کلسترول بالا؛ از علل و عوارض کشنده تا علائم و درمان‌های خانگی
کلسترول نوعی لیپید (چربی) است که کبد آن را به‌طور طبیعی تولید میکند. این نوع چربی برای شکل‌گیری غشای سی، بعضی از هورمون‌ها و ویتامین D حیاتی است. کلسترول در آب حل نمی‌شود، بنابراین نمی‌تواند خودبه‌خود در خون حرکت کند. برای انتقال کلسترول، کبد باید لیپوپروتئین تولید کند. لیپوپروتئین‌ها ترکیباتی هستند که از چربی و پروتئین تشکیل شده‌اند. این ترکیبات کلسترول و تری‌گلیسیرید‌ها را که نوع دیگری از لیپیدها هستند در جریان خون حمل می‌کنند. دو نوع اصلی لیپوپروتئین LDL و HDL نام دارند. اگر خونتان کلسترول بد یا LDL زیادی داشته باشد، یعنی به کلسترول بالا مبتلا هستید.
کلسترول بالا اگر درمان نشود، باعث مشکلات زیادی از جمله حمله‌ی قلبی یا سکته می‌شود. در مقاله‌ی امروز دیجی‌کالا مگ قرار است اطلاعات مفیدی را درباره‌ی کلسترول بالا در اختیارتان قرار دهیم. در ابتدا به علل و علائم کلسترول بالا می‌پردازیم و بعد عوارض و درمان‌های خانگی آن را بررسی می‌کنیم. در پایان رژیم غذایی مناسب و روش‌های پیشگیری از این عارضه‌ی خطرناک را در اختیارتان قرار می‌دهیم. تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
علت کلسترول بالا چیست؟
رایج‌ترین علل بالا رفتن سطح کلسترول خون در ادامه آورده شده‌اند.
۱. مصرف مواد غذایی سرشار از چربی‌های اشباع شده و چربی‌های ترانس
مصرف مواد غذایی که حاوی مقدار زیادی از چربی‌های ذکر هستند، می‌تواند سطح کلسترول بد یا همان LDL را افزایش دهد.
۲. اضافه وزن
داشتن اضافه وزن می‌تواند سطح کلسترول خوب یا HDL را کم کند و میزان کلسترول بد را افزایش دهد.
۳. فعالیت نداشتن
بی‌تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی کافی می‌تواند سطح کلسترول بد را افزایش و میزان کلسترول خوب را کاهش دهد.
۴. سن
سطح کلسترول بد معمولا بعد از ۲۰ سالگی افزایش پیدا میکند.
۵. سابقه‌ی خانوادگی
افرادی که سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به کلسترول بالا دارند، به احتمال بیشتر دچار این عارضه می‌شوند.
علائم کلسترول بالا
کلسترول بالا معمولا هیچ علامتی ندارد. در بیشتر موارد کلسترول بالا فقط منجر به عارضه‌های خطرناک می‌شود. برای مثال حمله‌ی قلبی یا سکته می‌توانند در نتیجه‌ی آسیب ناشی از کلسترول بالا رخ دهند. حمله‌ی قلبی یا سکته تا زمانی که کلسترول بالا منجر به شکل‌گیری پلاک در شریان‌ها نشود ایجاد نمی‌شود. پلاک می‌تواند شریان‌ها را باریک کند که این موضوع جریان خون را کاهش میدهد.
شکل‌گیری پلاک پوشش شریان‌ها را تغییر میدهد که این موضوع عوارض خطرناکی را به دنبال دارد. آزمایش خون تنها راهی است که به تشخیص کلسترول بالا کمک میکند. اگر سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به کلسترول بالا داشته یا عوامل خطر زیر را دارید، باید به‌طور مرتب سطح کلسترول خود را چک کنید.
- فشار خون بالا
- ابتلا به اضافه وزن
- سیگار کشیدن
عوارض مهلک کلسترول بالا
عوارض زیر را می‌توانیم از جمله خطرات مهم کلسترول بالا تلقی کنیم.
