

خوک اولین فیلم مایکل سارنوسکی است که نیکلاس کیج را در نقش اصلی به خدمت گرفته. فیلم درباره مردی است که در طبیعت اورگان زندگی می‌کند و پس از دزدیده‌شدن خوکش باید با گذشته خود روبرو شود. در واقع فیلم یک حکایت را درون ساختار یک تریلر انتقام‌جویانه بسته‌بندی کرده است.

سر و شکل نیکلاس کیج در فیلم خوک ما را به یاد کلینت ایستوود در دوران متاخر بازیگری‌اش می‌اندازد. کیج از خود نوعی عجیب و غریب‌بودن آشکار را نمایش می‌دهد و کارگردان سعی‌کرده تا حد ممکن این عجیب‌بودن را با معادل‌سازی‌های بصری همراه کند.

کیج در نقش راب مردی دوره‌گرد با شمایلی مرموز است که هرگز لباس‌های خرقه‌مانندش را عوض نمی‌کند و صورت خون‌آلودش را پاک نمی‌کند.

۲۸- پدر (The Father)

• کارگردان: Florian Zeller
• بازیگران: Anthony Hopkins, Olivia Colman, Mark Gatiss
• کشور تولیدکننده: فرانسه، بریتانیا
• امتیاز متاکریتیک: ۸۸ از ۱۰۰

در فیلم سینمایی پدر، هاپکینز نقش مردی ۸۰ ساله به نام آنتونی را برعهده دارد؛ مردی مغرور که با وجود افزایش سن و نیاز فزاینده‌ای که به کمک دخترش دارد یاری او را پس می‌زند. آنتونی به تدریج مرزهای میان واقعیت و خیال را گم می‌کند. حضور هاپکینز در این فیلم و ایفای نقش آنتونی یکی از بهترین کارهای او ظرف سال‌های اخیر است. می‌شود بدون اغراق ادعا کرد که آنتونی هاپکینز تک‌تک صحنه‌ها و لحظه‌های فیلم را عمیقا به تصاحب خود درآورده و به همین دلیل حقیقتا شایسته اسکاری بود که به عنوان بهترین بازیگر نقش اصلی مرد دریافت کرد.

زلر کارگردان تازه‌کار فیلم پدر اثرش را بر اساس نمایش‌نامه‌ای که‌ خودش پیش از این نوشته و به همین نام منتشر کرده بود ساخته است. زلر برای اقتباس نمایش‌نامه و تبدیل آن به فیلم‌نامه با کریستوفر همپتون همکاری داشته. همپتون برای فیلم «روابط خطرناک» (Dangerous Liaisons) جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه اقتباسی را گرفته و نوشتن فیلم‌نامه‌های متعددی چون «یک روش خطرناک» (A Dangerous Method) به کارگردانی دیوید کراننبرگ را هم در کارنامه دارد. این زوج هم موفق شدند برای فیلم‌نامه پدر اسکار بهترین فیلم‌نامه اقتباسی را به دست آورند.

فیلم پدر موفق شده به توازن ظریفی میان نوعی قصه‌گویی روایی ذهنی و به کارگیری لحظات پریشان‌کننده مستقیم و تند و تیز در فیلم دست پیدا کند. الیویا کلمن ستاره دیگر فیلم پدر است که با ایفای نقش دختر آنتونی، درخشش نقش اصلی مرد فیلم را تکمیل کرده است. نقش کلمن در فیلم پدر واجد پیچیدگی‌های خاص خود است؛ دختری که بارها و بارها تا آستانه فروپاشی حرکت می‌کند اما با هوشیاری کلمن نقش هرگز به سمت یک بازی یکنواخت نمی‌رود و در آن اغراق و زیاده‌روی هم به چشم نمی‌خورد.

۲۷- بندتا (Benedetta)

• کارگردان: Paul Verhoeven
• بازیگران: Virginie Efira, Lambert Wilson, Daphne Patakia
• کشور تولیدکننده: فرانسه، هلند
• امتیاز متاکریتیک: ۷۳ از ۱۰۰

فیلم سینمایی «بندتا» (Benedetta‎) جدیدترین اثر پل ورهوفن است که امسال در جشنواره بین‌المللی فیلم کن ۲۰۲۱ به نمایش درآمد.

ورهوفن فیلم‌ساز مشهوری است که بابت آثاری همچون «یادآوری کامل» (Total Recall)، «غریزه اصلی» (Basic Instinct)، «کتاب سیاه» (Black Book) و «او» (Elle) شناخته می‌شود. این فیلم‌ساز هلندی که هم در کشور خود و هم در هالیوود به فعالیت پرداخته نگاه خشن و بی‌پرده خاص خود را در آثار متنوعش به نمایش گذاشته است. ورهوفن بابت فیلم سینمایی او جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان را به خود اختصاص داد.

داستان فیلم سینمایی بندتا درباره یک راهبه تازه‌کار است که حوالی قرن ۱۷ میلادی به یک صومعه ایتالیایی می‌پیوندد و در این محیط وقایع عاطفی عجیبی را تجربه می‌کند. ورهوفن در این اثر سینمایی بخش عمده عوامل فیلم سینمایی «او» را مجددا به خدمت گرفته که از جمله آن‌ها می‌توان به ویرژینی افیرا بازیگر، دیوید بیرک نویسنده، آن دادلی آهنگ‌ساز و جاب تر برخ تدوین‌گر فیلم قبلی‌اش اشاره کرد.

۲۶- …Bad Luck Banging or Loony

• کارگردان: Radu Jude
• بازیگران: Katia Pascariu, Claudia Ieremia, Olimpia Mălai
• کشور تولیدکننده: رومانی
• امتیاز متاکریتیک: ۷۴ از ۱۰۰

این فیلم سینمایی درباره امی یک معلم مدرسه است که پس از انتشار فیلم خصوصی‌اش در اینترنت با بحرانی اساسی روبرو می‌شود و زندگی حرفه‌ای و شهرتش را در معرض خطر می‌بیند. او مجبور است با والدینی دیدار کند که خواستار اخراجش از مدرسه شده‌اند اما امی قصد ندارد در برابر فشارها سر خم کند.

