۹ انیمیشن برتر که فیلمنامه‌ی آن‌ها را یک زن نوشته است
همچون تمام عرصه‌های حرفه‌ای (و غیرحرفه‌ای) در تمام دنیا، در عرصه‌ی نمایش و سرگرمی هم نویسندگان زن باید برای فرصت‌های برابر بجنگند؛ امروز این مبارزه‌ی به قدمت تاریخ تا حدی به ثمر نشسته است. با اینکه همچنان صنعت سینما تحت سلطه‌ی مردان است، زنانی بوده‌اند که موفق شده‌اند سهم خود را باز پس بگیرند. نمونه‌اش چندین انیمیشن برتر، از «مولان» تا «دلیر» است که فیلمنامه‌ی آن‌ها را زن‌ها نوشته‌اند. بیشتر صنعت سینما مردانه هستند و انیمیشن هم از این قاعده مستثنی نیست. به مدیران استودیویی که در فیلم‌های اولیه به موفقیت دست یافتند، دائماً این فرصت داده می‌شد که داستان‌های بیشتری بنویسند و اغلب زنان را از فرصت‌های برابر دور می‌کردند. با این حال، زمانی که فرصت داده شد، نویسندگان زن در خلق بعضی از بهترین فیلم‌های انیمیشن تا به امروز مشارکت داشته‌اند. با تعداد زیادی فیلم انیمیشن که زنان در آن‌ها نقش اول را دارند، منطقی است که داشتن یک نویسنده‌ی زن به معتبرتر بودن داستان و روایت کمک می‌کند. در طول تاریخ همیشه حتی قصه‌های زنانه از نگاه و با قلم مردان روایت شد که البته نمی‌توان به آن خرده گرفت، اما بدیهی است که یک زن بهتر می‌تواند درباره‌ی زن بنویسد. از افسانه‌ی قهرمانان زن تا داستان‌های بلوغ و فانتزی، نویسندگان زن قادر به خلق جهان‌های باورنکردنی و نوشتن داستان‌هایی حتی بهتر هستند.
- ۱۰ انیمیشن برتر سال ۲۰۲۲ از بدترین تا بهترین
- ۱۰ انیمه و انیمیشن برتر برای کسانی که انیمیشن دوست ندارند
۹. دلیر (Brave)
- سال اکران: ۲۰۱۲
- کارگردان: مارک اندروز، برندا چپمن
- صداپیشگان: کلی مکدونالد، جولی والترز، کریگ فرگوسن، بیلی کانلی، کوین مک‌کید، اما تامسون، رابی کالتران
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۹ از ۱۰۰
«دلیر» یکی از محصولات خوب و پیشرو پیکسار است که داستان یک پرنسس اسکاتلندی به نام مریدا را روایت می‌کند که با انتخاب نکردن ازدواج، سنت چند صد ساله‌ی پادشاهی خانواده‌اش را زیر پا می‌گذارد. این انیمیشن برتر «پیکسار» را که برندا چپمن خلق و نوشته کرده، و با همکاری ایرن مکی در نگارش فیلمنامه، به لطف قهرمان سرسخت خود که به سرعت تبدیل به یک نماد فمینیستی شد و مورد تحسین تماشاگران زن قرار گرفت.
چپمن بارها در صحبت‌هایش درباره‌ی این انیمیشن به این موضوع اشاره کرده است که مجبور شده با دیزنی بجنگد تا ظاهر اصلی مریدا در داستان واقعی بماند، (و بر اساس، استانداردهای همیشگی دیزنی نباشد؛ اوایل دهه‌ی ۲۰۱۰ میلادی هنوز دیزنی قادر به فراتر رفتن از مرزهای خودش نبود.) در حالی که دیزنی می‌خواست او را لاغرتر کند و موهایش را به جای فر، صاف کند. مخاطبان باید از چپمن تشکر کنند که تلاش کرد داستان «دلیر» همان‌طور که نوشته شده بود، به تصویر کشیده شود، تا بالاخره یک پرنسس دیزنی ظاهری شبیه به تمام دختران جوان داشته باشد، نه فقط آن دسته که کمر باریک دارند و گیسوان بلند صاف.
