به مناسبت درگذشت کریستین بوبن؛ راوی معصومیت از دست رفته
کریستین بوبن نویسنده‌ی قرن بیست و یکم و از شخصیت‌های معاصر و مشهور فرانسوی است. رشته‌ی تحصیلی او فلسفه بوده و آثاری که نوشته همگی لحنی لطیف و درون‌مایه‌ای فلسفی و معنوی دارند. بوبن تاکنون بیش از ۶۰ اثر نگاشته و کتاب‌های «دیوانهبازی» و «ژه» از جمله آثار معروف این نویسنده هستند.
کریستین بوبن نویسنده‌ای است که سعی دارد در آثار خود، مفاهیمی والا و ارزشمند را به تصویر بکشد. او از رهایی سخن میگوید و آزادگی را می‌ستاید. وی همیشه به دنبال عشق واقعی می‌گردد و برای یافتن شادی‌های کودکانه در جاده‌ی خاطرات قدم می‌زند. زندگی در نگاه بوبن همین لحظه‌ی اکنون است و او با تمام وجود می‌کوشد تا این نکته را به مخاطبانش یادآور شود.
برای او تجربه‌های ساده زندگی کودکی، عشق، تنهایی دستمایه خلق آثاری عاشقانه است. بوبن بیش از آن که به مضامین و کلمات اهمیت دهد، به آوا و لحن کلام میپردازد؛ با این حال نوشته‌های او سرشار از اندیشه‌اند. اندیشه‌ای که از زندگی عاشقانه‌اش و از عشقش به زندگی سرچشمه می‌گیرد. برای بوبن نوشتن، سراییدن آواهاست.
زندگینامه کریستین بوبن
کریستیان (که گاه با املای «کریستین» به فارسی نوشته شده) (Christian Bobin) در ۲۴ آوریل ۱۹۵۱ در شهر لو کروز فرانسه متولد شد. او خانواده‌ای مهربان و آسان‌گیر داشت. ازاین‌رو، کودکی بسیار خوبی را سپری کرد. بوبن از همان دوران کودکی علاقه‌ی زیادی به مطالعه داشت. این نویسنده در رشته‌ی فلسفه تحصیل کرد و پس از فارغ‌التحصیلی در زمینه‌ی روزنامه‌نگاری مشغول به فعالیت شد. او مدتی بعد در کتابخانه و موزه کار کرد و دوره‌های مددکاری روانی را نیز گذراند. اما با وجود این فعالیت‌های متفرقه، همواره به ادبیات علاقه‌مند بود.
او در سال ۱۹۷۷ به نویسندگی روی آورد و تاکنون بیش از ۶۰ اثر تألیف کرده است. اولین اثر بوبن به نام «نامه‌ی بنفش» در همان سال منتشر شد. اولین اثر کریستیان بوبن نتوانست مخاطبان زیادی را به خود جذب کند اما او ناامید نشد و با بررسی بیشترِ سلیقه‌ی مخاطب و پیشرفت در نویسندگی، آثار بعدی خود را چاپ کرد و با اقبال مردم مواجه شد. این نویسنده‌ی پرکار ۶۰ اثر را تاکنون منتشر کرده است. کتاب‌های کریستین بوبن توانسته‌اند جوایز ارزنده‌ی ادبی زیادی را دریافت کنند
کودکی، عشق و تنهایی دستمایه خلق بیشتر آثار اوست. آثار بوبن مانند زنجیر به هم پیوسته‌اند، هر یک تصویر دیگری را روشن ساخته و در کنار هم، تابلوی زندگی و افکار نویسنده را شکل می‌دهند. برای او تجربه‌های ساده زندگی؛ مثل کودکی، عشق و تنهایی دستمایه خلق آثاری عاشقانه است. بوبن بیش از آن که به مضامین و کلمات اهمیت دهد، به آوا و لحن کلام میپردازد؛ با این حال نوشته‌های او سرشار از اندیشه‌اند. اندیشه‌ای که از زندگی عاشقانه‌اش و از عشقش به زندگی سرچشمه می‌گیرد. برای بوبن نوشتن، سراییدنِ آواهاست.
