اضطراب در رابطه‌ی عاطفی چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟
اضطراب رابطه زمانی به وجود می‌آید که فرد شک، ترس یا نگرانی مداوم را در یک رابطه تجربه کند. این افراد نیاز به اطمینان‌بخشی دائمی دارند و همیشه نیازها و خواسته‌های خود را نادیده می‌گیرند تا شریک زندگی‌شان را راضی نگه دارند. پزشکان به این احساس، «اضطراب رابطه» یا «اضطراب مبتنی بر رابطه» می‌گویند. در این مقاله از دیجی‌کالا مگ به بررسی علائم و علل اضطراب در رابطه‌ی عاطفی و همچنین برخی از گزینه‌های درمان و مدیریت آن می‌پردازیم.
اضطراب رابطه چیست؟
اضطراب رابطه شامل احساس نگرانی شدید در مورد یک رابطه‌ی عاشقانه یا دوستانه است. اگرچه متخصصان سلامت روان از این نوع اضطراب آگاه هستند، اما راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) این احساس را در لیست خود نیاورده است.
بر خلاف سایر اشکال اضطراب، مانند اختلال اضطراب فراگیر و اختلال هراس، پزشکان راه‌حل خاصی برای تشخیص یا درمان اضطراب رابطه ندارند. اضطراب در رابطه عاطفی برخی از ویژگی‌های اختلال اضطراب اجتماعی را دارد. به طور خاص، هر دو شرایط می‌توانند باعث شوند که فرد نسبت به طرد شدن ناراحتی قابل توجهی را تجربه کند.
اگرچه بسیاری از افراد ممکن است در مورد پذیرش و احساسات متقابل در یک رابطه نگران باشند، اما زمانی که فرد ترس یا نگرانی بیش از حد را تجربه می‌کند، اضطراب ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، اضطراب در رابطه‌ی عاطفی می‌تواند فرد را در مورد آینده‌ی آن رابطه نگران کند. افراد مبتلا به این احساس ممکن است از ترس به روابط خود پایان دهند یا رابطه را همراه با اضطراب زیاد تحمل کنند. اثرات این احساس می‌تواند مانع عملکرد خوب فرد شود.
علائم و نشانه‌ها
محققان سه علامت رایج را برای این وضعیت تشخیص داده‌اند:
- اطمینان‌جویی بیش از حد
- خاموش کردن احساسات و نیازهای خود
- تلاش بیش از حد برای راضی نگه داشتن پارتنر
در ادامه به هر یک از این بخش‌ها به طور مفصل می‌پردازیم.
اطمینان‌جویی بیش از حد
اطمینان‌جویی بیش از حد در اختلال اضطراب اجتماعی و افسردگی رایج است. برخی از محققان معتقدند که این عمل با وابستگی بین فردی مرتبط است. وابستگی بین فردی به اتکای فرد به دیگران برای ارزیابی و پذیرش دائمی اشاره دارد. افرادی که این رفتار را از خود نشان می‌دهند ممکن است از عملکرد ضعیف خود یا عدم پذیرش بترسند.
خاموش کردن احساسات و نیازهای خود
خودخاموشی علامت دیگری است که در بسیاری از اختلال‌های روانی مشترک است. یک مطالعه‌ی منتشر شده در مجله‌ی «Journal of Experimental and Social Psychology» نشان داد زنانی که به طرد شدن حساس هستند ممکن است برای خشنود کردن شریک زندگی خود دست به سکوت بزنند. افرادی که سکوت می‌کنند ممکن است سلیقه، نظرها یا احساسات خود را به شریک زندگی‌شان ابراز نکنند؛ به خصوص زمانی که این افکار با افکار شریک زندگی آن‌ها متفاوت است.
افراد درگیر با اضطراب رابطه تمایل دارند رفتارهای خودخاموشی داشته باشند تا همیشه پارتنرشان را راضی نگه دارند و از طرد شدن جلوگیری کنند.
تلاش بیش از حد برای راضی نگه داشتن پارتنر
این رفتار معمولا از دو پارتنر که درگیر اضطراب رابطه هستند سر می‌زند. همچنین این عمل در روابطی مشاهده می‌شود که در آن یک یا چند نفر دارای اختلال شخصیت وسواسی-اجباری هستند.
درمان و مدیریت
برخی از متخصصان سلامت روان برای کمک به درمان و مدیریت این احساس، زوج‌درمانی را پیشنهاد می‌کنند.
در مطالعه‌ای که در مجله‌ی «Family Process» منتشر شد، محققان اثربخشی یک جلسه زوج‌درمانی را آزمایش کردند. این جلسه بر پرداختن به الگوهای رفتاری مرتبط با اضطراب رابطه متمرکز بود، از جمله خودخاموشی و اطمینان‌جویی بیش از حد. محققان دریافتند که پس از یک جلسه زوج‌درمانی، پارتنرهای دارای این وضعیت سطح اطمینان‌جویی و سکوت خود را کاهش دادند. شریک غیر مضطرب هم سطوح پایین‌تری از نگرانی را نشان داد.
انواع مختلف زوج‌درمانی که به منظور برطرف کردن اضطراب رابطه مفید هستند عبارت‌اند از:
- زوج‌درمانی رفتاری
- درمان ترکیبی شناختی رفتاری
- زوج‌درمانی وجودی شناختی
- روان‌کاوی
از آنجایی که اضطراب رابطه علائم مشابهی با سایر اختلالات اضطرابی دارد، برخی از پزشکان پیشنهاد می‌کنند که فقط شریک دچار اضطراب نیاز به درمان دارد.
برخی از روان‌شناسان درمان‌هایی را توصیه می‌کنند که برای اختلال اضطراب هم مؤثر هستند، از جمله درمان شناختی رفتاری (CBT)، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) و ذهن‌آگاهی.
بعضی از پزشکان از شریک غیر مضطرب می‌خواهند که بخشی از برنامه‌ی درمانی باشند. نقش شریک معمولا هم‌درمانگر است.
عده‌ای برای درمان اضطراب رابطه‌ی عاطفی به دارو نیاز دارند. درمان‌های دارویی شامل مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین و مهارکننده‌های انتخابی بازجذب نورآدرنالین هستند.
سخن پایانی
اضطراب رابطه شکلی از اضطراب است که برخی از روان‌شناسان تشخیص و درمان آن را چالش‌برانگیز می‌دانند. با این حال، بسیاری از علائم گزارش شده توسط افراد مبتلا به این وضعیت در سایر اشکال اضطراب هم رایج است. علائم اضطراب در رابطه‌ی عاطفی ممکن است شامل خودخاموشی و اطمینان‌جویی بیش از حد از شریک باشد. افراد مبتلا به اضطراب رابطه ممکن است بیش از حد نیاز به تعریف و تمجید از سوی شریک زندگی خود داشته باشند و معمولا از طرد شدن هراس دارند. این علائم می‌توانند در طول زمان بر رابطه تأثیر منفی بگذارند.
زوج درمانی و روان‌کاوی استراتژی‌های مختلفی هستند که روان‌شناسان به افراد مبتلا به اضطراب رابطه پیشنهاد می‌دهند. در شرایط حاد و مواقعی که فرد درگیر اضطراب شدید است، برخی از پزشکان به تجویز دارو روی می‌آورند که از جمله این داروها می‌توان به مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین و نورآدرنالین اشاره کرد.
منبع: MEDICAL NEWS TODAY
