جن‌گیر ۲؛ ۳ اشتباه رایج که دنباله‌ی فیلم جن‌گیر باید از آن‌ها اجتناب کند
دنباله‌ی فیلم کلاسیک، نمادین و ترسناک جن‌گیر قرار است در سال ۲۰۲۳ توسط دیوید گوردون گرین کارگردان هالووین ۲۰۱۸ ساخته شود، اما اشتباهاتی که این فیلم باید از آن‌ها اجتناب کند چیست؟
فیلم جن‌گیر ویلیام فریدکین که در سال ۱۹۷۳ اکران شد، بسیار تمجید شد، چون نه تنها یکی از ترسناک‌ترین فیلم‌های ساخته شده در این ژانر بود، بلکه به‌عنوان یکی از تحسین‌برانگیزترین آثار از نگاه منتقدان شناخته شد. در حالی که فیلم‌های بعدی مانند هالووین و درخشش تا چند دهه پس از اولین نمایش‌های سینمایی‌اشان با استقبال بسیاری از منتقدان مواجه نشدند، جن‌گیر به رغم محتوای نفس‌گیرش (یا شاید هم اصلا به همین دلیل) یک شاهکار ستوده شده است و حتی در زمینه‌های متعددی از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردان در اسکار نامزد دریافت جایزه شد.
- ۱۰ فیلم ترسناک دهه‌ی ۷۰ میلادی که مسیر ژانر وحشت را عوض کردند
- ۲۰ فیلم ترسناک شبیه احضار برای دوستداران داستان‌های فراطبیعی
- ۱۱ فیلم ترسناک برتر تاریخ سینما به انتخاب مارتین اسکورسیزی
به همین دلیل، ممکن است فهمیدن این مطلب که این فیلم هرگز یک فرنچایز (سری فیلم‌های دنباله‌دار) موفق به وجود نیاورده است برای برخی از طرفداران سینمای وحشت تعجب‌آور باشد. از فیلم جمعه سیزدهم گرفته تا کابوس در خیابان الم، ساخت فرنچایزها با دنباله‌های بی‌شمار در سینمای وحشت متداول است، بنابراین عدم وجود دنباله‌های پردرآمد از جن‌گیر تعجب‌آور است، البته تا زمانی که طرفداران دنباله‌های جن‌گیر را تماشا کنند. این سری فیلم شامل دو دنباله و دو پیش‌درآمد است که هیچ‌یک از آن‌ها به اندازه کافی محبوب نبودند تا بتوانند حق فرنچایز بودن را حفظ کنند یا با نسخه اصلی آن قابل قیاس باشند.
دنباله اول، جن‌گیر ۲: مرتد در سال ۱۹۷۷، یک افتضاح تمام عیار بود و یکی از بدترین فیلم‌های ترسناک تاریخ لقب گرفت، درحالی‌که جن‌گیر ۳ در سال ۱۹۹۰ یک ترکیب ترسناک از روان‌شناختی/ پلیسی را ارائه می‌داد که توجه کمی به آن شد و با وجود اینکه پیشرفت زیادی داشت نتوانست هیجان یا تأثیر جن‌گیر اصلی را بازسازی کند.
ضمن آنکه هر دو قسمت با انتقاد شدید منتقدین مواجه شدند، اما به فاصله‌س یک سال از یکدیگر منتشر و هر دو به‌عنوان دو فیلم ضعیف برای فرنچایز جن‌گیر در نظر گرفته شدند؛ اگرچه «قلمرو» به مراتب از «جن‌گیر: آغاز» بهتر بود. اکنون، دیوید گوردون گرین، کارگردانی که به‌تازگی بازسازی فرنچایز هالووین با سه‌گانه جدید هالووین، هالووین می‌کشد و هالووین به پایان می‌رسد را به اتمام رسانده، سکان ساخت یک دنباله جدید از فیلم جن‌گیر را به دست گرفت که قرار است در سال ۲۰۲۳ روانه سینماها شود. بنابراین، اگر این فیلم جدید بخواهد به طور مطلوبی با نسخه بی‌رقیب اصلی، قابل مقایسه باشد، اشتباهاتی که باید از آن‌ها اجتناب کند چیست؟
ایده هر چه‌قدر بزرگ‌تر باشد، برای دنباله‌های جن‌گیر جواب نمی‌دهد
اولین و مهم‌ترین مسأله‌ای که دنباله جن‌گیر باید از آن اجتناب کند، بحث مقیاس است. این ایده که هر چه بزرگ‌تر بهتر است، مدت‌هاست که ژانر وحشت را درگیر خود کرده است؛ در حالی که ایجاد تدریجی حس و فضای ترسناک اغلب باعث جلب رضایت مخاطب می‌شود، معمولا اجراهای بزرگ‌تر با بودجه‌های عظیم در برابر منتقدان شکست می‌خورند.
این موضوع درباره‌ی همه چیز از فرنچایز احضار گرفته تا جادوگر بلر و دنباله آن کتاب سایه‌ها که بسیار مورد انتقاد قرار گرفت، ثابت شد، اما درباره‌ی فیلم جن‌گیر این نکته به طور کم‌نظیری رعایت شده است. فیلم اصلی با بازیگران کوچک، محیط محدود (قسمت زیادی از داستان جن‌گیر تنها به یک خانه محدود می‌شود) و داستان ساده، تحسین منتقدان و رضایت تماشاگران را به دست آورد، در حالی که دنباله‌ی به شدت مورد تمسخر قرارگرفته‌ی کارگردان جان بورمن، دقیقا به دلیل افزایش مقیاس، شکست خورد.
