چهارمین روز جشنواره فیلم فجر ۹۹؛ یک دقیقه سکوت برای انصاریان
روز چهارم برگزاری جشنواره فیلم فجر ۹۹ امروز چهارشنبه ۱۵ بهمن‌ماه با نمایش فیلم‌های «زالاوا» به کارگردانی ارسلان امیری و «مصلحت» به کارگردانی حسین دارابی پیگیری شد اما تحت تأثیر خبر درگذشت علی انصاریان پایان یافت.
جشنواره امسال با اکران فیلم «رمانتیسم عماد و طوبا» آغاز شد که انصاریان را به‌عنوان یکی از بازیگرانش به خدمت گرفته بود؛ انصاریان چند روز پیش از آغاز جشنواره به دلیل ابتلا به بیماری کرونا در بیمارستان بستری شد و امروز خبر درگذشت او برگزاری جشنواره را هم تحت تأثیر قرار داد.
پس از اعلام این خبر تصویر و شمعی برای یادبود این ورزشکار سابق و بازیگر سال‌های اخیر در محیط سینمای رسانه برج میلاد قرار داده شد و در نشست خبری فیلم سینمایی مصلحت هم با یک دقیقه سکوت و پخش ویدیویی از صحبت‌های انصاریان نسبت به او ادای احترام شد.
از دیگر اخبار امروز جشنواره فیلم فجر می‌توان به تصمیم اداره‌کنندگان جهت برگزاری سانس فوق‌العاده اکران برای سه فیلم «ابلق»، «بی‌همه‌چیز» و «شیشلیک» اشاره کرد. این سه فیلم که پیش از این هم اعلام شده بود در میان آثار پرفروش جشنواره قرار دارند صبح پنجشنبه و جمعه در قالب سانس‌های فوق‌العاده اکران خواهند شد.
در ژانر وحشت برای نقد خرافه
نشست پرسش و پاسخ فیلم زالاوا به کارگردانی ارسلان امیری بعد از ظهر امروز چهارشنبه پانزده بهمن‌ماه در سالن همایش‌های برج میلاد برگزار شد.
به گزارش ستاد اطلاع‌رسانی جشنواره فیلم فجر، نشست پرسش و پاسخ فیلم زالاوا با حضور کارگردان، سمیرا برادری (تهیه‌کننده)، نوید پورفرج، پوریا رحیمی‌سام، باسط رضایی، فریدون حامدی (بازیگر)، عماد خدابخش (تدوینگر)، محمد رسولی (فیلم‌بردار)، عباس عباسی (طراح گریم) و محمد‌حسین کرمی (طراح صحنه و لباس) با اجرای علیرضا غفاری در سالن مرکز همایش‌های برج میلاد برگزار شد.
در ابتدای این نشست امیری درباره انتخاب مضمون فیلم زالاوا گفت: «احساس و کنجکاوی درباره موضوع باور در من شکل گرفته بود و دوست داشتم اولین فیلمم مخصوص به خودم و دغدغه‌ام باشد. برای همین سراغ افسانه‌ای رفتم که در خانواده سینه به سینه نقل شده بود. برای همین تصمیم گرفتم اثری بسازم درباره این که چطور یک باور به خرافه تبدیل می‌شود.»
کارگردان زالاوا با بیان اینکه همه ما از این قبیل داستان‌ها شنیده‌ایم، افزود: «روزی پدرم برای من خاطره‌ای را تعریف می‌کرد از جدش که جنی را تسخیر کرده بود و آن را به خدمت گرفته بود. شیوه روایت پدرم برای من جذاب شد و تصمیم گرفتم فیلمی با این محتوا بسازم. ما در این فیلم وارد مبحث درام شدیم و کاری به مباحث مذهبی این ماجرا نداریم. هدف ما نقد خرافه و به تصویر کشیدن سواستفاده از این قبیل مسائل است.»
