۸ فیلم معمایی جذاب مانند چاقوکشی برای پر کردن اوقات فراغت
مفهوم معمای پیرامون گروهی از مظنونان، ریشه در گذشته دارد و ویلکی کالینز، رمان‌نویس ویکتوریایی، به‌خوبی از این مضمون در آثارش استفاده کرده است و کتب او، منبع همیشگی داستان‌های جنایی بوده‌اند.
داستان‌های رازآلود و با فضای بسته، پس‌زمینه منعطفی ایجاد می‌کنند که در آن‌ها، کوچک‌ترین جزئیات به سرنخ تبدیل می‌شوند. در فیلم چاقوکشی در سال ۲۰۱۹، تمام فاکتورهای یک فیلم پر رمز و راز درباره قتل، بی‌عیب و نقص اجرا می‌شوند و کارآگاه بنویت بلان (دنیل کریگ)، تمام سرنخ‌های بسیار گیج‌کننده مرگ یک نویسنده ثروتمند را که فردای روز تولدش، مرده پیدا می‌شود را با هم ترکیب می‌کند. هر یک از اعضای خانواده که در مهمانی حاضر بودند مظنون هستند و همه یک‌دیگر را مسؤول قتل می‌دانند.
- چرا این همه فیلم در هالیوود این هفته شروع به فیلم‌برداری کردند؟
- ۱۲ آدمکشی برتر جان ویک از نظر خلاقیت از بدترین تا بهترین
شاید منتظر دنباله این فیلم باشید اما بد نیست به آثار مشابه دیگر هم نگاهی بیاندازید. فیلم‌های دیگری، از کلاسیک گرفته تا نئونوآر و طنز که کارآگاهی هستند و هر کدام، لذت خاص حل یک معما یا جنایت را در خود جای داده‌اند.
۱. آجر (Brick)
- کارگردان: رایان جانسون
- بازیگران: رایان جانسون، جوزف گوردون لویت، نورا زهتنر
- سال انتشار: ۲۰۰۵
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷٫۳ از ۱۰
برای یافتن فیلمی مانند چاقوکشی، ساده‌ترین و بهترین کار این است که سراغ آثاری برویم که امضای رایان جانسون بر روی آن‌ها نقش بسته است. بیش از یک دهه قبل از این که از صدای جوزف گوردون لویت در چاقوکشی استفاده شود، جانسون او را برای بازی در فیلم نئونوآر و دبیرستانی آجر انتخاب کرد. در این فیلم، یک فرد طرد‌شده اجتماعی باید خود را در قالب سیاست پیچیده گروه‌های مختلف بگنجاند تا بتواند راز قتل دوست دختر سابق خود را حل کند، دختری که او هنوز دوستش دارد و قبل از مرگش، از لویت تقاضای کمک کرده بود. آجر نگاهی جذاب به دست‌های پشت پرده و پول‌های جابه‌جا‌شده در فروش مواد مخدر به نوجوانان دارد. دیالوگ‌های همراه با شوخ طبعی ویژه جانسون، نیروی محرکه این فیلم پر رمز و راز و پیچیده است.
۲. ام را به نشانه مرگ بگیر (Dial M for Murder)
- کارگردان: آلفرد هیچکاک
- بازیگران: گریس کلی، ری میلاند، آنتونی داوسون
- سال انتشار: ۱۹۵۴
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۹ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸٫۲ از ۱۰
در این ژانر و در زمینه حل اسرار یک اتاق بسته، نمی‌توان از فیلم کلاسیک ام را به نشانه مرگ بگیر آلفرد هیچکاک یاد نکرد. تونی وندیس (ری میلاند) فکر می‌کند کشتن همسرش (گریس کلی) ساده خواهد بود. او می‌فهمد که همسرش با شخص دیگری رابطه دارد و از طریق نامه‌های آن‌ها، برای باج‌خواهی از او استفاده می‌کند که منجر به یک سناریوی مرگبار می‌شود. هنگامی که برنامه او به هم می‌ریزد، معشوقه همسرش، رابرت کامینگز، از مهارت بسیار خاص خود به‌عنوان نویسنده داستان‌های جنایی برای جمع‌آوری سرنخ‌های این اتفاق استفاده می‌کند. مانند چاقوکشی، این فیلم نیز روی جزئیات خاصی متمرکز است، اقدامات و انگیزه‌های هر شخصیت را بررسی می‌کند و همچنین بیننده را با تعلیقی سنگین روبه‌رو می‌نماید.