جن‌گیر ۲: مرتد، با عناصر علمی تخیلی مسخره، سکانس‌های رویایی آخرالزمانی بسیار بلند پروازانه و اسطوره‌شناسی پیچیده و عجیب‌وغریبش، کمتر شبیه فیلم اصلی بود و بیشتر شبیه فیلم ترسناک ناموفق ادریس البا، امتحان ایمان (The Reaping) بود.
فیلم ترسناک مذهبی بعدی بورمن تلاش تحسین‌برانگیزی بر روی پرده سینماها کرد، اما نتوانست بفهمد که این تصمیم بلند پروازانه غیرقابل انکار از وحشت فیلم جن‌گیر با مقیاس کوچک فاصله دارد و درنتیجه نتوانست بینندگان را بترساند. اگرچه جن‌گیر ۲: مرتد، هجوم ملخ‌ها، حرکت دادن اجسام از راه دور و انواع تصویرسازی مسخره و غیرعادی را ارائه کرد، اما فیلم هرگز سادگی وحشتناک ناشی از وجود یک اهریمن شیطانی در دورن یک کودک بی‌گناه را باز نمی‌گرداند.
نباید سعی در ساخت چیزی بهتر و تأثیرگذارتر از جن‌گیر کرد
یکی از مشکلات اصلی دنباله‌های جن‌گیر، ناتوانی آن‌ها در بازسازی تأثیر فیلم اصلی است، مشکلی که گریبان گیر فرنچایزهای دیگر مانند کشتار با اره‌برقی در تگزاس (Texas Chainsaw Massacre) و فرنچایز هالووین (Halloween) هم شد. به ویژه جن‌گیر در زمان اکرانش تأثیر فرهنگی عظیمی داشت و اگرچه بسیاری از صحنه‌های به یاد ماندنی آن در چند دهه پس از آن توقیف شد، اما شهرت این فیلم به‌عنوان یکی از ترسناک‌ترین فیلم‌هایی که تاکنون ساخته شده به دلیل خوبی پایدار مانده است.
اینکه تعداد کمی از فیلم‌های ترسناک توانسته‌اند فقط از مقدار وحشت خالص موجود در سکانس صلیب پیشی بگیرند، می‌تواند دشواری که دنباله گرین برای تلاش در بازسازی تأثیر فیلم اصلی با آن روبه‌رو است را اثبات کند. تلاش برای برتری داشتن یا فراتر رفتن از این سکانس هولناک در ساخت این دنباله معاصر به‌راحتی می‌تواند فیلم گرین را به حوزه بهره‌برداری بی‌مزه گونه‌ای سوق دهد. این دشواری به‌سادگی مضاعف می‌شود چون محدودیت‌های صحنه‌های خون و خونریزی و محتوای صریح از زمان انتشار نسخه اصلی فریدکین به طور گسترده‌ای گسترش یافته است و فقط چند تابو باقی مانده است که بتواند به طور قانونی مخاطبان معاصر را آن‌طور که جن‌گیر در سال ۱۹۷۳ توانست، وحشت‌زده کند.
باید به سبک وحشت آرام و زیرکانه‌ی جن‌گیر چسبید
جن‌گیر مانند بسیاری از فیلم‌های ترسناک عصر خود، به طور شگفت‌انگیزی در بیشتر مدت زمان پخش خود تدریجی و در مسیر شناخت متفکرانه شخصیت پیش می‌رود و سرعت آهسته فیلم در ایجاد یک احساس امنیت کاذب در بینندگان تأثیر بسزایی دارد. قبل از وقوع اولین شوک‌ها، مانند اولین ظهور کاپیتان هودی و تقریبا در نیمه اول فیلم قبل از شروع جن‌گیری معروف، فاصله زیادی وجود دارد.
هر چقدر برای گرین و کمپانی استفاده از ترفند ساخت فیلم هالووین ۲۰۱۸ یعنی بالا بردن خون و خونریزی، تعداد افراد و سرعت فیلم اصلی، وسوسه‌انگیز باشد، بهتر است دنباله آن از سرعت آهسته و با تأنی فیلم ۱۹۷۳ پیروی کند، زیرا این روند قدم‌به‌قدم به بیشتر شدن فضای وحشتناک فیلم کمک می‌کند.
واکنش بسیار منفی به اثر ترسناک علمی-تخیلی اخیر نیل بلومکامپ «اهریمنی» ثابت می‌کند که تماشاگران لزوما به عناوین سرگرم کننده و کلیشه‌های تسخیری علاقه‌ای ندارند. این مسأله همراه با محبوبیت فرانچایز اصلی احضار ثابت می‌کند که بهترین ترفند فیلم جدید جن‌گیر این است که به ظرافت تدریجی فیلم اصلی بچسبد. مانند هر دنباله‌ای که دارای وقفه طولانی است، ادامه‌ای که دیوید گوردون گرین می‌خواهد در سال ۲۰۲۳ برای جن‌گیر بسازد، شرایط سختی برای راضی کردن طرفداران نسخه اصلی این اثر کلاسیک خواهد داشت. گفته می‌شود حفظ سبک وحشت زیرکانه و روند آهسته فیلم اصلی، تلاش نکردن برای برتری یافتن از وحشت‌های شرم‌آور آن و اطمینان از عدم جاه‌طلبانه عمل کردن در مقیاس پروژه، همه می‌توانند شانس موفقیت دنباله جن‌گیر را افزایش دهند.
منبع: Screenrant