نوید پورفرج درباره‌ی حضور در زالاوا گفت: «سکانسی که عاشقانه شروع می‌شود تا پایان فیلم تداوم دارد و حفظ این راکورد کمی سخت بود. حدود ۲۵ روز ما درگیر سکانس‌هایی بودیم که جلوی در می‌گرفتیم. فیلم‌نامه بسیار خوب بود و بعد از خواندن آن تصمیم گرفتم که در فیلم باشم، ضمن این که نقش من در زالاوا با دیگر آثارم فرق داشت.»
در ادامه رسولی درباره‌ی پروسه‌ی فیلم‌برداری زالاوا گفت: «بزرگترین چالش من در این فیلم کارگردانی ارسلان امیری بود، چرا که الفبای سینما را من از ایشان یاد گرفتم. در این فیلم هم می‌خواستم عرض‌اندام کنم و هم تواضع روبه‌روی استادم را حفظ کنم. ما می‌خواستیم فیلم میان ژانری باشد. به عنوان فیلم‌بردار دوست داشتم شیطنت‌هایی برای نمایان کردن ژانر وحشت داشته باشم، اما از آنجا که فراژانری بود باید کمی کنترل شده عمل می‌کردیم. ضمن این که حفظ راکورد در دو سکانس طولانی فیلم بسیار سخت بود.»
عماد خدابخش درباره تدوین این فیلم توضیح داد: «تأکید ما این بود که در تدوین به صورتی عمل کنیم که قصه دیده شود و به چشم بیاید به نسبت این که بخواهیم با فضای تکنیکال، خود را به رخ بکشیم.»
امیری با تأکید بر ساخت فیلم‌ها درباره قوم‌های مختلف افزود: «اگر همه اقوام رسانه داشته باشند، شناخت از هر قومیت شکل می‌گیرد که نتیجه‌ی آن رسیدن به صلح و وحدت درونی است. من زبان کردی را دوست داشتم و می‌خواستم فیلمی به این زبان بسازم. اگر تعداد فیلم‌های بیشتری در اقصی نقاط ایران ساخته شود تکثر آثار اتفاق می‌افتد. می‌شود ویژگی‌ها و نشانه‌های مشترک را در سینمای اقوام پیدا کرد. دوست دارم نشانه‌های قومیتی را که خودم جزئی از آن هستم پیدا کنم. اما زالاوا فیلمی نمادین است که به مختصات آن جغرافیا ربطی ندارد و چنین اثری در هر کجا می‌تواند اتفاق بیفتد.»
در ادامه کرمی درباره‌ی طراحی صحنه فیلم گفت: «روستایی را که ما در آن مشغول کار بودیم، کارگردان پیشتر دیده بود و بر آن مبنا قصه را نوشته بود. وقتی من روستا را دیدم گویی ۸۰ درصد ماجرا انجام شده بود چرا که بسیار روستای بکر و زیبایی بود. تنها چالش ما این بود که بتوانیم با المان‌هایی ساده ترس را به مخاطب القا کنیم.»
در ادامه‌ی نشست امیری درباره موضوع جن در فیلمش توضیح داد: «من فیلمی راجع به جن نساختم و هیچ‌گاه جرأت نمی‌کنم وارد چنین موضوعاتی شوم. قصه‌ی جن تنها دست‌مایه‌ای بود که ما به موضوع باور بپردازیم. فیلم نمادین است و متعلق به تمام افرادی است که باور افراطی دارند.»
سمیرا برادری درباره‌ی گیشه‌ای بودن این اثر اظهار کرد: «من همچنان فکر می‌کنم مسأله‌ی گیشه و بازیگر نباید در اختیار عده‌ای محدود باشد. این ما هستیم که باید به سلیقه و شعور مخاطب اعتماد کنیم و فیلم‌هایمان را بسازیم. این پروژه حدود دو سال طول کشید و به اعتقاد من اگر همه فرمول‌های گیشه را نداشته باشد آن بخشی که مربوط به قصه‌گویی است را دارد.»
عباسی، طراح چهره‌پردازی فیلم درباره‌ی گریم چنین توضیح داد: «این فیلم در میان سخت‌ترین کارهایی است که من در دوران کاریم انجام دادم. ما گروهی شش نفره بودیم و جدا از بازیگران اصلی که چالش‌های خود را می‌طلبیدند و روزانه روی ۵۰ نفر گریم سنگین انجام می‌شد، برای اهالی روستا هم فکر کردیم. حتی برای تک‌تک هنروران نیز طراحی انجام دادیم.»