۳. سرنخ (Clue)
- کارگردان: جاناتان لین
- بازیگران: لزلی آن، تیم کری، مدلین کان
- سال انتشار: ۱۹۸۵
- امتیاز راتن تومیتوز: ۶۵ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷٫۳ از ۱۰
هر فیلم جنایی که داستانی شبیه یک بورد‌گیم دارد، قابل تماشا نیست اما این قضیه درباره‌ی فیلم سرنخ فرق می‌کند. برای کسانی که این گونه بازی‌ها را انجام داده‌اند، طرح فیلم آشنا است. گروهی از شخصیت‌های نمادین با نام مستعار، مانند خانم اسکارلت (لزلی آن)، خانم طاووس (ایلین برنان) و پروفسور پلام (کریستوفر لوید) که توسط آقای بودی (لی وینگ) به یک مهمانی شام دعوت می‌شوند اما وقتی آقای بودی در میانه مهمانی شام می‌میرد، همه مظنون به قتل می‌شوند. فرضیه فیلم بر پایه خشونت فرهنگی استوار است اما فیلم، توجه مخاطبان را به ماهیتی دیگر جلب می‌کند. بینندگان، حرکات شخصیت‌ها را به‌خوبی به خاطر می‌آورند، زیرا آن‌ها مانند مهره‌های یک بازی هستند که گویی مخاطبان در طرح داستان فیلم، آن‌ها را جا به جا کرده‌اند. کارگردان به جای این که ظاهر فیلم را پرزرق و برق کند، از یک ساختار داستانی قدیمی استفاده می‌کند و روایتی بسیار جذاب را می‌آفریند. همانند چاقوکشی، این فیلم نیز بر گروه بازیگران خود (آیلین برنان، مایکل مک‌کین، مدلین کان و…) متکی است و کارگردان، ژانر کمدی و جنایی را با هم ترکیب می‌کند و اثری جالب را مهیا می‌نماید.
۴. قتل با مرگ (Murder by Death)
- کارگردان: رابرت مور
- بازیگران: پیتر فالک، مگی اسمیت، پیتر سلرز
- سال انتشار: ۱۹۷۶
- امتیاز راتن تومیتوز: ۶۵ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷٫۴ از ۱۰
یکی از ویژگی‌های بارز چاقوکشی این است که در کنار همه جذابیت‌های درامش، شوخ‌طبعی و طنز را با اسرار شگفت‌انگیز خود ترکیب می‌کند. اگر از لحظات بامزه چاقوکشی خوشتان آمده است، مطمئنا کمدی قتل با مرگ، محصول سال ۱۹۷۶ را هم می‌پسندید. در این اثر، پنج کارآگاه خصوصی به یک مهمانی شام که توسط لیونل تواین (ترومن کاپوت) برگزار می‌شود، دعوت می‌شوند تا راز یک قتل مرموز را حل کنند و برنده، یک میلیون دلار دریافت می‌کند. شرایط رفته‌رفته بدتر و پیچیده‌تر می‌شود، زیرا هر کارآگاه می‌فهمد که آمدن به مهمانی این شخص عاشق، آن‌طور که فکر می‌کرد بی‌خطر نیست. این فیلم عجیب و غریب با بازی‌های به یاد ماندنی پیتر فالک، پیتر سلرز و السا لانچستر، اثری به یادماندنی در این ژانر است.
۵. طناب (Rope)
- کارگردان: آلفرد هیچکاک
- بازیگران: جیمز استوارت، فارلی گرنگر، جان دال
- سال انتشار: ۱۹۴۸
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۴ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸ از ۱۰
تنش، تنش، تنش. طناب یکی دیگر از آثار ارزشمند هیچکاک است که مانند چاقوکشی، دارای ویژگی‌های جذاب زیادی است و پیامدهای غیراخلاقی خود‌برتر‌بینی را بررسی می‌کند. در طناب، دو مرد جوان (جان دال و فارلی گرنگر) تصمیم می‌گیرند بر اساس یک نظریه فلسفی که از معلم قدیمی خود (جیمز استوارت) شنیده بودند، عمل کنند. آن‌ها برای اثبات برتری خود و به نمایش گذاشتن عمل قتل به‌عنوان نوعی هنر، یکی از دوستان خود را با طناب خفه می‌کنند و جسد او را در یک صندوق چوبی قرار می‌دهند و سپس مهمانی شامی ترتیب می‌دهند که پدر قربانی و معلم‌شان در آن حضور دارند. این فیلم هیجان‌انگیز، به هیچ واقعیت پنهانی وابسته نیست. از ابتدا این‌که چه کسی در چه زمانی و کجا، چه کاری را انجام داده، مشخص است اما جالب است که یک مسأله که به نظر حل‌شده می‌آید، تا چه حد تنش‌زا است.