این اثر سینمایی خرس طلای جشنواره فیلم برلین را تصاحب کرده و در حقیقت سومین فیلم رومانیایی به حساب می‌آید که طی یک دهه اخیر به این جایزه دست یافته است. در فیلم رادو ژوده بخارست دوران اخیر که اسیر کرونا و بحران‌های اجتماعی است را می‌بینیم. شهری که در آن نفرت، بدگمانی، اضطراب و خشم میان شهروندانش فراوان به چشم می‌آید و تصویری از یک فروپاشی اجتماعی اجتناب‌ناپذیر را تداعی می‌کند.

این اثر سینمایی را می‌توان یکی از خلاقانه‌ترین و شاید حتی دیوانه‌وارترین نقدهای تند و تیز هنرمندان رومانی به وضعیت کشورشان به حساب آورد.

۲۵- زولا (Zola)

• کارگردان: Janicza Bravo
• بازیگران: Taylour Paige, Riley Keough, Nicholas Braun
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
• امتیاز متاکریتیک: ۷۶ از ۱۰۰

فیلم زولا از منبع عجیبی اقتباس شده؛ یک رشته‌توییت در شبکه اجتماعی توییتر. اما فیلم نهایتا اثری سرگرم‌کننده، در لحظاتی دلخراش و البته بسیار آگاهی‌بخش از کار درآمده که موفق می‌شود از منبع اقتباسی‌‌اش فراتر برود.

در واقع گرچه ممکن است توییتر پر از ترول‌های آزارگر باشد اما همچنین می‌توان در این شبکه اجتماعی صداهای مستعدی را هم پیدا کرد که بدون داشتن چنین تریبون‌هایی ابدا شنیده نمی‌شدند.

زولا از چنین نمونه‌ای برگرفته شده و کارگردان و نویسنده اثر تلاش کرده‌اند به منبع اصلی خود و داستانی که در رشته توییت روایت شده وفادار بمانند. رشته توییتی که در واقع داستان زندگی یک انسان را به شکلی صادقانه و حتی بی‌رحمانه روایت می‌کرد.

فیلم را باید نوعی کمدی سیاه به حساب آورد که با ریتم خوب، شوخ طبعی درونی و بازی‌های دلنشین به یکی از آثار دلپذیر سال میلادی جاری تبدیل شده است.

۲۴- آزور (Azor)

• کارگردان:  Andreas Fontana
• بازیگران: Fabrizio Rongione, Stephanie Cléau, Elli Medeiros
• کشور تولیدکننده: آرژانتین، فرانسه، سوییس
• امتیاز متاکریتیک: ۸۸ از ۱۰۰

آزور اولین فیلم کارنامه کاری آندریاس فونتانا کارگردان سوئیسی در جشنواره‌ها و حلقه‌های منتقدین با واکنش بسیار خوبی روبرو شد. فیلم یک درام جذاب و اسرارآمیز است که براساس رویدادهای واقعی دهه ۱۹۸۰ در میان لایه‌هایی از ابرثروتمندان به شدت فاسد جریان دارد.

یک بانکدار محتاط و برازنده سوئیسی هنگامی که حکومت نظامی در حال تشدید محدودیت‌ها و خفقان کشور است، وارد آرژانتین می‌شود. ماموریت این بانکدار اطمینان‌بخشیدن به مشتریان نگران و ارزشمند خود از خانواده‌های سرشناس آرژانتینی در مورد سرمایه‌گذاری‌های‌شان است. او در عین حال ماجرای ناپدیدشدن شریک خود را هم دنبال می‌کند.

با وجود لوکیشن‌های خاص فیلم‌برداری که اغلب در محیط‌های خارجی است کارگردان موفق شده جو فیلم را کاملا تهدیدکننده و حتی خفه‌کننده از کار درآورد. نام فیلم هم با این فضا و اشارات سیاسی و اجتماعی بسیار هم‌خوان است چرا که متوجه می‌شویم آزور یعنی «ساکت باش» یا «مراقب باش چه می‌گویی».

۲۳- گزارش فرانسوی (The French Dispatch)

• کارگردان: Wes Anderson
• بازیگران: Benicio del Toro, Adrien Brody, Tilda Swinton
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
• امتیاز متاکریتیک: ۷۴ از ۱۰۰

وس اندرسون بار دیگر با استانداردهای بالای کارگردانی خود و سبکی منحصر به فرد که تحسین‌کنندگان پروپاقرص خودش را دارد پا به میدان فیلم‌سازی گذاشته است.

همانطور که اندرسن با فیلم سینمایی «هتل بزرگ بوداپست» (The Grand Budapest Hotel) با الهام از اشتفان تسوایگ یک چشم‌انداز ادبی-توریستی برجسته از اروپا را ارایه کرد، این‌بار با الهام از خبرنگارانی چون اس. ان. برمن و مویز گالان فیلم جدیدش را جلوی دروبین برده است.

داستان گزارش فرانسوی درباره کارمندان دفتر فرانسوی یک مجله آمریکایی است و زندگی روزنامه‌نگاران مجله نیویورکر از جمله عناصر مهم و الهام‌بخش این فیلم سینمایی بوده است. گزارش فرانسوی اثر پربازیگری است و چهره‌هایی چون بیل مری، فرانسیس مک دورمند، تیموتی شالامی و آدرین برودی را میان بازیگرانش دارد.

۲۲- سرزمین خانه‌به‌دوش‌ها (Nomadland)

• کارگردان: Chloé Zhao
• بازیگران: Frances McDormand, David Strathairn, Linda May
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
• امتیاز متاکریتیک: ۹۳ از ۱۰۰

فیلم سینمایی سرزمین خانه‌به‌دوش‌ها درباره زنی است که اموالش را در رکود بزرگ اقتصادی از دست داده و پس از آن رهسپار سفری به سوی غرب آمریکا می‌شود؛ او در یک ماشین ون روزگار می‌گذراند. فرانسیس مک‌دورمند در نقش فرن بازیگر اصلی فیلم سینمایی سرزمین آواره‌ها است. مک‌دورمند را بابت حضور در آثاری چون «فارگو» (Fargo) و «سه بیلبورد خارج از ابینگ، میزوری» (Three Billboards Outside Ebbing, Missouri‎) می‌شناسیم؛ او بابت هر دوی این نقش‌ها برنده جایزه اسکار بهترین  بازیگر نقش اول زن شده است.