۸. قرمز شدن (Turning Red)
- سال اکران: ۲۰۲۲
- کارگردان: دومی شی
- صداپیشگان: روزالی چیانگ، ساندرا اوه، ایوا مورس، هاین پارک، مایتری راماکریشنان، اورایون لی، وای چینگ هو، تریستان آلریک چن، جیمز هنگ
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۵ از ۱۰۰
یکی از بالغ‌ترین فیلم‌های دیزنی انیمیشن «قرمز شدن» است که داستان می، یک دانش‌آموز سیزده ساله چینی-کانادایی را روایت می‌کند که ناخواسته با یک نفرین موروثی متولد شد. به خاطر این ارثیه‌ی نحس او هر زمان که احساسات داغ شدیدی را تجربه می‌کند، مثلاً وقتی به خاطر رفتارهای مادر سختگیرش دچار استرس می‌شود، به یک پاندای قرمز غول پیکر تبدیل می‌شود. این انیمیشن برتر را دومی شی و جولیا چو نوشته‌اند و شی نیز کارگردانی را بر عهده داشته است که همین او را به اولین کارگردان زن پیکسار تبدیل کرده است.
تبدیل شدن به قرمز نقطه عطفی برای فیلم‌های پیکسار بود و دیدگاه‌های متنوع فرهنگی را ارائه می‌کرد که اغلب از انیمیشن کنار گذاشته می‌شد. نمایش صادقانه‌ی این فیلم از بلوغ یک دختر، همچنین موانعی را که نشان‌دهنده چیزهای طبیعی مانند بلوغ و قاعدگی است که اغلب در رسانه‌ها مورد بحث قرار نمی‌گیرند، از سر راه برداشت و به زنان فضا و فرصتی داد تا کمتر احساس تنهایی کنند.
۷. شیر شاه (The Lion King)
- سال اکران: ۱۹۹۴
- کارگردان: راجر آلرس، راب مینکاف
- صداپیشگان: جان تیلور توماس، متیو برودریک، جیمز ارل جونز، جرمی آیرونز، مویرا کلی، نیکتا کالام، ارنی سابلا، ناتان لین، روان اتکینسوند
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۳ از ۱۰۰
«شیر شاه» که ابتدا در سال ۱۹۹۴ اکران شد، یک موزیکال دیزنی است که داستان سیمبا، توله شیری را روایت می‌کند که پس از کشتن پدرش توسط عمویش، قلمرو خانوادگی‌اش را ترک می‌کند، به حیات وحش می‌پیوندد (البته آنجا دو یار مهربان و حامی پیدا می‌کند) و سال‌ها بعد برمی‌گردد تا برای تاج و تخت بجنگد. فیلمنامه‌ی این انیمیشن برتر را ایرنه مکی نوشته است، و فیلم به سرعت به یکی از پردرآمدترین فیلم‌های انیمیشن تبدیل شد و تا به امروز یکی از بهترین فیلم‌های انیمیشن باقی مانده است.
«شیر شاه» به لطف موسیقی متن فوق‌العاده و قطعات موسیقی اورجینال، طراحی منحصر به‌فرد شخصیت‌ها و داستان دلخراش‌اش که به درستی از ترکیب چند داستان دیگر شکل گرفته است، هم پیش مخاطبان و هم منتقدان تحسین‌برانگیز شد. با وجود الهام گرفتن از «هملت» شکسپیر، «شیر شاه» اصالتی تازه به این داستان برادرکشی می‌دهد که باعث می‌شود طرفداران انیمیشن در طی سال‌ها به آن رجوع کنند. یک بازسازی لایو اکشن هم در سال‌های اخیر بر اساس این انیمیشن ساخته شد.
۶. افسون (Encanto)
- سال اکران: ۲۰۲۱
- کارگردان: جرد بوش، بایرون هاوارد
- صداپیشگان: استفانی بیاتریز، ماریا سیسیلیا بوترو، جان لگویزمائو، مائورو کاستیو، جسیکا دارو، رنزی فلیز
آداسا، آنجی سپدا، کارولینا گایتان، دایان گررو، ویلمر والدراما - امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۱ از ۱۰۰
یک انیمیشن برتر و مهم دیگر از دیزنی که به خاطر انتخاب یک قهرمان و خانواده‌ی لاتین به عنوان شخصیت‌های اصلی و فرعی و قهرمان دختری که ظاهری شبیه به تمام دختران عادی جهان ندارد و نه لزوماً زیبارویان بی‌نقص کمرباریک، نقطه عطف دیگری در انیمیشن‌های دیزنی و فرهنگ انیمیشن‌سازی جهانی محسوب می‌شود.
فیلمنامه‌ی انیمیشن فانتزی موزیکال «افسون» را کرایس کاسترو اسمیت نوشته است که داستان میرابل، تنها عضو فاقد قدرت جادویی یک خانواده‌ی چند نسلی جادویی کلمبیایی را دنبال می‌کند که برای نجات قدرت جادویی خانواده‌اش، در حالی که کم‌کم همه دارند آن را از دست دهند، تلاش می‌کند. «افسون» به خاطر فضای رنگارنگ و شاد، ترانه‌ها و موضوع مهمی که مطرح می‌کند خیلی سریع در دل مخاطبان جا باز کرد و تبدیل به یک موفقیت شد؛ به طوری که در پخش آنلاین به موفقیت دست یافت و جایزه‌ی اسکار بهترین انیمیشن بلند را هم از آن خود کرد.