۱. بیماری عروق کرونر قلب
بیماری قلبی یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر به شمار می‌رود. علائم بیماری قلبی ممکن است در مردان و زنان متفاوت باشد. رایج‌ترین علائم بیماری عروق کرونر قلب در ادامه آورده شده است.
- درد قفسه‌ی سینه
- حالت تهوع
- خستگی شدید
- تنگی نفس
- درد در گردن، قسمت فوقانی شکم یا پشت
- بی‌حسی یا احساس سرما
۲. سکته
جمع شدن پلاک در اثر کلسترول بالا می‌تواند شما را در معرض ابتلا به سکته قرار دهد. سکته یک عارضه‌ی اورژانسی است. اگر علائم سکته را تجربه کردید، باید بلافاصله به دنبال دریافت مراقبت‌های پزشکی باشید. علائم سکته به شرح زیر است.
- از دست دادن تعادل
- سرگیجه‌ی ناگهانی
- ناتوانی در تکان خوردن، به‌ویژه فقط در یک طرف بدن
- گیجی
- بی‌حسی در صورت، بازو یا پا، به‌ویژه فقط در یک طرف بدن
- تاری دید، سیاه شدن دید یا دوبینی
- سردرد ناگهانی و شدید
۳. حمله‌ی قلبی
شریان‌هایی که خون لازم قلب را فراهم می‌کنند، می‌توانند به دلیل تجمع پلاک به‌آرامی باریک شوند. این عارضه که به آن آرتریواسکلروز گفته می‌شود، به‌تدریج رخ میدهد و هیچ علامتی ندارد. در نهایت لخته‌ی خون اطراف پلاک شکل می‌گیرد و باعث مسدود شدن جریان خون به عضلات قلب می‌شود.
در این وضعیت به عضلات قلب اکسیژن و مواد مغذی نمی‌رسد. زمانی که قلب آسیب می‌بیند، یا بخشی از سلول‌های قلب به دلیل کمبود اکسیژن از بین می‌روند، حمله‌ی قلبی رخ میدهد. در ادامه علائم حمله‌ی قلبی را نام برده‌ایم.
- گرفتگی، خس‌خس، درد یا خارش در قفسه‌ی سینه یا بازو
- دشواری در تنفس
- اضطراب
- سرگیجه
- حالت تهوع، سوءهاضمه یا سوزش سر معده
- خستگی مفرط
حمله‌ی قلبی یک عارضه‌ی اورژانسی است و حتی می‌تواند مرگ را به دنبال داشته باشد. فردی که دچار حمله‌ی قلبی شده یا علائم آن را دارد، باید بلافاصله مراقبت‌های پزشکی را دریافت کند.
۴. بیماری عروق محیطی
بیماری عروق محیطی (PAD) می‌تواند زمانی ایجاد شود که پلاک‌ها در دیواره‌ی شریان‌ها جمع می‌شوند. این موضوع جریان خون را به شریان‌ها مسدود میکند که به کلیه‌ها، بازوها، معده، دست و پا خون می‌رسانند. در ادامه به علائم اولیه‌ی بیماری عروق محیطی اشاره کرده‌ایم.
- درد در پا طی انجام فعالیت بدنی یا ورزش
- خستگی
- احساس ناراحتی در دست و پا
زمانی که بیماری عروق محیطی پیشرفت میکند، علائم حتی زمانی که در حال استراحت هستید خود را نشان می‌دهند. علائمی که در ادامه آورده شده‌اند، ممکن است به دلیل کاهش جریان خون رخ دهند.
- نازک شدن یا براقیت پوست دست و پا
- مرگ بافت در اثر کمبود منابع خون
- زخم روی ساق و کف پا که یا خوب نمی‌شود یا سرعت بهبودی آن خیلی کم است.
- احساس سوزش در انشگتان پا
- گرفتگی ساق پا
- آبی شدن انگشتان پا
- کاهش رشد مو در پا
لازم است بدانید کسانی که به بیماری عروق محیطی مبتلا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به حمله‌ی قلبی و سکته قرار می‌گیرند.