کلویی ژائو کارگردان فیلم سینمایی سرزمین خانه به دوش‌ها یک هنرمند چینی است که با فیلم «سوارکار» (The Rider) تحسین جهانی را برانگیخت و برای مارول فیلم سینمایی «جاودانگان» (The Eternals) را کارگردانی کرده که آنچنان موفقیت‌آمیز نبوده است.

سرزمین خانه به دوش‌ها از نظر تصاحب جایزه کارنامه بسیار درخشانی دشت. این اثر سینمایی موفق شد اسکار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اصلی زن را برای سازندگانش به ارمغان بیاورد و مهم‌ترین جایزه جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز یعنی شیر طلایی را هم به دست آورد.

۲۱- دختر گمشده (The Lost Daughter)

• کارگردان: Maggie Gyllenhaal
• بازیگران: Olivia Colman, Dakota Johnson, Jessie Buckley
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا، یونان
• امتیاز متاکریتیک: ۸۴ از ۱۰۰

مگی جیلنهال کارگردان فیلم سینمایی دختر گمشده بیشتر به‌عنوان یک بازیگر شناخته می‌شود گرچه فعالیت‌های متنوع دیگری هم داشته. جیلنهال که از یک خانواده هنری می‌آید (فرزند استیون جیلنهال کارگردان و خواهر جیک جیلنهال بازیگر سینما) با بازی در فیلم سینمایی «منشی» (Secretary) نامزد دریافت جایزه گلدن گلوب شد. این بازیگر سال ۲۰۰۸ «شوالیه تاریکی» (The Dark Knight) نولان را فرصت خوبی برای نمایش توانایی‌های خود در نظر گرفت و یک سال بعد با حضور در «دل دیوانه» (Crazy Heart) اثر اسکات کوپر نامزد دریافت جایزه اسکار بازیگری شد. او عاقبت امسال با کارگردانی اولین اثر سینمایی‌اش یعنی دختر گمشده به عرصه کارگردانی پانهاده است.

تماشای اولین فیلم این هنرمند نشان می‌دهد فعلا باید استعداد کارگردانی‌اش را جدی بگیریم. داستان فیلم درباره یک استاد دانشگاه است که به تعطیلات رفته و طی این دوره مجبور می‌شود با برخی خاطرات تلخ و آزاردهنده گذشته‌اش روبرو شود.

جیلنهال با این فیلم در جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز مورد توجه قرار گرفت و جایزه بهترین فیلم‌نامه را به دست آورد. فیلم‌نامه‌ای که اقتباسی است جسورانه از رمانی به همین نام نوشته النا فرانته. فیلم اولیویا کولمن توانمند را در نقش استاد دانشگاه به خدمت گرفته. او تعطیلاتش را در جزیره‌ای حوالی یونان سپری می‌کند و به انتخاب‌های زندگی‌اش به عنوان مادر دو دختر می‌اندیشد. فیلم فلاش‌بک‌های گسترده‌ای دارد و نقش دوران جوانی این زن که روایت آن را در فلاش‌بک‌ها پی می‌گیریم به عهده جسی باکلی گذاشته شده.

۲۰- حفره (The Hole)

• کارگردان: Michelangelo Frammartino
• بازیگران: Paolo Cossi, Jacopo Elia, Denise Trombin
• کشور تولیدکننده: ایتالیا، آلمان، فرانسه
• امتیاز متاکریتیک: ۷۰ از ۱۰۰

حفره یک مستند درام بسیار ساده و در عین حال فوق‌العاده زیبا است. فیلم درباره یک سفر اکتشافی است که توسط گروهی از غارشناسان طی سال ۱۹۶۱ انجام شده؛ سفر به روستایی در کالابریا برای ترسیم غاری که قبلا نقشه‌برداری نشده است.

کارگردان دنبال‌کردن این گروه بازیگران و برنامه‌شان را در مرکز ساختار اثر قرار داده، وضعیت آن‌ها را درون غار پیگیری می‌کند، از فاصله‌ای نسبی سفر روشمندشان را به تصویر می‌کشد و در حالی که دیالوگ‌ها با صدایی پایین که به سختی شنیده می‌شود رد و بدل می‌شوند، برای نورپردازی هم از نور طبیعی استفاده شده است.

فرامارتینو کارگردان فیلم و فیلم‌بردارش رناتو برتا ترکیب‌های تصویری زنده و جسورانه‌ای خلق کرده‌اند که قطعا ارزش تماشا دارد.

۱۹- فرار (Flee)

• کارگردان: Jonas Peter Rasmussen
• بازیگران: Daniel Karimyar, Fardin Mijdzadeh. Milad Eskandari
• کشور تولیدکننده: دانمارک
• امتیاز متاکریتیک: ۹۰ از ۱۰۰

مستند انیمیشن فرار را یوناس پوهر راسموسن ساخته است. این مستند درباره مردی است به نام امین که گذشته‌‌ی تا پیش از این پنهان‌شده خود را در رابطه با فرایند فرار از کشورش روایت می‌کند. این مستند هر دو جایزه بهترین مستند و بهترین انیمیشن جوایز فیلم اروپای امسال را به خود اختصاص داد.

تصمیم برای روایت داستان امین از طریق انیمیشن ما را به یاد والس با بشیر ساخته آری فولمن می‌اندازد. اگرچه برخلاف تصویر تیره و تاری که فولمن از جنایات جنگی آفریده بود، انیمیشن مستند فرار لحظاتی سرشار از شادی هم دارد. مثلا در سکانسی هیجا‌ن‌انگیز امین جوان را در خیابان‌های کابل می‌بینیم که می‌دود و می‌خواند.

پایان ویرانگر انیمیشن والس با بشیر از طریق تصاویر آرشیوی واقعی کشتار صبرا و شتیلا رقم می‌خورد. فرار هم در بخش پایانی خود از فیلم‌های واقعی استفاده کرده؛ فیلم‌هایی که اغلب مربوط به گزارش‌های خبری‌اند و نوعی پس‌زمینه مناسب برای درک بهتر جهان اثر را فراهم می‌کنند اما نمی‌توان منکر این نکته شد که پایان این انیمیشن مستند با نوعی خوش‌بینی بسیار قابل توجه همراه است.