فیلمی که نامش با مخالفت ارشاد روبه‌رو شد
نشست پرسش و پاسخ فیلم مصلحت به کارگردانی حسین دارابی بعد از ظهر پانزدهم بهمن‌ماه در مرکز همایش‌های برج میلاد برگزار شد.
به گزارش ستاد اطلاع‌رسانی جشنواره فیلم فجر، نشست پرسش و پاسخ این اثر سینمایی با حضور کارگردان، محمدرضا شفاه (تهیه‌کننده)، سهی‌بانو ذوالقدر، وحید رهبانی، نازنین فراهانی، امیر نوروزی (بازیگر)، آرش قاسمی (صداگذار)، روزبه رایگا (مدیر فیلم‌برداری)، سیاوش کردجان (تدوینگر) و با اجرای علیرضا غفاری برگزار شد.
در ابتدای نشست غفاری با تسلیت به مناسبت درگذشت علی انصاریان به دلیل ابتلا به ویروس کرونا برای بازماندگان خواستار صبر شد و از حضار درخواست کرد یک دقیقه به احترام او بایستند و سکوت کنند. در ادامه‌ی این نشست خبری مصاحبه ویدیویی علی انصاریان که دی ماه در ستاد جشنواره سی‌‌ونهم فیلم فجر و به خاطر بازی در فیلم رمانتیسم عماد و طوبا به کارگردانی کاوه صباغ‌زاده از او ضبط شده بود، برای حاضران در سالن نمایش داده شد.
پس از نمایش این ویدیو و در ابتدای نشست حسین دارابی درباره ساخت فیلم مصلحت بیان کرد: «در باشگاه فیلم سوره وقتی می‌خواستیم کار امسال را انتخاب کنیم، در میان فیلم‌نامه‌های موجود این متن را برای ساخت برگزیدم.«»
محمدرضا شفاه، تهیه‌کننده فیلم توضیح داد: «موضوع عدالت بحثی همیشگی و پراهمیت است و لازم است درباره آن توضیح دهیم و این یکی از رسالت‌های سینما است. مردم مطالبات خود را در این فیلم مشاهده خواهند کرد.»
به گفته‌ی شفاه با تکمیل فیلم عوامل آن به نام «مصلحت نظام» رسیدند اما ارشاد با این نام موافقت نکرد در نتیجه توافق شد تا نام فیلم مصلحت باشد.
وحید رهبانی درباره بازی در این اثر سینمایی گفت: «زمانی که پیشنهاد این فیلم رسید، برایم جذاب بود و بعد از چند جلسه گفت‌وگو آن را پذیرفتم؛ چراکه تیم خوب و همدلی پای این فیلم ایستادند و باید از تمامی عوامل کار تشکر کنم.»
او پس از ارائه توضیحاتی درباره‌ی تغییرنام فیلم ادامه داد: «سیاسی بودن فیلم، برچسبی است که به این قبیل فیلم‌ها چسبانده می‌شود. این اثر مشخصا درباره عدالت صحبت می‌کند و فکر می‌کنم که این موضوع خیلی به فضای امروز ما نزدیک است.»
دارابی در خصوص انتخاب بازیگران توضیح داد: «وقتی شروع به تولید کردیم برای انتخاب بازیگر بسیار می‌ترسیدم. چرا که این اثر سکانس‌های سختی داشت. ما دنبال بازیگرانی می‌گشتیم که ستاره نباشند و از سبقه تیاتری برخوردار باشند تا برای فیلم وقت بگذارند. من از بازیگران این فیلم فورانی از انگیزه دیدم و برایم کار کردن با آن‌ها تجربه‌ای دوست داشتنی بود.»
سهی‌بانو ذوالقدر درباره حضور در این اثر سینمایی گفت: «من این فیلم را دوست دارم و بعد از تماشای این اثر تحت تأثیر قرار گرفتم و خوشحالم که در آن ایفای نقش کردم. من عاشق کارهای سخت هستم و این فیلم نیز سختی دلخواه من را داشت. دارابی هر سکانس فیلم را به منزله یک فیلم کوتاه می‌دید و برای آن وقت می‌گذاشت. ذات سینما این است که ما را به فکر فرو ببرد و میان ما ایجاد همدلی کند و مصلحت از این سو اثری موفق بوده است.»
