فیلم دیشب در سوهو؛ ترکیب وحشت و نوستالژی دهه‌ی ۱۹۶۰
فیلم سینمایی «دیشب در سوهو» (Last Night in Soho) یک اثر ترسناک روان‌شناختی است که از ۷ آبان‌ماه امسال اکران خود را در ایالات متحده آغاز کرده است.
این فیلم بریتانیایی اولین‌بار در بخش خارج از مسابقه جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز به نمایش درآمد. فیلم را ادگار رایت کارگردانی کرده که بابت ساخت آثاری چون «شان مردگان» (Shaun of the Dead)، «اسکات پیلگریم در برابر دنیا» (Scott Pilgrim vs. the World) و «بیبی راننده» (Baby Driver) شناخته شده است.
داستان فیلم درباره‌ی یک طراح مد و لباس بسیار پیگیر و مشتاق است که به شکل اسرارآمیزی قادر است از نظر زمانی وارد دهه ۱۹۶۰ شود؛ او در آن دهه با یک خواننده عجیب و مرموز روبه‌رو می‌شود و ماجراهای زندگی او را در آن تاریخ تجربه می‌کند. گرچه همیشه بازگشت به گذشته با حال و هوایی نوستالژیک همراه است اما این رویاها به مرور با پیشرفت داستان دچار بحران می‌شوند و وجوه تاریک‌تری از جهان، سرنوشت شخصیت‌ها و آن دوران را نمایان می‌سازند.
فیلم ادگار رایت علاوه بر عناصر نوستالژیک و بازگشت به گذشته، از زاویه‌ی یک فیلم ترسناک برخی ویژگی‌های زیبایی‌شناختی آثار «جالو» (Giallo) را دارد؛ جالو گونه‌ای از داستان‌ها و تریلرهای ترسناک ایتالیایی است که هم‌زمان ویژگی‌های کارآگاهی، رمزآلود، اسلشر، داستان‌های جنایی، تریلرهای روان‌شناختی و فیلم‌های ترسناک روان‌شناختی را دارا است.
تقابل نوستالژی و واقعیت
ایده‌ی اولیه‌ی فیلم سینمایی دیشب در سوهو از سال ۲۰۰۷ به ذهن رایت رسید. رایت که خود نوستالژی‌باز است و علاقه خاصی به دهه ۱۹۶۰ به‌ویژه موسیقی آن دارد با این دهه و وضعیتش ارتباطی ویژه برقرار کرده بود.
به گفته‌ی خود این کارگردان خاطرات مادرش از لندن در آن سال‌ها چندان هم زیبا و خوش نبود. مادرش نقل می‌کرد که یک‌بار با دوستش به سوهو رفته و آنجا توسط مردی مورد آزار و اذیت قرار گرفته بود.
به این ترتیب روشن می‌شود که ایده‌ی اصلی چطور شکل گرفت. در واقع مساله ترکیبی بود از علاقه و نوستالژی شخصی خود رایت نسبت به آن سال‌ها و آن دهه و تقابلش با واقعیت؛ خطر آنکه در ارزیابی گذشته بیش از حد به نوستالژی اجازه ابراز وجود بدهیم. رایت خود می‌گوید فیلمش درباره رمانتیک‌کردن گذشته و دلیل اشتباه‌بودن چنین عملی است. در این میان مجموعه آثار سینمای بریتانیا طی دهه ۱۹۶۰ هم همچون یک سرچشمه الهام دیگر برای کارگردان عمل کرده است.
فروش نه‌چندان موفق با وجود رضایت نسبی منتقدان
دیشب در سوهو کار خود را با نمایش در ۳ هزار و ۱۶ سالن آغاز کرد و فروش افتتاحیه‌ای بیش از ۴ میلیون و ۱۷۸ هزار دلار را تجربه کرد. این میزان فروش باعث شد فیلم در همان اولین آخر هفته اکران هم نتواند میان پنج اثر برتر هفته از نظر فروش قرار بگیرد. در نهایت این فیلم ترسناک طی هفته دوم اکران ۵۷ درصد از فروش اولیه‌اش را از دست داد تا در آخر هفته دوم در رده دهم فروش باکس آفیس بایستد.
تا اینجا و پس از حدود بیش از سه هفته اکران، فیلم در مجموع بیش از ۱۹ میلیون و ۵۳۰ هزار دلار فروخته و حتی به بودجه تولید ۴۳ میلیون دلاری‌اش (سوای هزینه‌های تبلیغاتی) نرسیده است.
البته وضعیت نه‌چندان امیدوارکننده فروش فیلم در حالی اتفاق افتاد که نگاه منتقدان به فیلم نسبتا مثبت بوده است. فیلم با به دست آوردن شاخص تومیتومتر ۷۵ درصد رضایت منتقدان را به همراه داشته و از مجموع ۵۵ نقد گردآوری‌شده در وبسایت متاکریتیک هم نمره متای ۶۵ را به خود اختصاص داده است.
