۱۰ فیلم پرفروش سال ۲۰۲۳؛ از «بنیادین» تا «اوپنهایمر»

گیشه‌ی سال ۲۰۲۳ با انحطاط ژانر ابرقهرمانی همراه بود و تعدادی از فیلم‌های بزرگ و پرخرج سال همانند «فلش» و «مارول‌ها» شکست خوردند. ژانر ابرقهرمانی اما تنها قربانی امسال نبود و فرنچایزهای مشهور هم به بن‌بست رسیدند؛ از «تبدیل‌شوندگان» و «ایندیانا جونز» تا «ماموریت غیرممکن» و «سریع و خشمگین». تعدادی از این دنباله‌ها و پیش‌درآمدها شاید در فهرست فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ حضور داشته باشند اما به سوددهی قابل‌توجهی نرسیده‌اند و در بهترین حالت، بودجه‌ی خود را جبران کرده‌اند (برای یادآوری، فیلمی به سوددهی می‌رسد که دو برابر -یا بیشتر- از بودجه‌اش فروش داشته باشد). در سوی مقابل، فیلم‌های اورجینال بیشتر از همیشه در کانون توجه قرار گرفتند، فراتر از انتظار ظاهر شدند و حتی رکوردهای متفاوتی را جابه‌جا کردند.

پیش از آنکه به فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ برسیم، شاید بهتر باشد به عملکرد دیگر فیلم‌های پرخرج، غافل‌گیرکننده‌ یا مورد انتظار سال نیم‌نگاهی داشته باشیم. «هیپنوتیک» با بازی بن افلک و به کارگردانی رابرت رودریگز با بودجه‌ی ۶۵ میلیون دلاری، تنها ۱۵.۷ میلیون دلار فروخت؛ در باب مقایسه، فیلم «شوالیه تاریکی» (۲۰۰۸) که سال گذشته برای مدتی کوتاه اکران دوباره داشت، ۲۲ میلیون دلار فروخته بود! «بی‌مصرف‌ها ۴» با بودجه‌ی ۱۰۰ میلیون دلاری، ۵۱.۱ میلیون دلار فروخت تا پرونده‌ی این مجموعه را ببندد و «آفریننده» -یکی از فیلم‌های اورجینال علمی-تخیلی سال- با بودجه ۸۰ میلیون دلاری، ۱۰۴ میلیون دلار فروخت تا متاسفانه شکست سختی را تجربه کند.

«گودزیلا منهای یک» -یکی از تحسین‌شده‌ترین فیلم‌های سال- با بودجه‌ی ۱۰ میلیون دلاری، ۱۰۰ میلیون دلار فروخت که عالی است اما این فیلم سزاوار فروش به مراتب بیشتری بود. «اره ۱۰» هم با بودجه‌ی ۱۳ میلیون دلاری، ۱۱۱.۸ میلیون دلار فروخت تا فروش این مجموعه‌ی ترسناک از مرز ۱ میلیارد دلار عبور کند. «عمارت متروکه» از دیگر آثار بزرگ دیزنی بود که شکست آن در میان شکست‌های بزرگ این شرکت به چشم نمی‌آید، این فیلم که مشخص نیست به چه دلیل بودجه‌ی ۱۵۰ میلیون دلاری دارد، ۱۱۷.۵ میلیون دلار فروخت. به همین منوال، «بلو بیتل» و «شزم! خشم خدایان»، هر دو محصول دی‌سی و هر دو با بودجه‌ی ۱۲۵ میلیون دلاری، به ترتیب ۱۳۰.۷ و ۱۳۴ میلیون دلار فروختند و شکست خوردند.

«ناپلئون» ساخته‌ی جدید ریدلی اسکات، با بودجه‌ی ۲۰۰ میلیون دلاری، ۲۱۸.۳ میلیون دلار فروخت اما یک شکست به حساب نمی‌آید زیرا محصول اپل‌ تی‌وی‌پلاس است و آثار سرویس‌های استریم با هدف فروش در گیشه ساخته نمی‌شوند. «مارول‌ها» با بودجه‌ی ۲۷۵ میلیون دلاری، فروش غم‌انگیز ۲۰۶.۱ میلیون دلاری را تجربه کرد تا به کم‌فروش‌ترین فیلم دنیای سینمایی مارول تبدیل شود و انیمیشن «آرزو» که برای جشن ۱۰۰ سالگی دیزنی ساخته شده بود، با بودجه‌ی ۲۰۰ میلیون دلاری، ۲۳۳.۲ میلیون دلار فروخت تا آن‌هم به فهرست بلندبالای شکست‌های دیزنی در سال ۲۰۲۳ اضافه شود (فهرستی که «ایندیانا جونز و گردانه سرنوشت» هم در آن حضور دارد).

«بازی‌های گرسنگی: تصنیف پرندگان آوازخوان و مارها» با بودجه‌ی ۱۰۰ میلیون دلاری، ۳۳۶.۵ میلیون دلار، «پنج شب با فردی» با بودجه‌ی ۲۰ میلیون دلاری، ۲۹۴.۶ میلیون دلاری، «کرید ۳» با بودجه‌ی ۷۵ میلیون دلاری، ۲۷۵.۳ میلیون دلار، «راهبه ۲» با بودجه‌ی ۳۸.۵ میلیون دلاری، ۲۶۹.۵ میلیون دلار، «مگ ۲: گودال» با بودجه‌ی ۱۴۰ میلیون دلاری، ۳۹۷.۷ میلیون دلار، «صدای آزادی» با بودجه‌ی ۱۴.۵ میلیون دلاری، ۲۵۰.۶ میلیون دلار و «جان ویک ۴» با بودجه‌ی ۱۰۰ میلیون دلاری، ۴۴۰.۱ میلیون دلار فروخت؛ موفقیت تجاری این آثار را نباید نادیده گرفت اما شکست‌های فیلم‌هایی همچون «فلش»، «آکوآمن ۲» و عملکرد ناامیدکننده‌ی آثاری همچون «تبدیل‌شوندگان: ظهور جانوران»، «مرد مورچه‌ای و زنبورک: شیدایی کوانتومی» و «سیاه‌چال‌ها و اژدهایان: شرافت دزدها» را هم نباید فراموش کرد. اما فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ کدامند؟

۱۰- بنیادین (Elemental)

• میزان فروش: ۴۹۶.۴ میلیون دلار
• کارگردان: پیتر سون
• صداپیشگان: لیا لوئیس، مامادو آتی، رونی دل کارمن، وندی مک‌لندن کاوی، کاترین اوهارا، جاناتان آدامز
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۴ از ۱۰۰

«بنیادین» (که با نام «اِلمنتال» نیز شناخته می‌شود) جدیدترین انیمیشن استودیو پیکسار است، بنابراین بدیهی بود که بسیاری از طرفداران دنیای انیمیشن منتظر اکران آن باشند. کمتر پیش آمده است که این استودیو فیلم بد بسازد و «بنیادین» از این قاعده مستثنی نیست اما محصول جدید آن‌ها با اینکه به یکی از فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ تبدیل شد اما یک موفقیت تمام‌عیار در نظر گرفته نمی‌شود. قصه در شهری رخ می‌دهد که ساکنان آن را عناصر طبیعی تشکیل داده‌اند و درباره‌ی آشنایی دو شخصیت متفاوت است: امبر (لیا لوئیس)، زنی پرانرژی از جنس آتش، و وید (مامادو آتی)، مردی درون‌گرا از جنس آب. این دو شخصیت هیچ سنخیتی با یکدیگر ندارند، اما به‌تدریج و با آشنایی بیشتر، به یکدیگر علاقه‌مند می‌شوند و متوجه می‌شوند که تفاوت‌هایشان آن‌ها را به هم نزدیک‌تر می‌کند.

همانند دیگر آثار پیکسار، «بنیادین» هم پیام‌های ارزشمندی را در خود جای داده است و به موضوع حساس این سال‌ها یعنی مهاجرت و تضادهای فرهنگی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با وجود این تفاوت‌های ملموس، با یکدیگر کنار آمد و به هم نزدیک شد. پیتر سوهن (کارگردان فیلم که انیمیشن «دایناسور خوب» را هم در کارنامه دارد)، که خودش یک مهاجر از کشور کره جنوبی است، برای ساخت این انیمیشن از تجربیات شخصی‌اش نیز الهام گرفته است. ساخت انیمیشن «بنیادین» به‌هیچ‌وجه کار ساده‌ای نبود. توسعه‌ی این انیمیشن نزدیک به هفت سال به طول انجامید و پیکسار با موانع مختلفی در مسیر ساخت آن روبه‌رو شد. یکی از موانع اصلی، طراحی شخصیت‌ها و جلوه‌های ویژه‌ی فیلم بود. آب و آتش عناصر پیچیده‌ای هستند که طراحی‌شان حتی بهترین انیماتورهای جهان را به دردسر می‌اندازد. در نتیجه، ساخت فیلمی که منحصرا پیرامون این عناصر جریان دارد، کار دشوار و زمان‌بری بود.