۶. یک لطف ساده (A Simple Favor)
- کارگردان: پل فایگ
- بازیگران: بلیک لایولی، آنا کندریک، هنری گلدینک
- سال انتشار: ۲۰۱۸
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۴ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶٫۸ از ۱۰
فیلمی دیگر برای کسانی که جنبه طنز چاقوکشی را دوست داشته‌اند. یک لطف ساده، اثری متفاوت در ژانر معمایی محسوب می‌شود، چرا که داستان آن بر روی زنان متمرکز است. غالبا زنان در روایت‌های نوآر و جنایی، به‌عنوان افرادی جنایتکار معرفی می‌شوند. در اینجا، هم فرد گم‌شده و هم شخصیت اصلی جستجوگر، زن هستند. استفانی (آنا کندریک)، وبلاگ‌نویس و مادری مجرد است که در مورد ناپدید شدن دوستش، امیلی (بلیک لایولی) تحقیق می‌کند. این فیلم، پر از پیچش و حساسیت‌های خاص نوآر است و در آن، بازیگرانی مانند هنری گلدینگ، اندرو رانلز، لیندا کاردلینی، روپرت فرند و ژان اسمارت حضور دارند. چاقوکشی، تفاوت قدرت بین ثروتمندان و طبقه کارگر و یک لطف ساده، دریچه‌های موفقیت از دیدگاه زنان را بررسی می‌نماید اما هر دو، به شیوه‌ای مشابه عمل می‌کنند.
۷. درنده باسکرویل (The Hound of the Baskervilles)
- کارگردان: سیدنی لنفیلد
- بازیگران: باسیل رتبون، نایجل بروس، وندی بری
- سال انتشار: ۱۹۳۹
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۱ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷٫۵ از ۱۰
گاهی اوقات اگر منبع فیلم‌ها و داستان‌های معاصر دلخواه خود را ردیابی کنید، به آثاری قدیمی می‌رسید و درنده باسکرویل یکی از این آثار قدیمی است. در این داستان، شرلوک هولمز (باسیل راتبون) و دکتر واتسون (نایجل بروس) برای حل یک نفرین خانوادگی با یک‌دیگر همکاری می‌کنند. همه اعضای خانواده باسکرویل که به منطقه دونشایر می‌روند، توسط یک درنده کشته می‌شوند. هولمز که وظیفه محفاظت از وارث نهایی خانواده (ریچارد گرین) را بر عهده دارد، سریعا خود را با این معما درگیر می‌کند و واتسون را پیش از خود به آن‌جا می‌فرستد تا با یک‌دیگر مسأله را حل کنند. درنده باسکرویل مانند چاقوکشی، از قالب‌های زیباشناختی خاصی استفاده می‌کند و حسی نوستالژیک دارد و بدون شک، یکی از بهترین اقتباس‌های سینمایی شرلوک هولمز است.
۸. برادران بلوم (The Brothers Bloom)
- کارگردان: رایان جانسون
- بازیگران: ریچل وایس، آدرین برودی، مارک روفالو
- سال انتشار: ۲۰۰۸
- امتیاز راتن تومیتوز: ۶۸ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶٫۸ از ۱۰
اگر هنوز از آثار رایان جانسون سیر نشده‌اید، پس این فیلم را هم تماشا کنید. برادران بلوم (آدرین برودی و مارک روفالو) بیشتر عمر خود را به‌عنوان هنرمندانی کلاهبردار گذرانده‌اند. پس از یتیم شدن، این دو نفر، چه برای به دست آوردن پول و چه در دوستی و روابط عاشقانه خود، از کلک و دروغ استفاده می‌کنند. وقتی یکی از برادران دیگر از این وضعیت خسته می‌شود، دیگری او را متقاعد می‌کند که برای آخرین بار، یک کلاهبرداری دیگر انجام دهند. این آخرین موضوع چالش‌هایی در پی دارد، از جمله این که یکی از آن‌ها این بار واقعا عاشق می‌شود. این فیلم، تصویری جذاب از برادری و تظاهر را ارائه می‌دهد و پر از پیچش‌های خاصی است که جانسون در آن‌ها تبحر دارد.
منبع: Collider