در ایران، کریستیان بوبن با کتاب «ستایش هیچ» (éloge du rien) در سال ۱۳۷۳ و کتاب «چهره دیگر» (Ľ Autre visage) در سال ۱۳۷۴ با ترجمه پیروز سیار معرفی شد. اما بوبن با کتاب «رفیق اعلی» (Le Très- Bas) با ترجمه همین مترجم به معروفیت دست یافت. بعد از آن تب ترجمه آثار او در کشور شدت گرفت، زیرا به فاصله چند سال تقریباً نیمی از آثار او به فارسی ترجمه شد. چند رمان او حتی بیش از یک مترجم دارد. برای مثال رمان «ژه» (Geai) علاوه بر همین عنوان، با عنوان «ابله محله» یا «دیوانهبازی» (La folle allure) با عنوان «دیوانهوار» نیز منتشر شده است.
فهرست کتاب‌های محبوب کریستیان بوبین در ایران و تحلیل‌های موجود برای آثار این نویسنده نشان می‌دهد که هیچ تناقضی میان اندیشه‌های ایرانیان و کتاب‌هایی که بوبن نوشته وجود ندارد. مضامینی که این نویسنده به‌کار برده همگی از عشق و کودکی و طبیعت سرچشمه می‌گیرد و اینکه بوبن آن‌ها را با متون دینی تلفیق کرده هم‌راستایی ذهن این نویسنده را با ذهن مردم ما نشان می‌دهد. در حقیقت کتاب‌های بوبن در ایران روزبه‌روز مخاطبان بیشتری را به خود جذب میکند.
سبک نگارش و دیدگاه‌های کریستین بوبن
آثار کریستین بوبن همگی کوتاه و بریده‌بریده است. درعین‌حال این تکه‌های کوتاه هنگامی که زنجیروار در کنار هم قرار می‌گیرند تصویر اصلی را روشن می‌کنند. با تکمیل این پازل، افکار و اندیشه‌های نویسنده پدیدار می‌شود. موضوعاتی که بوبن برای خلق آثار خود به کار می‌گیرد بیشتر در ستایش معصومیت است. ازاین‌رو، در اغلب نوشته‌های او کودکی حضور دارد.
کریستین بوبن دارای سبک منحصربه‌فردی در حوزه‌ی معنویت و اندیشه‌های عمیق است. نوشته‌های این نویسنده‌ی خلاق آهنگین و شاعرانه است. به همین علت گاهی نمی‌توان دریافت که او شعر سروده یا نثر نگاشته است. مضامین اصلی کتاب‌های بوبن درباره‌ی عشق، ایمان، طبیعت و کودکی است.
جوایز و افتخارات کریستین بوبن
کتاب «قدیس فرودستان» کریستین بوبن توانست سه جایزه‌ی مهم ادبیات فرانسه یعنی جایزه‌ی دوماگو (Les Deux Magots)، جایزه‌ی ادبیات کاتولیک و جایزه‌ی ژوزف دلتی (Joseph Delteil) را از آن خود کند. همچنین کتاب «عشق (نام دیگر اثر دلباختگی)» بوبن در سال ۲۰۰۴ برنده‌ی جایزه‌ی گرلن (Guerlain) شد.
کریستین بوبن از نگاه دیگران
– کریستین بوبن موسیقی مخصوص به خود را خلق کرد. انسان خود را در حال ورود به این افکار، نزدیکی به او و شریک در شادی او می‌بیند. (لو موند، روزنامه‌ی مشهور فرانسه)
– گاهی به نظر می‌رسد که کریستین بوبن پسرعموی مسیحی کافکا است. (پل کیگان، سردبیر سابق Faber Poetry)
– کریستین بوبین یک راهنمای معنوی کمیاب است. (مارتین لیرد، نویسنده)
– توصیفاتی که کریستین بوبین از واقعیت پیچیده‌ی عشق، غم و شادی در نوشتار مدرن ارائه میکند بی‌نظیر است. (آن ورو، خبرنگار واحد خبری تلگراف)
آثار و کتاب‌های کریستین بوبن
بوبن را باید نویسنده پرکاری دانست. فردی که بیش از ۶۰ کتاب نوشته است و نیمی از آن‌ها هم به فارسی ترجمه شده است. در میان کتاب‌های او، کتاب «دیوانهوار» که با نام «دیوانهبازی» نیز منتشر شده است، از همه معروف‌تر است. «ابله محله» (ژه)، «سی سالگی»، «عشق»، «همه گرفتارند»، «قاتلی به سپیدی برف» و «زندانی در گهواره» از آثار دیگر او هستند.