«بنیادین» همزمان با فیلم «فلش» روی پرده رفت که با توجه به نگاه بدبینانه سینمادوستان به ژانر ابرقهرمانی و مخاطب هدف متفاوت، رقیب سرسختی برای این انیمیشن به حساب نمی‌آمد. انتظار می‌رفت که فیلم در هفته‌ی افتتاحیه‌اش در آمریکای شمالی، حدود ۳۵ الی ۴۰ میلیون دلار بفروشد اما با فروش ۱۱.۸ میلیون دلاری در روز اول، مشخص شد که فیلم بیش از ۳۰ میلیون دلار نخواهد فروخت و در نهایت هم با ۲۹.۵ میلیون دلار کار خود را آغاز کرد، که در حقیقت تنها اندکی از اکران ۲۹.۱ میلیون دلاری «داستان اسباب‌بازی» در سال ۱۹۹۵ بیشتر بود (اگر تورم را هم در نظر بگیریم، آن انیمیشن کلاسیک ۵۶ میلیون دلار فروخته است). تحلیلگران، دلیل این فروش را تبلیغات ضعیف دیزنی دانستند و همچنین تغییر رویکرد مخاطبان نسبت به آثار پیکسار؛ زیرا دیزنی انیمیشن‌های قبلی پیکسار را مستقیما -یا خیلی زود- به سرویس استریم دیزنی‌پلاس اضافه کرده بود، مخاطبان ترجیح دادند که برای تماشای «بنیادین» منتظر بمانند. البته که این انیمیشن در همان بازه زمانی، یک رقیب جدی دیگر هم داشت: «مرد عنکبوتی: در میان دنیای عنکبوتی».

هفته دوم اما امیدوارکننده بود؛ فیلم ۱۸.۴ میلیون دلار فروخت و افت فروش ۳۸ درصدی نشان می‌داد که «بنیادین» هنوز می‌تواند از شکست تجاری فرار کند. البته تحلیلگران نظر دیگری داشتند، رسانه‌ی درپ در تحلیل عملکرد تجاری فیلم نوشت که «باید یک اتفاق تاریخی رخ دهد تا فیلم به سوددهی برسد» و رسانه‌ی ورایتی هم نوشت که «امیدی نیست فیلم بودجه‌ی ۲۰۰ میلیون دلاری‌اش را در گیشه‌ی داخلی جبران کند». اوایل ماه اوت اما در کمال ناباوری، «بنیادین» به سوددهی رسید و موفق شد به مرز فروش ۴۰۰ میلیون دلار برسد. این فروش به حدی غافل‌گیرکننده بود که حتی دیزنی هم در رابطه با آن بیانیه داد: «پس از یک افتتاحیه‌ی ناامیدکننده، بسیاری خوشحالیم که مخاطبان متوجه شدند [بنیادین] چه فیلم فوق‌العاده‌ای است.» این انیمیشن در نهایت ۱۵۴.۴ میلیون دلار از گیشه‌ی آمریکای شمالی و ۳۴۲ میلیون دلار از مناطق دیگر به‌دست آورد تا فروش خود را ۴۹۶.۴ میلیون دلار برساند و وارد فهرست فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ شود. «بنیادین» البته سود زیادی برای دیزنی به همراه نداشت اما پس از آن آغاز بد، شکست نخوردنش را باید به فال نیک گرفت.

۹- وانکا (Wonka)

• میزان فروش: ۵۱۱.۱ میلیون دلار
• کارگردان: پل کینگ
• بازیگران: تیموتی شالامی، کالاه لین، کیگان-مایکل کی، پترسون جوزف، مت لوکاس، متیو بینتون، سالی هاوکینز
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۳ از ۱۰۰

یکی از جدیدترین فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ که اکران آن هنوز ادامه دارد و اخیرا توانسته است از «بنیادین» هم عبور و فیلم «مرد مورچه‌ای و زنبورک: شیدایی کوانتومی» را به رتبه‌ی یازدهم بفرستد. کتاب «چارلی و کارخانه شکلات‌سازی» اثر جاودانه‌ی رولد دال، یکی از پرطرفدارترین داستان‌های کودکانه در سراسر جهان است. این کتاب تاکنون دو بار به فیلم تبدیل شده اما این نسخه‌ی جدید که با نام «وانکا» روی پرده رفته است، داستان متفاوتی از ویلی وانکا را روایت می‌کند. فیلم به دوران جوانی وانکا (این بار با بازی تیموتی شالامی) می‌پردازد که با رویاپردازی‌هایش جهان اطرافش را متحول می‌کند. او آرزو دارد بهترین شکلات‌ساز جهان شود و با کمک دوستان وفادار خود، یک کارخانه‌ی شکلات‌سازی منحصربه‌فرد را راه‌اندازی می‌کند.

خبر ساخت این فیلم با انتقادات فراوانی همراه بود و بسیاری از طرفداران نمی‌دانستند که آیا این مجموعه اصلا به یک نسخه‌ی پیش‌درآمد نیاز دارد یا خیر. با این حال، همه کنجکاو بودند که ببینند این برداشت جدید از دوران جوانی وانکا چگونه خواهد بود. خوشبختانه «وانکا» فیلمی شیرین، رنگارنگ و پرماجرا است که به میراث رمان اصلی و دو فیلم‌ پیشین آسیب وارد نمی‌کند. فیلم با وجود داستان متفاوتی که دارد، همچنان حال‌وهوای آشنای قصه‌ی «چارلی و کارخانه شکلات‌سازی» را حفظ کرده است. تیموتی شالامی هم مطابق انتظار، در نقش ویلی وانکا بازی خوبی ارائه می‌دهد و توانسته است شخصیتی دوست‌داشتنی و جذاب از این شخصیت کلاسیک خلق کند. فارغ از اینکه طرفدار قصه‌های رولد دال هستید یا خیر، «وانکا» فیلمی سرگرم‌کننده محسوب می‌شود که برای مخاطبان تمام سنین مناسب است و البته جواب سوال طرفداران قدیمی را هم می‌دهد: وانکا چگونه امپراتوری شکلاتی خود را برپا کرد؟

• بهترین فیلم‌های خانوادگی کودکانه ۲۰۲۳؛ از «نیمونا» تا «بنیادین»

اکران جهانی فیلم یک هفته زودتر از آمریکای شمالی آغاز شد و «وانکا» در اولین قدم، ۴۳.۲ میلیون دلار از ۳۷ کشور به‌دست آورد. فیلم با ۱۱.۱ میلیون دلار، بهترین عملکرد را در گیشه‌ی انگلستان داشت و در مکزیک هم ۵.۲ میلیون دلار فروخت که غیرمنتظره بود. طبق تحلیل‌ها، انتظار می‌رفت که فیلم در هفته‌ی اول اکران در گیشه‌ی آمریکا، حدود ۵۰ میلیون دلار بفروشد. فیلم در روز اول ۱۴.۴ میلیون دلار فروخت و هفته‌ی اول را با فروش ۳۹ میلیون دلاری به پایان رساند تا به پرفروش‌ترین فیلم لایو اکشن موزیکال چند سال اخیر تبدیل شود. «وانکا» در هفته دوم ۱۸.۸ میلیون دلار فروخت و در جایگاه دوم گیشه قرار گرفت («آکوامن و پادشاهی گم‌شده» با ۲۸.۴ میلیون دلار به جایگاه نخست رفت) اما در هفته‌ی سوم، بار دیگر به رتبه‌ی اول بازگشت و ۲۴ میلیون دلار فروخت، یعنی ۳۳ درصد افزایش فروش، اتفاقی که کمتر در گیشه رخ می‌دهد. فیلم در هفته‌ی چهارم هم در صدر باقی ماند و در نهایت ۱۸۰.۳ میلیون دلار در آمریکا و ۳۳۰.۸ میلیون دلار در کشورهای دیگر فروخت تا به مجموع فروش ۵۱۱.۱ میلیون دلار برسد و ورود خود به فهرست فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ را جشن بگیرد.