این انیمیشن برتر همچنین تنوعی را به دیزنی آورد که بسیار به آن نیاز داشت و این ایده را تقویت کرد که باز کردن فضا برای داستان‌ها و دیدگاه‌های جدید نه تنها حیاتی است، بلکه می‌تواند موفق هم باشد. بین استفاده‌ی درست فیلم از رنگ و لباس، قطعات موسیقایی مسحورکننده و داستان دل‌انگیز، «افسون» یک اثر شاخص است.
۵. یخ‌زده (Frozen)
- سال اکران: ۲۰۱۳
- کارگردان: کریس باک، جنیفر لی
- صداپیشگان: کریستن بل، ایدینا منزل، جاناتان گروف، جاش گد، سانتینو فونتانا
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۰ از ۱۰۰
«یخ‌زده» در راستای سیاست‌های توانمندسازی زنان و فاصله گرفتن از کلیشه‌ی شاهزاده خانم بیچاره و نیازمند، هم نقطه عطفی در دیزنی به حساب میآید و هم فرهنگ انیمیشن‌سازی. این فیلم فانتزی موزیکال دیزنی را جنیفر لی نوشته است که داستان پرنسس آنا را دنبال می‌کند که در مأموریت یافتن خواهرش السا قدم به مسیر سختی می‌گذارد. السا به خاطر یک توانایی عجیب و غریب و ذاتی که همه چیز را تبدیل به یخ می‌کند به طور تصادفی کل قلمرو سلطنتی‌شان را منجمد کرده است. و این دو خواهر که پدر و مادرشان را در کودکی از دست داده‌اند و جز هم کس دیگری را ندارند، حالا باید به هم کمک کنند. این انیمیشن برتر با بازی کریستن بل و آیدینا منزل به لطف تعدد ترانه‌های قدرتمند، به خصوص ترانه‌ی «Let it Go»، و داستان تأثیرگذار فیلم با استقبال فراوانی از سوی مخاطبان مواجه شد.
انیمیشن‌های موزیکال دهه‌هاست که وجود داشته‌اند، اما «یخ‌زده» پتانسیل جدیدی را باز کرد و تبدیل به فیلم نسل جوان و در نهایت، تبدیل به پنجمین فیلم پرفروش تمام دوران شد. فیلمنامه‌ی لی به جان بخشیدن به شخصیت‌های آنا و السا کمک کرد و نشان داد که شخصیت‌های زن می توانند چندوجهی، پیچیده و قادر به نجات خود باشند، و لزوماً برای نجات یافتن از دست بدخواهان به یک شاهزاده سوار بر اسب سپید احتیاج نداشته باشند.
۴. آناستازیا (Anastasia)
- سال اکران: ۱۹۹۷
- کارگردان: دان بلات، گری گولدمن
- صداپیشگان: مگ رایان، جان کیوسک، کلسی گرمر، کریستوفر لوید، هانک آزاریا، برنادت پیترز، آنجلا لنسبوری، کیرستن دانست
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۴ از ۱۰۰
درام فانتزی موزیکال «آناستازیا» یکی از انیمیشن‌های نوستالژیک دهه‌ی نودی است که از خاطر علاقه‌مندان به انیمیشن، دست‌کم به خاطر یک ترانه‌ی مهم، پاک نمی‌شود. این فیلم داستان آناستازیا، نوه و آخرین وارث خانواده‌ی سلطنتی روسیه را دنبال می‌کند که در راه پیوستن به مادربزرگش، ملکه دواگر است. آناستازیا که توسط سوزان گوتیه نوشته شده بود، با روایت یک داستان تاریخی بزرگ با ارزش احساسی و ترانه‌های زیبا و انیمیشن خیره‌کننده توانست سینماروها و تماشاگران را تحت تأثیر خود قرار دهد. منتقدان از اجرای مگ رایان و جان کیوزاک و موسیقی متن این انیمیشن برتر تمجید کردند. موفقیت «آناستازیا» با افزایش تماشاگران در ایالات متحده و روسیه، نامزدی جایزه‌ی اسکار و گلدن گلوب را به همراه داشت و همچنین برنده‌ی چند جایزه‌ی دیگر را شد.