۱۸- سانسور (Censor)

• کارگردان: Prano Bailey-Bond
• بازیگران: Niamh Algar, Nicholas Burns, Vincent Franklin
• کشور تولیدکننده: بریتانیا
• امتیاز متاکریتیک: ۶۹ از ۱۰۰

سانسور یک فیلم ترسناک بریتانیایی است که ابتدای سال میلادی جاری در جشنواره فیلم ساندنس به نمایش درآمد و توجه منتقدان را به خود جلب کرد.

فیلم درباره یک سانسورچی است که هنگام سانسور یکی از فیلم‌ها با محتوایی مواجه می‌شود که او را به یاد خواهر گمشده‌اش می‌اندازد و باعث می‌شود تلاشی را برای حل‌کردن این معمای قدیمی آغاز کند. این تلاش، شخصیت اصلی فیلم را وارد مجموعه وقایعی می‌کند که مرزهای خیال و واقعیت را مبهم جلوه می‌دهند.

سانسور اولین فیلم پرانو بیلی باند است و به عنوان فیلم اول فراتر از انتظار ظاهر شده است؛ همین امر موجب شد تا این کارگردان برای بسیاری از کارشناسان در فهرست هنرمندان خوش‌آتیه قرار داده شود که باید منتظر آثار جذاب‌تر آینده‌شان باشیم.

۱۷- اولین گاو (First Cow)

• کارگردان: Kelly Reichardt
• بازیگران: John Magaro, Orion Lee, Toby Jones
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
• امتیاز متاکریتیک: ۸۹ از ۱۰۰

اولین گاو از جمله فیلم‌های درخشان سال میلادی جاری بود که داستان مهاجران اولیه آمریکا را در دهه ۱۸۲۰ روایت می‌کند. داستان دو شیرینی‌پز در جست‌وجوی خوشبختی و آینده که با روایت داستانی ظاهرا ساده به جهانی عمیق درباره رفاقت، محبت و عشق معنا می‌بخشند.

درباره این فیلم می‌توان به نکات گسترده‌ای اشاره کرد. از رویکردهای بصری فیلم و بهره‌گیری خاصش از رنگ‌های گرم

گرفته تا توجه خیره‌کننده به جزییات و مهارت وصف‌ناشدنی در همدلی گرفتن از مخاطب. نهایتا مهم‌ترین نکته درباره اولین گاو قدرت هنری و درونی اثر در عین سادگی بسیار محسوس آن است.

۱۶- بدترین فرد در جهان (The Worst Person in the World)

• کارگردان: Joachim Trier
• بازیگران: Renate Reinsve, Anders Danielsen, Herbert Nordrum
• کشور تولیدکننده: نروژ
• امتیاز متاکریتیک: ۸۸ از ۱۰۰

این اثر سینمایی فیلم پایانی سه‌گانه یواخیم تری‌یر است که تحت عنوان سه‌گانه اسلو (Oslo) شناخته می‌شود. سه‌گانه اسلو با فیلم سینمایی «دوباره نوازی» (Reprise) آغاز شد و با «اسلو، ۳۱ اوت» (Oslo, August 31st) ادامه یافت.

فیلم سینمایی بدترین فرد در جهان یک کمدی رمانتیک درباره گرفتاری‌ها و دشواری‌های رابطه یک زن است؛ زنی نزدیک به شروع دهه‌ی چهارم زندگی‌اش که با پرسش‌هایی اساسی در رابطه با زندگی مواجه شده است. تریر فیلم‌نامه این اثر سینمایی را با همکار همیشگی‌اش اسکیل فوگت به رشته‌ی تحریر درآورده است.

یواخیم تریر در یکی از مصاحبه‌های خود هم‌زمان با اکران این اثر سینمایی در جشنواره کن اشاره کرد که با جلوی دوربین‌بردن بدترین فرد در جهان قصد داشته یک کمدی رمانتیک به سبک جرج کیوکر بسازد. به گفته او گرچه در دوران مدرن هم آثار درخشانی همچون «وقتی هری سالی را دید…» (When Harry Met Sally…‎) و «ناتینگ هیل» (Notting Hill) در این سنت سینمایی ساخته شده‌اند اما متأسفانه عموما این حوزه جدی گرفته نمی‌شود. اما به باور این کارگردان نروژی عشق بزرگ‌ترین انتخاب زندگی است و روایت داستان‌های عاشقانه حاوی عناصری در ارتباط با فلسفه زیستن‌اند.

۱۵- اسپنسر (Spencer)

• کارگردان: Pablo Larraín
• بازیگران: Kristen Stewart, Timothy Spall, Jack Farthing
• کشور تولیدکننده: بریتانیا، آلمان، شیلی
• امتیاز متاکریتیک: ۷۶ از ۱۰۰

فیلم سینمایی «اسپنسر» (Spencer) اثر جدید پابلو لارائین که اخیرا در سینماهای ایالات متحده آمریکا اکران شد از جمله فیلم‌های سال ۲۰۲۱ هالیوود بوده که با واکنش رضایت‌آمیز منتقدان انگلیسی‌زبان همراه شده است.

اسپنسر با حضور کریستن استوارت در نقش پرنسس دایانا روایتی داستانی را از تصمیم او برای پایان‌دادن به ازدواجش با پرنس چارلز و ترک خانواده سلطنتی ارائه می‌دهد. فیلم ابتدا در جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز ۲۰۲۱ به نمایش درآمد و همانجا هم با نقدهای مثبتی مواجه شد اما با نزدیک‌شدن به اکران فیلم در آمریکا،‌ شاهد واکنش‌های کامل‌تر و گسترده‌تر منتقدان به این اثر بودیم.

در کل بازی کریستین استوارت یکی از جنبه‌های به شدت تحسین‌شده فیلم بوده که توسط اکثریت منتقدان یک‌صدا تحسین شده است. در حالی که برخی نقدها برداشت فیلم از وضعیت بحرانی دایانا را هنرمندانه و خلاقانه ارزیابی کرده‌اند بعضی دیگر این اثر را به اندازه دو فیلم قبلی کارگردان نوآورانه ندانسته‌اند اما در نهایت کلیت نقدها مثبت و تمجیدآمیز بوده.