روش‌های خانگی برای کاهش سطح کلسترول خون
می‌توانید برای پایین آوردن میزان کلسترول خون از روش‌های طبیعی زیر کمک بگیرید.
۱. روغن‌های اسانسی
روغن‌های اسانسی زیر در کم کردن میزان کلسترول خون مفید هستند.
۱. روغن اسانسی علف لیمو
روغن اسانسی علف لیمو خواص ضدعفونی‌کننده و ضدالتهابی دارد. این روغن می‌تواند سطح کلسترول خون را کاهش دهد و رگ‌های خونی را جهت جریان یافتن بهتر خون گشاد کند.
مواد لازم
- روغن اسانسی علف لیمو: دو قطره
- آب: یک لیوان
طرز تهیه
- روغن اسانسی علف لیمو و آب را خوب با یکدیگر مخلوط کنید.
- مخلوط به دست آمده را بنوشید.
هر چند وقت یک بار؟
این نوشیدنی را روزی دو بار میل کنید.
۲. روغن اسانسی ریحان مقدس
روغن اسانسی ریحان مقدس می‌تواند میزان کلسترول خون را کم کند. اگر دچار کلسترول بالا هستید، حتما از این روغن استفاده کنید.
مواد لازم
- روغن ریحان مقدس: دو قطره
- آب: یک لیوان
طرز تهیه
- روغن ریحان مقدس را در یک لیوان آب بریزید و آن را هم بزنید.
- نوشیدنی ایجاد شده را میل کنید.
هر چند وقت یک بار؟
باید این نوشیدنی را دو بار در روز نوش جان کنید تا سطح کلسترول خونتان کاهش پیدا کند.
۲. ویتامین‌ها
ویتامین‌های B3 ،E و C همگی به خواص خود در کاهش سطح کلسترول سرم شناخته می‌شوند.
نشان داده شده که مصرف ویتامین C سطح کلسترول بد را کاهش میدهد. ویتامین‌های B3 و E از طریق کاهش تجمع کلسترول در شریان‌ها، به مبارزه با علائم کلسترول بالا کمک می‌کنند. مواد غذایی غنی از ویتامین‌های ذکر شده شامل مرکبات مانند پرتقال، گریپ‌فروت و لیموترش، سبزیجات با برگ سبز، مرغ، قارچ، ماهی تن، بادام و سیب‌زمینی شیرین می‌شوند.
۳. روغن ماهی
روغن ماهی منبع سرشار اسیدهای چرب امگا ۳ به شمار می‌رود. مصرف منظم این اسیدهای چرب یکی از بهترین و آسان‌ترین روش‌ها برای پایین آوردن سطح کلسترول خون محسوب می‌شود. علاوه بر این اسیدهای چرب امگا ۳ به کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی کمک می‌کنند.
مواد لازم
- مکمل روغن ماهی: ۱۰۰۰ میلی‌گرم
طرز استفاده
- مکمل ۱۰۰۰ میلی‌گرمی روغن ماهی را مصرف کنید.
- همچنین می‌توانید ماهی‌هایی مانند سالمون، ماکارل، ساردین و تن را در رژیم غذایی خود جای دهید.
هر چند وقت یک بار؟
باید هر روز مکمل روغن ماهی را مصرف کنید.
۴. روغن نارگیل
روغن نارگیل به خواص خود در افزایش سطح کلسترول خوب در خون معروف است. این موضوع می‌تواند به کاهش سطح کلسترول بد و همچنین محافظت از شما در برابر بیماری قلبی کمک کند. علت این موضوع این است که روغن نارگیل به حفظ وزن در محدوده‌ی طبیعی کمک میکند.
مواد لازم
- روغن نارگیل: به مقدار لازم
طرز استفاده
- مقدار مناسبی از روغن نارگیل را به غذاها و سالادهای دلخواه خود اضافه کنید.
- همچنین می‌توانید در پخت‌وپز از روغن نارگیل استفاده کنید.
- علاوه بر این می‌توانید هر روز صبح یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل مصرف کنید.