از میان ۶۰ اثر کریستیان بوبن، بیش از ۳۸ کتاب او به زبان فارسی ترجمه شده و برخی از آثار دیگر نیز در حال ترجمه‌اند. در این بخش به بررسی مشهورترین کتاب‌های کریستین بوبن می‌پردازیم:
کتاب دیوانهبازی (La Folle Allure): در سال ۱۹۹۵ منتشر شد. بوبن در این کتاب داستان زندگی دختری را روایت میکند که همراه با خانواده‌اش در سیرک زندگی و کار میکند. از همان دوران کودکی، دختر رفتاری متفاوت با دیگران از خود نشان می‌دهد. به گرگی که درون سیرک است، دل می‌بندد و رفاقتی صمیمانه دارد. عاشق و فارغ می‌شود، به گشت و گذار در دنیا میپردازد و جهان و طبیعت را کشف میکند و….
کتاب ژه (Jay): در سال ۱۹۹۸ به چاپ رسید. این کتاب را با نام ابله محله هم ترجمه کرده‌اند. داستان ژه داستان پسرکی به نام آلبن است که رازی دارد. راز او این است که با روح زنی به نام ژه در ارتباط است. آن‌ها وقت زیادی را با همدیگر می‌گذرانند و ژه، آلبن را در زندگی‌اش همراهی میکند. تا زمانی که آلبن، کم‌کم از غار تنهایی خودش بیرون می‌آید و به زنی دل می‌بندد.
کتاب زندانی در گهواره (Prisoner in the cradle): داستان زندگی کریستین بوبن در شهر محبوبش، لوکروزو است. شهری که آن را زیباترین و دوست‌داشتنی‌ترین مکان برای زندگی می‌داند. این کتاب شهر او را به ما می‌شناساند. شهر او را همراه با احساساتی که در او برانگیخته است و آنچه که به او بخشیده است.
کتاب قدیس فرودستان (The Very Lowly): که با نام رفیق اعلی هم ترجمه شده است، روایتی از زندگی فرانچسکوی قدیس است. مردی که اصالتاً ایتالیایی بود، اما به دلیل علاقه‌ی پدرش به فرانسه، نامی فرانسوی گرفت. او زندگی ثروتمندانه‌ی تاجران را که شیوه‌ی زندگی پدر بود ترک کرد و زندگی‌اش را وقف خدمت و تعلیم آموزه‌های دینی کرد. فرانچسکوی قدیس فرقه‌ی فرانسیسیان را بنیان نهاد. این کتاب موفق شد تا جوایز ادبی معتبری را از آن خود کند. جایزه دوماگو، از مهم‌ترین جوایز ادبی فرانسه است که به آثاری با سبک ادبی غیرمعمول تعلق می‌گیرد. جایزه ادبیات کاتولیک و جایزه ژوزف دلتی که به نام و یاد شاعر قرن نوزدهمی فرانسوی بنیان گذاشته شده است.
کتاب مدح هیچ (Praise of Nothing): این کتاب اولین اثر بوبن است که در سال ۱۳۷۳ در ایران ترجمه شد. کتاب مدح هیچ در برخی نسخه‌ها با نام «ستایش هیچ» نیز ترجمه شده است. در این کتاب فلسفه‌ی عشق بسیار زیبا عنوان می‌شود.
کتاب مسیح در شقایق (Christ the Poppies): این اثر درباره‌ی مرد جوان و تحصیل‌کرده‌ای است که خانواده‌ای سنتی دارد. در این کتاب عاشقانه‌های او روایت شده است.