کتاب چارلی و کارخانه ی شکلات سازی اثر رولد دال

۳۰ %

۱۷۰,۰۰۰

۱۱۹,۱۰۰ تومان

مشاهده و خرید

۸- ماموریت: غیرممکن – روزشمار مرگ (Mission: Impossible – Dead Reckoning Part One)

• میزان فروش: ۵۶۷.۵ میلیون دلار
• کارگردان: کریستوفر مک‌کوری
• بازیگران: تام کروز، سایمون پگ، ربکا فرگوسن، ونسا کربی، هایلی اتول، پام کلمنتیئف، شیا ویگهام، نیکلاس هولت
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۶ از ۱۰۰

«ماموریت: غیرممکن – روزشمار مرگ» شاید در فهرست فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ قرار گرفته باشد اما نمی‌توانیم آن را یک موفقیت کامل برای این مجموعه بدانیم. تا پیش از اکران این فیلم، «فال‌اوت» آخرین قسمت فرنچایز بود که سال ۲۰۱۸ اکران شد؛ این فیلم که یک افتتاحیه‌ی قابل‌ قبول ۶۱ میلیون دلاری داشت، در نهایت به فروش ۷۹۱ میلیون دلاری رسید. تا پیش از «فال‌اوت» هم فیلم‌های مجموعه معمولا با ۵۰ الی ۶۰ میلیون دلار آغاز به کار می‌کردند و به فروش خوب خود تا چند هفته ادامه می‌دادند. انتظارات اما از «روزشمار مرگ» به مراتب بیشتر بود. با موفقیت‌های «پروتکل شبح» (۲۰۱۱)، «ملت یاغی» (۲۰۱۵) و «فال‌اوت»، این مجموعه به حدی خود را اثبات کرده بود که طرفداران از کیفیت «روزشمار مرگ» مطمئن باشند و برای تماشای آن لحظه‌شماری کنند. از طرف دیگر، این فیلم یک سال پس از «تاپ گان: ماوریک» اکران می‌شد که گیشه را به آتش کشید؛ فیلمی که با فروش باورنکردنی ۱.۵ میلیارد دلاری نشان داد تام کروز هنوز یک ستاره‌ی پولساز است و می‌تواند مخاطبان را به سالن‌های سینما بکشاند.

با این تفاصیل، انتظار می‌رفت که قسمت جدید بهترین شروع مجموعه را داشته باشد. تحلیلگران پیش‌بینی کرده‌ بودند که فیلم در پنج روز اول اکران، ۹۰ میلیون دلار در آمریکای شمالی، ۱۶۰ میلیون دلار از کشورهای دیگر و در مجموع ۲۵۰ میلیون دلار در گیشه‌ی بین‌المللی فروش خواهد داشت. فیلم اما در روز اول ۱۵.۵ میلیون دلار فروخت و هفته‌ی افتتاحیه را با ۷۸.۵ میلیون دلار آغاز کرد. با این حال، برخلاف نسخه‌های پیشین که در هفته‌ دوم یک افت فروش ۵۰ درصدی را تجربه می‌کردند، این فیلم با ۶۵ درصد افت و فروش ۱۹.۴ میلیون دلاری نشان داد که نه تنها قرار نیست به پرفروش‌ترین نسخه‌ی «ماموریت غیرممکن» تبدیل شود بلکه شاید به سختی از فروش ۴۵۷ میلیون دلاری قسمت اول مجموعه که سال ۱۹۹۶ به اکران در آمد عبور کند.

ایتن هانت (تام کروز) در «روزشمار مرگ» بار دیگر مهارت‌های خود را به رخ می‌کشد تا یک مأموریت دیوانه‌وار دیگر را به اتمام برساند. قصه پیرامون یک هوش مصنوعی خطرناک اتفاق می‌افتد و اعضای تیم به مناطق مختلف جهان سفر می‌کنند تا دو قطعه‌ای که می‌تواند جلوی آن را بگیرد پیدا کنند. با این داستان هیجان‌انگیز و سکانس‌های اکشن درجه‌یک، همه‌چیز را برای موفقیت فیلم آماده بود اما چه اتفاقی رخ داد؟ یکی از مهم‌ترین دلایل این عملکرد ضعیف در گیشه، تاریخ اکران فیلم است. با اینکه کسی انتظار نداشت که «اوپنهایمر» و «باربی» صنعت سینما را تا این اندازه تحت‌تاثیر قرار دهند و گیشه‌ی جهانی را تسخیر کنند اما قابل‌ پیش‌بینی بود که یک رقیب جدی برای «روزشمار مرگ» هستند (ضمن اینکه «اوپنهایمر» اکثر سالن‌های آیمکس را هم رزرو کرده بود که بیشترین آسیب را به فیلم جدید تام کروز زد).

«ماموریت غیرممکن» طرفداران سرسخت خود را داشت که فارغ از کیفیت فیلم، به تماشای آن می‌نشستند اما چیزی که مجموعه نیاز داشت، جذب مخاطبان جدید بود، مخاطبانی که ترجیح دادند به سراغ دو فیلم بزرگ دیگر یعنی «اوپنهایمر» و «باربی» بروند. با اکران آن دو فیلم، «ماموریت غیرممکن» به سرعت به حاشیه رفت و فراموش شد. فیلمی که بالاترین امتیاز را از تماشاگران دریافت می‌کند، اغلب با کمترین افت فروش روبه‌رو می‌شود و هفته به هفته، به آرامی به فروش خود می‌افزاید اما متاسفانه «روزشمار مرگ» علی‌رغم بازخوردهای مثبت، باز هم نتوانست از سلطه‌ی «باربنهایمر» خارج شود. با توجه به بودجه‌ی سنگین ۲۹۱ میلیون دلاری، این فیلم برای اینکه به سوددهی برسد، باید حدود ۸۰۰ میلیون دلار می‌فروخت، با وجود این، ۵۶۷.۵ میلیون دلار (۱۷۲.۱ میلیون دلار از گیشه‌ی آمریکای شمالی و ۳۹۵.۴ میلیون دلار از کشورهای دیگر) افتضاح نیست. حالا تنها سوال این است که آیا قسمت بعدی که سال ۲۰۲۵ روی پرده می‌رود، می‌تواند عملکرد بهتری داشته باشد؟

تابلو مدل ماموریت غیرممکن

۶,۰۰۰,۰۰۰ تومان

مشاهده و خرید

۷- پری دریایی کوچولو (The Little Mermaid)

• میزان فروش: ۵۶۹.۶ میلیون دلار
• کارگردان: راب مارشال
• بازیگران: هلی بیلی، جونا هاوئر کینگ، داوید دیگز، آکوافینا، جیکوب ترمبلی، آرت ملک، خاویر باردم، ملیسا مک‌کارتی
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۶۷ از ۱۰۰

آخرین ساخته‌ی راب مارشال، برداشتی لایو اکشن از انیمیشن کلاسیک «پری دریایی کوچولو» (۱۹۸۹) است که با گذشت چند دهه، هنوز هم طرفداران زیادی دارد، به هر حال بی‌دلیل نیست که اثر جدید به یکی از فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ تبدیل شده است. این فیلم البته مسیر پرفرازونشیبی را طی کرد و در یک دنیای ایده‌آل احتمالا فروش آن از مرز ۱ میلیارد دلار عبور می‌کرد اما رویکرد دیزنی و حواشی مختلف باعث شد تا نصف این مقدار بفروشد. اولین مشکل از همان جایی آغاز شد که دیزنی بازیگر نقش اصلی را انتخاب کرد، هلی بیلی فارغ از استعدادها و کیفیت بازیگری‌اش، یک هنرپیشه‌ی سیاه‌پوست بود که برای نقش یک شخصیت سفیدپوست انتخاب شده است. اتفاقی که اگر برعکس بود (انتخاب یک بازیگر سفیدپوست برای نقش یک شخصیت سیاه‌پوست)، فیلم مذکور نه تنها تحریم می‌شد بلکه پایین‌ترین امتیازات را هم دریافت می‌کرد. در هر صورت، «پری دریایی کوچولو» روی پرده رفت و با توجه به عملکرد تجاری ضعیف ساخته‌های اخیر دیزنی، می‌توان آن را یک موفقیت به حساب آورد.

آریل (هلی بیلی)، یک پرنسس و دختر جوان شاه تریتون (خاویر باردم) است که علاقه‌ی زیادی به دنیای انسان‌ها دارد اما پدرش -به عنوان حاکم آتلانتیکا- به او اجازه نمی‌دهد که به سطح دریا برود یا با آدم‌ها ارتباط برقرار کند زیرا همسرش توسط یک انسان کشته شده است و حالا از نژاد انسان نفرت دارد. یک شب، آریل در بالای اقیانوس، متوجه آتش‌بازی می‌شود و به سطح آب می‌رود و می‌بیند که این آتش‌بازی توسط یک کشتی -که متعلق به شاهزاده اریک (جونا هاوئر کینگ) است- به راه انداخته شده. در همین حین، ناگهان طوفان از راه می‌رسد و باعث می‌شود که کشتی با صخره‌ها برخورد کند و در آستانه‌ی غرق شدن قرار بگیرد. آریل جان اریکِ بی‌هوش را نجات می‌دهد و می‌رود؛ پدرش اما خیلی زود از این ماجرا باخبر می‌شود و با او برخورد شدیدی می‌کند.