هر چند وقت یک بار؟
هر روز به روش‌های مختلف از روغن نارگیل استفاده کنید.
۵. سیر
سیر حاوی ترکیب مفیدی به نام آلیسین است که فقط در صورت له شدن سیر ترشح می‌شود. این ترکیب به‌طور طبیعی سطح کلسترول خون را کاهش میدهد.
مواد لازم
- سیر له شده: چند حبه
طرز استفاده
- سیر له شده را به سالادها و غذاهای متنوع اضافه کنید.
- همچنین می‌توانید سیر بدون پوست را خالی بخورید.
هر چند وقت یک بار؟
هر روز باید سیر را مصرف کنید.
۶. چای سبز
خواص آنتی‌اکسیدانی چای سبز به وجود ترکیبی به نام اپی‌گالوکاتچین گالات (EGCG) در آن برمی‌گردد. این ترکیب سطح کلسترول بد را کاهش میدهد.
مواد لازم
- چای سبز: یک قاشق چای‌خوری
- آب جوش: یک فنجان
- عسل: به مقدار لازم
طرز تهیه
- چای سبز را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید و آن را درون یک قابلمه‌ی کوچک بریزید.
- قابلمه را روی حرارت متوسط قرار دهید و بگذارید آب به مدت ۵ دقیقه بجوشد.
- زیر حرارت را خاموش کرده و آن را از صافی رد کنید.
- اجازه دهید چای سبز کمی خنک شود. سپس عسل را به آن اضافه کنید و هم بزنید.
- چای سبز را همان‌طور که گرم است نوش جان کنید.
هر چند وقت یک بار؟
سه بار در روز چای سبز را بنوشید.
۷. ماست
ماست پروبیوتیک حاوی باکتری‌های خوب است که سلامت روده را بهبود می‌بخشند و نقش قابل‌توجهی در کاهش سطح کلسترول به‌طور طبیعی دارند.
مواد لازم
- ماست پروبیوتیک: یک کاسه
طرز استفاده
یک کاسه ماست پروبیوتیک را نوش جان کنید.
هر چند وقت یک بار؟
هر روز ماست بخورید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
۸. دانه‌ی چیا
دانه‌ی چیا منبع سرشار اسیدهای چرب امگا ۳ محسوب می‌شود و به کم کردن سطح کلسترول خون و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی کمک میکند.
مواد لازم
- دانه‌ی چیا: یک قاشق غذاخوری
طرز استفاده
دانه‌ی چیا را به اسموتی دلخواه خود یا آب میوه اضافه کنید.
هر چند وقت یک بار؟
باید دانه‌ی چیا را هر روز مصرف کنید تا سطح کلسترول خونتان کاهش پیدا کند.
۹. آب گریپ‌فروت
گریپ‌فروت منبع غنی پروتئین و مواد مغذی دیگر محسوب می‌شود که همگی فواید زیادی برای سلامتی بدن دارند. این میوه که در دسته‌ی مرکبات قرار می‌گیرد، به بدن ویتامین C، فیبر و مواد معدنی مانند منیزیم و پتاسیم میدهد. خاصیت آنتی‌اکسیدانی قوی گریپ‌فروت و ارزش غذایی بالای آن برای پایین آوردن سطح کلسترول خون مفید است.
مواد لازم
- آب گریپ‌فروت تازه: یک لیوان
طرز تهیه
هر روز آب گریپ‌فروت تازه را نوش جان کنید.
هر چند وقت یک بار؟
یک تا دو بار در روز آب گریپ‌فروت را ترجیحا بعد از خوردن غذا مصرف کنید.
۱۰. آب پرتقال
نشان داده شده که مصرف منظم و طولانی‌مدت آب پرتقال سطح کلسترول خون را کاهش میدهد و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش میدهد.
مواد لازم
- آب پرتقال تازه: یک فنجان
طرز تهیه
آب پرتقال تازه را نوش جان کنید.
هر چند وقت یک بار؟
دو تا سه بار در روز آب پرتقال بنوشید.