این اثر سینمایی را پابلو لارائین جلوی دوربین برده است. لارائین یک فیلم‌ساز اهل شیلی است که سابقه ساخت چندین فیلم بلند را همچون «نه» (No)، «نرودا» (Neruda) و «جکی» (Jackie) در کارنامه دارد.

۱۴- تل‌ماسه (Dune)

• کارگردان: Denis Villeneuve
• بازیگران: Timothée Chalamet, Rebecca Ferguson, Oscar Isaac
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
• امتیاز متاکریتیک: ۷۴ از ۱۰۰

تل‌ماسه اثری حماسی و اقتباسی جدید از رمان علمی-تخیلی کلاسیک فرانک هربرت است که سال ۱۹۶۵ منتشر شد و شاید بهتر است به این موضوع اشاره کنیم که فیلم تنها به نیمه آغازین کتاب می‌پردازد.

احتمالا کمی طول کشیده تا دنی ویلنوو این جسارت و آمادگی را در خود احساس کند که به سراغ اقتباس این اثر برود؛ تلاشی که پیش از این توسط دیوید لینچ انجام شده بود. اما به هر حال ویلنوو نشان داده که در جلوی دوربین‌بردن آثار علمی-تخیلی کارگردان قابلی است چرا که فیلم‌هایی چون «ورود» (Arrival) و «بلید رانر ۲۰۴۹» (Blade Runner 2049) در کارنامه کاری‌اش به چشم می‌آید.

تل‌ماسه اثری پرستاره است که بازیگرانی همچون تیموتی شالامی، ربکا فرگوسن، جاش برولین، اسکار آیزاک، جیسون موموآ و خاویر باردم را به خدمت گرفته است.

۱۳- ولوت آندرگراوند (The Velvet Underground)

• کارگردان: Todd Haynes
• بازیگران: Mary Woronov, John Waters, Barbara Walters
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
• امتیاز متاکریتیک: ۸۷ از ۱۰۰

تاد هینز در ولوت آندرگراوند که یک فیلم مستند است از قرادادهای رایج مستندهای موسیقی اجتناب کرده و مستندی درباره موسیقی راک را به اندازه خود این موسیقی سرحال و پرجنب و جوش از کار درآورده است. فیلم از مصاحبه‌ها و مطالب آرشیوی جذابی هم بهره می‌برد که بر خلاقیت‌های اثر افزوده است.

ولوت آندرگراوند نام یک گروه موسیقی راک است که طی دهه ۱۹۶۰ در شهر نیویورک به شهرت رسید اما به تدریج نفوذی عمیق پیدا کرد و برای نسل‌ها به بخشی از فرهنگ پاپ تبدیل شد. نگاه فیلم طیف وسیعی از عملکردهای این گروه موسیقی را پوشش می‌دهد که از پیشروترین اقدامات تا رایج‌ترین آن‎ها را دربرمی‌گیرد. همین موضوع هم باعث شده مستند هینز به عنوان اثری هدفمند ارزیابی شود و از این نظر هم با سایر مستندهای مشابه حوزه موسیقی متفاوت است.

فیلم سعی کرده شهرت گروه و تاثیرگذاری ماندگار امروزی‌اش را لزوما به تاثیرات نظرات منتقدان یا احساسات عمومی نسبت ندهد و با تشریح و تفسیری جذاب فضاهای پشت پرده گروه و خصومت میان اعضای اصلی آن را روشن کند.

۱۲- شوالیه سبز (The Green Knight)

• کارگردان: David Lowery
• بازیگران: Dev Patel, Alicia Vikander, Joel Edgerton
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده‌ آمریکا، کانادا
• امتیاز متاکریتیک: ۸۵ از ۱۰۰

شوالیه سبز یک فیلم فانتزی حماسی است که از منظومه‌ای متعلق به قرن چهاردهم میلادی به نام سر گاوین و شوالیه سبز اقتباس شده است. گاوین با بازی دو پاتل عموزاده شاه آرتور است، او سفری را برای سنجش جراتش و روبروشدن با شوالیه سبز آغاز می‌کند.

در فیلم شوالیه سبز خبری از سخنرانی‌های باشکوه، شمشیربازی‌های نمایشی و چشمگیر و سایر عناصری که احتمالا آثاری چون بازی تاج و تخت را تماشایی می‌کردند نیست.

قهرمان این فیلم گاوین انسانی مردد است که با شک و تردید احاطه شده؛ یکی از اولین جملاتی که از او می‌شنویم چنین است: من هنوز آماده نیستم. نکته مهم اینجاست که همه این‌ها شخصیت فیلم را نسبت به شخصیت اصلی منبع اقتباس موجودی آسیب‌پذیرتر و البته بسیار دوست‌داشتنی‌تر و سمپاتی‌برانگیزتر می‌کند.

کارگردان این قهرمان نه‎چندان بی‌عیب و نقص را در محیطی تاریک و تیره هدایت می‌کند و تلاش می‎کند از طریق فضاسازی، احساساتی فرا طبیعی را هم در مخاطبانش زنده کند.

۱۱- جزیره برگمان (Bergman Island)

• کارگردان: Mia Hansen-Løve
• بازیگران: Vicky Krieps, Tim Roth, Mia Wasikowska
• کشور تولیدکننده: فرانسه، سوئد
• امتیاز متاکریتیک: ۸۲ از ۱۰۰

فیلم سینمایی جزیره‌ی برگمان به کارگردانی میا هانسن-لووه از جمله آثاری بود که در جشنواره بین‌المللی فیلم کن ۲۰۲۱ به نمایش درآمد و مورد توجه قرار گرفت.

هانسن-لووه ساخت آثار بلند داستانی را سال ۲۰۰۷ با فیلم «همه‌چیز بخشیده شده است» (All Is Forgiven) آغاز کرد. فیلم دوم این فیلم‌ساز «پدر فرزندان من» (Father of My Children) در بخش نوعی نگاه جشنواره فیلم کن ۲۰۰۹ به نمایش درآمد و جایزه ویژه هیأت داوران این جشنواره را به خود اختصاص داد. اثر شاخص دیگر او «آنچه در پیش است» (Things to Come‎) با بازی ایزابل هوپر سال ۲۰۱۶ منتشر شد و جایزه خرس نقره‌ای جشنواره فیلم برلین را برای بهترین کارگردانی نصیب این هنرمند کرد.