آریل که حالا مصمم‌تر از قبل شده است تا به دنیای انسان‌ها قدم بگذارد، با عمه‌اش، جادوگر مطرود آتلانتیکا، اورسولا (ملیسا مک‌کارتی) ملاقات می‌کند که به او پیشنهاد وسوسه‌برانگیزی می‌دهد. آریل حاضر می‌شود تا صدای خود را بدهد تا برای سه روز، یک جفت پای انسان به او اهدا شود. او در این مدت باید بتواند عشق شاهزاده اریک را به‌دست بیاورد که در این صورت، صدایش را پس می‌گیرد و می‌تواند برای همیشه یک انسان باقی بماند. در غیر این صورت، او تا ابد صدایش را از دست خواهد داد. شرایط برای آریل آسان نیست، زیرا اورسولا نقشه‌ی شومی دارد و می‌خواهد بر آتلانتیکا حکمرانی کند و از برادرش، شاه تریتون انتقام بگیرد. مانند «ماموریت: غیرممکن – روزشمار مرگ» این فیلم هم اگرچه در فهرست فیلم‌های پرفروش ۲۰۲۳ قرار گرفته اما احتمالا به سوددهی نرسیده است، فراموش نکنید که طبق گزارش‌ها، این فیلم بودجه‌ای ۳۰۰ میلیون دلاری دارد.

«پری دریایی کوچولو» رقبای چالش‌برانگیزی در گیشه نداشت و آمارها نشان می‌داد که در چهار روز اول اکران حدود ۱۲۰ الی ۱۲۵ میلیون دلار بفروشد. فیلم در روز اول ۳۸ میلیون دلار و در چهار روز نخست، ۱۱۸.۸ میلیون دلار فروخت تا پنجمین آغاز برتر تاریخ در این بازه‌ی زمان (آخرین دوشنبه ماه مه) را داشته باشد. فیلم در هفته دوم با افت فروش ۵۷ درصدی، ۴۱.۱ میلیون دلار فروخت که با توجه به اکران «مرد عنکبوتی: در میان دنیای عنکبوتی» قابل‌ قبول بود. فیلم در نهایت ۲۹۸.۲ میلیون دلار در گیشه‌ی آمریکایی شمالی به‌دست آورد اما عملکرد آن در گیشه‌ی بین‌المللی در حد انتظار نبود و در هفته‌ی آغازین تنها ۶۸.۳ میلیون دلار فروخت که رسانه‌ی ددلاین آن را «ناامیدکننده» توصیف کرد. «پری دریایی کوچولو» در نهایت فروش جهانی خود را با ۲۷۱.۴ میلیون دلار به پایان رساند تا با ۵۶۹.۶ میلیون دلار به دیگر فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ ملحق شود؛ ناگفته نماند که دیزنی برای این فیلم، از دولت انگلستان ۵۶.۸ میلیون دلار پول بیمه (خسارات ناشی از کووید-۱۹) دریافت کرد.

کتاب پری دریایی اثر کایرا کاس نشر باژ

۳۲ %

۲۹۷,۰۰۰

۲۰۱,۹۶۰ تومان

مشاهده و خرید

۶- مرد عنکبوتی: در میان دنیای عنکبوتی (Spider-Man: Across the Spider-Verse)

• میزان فروش: ۶۹۰.۵ میلیون دلار
• کارگردان: ژواکیم دوس سانتوس، کمپ پاورز، جاستین کی. تامپسن
• صداپیشگان: شامیک مور، هیلی استاینفلد، برایان تایری هنری، لورین ولز، جیک جانسون، جیسون شوارتزمن، ایسا رای
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸.۶ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۵ از ۱۰۰

در جایگاه ششم فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ به «در میان دنیای عنکبوتی» می‌رسیم؛ همان فیلمی که برای تعدادی از آثار فوق‌الذکر همچون «بنیادین» و «پری دریایی کوچولو» دردسر درست کرد و با نقدهای مثبت فراوان و کیفیت حیرت‌انگیزی که داشت، جای تعجب دارد بیشتر نفروخت. «در میان دنیای عنکبوتی» یک شاهکار سینمایی است که شاید تنها یک نقطه‌ضعف داشته باشد: داستان آن به اتمام نمی‌رسد، چون در حقیقت بخش اول یک فیلم دو قسمتی است؛ البته سونی در عنوان فیلم به این مسئله اشاره نکرد که حرکت هوشمندانه‌ای بود. برای فیلم‌های بلاک باستری عادی است که در دو بخش عرضه شوند اما اینکه سازندگان آن‌ها را با برچسب بخش اول و بخش دوم راهی سینماها کنند، رویکرد اشتباهی است که فیلم‌ها در سال‌های اخیر از آن دوری کرده‌اند. دلیل اصلی عدم علاقه‌ی هالیوود به دو بخشی کردن فیلم‌ها مشخص است، مخاطبان دوست ندارند فیلمی را ببینند که داستان آن‌ نیمه‌کاره رها می‌شود، آن‌ها می‌خواهند قصه‌ کامل باشد و فیلمی که – مانند «ماموریت: غیرممکن – روزشمار مرگ»- با نام «بخش اول» اکران می‌شود، سینمادوستان را بدبین می‌کند.

ماجراهای این انیمیشن، یک سال پس از «مرد عنکبوتی: به درون دنیای عنکبوتی» رخ می‌دهد؛ از تبدیل شدن مایلز مورالز به مرد عنکبوتی مدتی می‌گذرد و او حالا ابرقهرمان باتجربه‌تری به حساب می‌آید، اگرچه هنوز هم یک نوجوان است با هزاران مشکل کوچک و بزرگ. برای او آسان نیست که زندگی ابرقهرمانی و شخصی‌اش را مدیریت کند و رفتارهای عجیب و بی‌نظمی‌هایش حتی باعث شده است که والدین احساس کنند او راز بزرگی را پنهان می‌کند. پسرک کمی افسرده هم شده است و از نظر روحی، روزهای آرامی را پشت سر نمی‌گذارد، چرا که آرزو دارد با دوستان قدیمی‌اش -از دنیاهای موازی- ملاقات دوباره داشته باشد، خصوصا گوئن استیسی (هیلی استاینفلد). مایلز نمی‌تواند به دنیاهای دیگر سفر کند، به همین دلیل فکر می‌کند که دیگر امکان‌پذیر نیست گوئن را ببیند اما دخترک ناگهان سر راه او سبز می‌شود و می‌گوید که از سوی جامعه‌ی عنکبوتی استخدام شده است (گروهی متشکل از صدها آدم عنکبوتی شبیه مایلز). همزمان شرور تازه‌واردی به نام اسپات (جیسون شوارتزمن) از راه می‌رسد که شاید در نگاه اول خطری برای مایلز ایجاد نکند اما او به تدریج ثابت می‌کند که باید جدی گرفته شود.

چیزی که «در میان دنیای عنکبوتی» را به یک اثر سینمایی منحصربه‌فرد و استثنایی تبدیل می‌کند، سبک انیمیشنی مسحورکننده‌ی آن است که با یک نگاه به آن هم می‌توانید متوجه شوید از فرمول‌های رایج انیمیشن‌سازی پیروی نمی‌کند و حتی می‌توان ادعا کرد انقلابی است. بنابراین جای تعجب ندارد که فیلم در گیشه موفق ظاهر شد. آمارها نشان می‌داد که «در میان دنیای عنکبوتی» یک افتتاحیه‌ی ۸۰ الی ۹۰ میلیون دلاری داشته باشد. فیلم در روز اول اکران ۵۱.۷ میلیون دلار فروخت (بالاترین فروش روز اول میان همه‌ی فیلم‌های سال ۲۰۲۳ تا آن زمان) تا تحلیلگران پیش‌بینی خود را به عدد ۱۱۳ میلیون دلار برسانند اما «در میان دنیای عنکبوتی» حتی موفق‌تر هم ظاهر شد و کار خود را با ۱۲۰.۷ میلیون دلار آغاز کرد (دومین افتتاحیه‌ی بزرگ سال پشت سر «فیلم برادران سوپر ماریو» و هشتمین افتتاحیه‌ی بزرگ تاریخ انیمیشن). فیلم در میان انیمیشن‌های محصول سونی هم رکوردشکنی کرد و بهترین عملکرد را داشت. ساخته‌ی ژواکیم دوس سانتوس، در هفته‌ی دوم هم خیره‌کننده ظاهر شد و ۵۵.۵ میلیون دلار فروخت. افتتاحیه‌ی جهانی فیلم نیز قابل‌ قبول بود و ۸۸.۱ میلیون دلار فروخت. «در میان دنیای عنکبوتی» با ۳۸۱.۳ میلیون دلار از گیشه‌ی آمریکای شمالی و ۳۰۹.۳ میلیون دلار از کشورهای دیگر، فروش خود را در نهایت به ۶۹۰.۵ میلیون دلار رساند تا به یکی از فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ تبدیل شود و البته این ارقام برای فیلمی با بودجه‌ی ۱۰۰ الی ۱۵۰ میلیون دلاری، فوق‌العاده است.