در ادامه نازنین فراهانی، درباره‌ی بازی در مصلحت توضیح داد: «من در این اثر نقش خیلی کوتاهی داشتم. نباید به‌عنوان سیاسی‌بودن مصلحت توجه شود. این فیلم با بودجه یک کار اول ساخته شده و چیزی که در این فیلم نظرم را جلب کرد، تسلط حسین دارابی به کارگردانی است.»
دارابی درباره گریم فرهاد قائمیان و شباهت آن به یکی از شخصیت‌های سیاسی گفت: «فیلم ما از یک محور کلی صحبت می‌کند و هیچ کاراکتری را همسان‌سازی نکردیم. گریم فرهاد قائمیان هم ایده‌ای از چهره آقای گیلانی نبود.»
این کارگردان درباره پایان‌بندی فیلم گفت: «ما درباره پایان‌بندی کار بسیار صحبت کردیم. من بسیاری از کلیشه‌های سینمایی را دوست دارم و از آن‌ها استفاده می‌کنم، چرا که کارکرد دارد. مهم‌ترین مسأله در فیلم‌سازی برای من برقراری ارتباط مخاطب با فیلم بود. فکر کردم سکانس آخر فیلم این‌گونه دلخواه بیشتر مخاطبان قرار می‌گیرد. برایم مهم بود فیلمی را بسازم که احساسات مخاطب را تحت تاثیر قرار دهد و با حال خوب از سینما بیرون برود. استراتژی ما این بود که فیلمی درباره دهه‌های گذشته بسازیم که متفاوت از دیگر آثار این‌گونه بوده و پر طمطراق باشد.»
روزبه رایگا، درباره فیلم‌برداری این فیلم سینمایی توضیح داد: «ما قبل از آغاز پروژه به تماشای بسیاری از آثار سینمایی در آن مقطع زمانی نشستیم. اما هدف ما این بود که چه به لحاظ کیفیت و چه به لحاظ رنگ این فیلم قدیمی به نظر نرسد.»
رهبانی درباره حضور در دو نقش متضاد با هم در جشنواره امسال گفت: «هم فیلم شیشلیک و هم فیلم مصلحت صحبت از عدالت می‌کنند. من اول به فیلم‌نامه کار فکر می‌کنم و بعد با توجه به نقشم تصمیم می‌گیرم. در یکی از این آثار من الگوی فساد هستم و در دیگری شکارچی فساد و به نظرم این اتفاقی جالب است.»
آرش قاسمی، صداگذار درباره‌ی همکاری خود در فیلم مصلحت توضیح داد: «این فیلم ماحصل تلاش همه عوامل است. آقای دارابی به جزئیات بسیار توجه می‌کرد و می‌خواستند هم صدای خوب داشته باشیم و هم صدایمان به فضای صوتی آن دوره نزدیک باشد. من برای این اثر به دنبال صداهایی از آن دوره سینمایی رفتم.»
در ادامه امیر نوروزی درباره تجربه بازی در مصلحت بیان کرد: «خوشحالم که حسین دارابی پای من ایستاد و برای ایفای این نقش به من اعتماد کرد. فکر می‌کنم مصلحت فیلمی قابل دفاع است.»
دارابی با بیان اینکه بازخورد مخاطب برای ما خیلی مهم است، ادامه داد: «این احتمال وجود دارد که بر مبنای سلیقه مخاطب برای اکران عمومی در تدوین تغییر ایجاد کنیم.»
سیاوش کردجان در پاسخ به این سؤال که آیا برای اکران عمومی تدوین مجددی اعمال خواهد شد، گفت: «به نظرم می‌توان چیزی در حدود پنج تا ده دقیقه از فیلم کم کرد.»
حسین دارابی در پایان این نشست، از عوامل باشگاه فیلم سوره و سازمان اوج تشکر کرد.