از جمله کتاب‌های پرمخاطب دیگر کریستیان بوبین می‌توان به «قاتلی به پاکی برف»، «بخش گمشده» و «بانوی سپید» اشاره کرد.
فهرست آثار ترجمه شده به فارسی
- «فرسودگی»، ترجمه‌ی پیروز سیار. انتشارات دوستان
- «نور جهان»، ترجمه‌ی پیروز سیار، انتشارات دوستان
- «بیهوده»، ترجمه‌ی پیروز سیار، انتشارات دوستان
- «ژه»، ترجمه‌ی فرزین گازرانی، نشر ثالث
- «دیوانهبازی»، ترجمه‌ی پرویز شهدی، نشر چشمه
- «دیوانهوار»، ترجمه‌ی ح‍بی‍ب گ‍وه‍ری‌راد، انتشارات رادمهر
- «ابله محلّه»، ترجمه‌ی مهوش قویمی، انتشارات آشیان
- «زن آینده»، ترجمه‌ی مهوش قویمی، انتشارات آشیان
- «دلباختگی (لوئیز امور)»، ترجمه‌ی مهوش قویمی، انتشارات آشیان
- «بانوی سپید»، ترجمه‌ی مهوش قویمی، انتشارات آشیان
- «اسیر گهواره»، ترجمه‌ی مهوش قویمی، انتشارات آشیان
- «ایزابل بروژ»، ترجمه‌ی مهوش قویمی، انتشارات آشیان
- «همه گرفتارند»، ترجمه‌ی نگار صادقی
- «ستایش هیچ»، ترجمه‌ی پیروز سیار، نشر گفتار
- «چهره دیگر» ترجمه‌ی پیروز سیار، نشر گفتار
- «فراتر از بودن»، ترجمه‌ی نگار صدقی، نشر ماه ریز
- «تصویری از من کنار رادیاتور»، ترجمه‌ی منوچهر بشیری راد، انشارات اجتماع
- «مسیح» در شقایق، ترجمه‌ی نگار صدقی، نشر مشکی
- «نور جهان»، کلام‌های بیدار و چیده شده به دست لیدی داتاس، ترجمه‌ی پیروز سیار، نشر آگاه
- «فروغ هستی»، ترجمه‌ی ساسان تبسمی، نشر باغ
- «حضورِ ناب»، ترجمه‌ی حسین صدقی، نشر ماه‌ریز
- «جشنی بر بلندی‌ها»، ترجمه‌ی دلارا قهرمان، نشر کتاب پارسه
- «بانوی سپید»، ترجمه‌ی دلارا قهرمان، نشر کتاب پارسه
- «انسان شادکام»، ترجمه‌ی فرزانه مهری، نشر ثالث
- «بخش گمشده»، ترجمه‌ی فرزانه مهری، نشر ثالث
- «قاتلی به پاکی برف»، ترجمه‌ی فرزانه مهری، نشر ثالث
- «رفیق اعلی»: روزنه‌ای به زندگی فرانچسکوی قدیس، ترجمه‌ی پیروز سیار، فرهنگ نشر نو: نشر آسیم.
- «جادوی ساده»، ترجمه‌ی سمیه فِیلی، انتشارات آیاپیر
- «رستاخیز»، ترجمه‌ی سیروس خزائلی، انتشارات صدای معاصر
ایشان نویسنده بسیار توانایی هستند و نوشته هایشان بسیار زیبا و روان هست ولی بنده هر منبعی را گشتم همسر ایشان را پیدا نکردم
چطور ممکن است نویسنده ای که چنین زیبا از عشق مینویسد خود عشق نورزیده باشد و آن را تجربه نکرده باشد؟
در کتاب فرسودگی خود نیز میگوید به تنهایی وابستگی خاصی دارم به همین دلیل هیچوقت ازدواج نکرده ام
کتاب “فراتر از بودن” ایشان هم بسیار زیباست و به داستان مردی میپردازد که همسرش را از دست داده و بسیار زیبا مفهموم “فقدان” در عشق را توصیف میکند