جزیره‌ی برگمان درباره‌ی یک زوج فیلم‌ساز آمریکایی است؛ این دو برای نوشتن‌ فیلم‌نامه‌های آثارشان به جزیره‌ای سفر می‌کنند که الهام‌بخش اینگمار برگمان بوده است. با گذر روزهای تابستان و پیشرفت فیلم‌نامه‌ها به‌تدریج مرزهای تشخیص خیال از واقعیت مبهم می‌شود. این زوج رابطه‌ای پیچیده دارند و شکاف‎های عاطفی میان‌شان هم به شکلی بسیار تدریجی برای مخاطبان شفاف‌تر می‌شود.

۱۰- چرخ بخت و فانتزی (Wheel of Fortune and Fantasy)

• کارگردان: Ryusuke Hamaguchi
• بازیگران: Kotone Furukawa, Ayumu Nakajima, Hyunri
• کشور تولیدکننده: ژاپن
• امتیاز متاکریتیک: ۸۷ از ۱۰۰

هاماگوچی در این فیلم‌ سینمایی سه‌گانه‌ای از برخوردهای ناخوشایند را میان انسان‌های طبقه متوسطی ژاپن آفریده است. شاید نخ تسبیح این سه قسمت تصادف و شرایط خاص و پرتنشی باشد که شخصیت‌های اصلی هر قسمت در آن قرار می‌گیرند.

در واقع حتی از اسم فیلم هم کم و بیش واضح است که کارگردان این بار هم همچون برخی از آثار قبلی‌اش علاقه پررنگ خود را نسبت به تصادف و بخت و دورویی‌های انسان نمایش می‌دهد.

هاماگوچی از آن دست کارگردان‌های ژاپنی است که طی سال‌های گذشته با بزرگانی چون ژاک ریوت و اریک رومر مقایسه شده. او اولین فیلم سینمایی‌اش را سال ۲۰۰۸ کارگردانی کرد و امسال علاوه بر چرخ بخت و فانتزی فیلم تحسین‌شده ماشین مرا بران را هم به نمایش گذاشته است.

درباره شیوه‌های کار این کارگردان نکات جالبی بیان شده است. برای مثال گفته می‎شود که او پیش از فیلم‌برداری بازیگرانش را وادار می‎‌کند تا فیلم‎نامه را بلند بخوانند تا عاقبت چیزی اتفاق بیفتد. چیزی که احساسی از واقعی‌بودن، وزین‌بودن و استواری را به کارگردان منتقل کند. پس از رخ‌دادن این وضعیت، هاماگوچی فیلم‌برداری را آغاز می‌کند.

۹- آنت (Annette)

• کارگردان: Leos Carax
• بازیگران: Adam Driver, Marion Cotillard, Simon Helberg
• کشور تولیدکننده: فرانسه
• امتیاز متاکریتیک: ۶۷ از ۱۰۰

آنت از عجیب‌ترین فیلم‌های امسال بود و البته تحسین بسیاری از سینمادوستان را هم برانگیخت. فیلم‌نامه ران و راسل میل که احتمالا از نظر هواداران این فیلم شاهکارشان به حساب خواهد آمد با کارگردانی لئوس کاراکس، مولف برجسته فرانسوی به خلق یک ملودرام عظیم  انجامیده است.

آدام درایور در این اثر سینمایی نقش یک استندآپ کمدین دمدمی‌مزاج را بازی می‌کند که عاشق یک خواننده اپرا با بازی ماریون کوتیار شده است. این دو صاحب کودکی می‌شوند که آنت نام دارد و به شکل عجیبی شبیه یک عروسک خیمه‌شب‌ بازی است. صدای آواز خواندن این موجود عجیب جهان را به وجد آورده و پدرش را به سوی سرنوشتی غریب و تراژیک هدایت می‌کند.

۸- سامر آو سول (Summer of Soul)

• کارگردان: Ahmir “Questlove” Thompson
• بازیگران: Dorinda Drake, Barbara Bland-Acosta, Darryl Lewis
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
• امتیاز متاکریتیک: ۹۶ از ۱۰۰

تامپسون در این مستند نگاهی داشته به جشنواره فرهنگی هارلم؛ مجموعه‌ای از کنسرت‌های موسیقی که در محله هارلم بخش منهتن شهر نیویورک طی تابستان سال ۱۹۶۹ برگزار شدند تا موسیقی و فرهنگ آمریکایی آفریقایی را جشن گرفته و جنبش Black pride را تقویت کنند.

سامر آو سول با فیلم‌هایی که ظاهرا طی سال‌های اخیر از این جشنواره به دست آمده تصویری تماشایی از این رویداد فرهنگی و بزرگان موسیقی سیاه‌‌پوست‌ها عرضه می‌کند.

این مستند نه تنها بخاطر تصاویر تماشایی جدید و محتوای موسیقیایی‌اش بلکه به دلیل مواجهه‌اش با تاریخ، فرهنگ و جریان‌های سیاسی زندگی سیاه‌پوستان طی دهه ۱۹۶۰ اهمیتی انکارناپذیر دارد. کارگردان این موضوعات را به شکل ماهرانه‌ای از طریق مصاحبه‌هایی با شرکت‌کنندگان، منتقدان و هنرمندان بررسی و بیان می‌کند؛ بسیاری از آن‌ها سال‌ها بعد از طریق این تصاویر بالاخره با مصاحبه‌های خود مواجه می‌شوند.

۷- وقتی به آسمان نگاه می‌کنیم چه می‎بینیم؟ (What Do We See When We Look at the Sky?)

• کارگردان: Alexandre Koberidze
• بازیگران: Giorgi Ambroladze, Oliko Barbakadze, Giorgi Bochorishvili
• کشور تولیدکننده: گرجستان
• امتیاز متاکریتیک: ۸۴ از ۱۰۰

وقتی به آسمان نگاه می‌کنیم چه می‎بینیم؟ دومین فیلم آلکساندر کوبریدزه کارگردان گرجستانی است که در آن گرایش‌هایی پوچ‌گرایانه با داستانی عاشقانه و تراژدی-کمیک ترکیب می‌شود تا نهایتا جهانی با ویژگی‌های کافکایی بیافریند.