فیگور مدل مرد عنکبوتی طرح اسپایدر من کد ۰۳

۷۴۰,۰۰۰ تومان

مشاهده و خرید

۵- فست ایکس (Fast X)

• میزان فروش: ۷۱۴.۶ میلیون دلار
• کارگردان: لویی لتریر
• بازیگران: وین دیزل، میشل رودریگز، تایریس گیبسون، لوداکریس، هلن میرن، شارلیز ترون، جیسون موموآ، بری لارسون
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۵.۸ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۵۶ از ۱۰۰

شرایط برای شکست خوردن «فست ایکس» یا همان «سریع و خشمگین ۱۰» مهیا بود و تا مرز شکست هم پیش رفت اما به‌ سختی و با چاشنی شانس خطر از بیخ گوش آن گذشت تا وارد فهرست فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ شود؛ البته این بدین معنا نیست که فیلم به یک موفقیت تجاری بزرگ تبدیل شده؛ «فست ایکس» در بهترین حالت، تنها بودجه‌ی نجومی خود را جبران کرده است. تهیه‌کنندگان از سال ۲۰۱۴ برای تولید قسمت دهم -به عنوان نقطه‌ی پایانی مجموعه- برنامه‌ریزی کرده بودند اما سال ۲۰۲۰ اعلام شد که این فیلم در دو بخش عرضه می‌شود. قرار بود کارگردانی‌اش را هم جاستین لین برعهده بگیرد که در نهایت با لویی لتریر -کارگردان «ترانسپورتر ۲» (۲۰۰۲) و «اکنون مرا می‌بینی» (۲۰۱۳)- جایگزین شد. «فست ایکس» همچنین بودجه‌ای ۳۴۰ میلیون دلاری (بدون احتساب هزینه‌ی تبلیغات) داشت که آن را به هشتمین فیلم پرخرج تاریخ تبدیل می‌کند.

پس از رویدادهای قسمت نهم، دومینیک تورتو (وین دیزل) و خانواده‌اش این بار در مقابل خطرناکترین دشمن خود، دانته (جیسون موموآ) قرار می‌گیرند. فیلم با ماموریت اعضای گروه در رُم آغاز می‌شود اما در این ماموریت، دومینیک و همسرش لتی (میشل رودریگز) حضور ندارند تا از فرزند خود نگهداری کنند. یک شب، سایفر (چارلیز ترون)، مجروح و زخمی به خانه‌ی دومینیک قدم می‌گذارد و به او خبر می‌دهد که فرزندِ هرمان ریز (شرور قسمت پنجم که کشته شد) از راه رسیده و در حال سوءاستفاده از او و تیمش است تا از دومینیک، انتقام قتل پدر و از دست رفتن ثروت خانوادگی‌اش را بگیرد. دومینیک در ادامه با خبر می‌شود که ماموریت رُم یک تله از سوی دانته است و سریع وارد عمل می‌شود تا جلوی اتفاقات فاجعه‌بار بعدی را بگیرد.

حتی پیش از اکران، تحلیلگران گفته بودند که «فست ایکس» باید حدود ۸۰۰ الی ۸۵۰ میلیون دلار بفروشد تا به سوددهی برسد و همان‌طور که بالاتر هم اشاره شد، فیلم مسیر پرفرازونشیبی را طی کرد تا به این عدد نزدیک شود. آمارهای اولیه نشان می‌داد که فیلم افتتاحیه‌ای ۶۵ الی ۷۵ میلیون دلاری در گیشه‌ی آمریکای شمالی خواهد داشت، این عدد با نزدیک شدن روز اکران به ۶۰ میلیون دلار رسید. فیلم در روز اول ۲۸ میلیون دلار فروخت و با ۶۷ میلیون دلار به جایگاه نخست گیشه رفت. سپس با افت فروش ۶۶ درصدی، ۲۳ میلیون دلار در هفته دوم فروخت -و «پری دریایی کوچولو» آن را به جایگاه دوم فرستاد- و هفته سوم هم فیلم بار دیگر افت فروش شدید ۶۱ درصدی را تجربه کرد و تنها ۹.۲ میلیون دلار فروخت. فروش ۱۴۶.۱ میلیون دلاری در گیشه‌ی آمریکا کاملا ناامیدکننده بود اما عملکرد فیلم در کشورهای دیگر آن را نجات داد.

انتظار می‌رفت که فروش جهانی فیلم در هفته اول حدود ۲۸۰ میلیون دلار باشد که «فست ایکس» تقریبا به آن نزدیک شد و ۲۵۲.۷ میلیون دلار فروخت. از شانس خوب استودیو یونیورسال، فیلم در کشور چین هم روی پرده رفت که کمک ویژه‌ای به فروش آن کرد (۷۸ میلیون دلار). در باب مقایسه، «سریع و خشمگین ۹» که سال ۲۰۲۱ و در دوران اوج تعطیلی سینما (به دلیل کووید-۱۹) روی پرده رفته بود، ۷۲۶.۲ میلیون دلار فروخت، با این تفاوت که بودجه‌ی آن (۲۰۰ میلیون دلار) حدود ۷۰ درصد کمتر از «فست ایکس» بود! ضمن اینکه «سریع و خشمگین ۷» با ۱.۵۱۵ میلیون دلار همچنان پرفروش‌ترین نسخه‌ی مجموعه است. اما دلیل اصلا افت فروش این فرنچایز پرطرفدار چیست؟ فارغ از کیفیت سوال‌برانگیز قسمت دهم، با فروش ضعیف اکثر فیلم‌های بلاک باستری امسال، تحلیلگران به این نتیجه رسیده‌اند که مخاطبان در حال حاضر از مجموعه‌های سینمایی بزرگ خسته شده‌اند و دیگر برای آن‌ها هیجان‌زده نمی‌شوند.

• ۱۲ فیلم پرفروش صد سال گذشته به تفکیک دهه

اگر نگاهی به عملکرد مجموعه‌های بزرگ در گیشه‌ی سال گذشته بیندازیم، اکثر آن‌ها یا ناموفق بوده‌اند یا در حد انتظار ظاهر نشده‌اند: «ایندیانا جونز و گردانه سرنوشت»، «مارول‌ها» و «آکوامن ۲ و پادشاهی گمشده» (نسخه‌ی پیشین هر دو فیلم «مارول‌ها» و «آکوامن» از مرز فروش ۱ میلیارد دلار عبور کرده بود)، «مرد مورچه‌ای و زنبورک: شیدایی کوانتومی» و… هیچ‌کدام از این آثار در گیشه عملکرد خوبی نداشتند، شاید به این دلیل که فیلم‌ها دیگر به‌واسطه‌ی اعتبار برند خود نمی‌فروشند بلکه فاکتورهای متعددی در این زمینه نقش دارد. «فست ایکس» شاید در فهرست فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ قرار گرفته باشد اما به دلیل هزینه‌ی بالای آن، فاصله‌ی زیادی با شکست ندارد. و اگر سازندگان رویکرد خود را تغییر ندهند، قسمت بعدی شاید به یک شکست بزرگ تبدیل شود، همان‌طور که مجموعه‌های محبوب دیگر هم اخیرا نتوانسته‌اند از این آزمون سخت با موفقیت عبور کنند.