۳. ملاقات با خانواده‌ی رابینسون (Meet The Robinsons)
- سال اکران: ۲۰۰۷
- کارگردان: استیون اندرسون
- صداپیشگان: جردن فرای، وسلی سینگرمن، هارلند ویلیامز، تام کنی، استیون اندرسون، آنجلا باست، لوری متکالف، آدام وست، تام سلک، نیکول سالیوان
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۶۷ از ۱۰۰
انیمیشن برتر «ملاقات با خانواده‌ی رابینسون» یکی از فیلم‌های کمتر محبوب دیزنی است، اما به دلایل خوبی مورد علاقه طرفداران باقی مانده است. این انیمیشن برتر که فیلمنامه‌اش را میشل بوشنر اسپیتز نوشته، حول محور پسر مخترعی به نام لوئیس می‌چرخد که توسط یک مسافر زمان به نام ویلبر به آینده آورده می‌شود تا اختراع خود را پس بگیرد، اما می‌فهمد که ویلبر پسرش است.
ترکیب ژانر علمی تخیلی با داستان دلگرم‌کننده‌ی لوئیس حرکتی درخشان بود که به انیمیشن «ملاقات با خانواده‌ی رابینسون» اجازه داد بیش از یک مخاطب را جذب کند. با اینکه بعضی منتقدان نسبت به داستان فیلم موضعی تند گرفتند بودند اما همچنان این انیمیشن برتر مورد تحسین تماشاگران قرار می‌گیرد و از زمان اکرانش به یک فیلم کلاسیک کالت تبدیل شده است.
۲. نان‌آور (The Breadwinner)
- سال اکران: ۲۰۱۷
- کارگردان: نورا تومی
- صداپیشگان: سارا چادری، نورین گولامگاس، کین مهون، سوماً باتسا، لارا صدیق، علی بدشاه، شایسته لطیف، کانزا فریس، کوا آدا، علی کاظمی، ماران ولخرد، رضا شوله
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۵ از ۱۰۰
باز هم دختری در حمایت از خانواده‌اش در جامعه‌ای محدود و سنتی، گیسوانش را می‌چیند تا بتواند در جامعه جایی پیدا کند و خانواده را نجات دهد. بر اساس رمانی به همین نام اثر دبورا الیس، «نان‌آور» حول دختر جوانی است که در افغانستان تحت کنترل طالبان زندگی می‌کند که پس از دستگیری پدرش، خود را به شکل پسری در می‌آورد تا خانواده‌اش را تامین کند. «نان‌آور» که توسط آنیتا دورون و الیس نوشته شده بود، فیلمی تأثیرگذار بود که نامزد جایزه‌ی اسکار بهترین انیمیشن بلند شد.
«نان‌آور» که از داستان‌های فانتزی یا شاهزاده‌خانم‌های بسیاری از فیلم‌های انیمیشن دوری کرده است، با روایت داستانی واقعی و به چالش کشیدن انتظارات سنتی، مرزها را شکست. جدا از داستان انقلابی‌اش، «نان‌آور» به لطف جلوه‌های بصری خیره‌کننده و تعهدش برای ایجاد یک بازنمایی دقیق از افغانستان و فرهنگ آن تبدیل به اثری برجسته شد؛ اثری که کسی مثل آنجلینا جولی که فعال حقوق بشری است از آن حمایت مالی کرد.
۱. مولان (Mulan)
- سال اکران: ۱۹۹۸
- کارگردان: باری کوک، تونی بانکروفت
- صداپیشگان: مینگ-نا ون، بث فاولر، بی‌دی ونگ، میگل فرر، ادی مورفی
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۶ از ۱۰۰
این انیمیشن برتر بر اساس افسانه‌ی چینی هوآ مولان، یک فیلم ماجراجویی موزیکال است که مولان، دختر یک جنگجوی سالخورده را دنبال می‌کند که خود را به شکل یک مرد در می‌آورد تا جای پدر پیرش را در طول جنگ بگیرد. مولان که ریتا هسیائو نوشته شده بود، به سرعت الهام‌بخش زنان در همه جای دنیا شد و دریچه‌ی جدیدی را به بحث نقش جنسیتی باز کرد.
با سبک هنری کلاسیک مولان، آهنگ‌های بی‌نظیر، و قهرمان سرزنده و الهام‌بخش، طرفداران زیادی پیدا کرد و در قلب‌ها ماند. موفقیت مولان نه تنها نامزدی جایزه‌ی اسکار و چندین جایزه‌ی دیگر را به همراه داشت، بلکه به خاطر پیشرو بودن و جلوتر از زمانه‌ی خود بودنش حتی زمان هم نتوانست آن کهنه کند و یک بازسازی لایو اکشن را هم از آن خود کرد؛ حتی مخاطبانی که قدر انیمیشن را نمی‌دانند، طرفدار مولان هستند.
منبع: cbr