فیلم با برخورد اتفاقی یک زوج آغاز می‌شود. در آستانه برگزاری جام جهانی، یک داروساز جوان کم‌رو به نام لیزا با یک بازیکن فوتبال که به همان اندازه خجالتی است روبرو می‌شود. این دو از پس دو واقعه تصادفی به هم دل می‌بازند.

اما نیروهای شیطانی این زوج را طلسم می‌کنند و بدبیاری‌های بعدی مسیر این رابطه را به دشواری‌های عجیبی دچار می‌کند. کارگردان به شکلی هوشمندانه این مشکلات را در ابعادی نسبتا کنترل‌شده نگه می‌دارد و تلاش می‌کند با مضامین پوچ‌گرایانه به تراژدی جنبه کمیک ببخشد. نتیجه نهایی ترکیبی است از آثار کافکا، هرابال و حتی شاید اورهان پاموک.

۶- قدرت سگ (The Power of the Dog)

• کارگردان: Jane Campion
• بازیگران: Benedict Cumberbatch, Kirsten Dunst, Jesse Plemons
• کشور تولیدکننده: بریتانیا، ایالات متحده آمریکا،‌ نیوزیلند
• امتیاز متاکریتیک: ۸۸ از ۱۰۰

جین کمپیون ۱۲ سال پس از آخرین فیلم سینمایی بلندش با فیلم قدرت سگ بازگشتی هیجان‌انگیز به سینما را تجربه کرده است؛ اثری به اندازه فیلم‌های قبلش شجاعانه، غیرقابل پیش‌بینی و زنده به همراه پیچیدگی‌های روانشناختی بسیار.

قدرت سگ جدیدترین ساخته جین کمپیون هنرمند مشهور نیوزیلندی است که بیشتر بابت کارگردانی فیلم سینمایی «پیانو» (Piano) شناخته می‌شود. پیانو جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه غیراقتباسی و نخل طلای جشنواره بین‌المللی فیلم کن را تصاحب کرد تا کمپیون اولین زنی در تاریخ سینما باشد که نخل طلا دریافت می‌کند.

قدرت سگ بر اساس رمانی با همین نام به قلم توماس ساویج جلوی دوربین رفته و قرار است توسط شبکه نتفلیکس پخش شود. این اثر سینمایی با بازی بندیکت کامبربچ، کیریستن دانست و جسی پلمونس، درباره رابطه میان دو برادر است که پس از ازدواج یکی از آن‌ها دچار بحران می‌شود.

۵- تیتان (Titane)

• کارگردان: Julia Ducournau
• بازیگران: Agathe Rousselle, Vincent Lindon, Garance Marillier
• کشور تولیدکننده: فرانسه
• امتیاز متاکریتیک: ۷۴ از ۱۰۰

فیلم سینمایی «تیتان» (Titane‎) به کارگردانی ژولیا دوکورنو از جمله آثاری است که امسال در بخش مسابقه جشنواره بین‌المللی فیلم کن ۲۰۲۱ به نمایش درآمد و موفق شد در عین ناباوری مهم‌ترین جایزه این جشنواره یعنی نخل طلا را به خود اختصاص دهد.

داستان فیلم درباره پدری است که پس از وقوع مجموعه‌ای از جنایت‌های غیرمنتظره پس از ۱۰ سال موفق به یافتن پسر گمشده‌اش می‌شود.

به قول یک منتقد هر آنچه هم که بخواهد از فیلم سینمایی تیتان دستگیرتان شود، اما نمی‌توانید این نکته را انکار کنید که فیلم برخاسته از نیروی خلاقه‌ی دیوانه‌واری است که توانسته کاملا افسار ذهن وحشی‌اش را به دست بگیرد. یک آواز درخشان از آتش و فلز که پیش از تغییرشکل‌دادن و تبدیل‎شدن به یک قصه مدرن (درباره اینکه انسان‌ها تا چه حد به فردی برای توجه‌ کردن به او و توجه‌ گرفتن از او نیازمندند) خود را به‌عنوان فرزند دیوانه و خلف فیلم «تصادف» (Crash) کراننبرگ و «تتسوئو: مرد آهنین» (Tetsuo: The Iron Man‎) شینیا تسوکاموتو معرفی می‌کند.

جادوی فیلم سینمایی تیتان مدیون ظرافتی است که ژولیا دوکورنو با آن فیلم را میان عقل و جنون، شگفتی و پذیرش و رها‌کردن و گرفتن، هدایت کرده است. در عین حال گفتن ندارد که این فیلم از آن دست آثاری است که باید روی صفحه نمایشی بزرگ دیده شود، با صدایی بسیار زیاد و جمعیتی فریادزنان که تمام صندلی‌های اطرافتان را پرکرده باشند.

تیتان اثر دوم کارگردان فیلم ترسناک خام است که سال ۲۰۱۶ اکران شد و مخاطبان مدت‌ها انتظارش را می‌کشیدند اما فیلم آنچنان جهت‌گیری‌های متنوعی دارد که تماشاگران ممکن است به سرعت از یافتن هر نوع منطق در آن ناامید شده و صرفا خود را به جریان فزاینده‌ی هذیانی اثر بسپارند.

البته از دیگر سو برخی منتقدان هم معتقد بودند که فیلم آنچنان مملو از پتانسیل‌های استفاده‌نشده‌ی تماما جسورانه است که در نهایت به نمایشی ناامیدکننده شبیه شده؛ نمایشی که البته مخاطب هرگز نمی‌تواند از آن چشم بردارد.

فیلم قبلی این کارگردان دیدگاهی زنانه و رودررویی‌های خصمانه و شدید داشت؛ حال این کارگردان پس از اثر قبلی‌اش در فیلم تیتان قصد دارد برای خود هوادارانی از میان علاقه‌مندان به سینمای رادیکال بیاید؛ عاشقان بعضی آثار به‌شدت ناخوشایند زیرژانر وحشت جسمی و همچنین خبرگان تئوری پست‌مدرن، همه این‌ها در حالی است که سپردن نقش اصلی فیلم به ونسان لندون باید عملکرد موفق فیلم در گیشه را هم تضمین کند؛ گرچه هواداران با دیدن اینکه او تا چه حد نقش متفاوتی با آثار همیشگی‌اش بر عهده گرفته، ممکن است حسابی شگفت‌زده شوند.