۴- نگهبانان کهکشان بخش ۳ (Guardians of the Galaxy Vol. 3)

• میزان فروش: ۸۴۵.۴ میلیون دلار
• کارگردان: جیمز گان
• بازیگران: کریس پرت، زوئی سالدانا، دیو باتیستا، کارن گیلان، پام کلمنتیئف، وین دیزل، بردلی کوپر، ویل پولتر
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۲ از ۱۰۰

در جایگاه چهارم فیلم‌های پرفروش، «نگهبانان کهکشان بخش ۳» قرار دارد که از معدود آثار موفق دنیای سینمایی مارول در سال ۲۰۲۳ بود و حتی بعضی از طرفداران آن را بهترین قسمت کل مجموعه پس از «انتقام‌جویان: پایان بازی» توصیف می‌کنند. «بخش ۳» نقطه‌ی پایانی یکی از بهترین سه‌گانه‌های ابرقهرمانی تاریخ سینما است و جیمز گان بار دیگر مهارت‌های فیلم‌سازی خود را به رخ می‌کشد. گان از سال ۲۰۱۴ برای ساخت این نسخه برنامه‌ریزی کرده بود اما سال ۲۰۱۸ از سوی دیزنی اخراج شد تا تولید قسمت سوم در هاله‌ای از ابهام قرار بگیرد، خوشبختانه آن‌ها گان را دوباره استخدام کردند تا آخرین فیلم خود را برای مارول بسازد (او از این پس در جبهه‌ی دی‌سی خواهد بود). «نگهبانان کهکشان بخش ۳» در بدترین دوران ممکن هم روی پرده رفت، دقیقا پس از عملکرد ضعیف «مرد مورچه‌ای ۳» و در روزهایی که نگاه‌ها به ژانر ابرقهرمانی منفی شده بود، خوشبختانه کیفیت فیلم به اندازه‌ای بالا بود که باعث نجات آن شود.

در این دنباله، آدام وارلاک (ویل پولتر) به مقر نگهبانان کهکشان حمله می‌کند تا آن‌ها را از بین ببرد و اگرچه موفق نمی‌شود اما آسیب شدیدی به راکت (بردلی کوپر) وارد می‌کند تا او در آستانه‌ی مرگ قرار بگیرد. اعضای گروه در پروسه‌ی درمان، متوجه می‌شوند که در بدن راکت یک کلید قطع اضطراری وجود دارد که توسط شرکت «اورگو کورپ» -به رهبری تکامل عالی (با بازی چوکودی ایووجی)- در بدن او قرار داده شده است، همان کسانی که او را به یک راکون سخن‌گو و نابغه تبدیل کردند. نگهبانان حالا باید رمز این کلید را پیدا کنند تا بتوانند راکت را نجات دهند. راکت در فیلم‌های پیشین به عنوان عنصر کمدی مورد استفاده قرار می‌گرفت و با سکانس‌های اکشن به یاد آورده می‌شد اما اینجا ما نگاه عمیق‌تری به او داریم که باعث می‌شود نگاه شما به این شخصیت تغییر کند و باید بدانید این نسخه به شدت احساسی است.

انتظار می‌رفت که «نگهبانان کهکشان بخش ۳» در هفته‌ی افتتاحیه حدود ۱۱۰ میلیون دلار فروش داشته باشد. پس از فروش ۴۸.۲ میلیون دلاری در روز اول، این فیلم در نهایت با ۱۱۸.۴ میلیون دلار کار خود را آغاز کرد. «بخش ۳» در هفته دوم هم جایگاه اول خود در گیشه را حفظ کرد و با یک افت فروش ۴۸ درصدی (کمترین افت فروش در میان تمامی دنباله‌های دنیای سینمایی مارول)، ۶۲ میلیون دلار فروخت. در باب مقایسه، دیگر آثار اخیر مارول همانند «مرد مورچه‌ای ۳»، «ثور: عشق و آذرخش» و «دکتر استرنج در چندجهانی دیوانگی» در هفته دوم به ترتیب با ۷۰ درصد، ۶۸ درصد و ۶۷ درصد افت فروش روبه‌رو شده‌ بودند. «بخش ۳» در هفته سوم هم ۳۲ میلیون دلار فروخت اما با اکران «فست ایکس»، به رده‌ی دوم باکس آفیس رفت.

عملکرد خوب فیلم به بازار آمریکای شمالی خلاصه نمی‌شود. «بخش ۳» در هفته‌ی افتتاحیه، ۱۶۸.۱ میلیون دلار از کشورهای دیگر به‌دست آورد و در هفته دوم تنها یک افت فروش ۴۰ درصدی را تجربه کرد و ۹۲ میلیون دلار فروخت. بهترین عملکرد فیلم در کشور ژاپن بود که آنجا ۷۷.۴ میلیون دلار کسب کرد. برای مقایسه، قسمت اول که سال ۲۰۱۴ به اکران درآمد، ۶۶.۴ میلیون دلار در هفته اول -در گیشه جهانی- فروخته بود و در چین هم تنها ۲۹.۸ میلیون دلار فروش داشت (البته آن زمان کسی با این ابرقهرمانان آشنا نبود و همین فروش را هم مدیون برند مارول است)؛ قسمت اول در نهایت ۷۷۳.۳ میلیون دلار فروخت. قسمت دوم هم که سال ۲۰۱۷ روی پرده رفت، به فروش ۸۶۹.۸ میلیون دلاری رسید. «بخش ۳» شاید یکی از فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ باشد اما اگر در شرایط بهتری اکران می‌شد، بی‌تردید می‌توانست از مرز فروش ۱ میلیارد دلار عبور کند و سزاوار چنین چیزی هم بود.

تابلو بوم طرح چرم مخمل نگهبانان کهکشان مدل کاراکترها کد AR31159

۱۵۵,۰۰۰ تومان

مشاهده و خرید

۳- اوپنهایمر (Oppenheimer)

• میزان فروش: ۹۵۴.۷ میلیون دلار
• کارگردان: کریستوفر نولان
• بازیگران: کیلین مورفی، امیلی بلانت، مت دیمون، رابرت داونی جونیور، فلورنس پیو، کیسی افلک، کنت برانا، رامی ملک
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸.۴ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۳ از ۱۰۰

کریستوفر نولان یکی از محبوب‌ترین فیلمسازان سال‌های اخیر است؛ تا حدی که «تنت»، در دوران تعطیلی سینماها و اوج فراگیری کووید-۱۹ به فروش ۳۶۵.۳ میلیون دلاری رسید. با این حال، باز هم کسی انتظار نداشت که «اوپنهایمر» -یک فیلم درام در مورد پدر بمب اتم- بتواند تا این اندازه موفق ظاهر و به یکی از فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ تبدیل شود. قصه درباره‌ی جی رابرت اوپنهایمر است که یکی از چهره‌های کلیدی پروژه‌ی منهتن بود (همان پروژه‌ای که در نهایت به ساخت بمب هسته‌ای منجر شد) و ما بخش‌هایی از تحقیقات او، کارهایی که در دوران جنگ جهانی دوم انجام داد و پایان رابطه‌اش با دولت آمریکا را مشاهده می‌کنیم. نولان در اعتراض به اکران همزمان فیلم‌ها در سینما و سرویس‌های استریم، تصمیم گرفت تا دیگر با شرکت برادران وارنر همکاری نکند و بودجه‌ی این پروژه را شرکت یونیورسال تأمین کرد.

قصه از سال ۱۹۲۶ و با یک اوپنهایمر جوان (کیلین مورفی) آغاز می‌شود که هنوز در حال تحصیل است و از اضطراب و غربت‌زدگی رنج می‌برد. او که از استاد خود رضایت ندارد، حتی تصمیم می‌گیرد که او را مسموم کند اما در نهایت منصرف می‌شود و به پیشنهاد یکی از دوستان دانشمند خود، در رشته‌ی فیزیک نظری ادامه تحصیل می‌دهد. او دکترای خود را در این رشته به‌دست می‌آورد و در دانشگاه برکلی کالیفرنیا تدریس را آغاز می‌کند. او مدتی بعد با زیست‌شناس و کمونیست سابق، کاترین (امیلی بلانت) آشنا می‌شود و ازدواج می‌کند. سال ۱۹۳۸، پس از اینکه شکافت هسته‌ای کشف می‌شود، اوپنهایمر متوجه می‌شود که می‌توان آن را مسلح کرد. مدتی بعد، در جریان جنگ جهانی دوم، یکی از فرماندهان نظامی ارتش آمریکا، لسلی گرووز (مت دیمون)، اوپنهایمر را استخدام می‌کند تا مدیریت پروژه‌ی منهتن را برعهده بگیرد و بمب اتم بسازد.