۱۱. آب انار
انار حاوی مقدار زیادی از آنتی‌اکسیدان‌های مختلف است. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در انار به پایین آوردن سطح کلسترول بد کمک می‌کنند که این موضوع در پیشگیری از بیماری قلبی و عروقی مفید است.
مواد لازم
- آب انار تازه: یک فنجان
طرز استفاده
یک فنجان آب انار تازه و خانگی را میل کنید.
هر چند وقت یک بار؟
یک تا دو بار در روز آب انار بخورید.
۱۲. آب لیموترش
آب لیموترش منبع غنی ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌های مختلف به شمار می‌رود و به همین علت سطح کلسترول بد را کاهش میدهد و به کاهش وزن کمک میکند.
مواد لازم
- لیموترش: نصف یک عدد
- آب گرم: یک لیوان
- عسل: به مقدار لازم
طرز تهیه
- آب نصف یک عدد لیموترش را بگیرید و آن را درون یک لیوان آب گرم بریزید.
- مقداری عسل به لیوان اضافه کنید و مواد را خوب هم بزنید.
- نوشیدنی به دست آمده را بلافاصله نوش جان کنید.
هر چند وقت یک بار؟
هر روز صبح با شکم خالی نوشیدنی ذکر شده در بالا را میل کنید.
۱۳. سرکه‌ی سیب
سرکه‌ی سیب حاوی اسید استیک و پکتین است. اسید استیک وزن ناخواسته‌ای که در اثر ابتلا به کلسترول بالا به وجود آمده را کاهش میدهد و میزان کلسترول بد خون را کم میکند. کلسترول بد به پکتین (نوعی فیبر) موجود در سرکه‌ی سیب می‌چسبد و از بدن خارج می‌شود.
مواد لازم
- سرکه‌ی سیب: یک قاشق غذاخوری
- آب: یک لیوان
- عسل: به مقدار لازم
طرز تهیه
- سرکه‌ی سیب و آب را خوب با یکدیگر مخلوط کنید.
- به نوشیدنی مقداری عسل اضافه کنید و آن را هم بزنید.
- نوشیدنی ایجاد شده را بنوشید.
هر چند وقت یک بار؟
روزی یک بار یا هر یک روز در میان این نوشیدنی را میل کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
۱۴. تخم کتان
تخم کتان حاوی نوعی لیگنان است که به پایین آوردن سطح کلسترول خون و کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های کبدی کمک میکند. بنابراین حتما تخم کتان را در رژیم غذایی خود جای دهید.
مواد لازم
- پودر تخم کتان: یک قاشق غذاخوری
- آب گرم یا شیر: یک لیوان
- عسل: به مقدار کافی (اختیاری)
طرز تهیه
- به یک لیوان آب گرم یا شیر پودر تخم کتان را اضافه کنید و آن را خوب هم بزنید.
- می‌توانید به این نوشیدنی مغذی مقداری عسل اضافه کنید تا کمی شیرین شود.
- نوشیدنی به دست آمده را بلافاصله بنوشید.
هر چند وقت یک بار؟
باید روزی یک بار این نوشیدنی را میل کنید.
۱۵. آب کرفس
کرفس منبع غنی آنتی‌اکسیدان‌های مختلف به شمار می‌رود و مصرف منظم آن می‌تواند سطح کلسترول بد را کاهش دهد. آب کرفس نه تنها سطح کلسترول خون را پایین می‌آورد، بلکه به کاهش وزن هم کمک میکند.
مواد لازم
- کرفس: دو ساقه
- آب: نصف فنجان
- عسل: به مقدار لازم (اختیاری)
طرز تهیه
- ساقه‌های کرفس را به همراه آب در مخلوط‌کن بریزید و دو تا سه پالس بزنید.
- مخلوط را از صافی رد کرده و عسل را به آن اضافه کنید.
- نوشیدنی را هم بزنید و آن را نوش جان کنید.
- باقیمانده‌ی آب کرفس را در یخچال قرار دهید و نهایتا طی یک روز آینده آن را مصرف کنید.