به هر حال می‌توان ادعا کرد تیتان حرف‌های زیادی در حوزه‌هایی متنوع برای گفتن دارد: حرف‌هایی درباره جنسیت، خانواده، روابط انسانی و امیال و فانتزی‌ها. فیلمی که گاهی تکان‌تان می‌دهد و لحظاتی هم احتمالا با شعله‌هایش می‌سوزاندتان.

۴- خاطرات (Memoria)

• کارگردان: Apichatpong Weerasethakul
• بازیگران: Tilda Swinton, Elkin Díaz, Jeanne Balibar
• کشور تولیدکننده: تایلند
• امتیاز متاکریتیک: ۸۹ از ۱۰۰

در جدیدترین فیلم استاد سینمای تایلند که به معمایی درباره حالات ذهنی مبهم انسان شبیه است تیلدا سوینتون را می‌بینیم که در خیابان‌های بوگوتا قدم می‌زند در حالی که سعی می‌کند درک کند چه صدای عجیبی درون ذهنش مدام تکرار می‌شود.

خاطرات اولین فیلم اپیچاتپونگ ویراستاکول است که بیرون از تایلند و با ستاره‌ای بین‌المللی ساخته می‌شود اما مهم‌ترین ویژگی‌های کیفی آثار او را حفظ کرده و کماکان فیلمی است تاثیرگذار و همدلی‌برانگیز.

۳- ماشین مرا بران (Drive My Car)

• کارگردان: Ryusuke Hamaguchi
• بازیگران:‌ Hidetoshi Nishijima, Tōko Miura, Masaki Okada
• کشور تولیدکننده: ژاپن
• امتیاز متاکریتیک: ۹۰ از ۱۰۰

فیلم سینمایی ماشین مرا بران از جمله تحسین‌شده‌ترین فیلم‌های جشنواره کن سال میلادی جاری بود و به شدت محبوب منتقدان واقع شد.

فیلم اقتباسی است از یک داستان کوتاه موراکامی درباره یک بازیگر تئاتر که با راننده‌اش رابطه‌ای نزدیک‌تر پیدا می‌کند. گرچه فیلم گاهی از داستان موراکامی منحرف می‌شود اما در مجموع به شدت به کلیت داستان پایبند است.

یک بازیگر تئاتر همسرش را از دست داده و البته به شکلی مخفیانه می‌داند که همسرش به او خیانت می‌کرده. مدتی بعد او برای اجرای یکی از نمایشنامه‌های چخوف به شکل چندزبانه به هیروشیما می‌رود و مسیر خانه تا سالن اجرا را با یک زن راننده طی می‌کند.

زبان در این فیلم سینمایی جنبه‌ای کلیدی دارد؛ چه زبان ژاپنی فیلم با آن ظرافت‌های خاص ادبی و مفاهیم موجزش و چه زبان بدن و حالت چهره‌های بازیگران که در درک فیلم نقشی محوری بازی می‌کند.

۲- مامان کوچک (Petite Maman)

• کارگردان: Céline Sciamma
• بازیگران: Joséphine Sanz, Gabrielle Sanz, Stéphane Varupenne
• کشور تولیدکننده: فرانسه
• امتیاز متاکریتیک: ۹۴ از ۱۰۰

سلین سیاما که طی سال‌های اخیر برای فیلم سینمایی «پرتره بانویی در آتش» (Portrait of a Lady on Fire) مورد توجه قرار گرفت، کارنامه کاری‌اش را با فیلم جدیدی درباره کودکی و حافظه پی‌ گرفته است.

یک دختر هشت‌ساله در جنگلی پشت خانه‌ای متعلق به مادربزرگ مرحومش بازی می‌کند در حالی که مادر مشغول تمیزکاری‌های غم‌انگیز پس از مراسم تدفین است. دختر در این جنگل مسحورکننده با دختر دیگری روبرو می‌شود که او را به بازی فرامی‌خواند. او دقیقا همانند تصویر دختر در آینه است (از دوقلوی همان بازیگر در نقش روبرو استفاده شده) و پس از مدتی دختر درمی‌یابد که آن دختر دیگر در واقع مادرش است که به شکلی معجزه‌آسا در زمان سفر کرده و به سن او رسیده. فیلم تمثیل‌هایی ساده، زیبا و ظریف را به کار گرفته و اثری است که احساسات تماشاگرش را درگیر می‌کند.

۱- سوغات قسمت دوم (The Souvenir Part II)

• کارگردان: Joanna Hogg
• بازیگران: Honor Swinton Byrne ,Jaygann Ayeh, Richard Ayoade
• کشور تولیدکننده: بریتانیا
• امتیاز متاکریتیک: ۸۹ از ۱۰۰

قسمت دوم فیلم سینمایی سوغات اثری است بسیار غنی و عمیقا هوشمندانه. فیلم اثر قبلی کارگردان را که خودنگاره‌ای بود درباره یک هنرمند به عنوان زنی جوان، تکمیل می‌کند.

در این فیلم آنر سوئینتن بیرن همچون قسمت اول به نقش‌آفرینی می‌پردازد و این بار حضوری پرظرافت‌تر و چشمگیرتر دارد. او نقش جولی یک دانشجوی جوان سینما را برعهده دارد که روی پروژه فارغ التحصیلی‌اش کار می‌کند. تیلدا سوئینتون (مادر واقعی آنر) هم مجددا نقش مادر جولی را برعهده دارد و ریچارد آیوادی هم دوباره در نقش دوست جولی حضوری گیرا و تاثیرگذار دارد.

اگر قسمت اول فیلم بیشتر درباره عاشق‌شدن جولی و فرورفتن او درون رابطه بود، قسمت دوم درباره این است که جولی چطور خود را اسیر غم و اندوه می‌یابد. او سعی می‌کند از طریق ساخت فیلم پایان‌نامه‌اش آنچه برای آنتونی رخ داده را پردازش کند.