همه‌چیز علیه فیلم «اوپنهایمر» بود؛ یک اثر بلاک باستری، اکشن یا ابرقهرمانی به حساب نمی‌آمد که کسی را هیجان‌زده کند، درجه‌سنی بزرگسالان (آر) داشت که مخاطبان آن را محدود می‌کرد، مدت زمان آن سه ساعت بود که مخاطبان از چنین آثار طولانی‌ای دوری می‌کنند و البته یک رقیب سرسخت هم در گیشه داشت، یعنی «باربی». هیچکدام از این فاکتورها اما نتوانستند جلوی آن را بگیرند و آخرین ساخته‌ی کریستوفر نولان به یک پدیده‌ تبدیل شد و با بودجه‌ی ۱۰۰ میلیون دلاری، به فروش ۹۵۵.۴ میلیون دلاری رسید که شاید حتی برای خود این فیلم‌ساز هم باورکردنی نباشد.

«اوپنهایمر» ۳۲۶.۸ میلیون دلار از آمریکای شمالی و ۶۲۸.۶ میلیون دلار از کشورهای دیگر به‌دست آورد تا نه تنها در جایگاه سوم فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ قرار بگیرد، بلکه به دومین فیلم پرفروش تاریخ با درجه سنی بزرگسالان تبدیل شود («جوکر» ساخته‌ی تاد فیلیپس با ۱.۰۷۹ میلیارد دلار در جایگاه اول قرار دارد). «اوپنهایمر» همچنین با عبور از «بوهمین راپسودی» (۲۰۱۸) به پرفروش‌ترین فیلم زندگی‌نامه‌ای تاریخ تبدیل شد؛ و البته پرفروش‌ترین فیلم تاریخ درباره‌ی جنگ‌ جهانی دوم هم هست (با عبور از «دانکرک»، دیگر ساخته‌ی کریستوفر نولان). فیلم در روز اول ۳۳ میلیون دلار فروخت و افتتاحیه‌ی ۸۲.۵ میلیون دلاری داشت (یکی از بهترین افتتاحیه‌های تاریخ برای فیلمی با درجه سنی بزرگسالان) اما در جایگاه دوم قرار گرفت و نتوانست «باربی» را شکست دهد.

با افت ۴۴ درصدی، فیلم در هفته‌ی دوم هم ۴۶.۲ میلیون دلار فروخت و در هفته‌ی سوم هم ۱۸.۸ میلیون دلار (افت فروش ۳۵ درصدی) به‌دست آورد. «اوپنهایمر» در این برهه، به پرفروش‌ترین فیلم تاریخ تبدیل شد که نتوانسته به جایگاه اول گیشه برسد! اگرچه سرانجام در هفته‌ی ششم اکران به جایگاه اول رسید. خارج از آمریکای شمالی، فیلم در هفته‌ی اول اکران، ۹۸ میلیون دلار و با یک افت ناچیز ۲۱ درصدی، ۷۷.۱ میلیون دلار در هفته‌ی دوم فروخت («اوپنهایمر» در ۳۰ کشور از جمله هند و ترکیه، به پرفروش‌ترین فیلم کارنامه‌ی نولان نیز تبدیل شد). فیلم در هفته‌ی سوم ۵۲.۸ میلیون دلار و در هفته‌ی چهارم هم ۳۲ میلیون دلار به‌دست آورد. موفقیت‌های «اوپنهایمر» به راستی استثنایی است و به نظر نمی‌رسد به‌زودی تکرار شود و بخش اعظمی از موفقیت خود را باید مدیون پدیده‌ی «باربنهایمر» باشد.

کتاب Oppenheimer اثر Charles Thorpe انتشارات University of Chicago Press

۲۸۹,۰۰۰ تومان

مشاهده و خرید

۲- فیلم برادران سوپر ماریو (The Super Mario Bros. Movie)

• میزان فروش: ۱.۳۶ میلیارد دلار
• کارگردان: آرون هوروث، مایکل ژلنیک
• صداپیشگان: کریس پرت، آنیا تیلور-جوی، چارلی دی، جک بلک، کیگان-مایکل کی، ست روگن، فرد ارمیسن
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۵۹ از ۱۰۰

پس از شکست همه‌جانبه‌ی فیلم «برادران سوپر ماریو» (۱۹۹۳)، شرکت نینتندو دیگر علاقه‌ای نداشت که حق امتیاز تولید فیلم‌های لایو اکشن بازی‌های ویدیویی خود را در اختیار استودیوهای فیلم‌سازی قرار دهد. ایده‌ی ساخت اثر جدیدی پیرامون «ماریو» اما از سال ۲۰۱۶ مطرح شد و در نهایت در سال ۲۰۱۸ اعلام شد که این نسخه انیمیشنی خواهد بود و توسط استودیو ایلومینیشن تولید می‌شود که مجموعه‌ی «من نفرت انگیز» را در کارنامه دارد. انیمیشن «فیلم برادران سوپر ماریو» حتی پیش از اکران هم به دلیل صداپیشگی کریس پرت، با بازخوردهای منفی روبه‌رو شد و پس از اکران هم نقدهای ضدونقیضی دریافت کرد. واضح است که همه‌ی مخاطبان از این فیلم رضایت نداشته‌اند اما نمی‌توان از کنار این حقیقت عبور کرد که «فیلم برادران سوپر ماریو» از نظر تجاری، یکی از فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ بوده و رکوردهای مختلفی را جابه‌جا کرده است.

داستان درباره‌ی دو برادر ایتالیایی-آمریکایی به نام ماریو (کریس پرت) و لوئیجی (چارلی دو) است که در حوزه‌ی لوله‌کشی فعالیت می‌کنند اما یک اتفاق عجیب باعث می‌شود تا از طریق یک لوله‌ی بخصوص، به یک دنیای فانتزی قدم بگذارند، جایی که پرنسس پیچ (آنیا تیلور-جوی) ملکه‌ی آن بوده و با باوزر در جنگ است. باوزر که پادشاه سرزمین‌های تاریک به حساب می‌آید، به پرنسس پیچ پیشنهاد ازدواج داده است و در صورتی که او این پیشنهاد را نپذیرد، سرزمینش به مرز نابودی کشانده خواهد شد. از آنجایی که لوئیجی هم به دام باوزر افتاده است، ماریو و پرنسس پیچ با یکدیگر متحد می‌شوند زیرا اهداف مشترکی دارند. با شکست دادن باوزر، هم این پادشاهی به حیات خود ادامه می‌دهد و هم لوئیجی نجات پیدا می‌کند. «فیلم برادران سوپر ماریو» یک ادای دین خوب به بازی‌های ویدیویی کلاسیک است و به ما یادآور می‌شود که چرا عاشق شخصیت ماریو هستیم.

«فیلم برادران سوپر ماریو» ۵۷۴.۹ میلیون دلار در گیشه‌ی آمریکای شمالی و ۷۸۸.۴ میلیون دلار در مناطق دیگر فروخت تا فروش کلی خود را به ۱.۳۶ میلیارد دلار برساند. ساخته‌ی آرون هوروث و مایکل ژلنیک حالا پرفروش‌ترین فیلم اقتباسی از بازی‌های ویدیویی است و همچنین اولین فیلم اقتباسی -از بازی‌ها- است که از مرز فروش ۱ میلیارد دلار عبور می‌کند. «فیلم برادران سوپر ماریو» با عبور از «مینیون‌ها» (۲۰۱۵)، به پرفروش‌ترین محصول استودیوی ایلومینیشن نیز تبدیل شد. فیلم در هفته‌ی اکران رقیب مهمی نداشت و طبق تحلیل‌ها، انتظار می‌رفت که در پنج روز نخست حدود ۱۲۵ میلیون دلار بفروشد. پس از ۳۱.۷ میلیون دلار فروش در روز اول، آمارها نشان می‌داد که فیلم حدود ۱۴۱ میلیون دلار خواهد فروخت اما «برادران سوپر ماریو» توقف‌ناپذیر بود و در هفته‌ی اول ۲۰۴.۶ میلیون دلار فروخت (بهترین آغاز برای یک فیلم اقتباسی از بازی‌ها، رکورد قبلی با ۷۲.۱ میلیون دلار در اختیار «سونیک خارپشت ۲» قرار داشت).