این نمره‌ی متا از مجموع ۳۵ نقد مثبت، ۱۶ نقد میانه و ۴ نقد منفی به دست آمده که نشان می‌دهد رویکرد عمومی منتقدان به فیلم مثبت بوده است. اما اگر شاخص سینمااسکور که از امتیاز مخاطبان شب افتتاحیه اکران فیلم به دست می‌آید را بررسی کنیم خواهیم دید که این شاخص برای دیشب در سوهو + Bبوده است؛ این امتیاز دقیقا نشان می‌دهد فیلم در جلب رضایت مخاطبان چندان موفق نبوده و احتمالا می‌توان فروش نه‌چندان قابل توجهش را هم از همین زاویه بهتر توضیح داد.
نگاهی به عوامل سازنده‌ی فیلم
ادگار رایت کارگردان فیلم سینمایی دیشب در سوهو طی چنددهه فعالیت‌هایش آثاری پرجنب‌وجوش، با ریتم سریع و بعضا واجد جنبه‌های هزل‌آمیز را جلوی دوربین برده است. در عین حال استفاده شاخص از موسیقی‌های عامه‌پسند و شیوه خاص تدوین و فیلم‌برداری هم از جمله مختصاتی است که می‌توان با آن آثار رایت را نشانه‌گذاری کرد.
این کارگردان بریتانیایی ساخت فیلم‌های بلند داستانی را با کارگردانی «یک مشت انگشت» (A Fistful of Fingers) طی سال ۱۹۹۵ آغاز کرد. ساخت کمدی زامبی شان مردگان نخستین قسمت از یک سه‌گانه کمدی ترسناک بود که رایت تحت عنوان سه‌گانه سه طعم کورنتو (Three Flavours Cornetto trilogy) کارگردانی کرد و با فیلم‌های «پلیس خفن» (Hot Fuzz) و «پایان دنیا» (The World’s End) ادامه یافت.
ساخت اسکات پیلگریم در برابر دنیا رایت را به دنیای رمان‌های گرافیکی و آثار کمیک بوکی وارد کرد. او در همین دوران یکی از فیلم‌نامه‌نویسان «ماجراهای تن‌تن: راز اسب شاخدار» (The Adventures of Tintin: The Secret of the Unicorn) به کارگردانی استیون اسپیلبرگ بود. فعالیت‌های کمیک بوکی این هنرمند بریتانیایی در بخش فیلم‌نامه‌نویسی ادامه یافت و طی سال‌های بعد رایت را در قامت فیلم‌نامه‌نویس «مرد مورچه‌ای» (Ant-Man) که از آثار جهان سینمایی مارول بود، دیدیم.
بیبی راننده هم آخرین فیلم بلند داستانی این کارگردان پیش از جلوی دوربین بردن دیشب در سوهو به حساب می‌آید؛ فیلمی که از نظر تجاری کاملا موفقیت‌آمیز بود و از چهره نام‌آشنایی چون کوین اسپیسی در میان بازیگرانش بهره گرفت.
فیلم‌نامه دیشب در سوهو براساس داستانی نوشته خود ادگار رایت تنظیم شده است. کریستی ویلسون-کرنز فیلم‌نامه‌نویس اسکاتلندی که فعالیت‌های جدی سینمایی‌اش را در قالب همکاری با سم مندس جهت نوشتن فیلم‌نامه اثر حماسی جنگی او یعنی «۱۹۱۷» آغاز کرد هم همکار فیلم‌نامه‌نویس رایت در این پروژه بوده است.
نقش‌های اصلی این فیلم ترسناک روان‌شناختی برعهده توماسین مک‌کنزی (در نقش الی ترنر)، آنیا تیلور-جوی (در نقش سندی) و مت اسمیت (در نقش جک) قرار گرفته است. توماسین مک‌کنزی را بیشتر بابت ایفای نقش در «ردی به جا نگذار» (Leave No Trace) و «جوجو خرگوشه» (Jojo Rabbit) میشناسیم.
آنیا تیلور-جوی فعالیت‌های سینمایی‌اش را با حضور در «جادوگر» (The Witch) ساخته رابرت اگرز آغاز کرد و از بازیگران سریال‌های پیکی بلایندرز (Peaky Blinders) و بازیگر نقش اصلی سریال گامبی وزیر (The Queen’s Gambit) بوده است. نهایتا باید اشاره کنیم که مت اسمیت یازدهمین دکتر در سریال معروف «دکتر هو» (Doctor Who) بود و در سریال تاج (The Crown) نقش شاهزاده فیلیپ همسر ملکه الیزابت را برعهده داشت.