هر چند وقت یک بار؟
آب کرفس را باید یک تا دو بار در روز مصرف کنید تا از خواص شگفت‌آور آن بهره‌مند شوید.
۱۶. استرول گیاهی و مکمل‌های استانول
استرول‌ها و استانول‌های گیاهی در بسیاری از میوه‌ها، سبزیجات، مغزها، دانه‌ها، غلات و گیاهان وجود دارند. علاوه بر این بعضی از مواد غذایی فرآوری شده مانند ماست، آب پرتقال و مارگارین با استرول و استانول‌های گیاهی غنی می‌شوند. ترکیبات ذکر شده ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهند. این ترکیبات جلوی جذب کلسترول توسط روده‌ی کوچک را می‌گیرند. این موضوع می‌تواند میزان کلسترول بد یا LDL را در خون کم کند.
بهترین مواد غذایی برای کاهش کلسترول بالا
بعضی از مواد غذایی می‌توانند میزان کلسترول خون را کم کنند. قبلا در این مقاله ۱۳ ماده‌ی غذایی فوق‌العاده برای کاهش کلسترول خون مواد غذایی کاهنده‌ی کلسترول خون را معرفی کرده‌ایم. با این حال در ادامه به تعدادی از این مواد غذایی اشاره می‌کنیم.
- جو دوسر
- بلغور جو و سایر غلات غنی شده
- لوبیا
- آووکادو
- مغزهایی مانند بادام، پسته، گردو، بادام‌زمینی و فندق
توصیه‌هایی برای پیشگیری از بالا رفتن سطح کلسترول خون
می‌توانید برای جلوگیری از افزایش سطح کلسترول خون از روش‌های زیر کمک بگیرید.
- مواد غذایی حاوی چربی ترانس را از رژیم غذایی خود حذف کنید. چربی ترانس معمولا در مواد غذایی مانند بیسکویت، کراکر و… یافت می‌شود.
- هر روز ورزش کنید.
- اگر سیگار می‌کشید، به‌تدریج سیگار کشیدن را ترک کنید.
- وزنتان را به‌طور منظم بررسی کنید و اگر دچار اضافه وزن هستید، به فکر انجام اقدامات لازم برای کاهش وزن خود باشید.
- استرس خود را با انجام کارهایی مانند مدیتیشن، یوگا، مصرف نوشیدنی‌های آرام‌بخش، دوش گرفتن و… کاهش دهید.
- مواد غذایی غنی از فیبر محلول و اسیدهای چرب امگا ۳ را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- مصرف مواد غذایی که حاوی مقدار زیادی چربی ترانس هستند را محدود کنید. برای مثال می‌توانید به جای کره از روغن زیتون استفاده کنید.
کلام آخر
کلسترول نوعی چربی در خون است. اگرچه بدن همه‌ی کلسترول لازم خود را تولید میکند، با این حال از طریق مصرف بعضی از مواد غذایی هم کلسترول دریافت می‌کنید. ژنتیک، سن، رژیم غذایی، میزان فعالیت بدنی و فاکتورهای دیگر همگی روی سطح کلسترول خون و بالا رفتن آن اثر می‌گذارند. کلسترول بالا یکی از علل اصلی بیماری قلبی به شمار می‌رود. در مقاله‌ی امروز دیجی‌کالا مگ اطلاعات مفیدی را درباره‌ی کلسترول بالا به شما دادیم. این عارضه احتمال ابتلا به بیماری قلبی و حمله‌ی قلبی را افزایش میدهد. همچنین خطر ابتلا به سکته را زیاد میکند.
اگر دچار کلسترول بالا هستید، پزشک ممکن است برای شما داروهایی تجویز کند و به شما توصیه کند یک سری تغییرات را در سبک زندگی خود ایجاد کنید. برای مثال حفظ وزن در محدوده‌ی طبیعی، افزایش فعالیت بدنی، خوردن مواد غذایی مغذی، ترک سیگار و مواردی از این دست می‌توانند سطح کلسترول خون را کاهش دهند.
منبع: health line, health line, style craze