• ۱۰ فیلم برتر با فروش بیش از ۱ میلیارد دلار بر اساس راتن تومیتوز

فیلم همچنین با عبور از «مرد مورچه‌ای و زنبورک: شیدایی کوانتومی»، بهترین افتتاحیه‌ی سال ۲۰۲۳ را داشت، و پس از «شیر شاه» (۲۰۱۹) و «شگفت‌انگیزان ۲» (۲۰۱۸) سومین افتتاحیه‌ی بزرگ تاریخ برای یک فیلم انیمیشنی را به نام خود ثبت کرد. فیلم در مناطق دیگر هم فراتر از حد انتظار ظاهر شد و ۱۷۳ میلیون دلار فروخت تا فروش کلی آن در همان ابتدای مسیر به ۳۷۵ میلیون دلار برسد و از رکورد قبلی که در اختیار «فروزن ۲» (۲۰۱۹) بود عبور کند. فیلم در هفته‌ی دوم ۹۲.۵ میلیون دلار، در هفته‌ی سوم ۵۹.۹ میلیون دلار و در هفته‌ی چهارم ۴۰ میلیون فروخت (یک رکورد تاریخی دیگر: بالاترین میزان فروش یک انیمیشن در هفته‌های دوم، سوم و چهارم). «فیلم برادران سوپر ماریو» به نخستین انیمیشنی تبدیل شد که از سال ۲۰۱۹، از مرز فروش ۱ میلیارد دلار عبور می‌کند و همچنین نوزدهمین فیلم تاریخ بود که در گیشه‌ی آمریکای شمالی از مرز فروش ۵۰۰ میلیون دلار رد می‌شود. آیا این فیلم سزاوار حضور در جایگاه دوم فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ هست؟ زمان مشخص خواهد کرد که آیا موفقیت این انیمیشن تصادفی بوده است یا خیر.

فیگور مدل شخصیت های بازی سوپر ماریو قارچ خور مجموعه ۶ عددی

۶۵۰,۰۰۰ تومان

مشاهده و خرید

۱- باربی (Barbie)

• میزان فروش: ۱.۴۴۶ میلیارد دلار
• کارگردان: گرتا گرویگ
• بازیگران: مارگو رابی، ایسا رای، رایان گاسلینگ، کیت مک‌کینون، امی مکی، جان سینا، ویل فرل، آن روث، دوآ لیپا
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۸ از ۱۰۰

«باربی» نه تنها در جایگاه نخست فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ قرار دارد بلکه از نظر تاثیرگذاری فرهنگی، یکی از مهم‌ترین آثار سینمایی سال‌های اخیر است؛ فیلمی که از تغییر ذائقه‌ی سینمادوستان نیز خبر داد. هنگامی که خبر تولید این فیلم در سال ۲۰۰۹ منتشر شد، احتمالا هیچکس -حتی سازندگان آن- هم تصور نمی‌کردند که به چنین پدیده‌ی عجیب‌وغریب و غول‌‌آسایی تبدیل شود. البته که «باربنهایمر» هم آتش آن را شعله‌ورتر کرد و این فیلم برای چند ماه، همه‌جا بود، همه از آن صحبت می‌کردند، همه می‌خواستند آن را تماشا کنند و در سالی که تعدادی از مجموعه‌های بزرگ سینمایی با هیاهوی فراوان از راه رسیده بودند، این «باربی» بود که گوی سبقت را از رقبا دزدید و همه را با قدرت کنار زد.

قصه درباره‌ی کلیشه‌ای‌ترین نسخه‌ی عروسک باربی (مارگو رابی) است که در شهر باربی‌ها زندگی می‌کند؛ سرزمینی که آنجا مادرسالاری حاکم است و همه‌ی نسخه‌های باربی، کِن و دیگر عروسک‌هایی که تولید نمی‌شوند آنجا حضور دارند. کِن‌ها روزها را با بازی کردن در ساحل می‌گذرانند و در حقیقت شغل آن‌ها همین است، اما باربی‌ها شغل‌های مهم را در اختیار دارند، از حوزه‌های علمی و فناوری تا رسانه و سیاست. سپس با کِنِ ساحلی (رایان گاسلینگ) ملاقات می‌کنید، عروسکی که تنها زمانی خوشحال است که با باربی وقت می‌گذارند و امیدوار است بتوانند رابطه‌ی جدی‌تری داشته باشند اما باربی ترجیح می‌دهد کارهای دیگری انجام دهد و با عروسک‌های مونث وقت بگذراند.

یک روز، باربی ناگهان با بحران وجودی روبه‌رو و یک شبه، زندگی ایده‌آل او به آشوب کشیده می‌شود. او که نمی‌داند موضوع چیست، به سراغ باربی عجیب (کیت مک‌کینون) می‌رود و این عروسک به او می‌گوید باید کودکی که با باربی در جهان واقعی بازی می‌کند را پیدا کند. کِن هم حاضر می‌شود در این ماجراجویی به باربی ملحق شود. ورود به دنیای واقعی با چالش‌های زیادی برای این دو عروسک همراه است و آن‌ها خیلی زود، به درک عمیقی از انسانیت و جهان می‌رسند. «باربی» ۶۳۶.۲ میلیون دلار در آمریکای شمالی و ۸۰۹.۴ میلیون دلار در مناطق دیگر فروخت تا فروش کلی آن به ۱.۴۴۶ میلیارد دلار برسد. فیلم از همان هفته‌ی اول، رکوردهای متعددی را به نام خود ثبت کرد؛ برای مثال به پرفروش‌ترین فیلم لایو اکشن کمدی تاریخ تبدیل شد و رکوردهای «تنها در خانه» (۱۹۹۰) و «خماری ۲» را به نام خود ثبت کرد.

«باربی» همچنین به پرفروش‌ترین فیلم کارنامه‌ی هنری گرتا گرویگ تبدیل شد و نخستین فیلم به کارگردانی یک زن بود که از مرز فروش ۱ میلیارد دلار عبور می‌کند. پیش‌بینی اولیه این بود که «باربی» حدود ۹۰ الی ۱۲۵ میلیون دلار در هفته اول بفروشد اما فیلم در همان روز اول ۷۰.۵ میلیون دلار فروخت (بهترین فروش روز اول سال ۲۰۲۳) و هفته‌ی نخست را با ۱۶۲ میلیون دلار آغاز کرد (بزرگ‌ترین افتتاحیه از زمان اکران «پلنگ سیاه: واکاندا تا ابد»). این بزرگترین افتتاحیه‌ی فیلمی به کارگردانی یک زن و بزرگترین افتتاحیه‌ی کارنامه‌ی هنری مارگو رابی و رایان گاسلینگ بود. «باربی» در هفته‌ی دوم، با افت فروش ۴۳ درصدی، ۹۲ میلیون دلار فروخت (بهترین عملکرد در میان همه‌ی فیلم‌های تاریخ شرکت برادران وارنر)، در هفته‌ی سوم هم با فروش ۵۳ میلیون دلاری، جایگاه اول گیشه را حفظ کرد.

با ۳۳.۷ میلیون دلار در هفته‌ی چهارم، «باربی» به مرز فروش ۵۳۷.۵ میلیون دلار در گیشه‌ی آمریکای شمالی رسید تا از «شوالیه تاریکی» عبور کند و به پرفروش‌ترین فیلم شرکت برادران وارنر تبدیل شود. عملکرد فیلم در کشورهای دیگر هم باورنکردنی بود، فیلم از ۶۹ کشور، ۱۹۴.۳ میلیون دلار در هفته‌ی اول به‌دست آورد و در اکثر کشورها هم رکوردشکنی کرد. هفته‌ی دوم نیز فوق‌العاده بود و فیلم با افت فروش ۳۱ درصدی، ۱۲۷ میلیون دلار فروخت و در ۵۷ کشور، در رتبه‌ی اول گیشه باقی ماند. از معدود کشورهایی که «باربی» عملکرد موفقی نداشت، کره‌ی جنوبی بود که آنجا در هفته‌ی اول، در جایگاه پنجم قرار گرفت و تنها ۶۶۷ هزار دلار فروخت.

به نظر می‌رسد دلیل این عملکرد سوال‌برانگیز عدم محبوبیت عروسک‌های باربی در کره باشد؛ تفاوت فرهنگی آمریکا و کره‌ی جنوبی هم احتمالا تاثیرگذار بوده است. وضعیت در ژاپن البته به مراتب بدتر بود؛ فیلم در هفته‌ی اول، در جایگاه شانزدهم گیشه‌ی ژاپن قرار گرفت که احتمالا به دلیل استفاده‌ی تبلیغاتی «باربی» از «اوپنهایمر» بوده است (آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی، عکس‌هایی از باربی منتشر کردند که در آن‌ها ابرهای ابر قارچی به چشم می‌خورد). ژاپنی‌ها هم به دلیل احترام نگذاشتن سازندگان به بمباران اتمی هیروشیما و ناگاساکی، فیلم را نادیده گرفتند. شرایط در چین متفاوت بود و فیلم ۳۲ میلیون دلار آنجا فروخت. «باربی» گل سرسبد فیلم‌های پرفروش سال ۲۰۲۳ است اما آیا بدون «اوپنهایمر» هم می‌توانست تا این اندازه فروش داشته باشد؟ احتمالا.

منبع: Movieweb