فیلم شبانه در جشنواره‌ی ونیز به نمایش درآمد؛ یک مستند سیاسی-اجتماعی چشمگیر
فیلم «شبانه» (Notturno) به کارگردانی جیانفرانکو رزی در جشنواره‌ی ونیز به نمایش درآمد و تا به این ساعت این مستند در کنار فیلم «مرید» بالاترین امتیازها را از منتقدها دریافت کرده‌اند.
جشنواره‌ی ونیز امسال از خلاء حضور کارگردان‌های مشهور و مهم رنج می‌برد و اگر نگاهی به آثار حاضر در بخش مسابقه‌ی اصلی بیندازیم، می‌توان گفت جانفرانکو رزی ایتالیایی سرشناس‌ترین فیلم‌ساز حاضر در بخش رقابتی جشنواره‌ی امسال است. رزی در سال ۲۰۱۳ با «سکرو جی.ئه‌ره.آ» توانست شیرطلایی ونیز را از آن خود کند و با مستند بعدی‌اش یعنی «آتش در دریا» موفق به دریافت خرس طلایی جشنواره‌ی برلین ۲۰۱۶ شد. حالا او با فیلم مستند شبانه به سراغ جنگ‌های تمام نشدنی خاورمیانه رفته و بخش‌هایی از درگیری‌های خونین کشورهای عراق، سوریه و لبنان را به تصویر کشیده است.
نقدهای فیلم شبانه
هالیوود ریپورتر / دبورا یانگ
همانند دیگر فیلم‌های این کارگردان در شبانه هم تم‌های اعتراض سیاسی و اجتماعی مشهود است. در این مستند رزی کودکانی را در نماهای دور به تصویر می‌کشد که اسیر داعش بوده و شاهد شکنجه و قتل بزرگسالان توسط این گروه تکفیری بوده‌اند. رزی با نگاهی دلسوزانه تأثیرات روانی و جسمانی جنگ بر افراد بی‌پناه کشورهای خاورمیانه را به تصویر می‌کشد. مستند او ۳ سال از زندگی این افراد را در قالب یک کلاژ امپرسیونیسمی نشان می‌دهد. مستند شبانه برای افرادی که علاقه دارند همراه با دوربین دوست‌داشتنی رزی، کادرهای باز و موسیقی محلی سفری به خاورمیانه داشته باشند اثر چشمگیری است.
ایندی وایر / بن کرول
امتیاز فیلم: A-
شبانه بیشتر از اینکه فیلمی پیرامون جنگ و خشونت باشد، مستندی درباره‌ی زندگی در زمان جنگ است. نزاع و درگیری در پس زمینه حضور دارد و طبیعتا بخشی از فیلم به آن اختصاص پیدا کرده اما توجه رزی روی افرادی است که در این شرایط سخت قصد دارند رو به جلو حرکت کنند. بعضی از قسمت‌های شبانه مانند تابلوهای امپرسیونیسمی هستند که رزی به واسطه دوربین ثابتش در آن‌ها همانند یک عکاس خبری (فتوژورنالیستی) عمل کرده است، اما کنترل او روی صحبت‌ها و طراحی صدا به شما اجازه نمی‌دهد فراموش کنید این سینما است.
می‌توان گفت فیلم شبانه ذهن بیننده را به چالش می‌کشد و به چشم او پاداش می‌دهد. بی‌راه نیست اگر رزی را یکی از بهترین مستندسازهای معاصر بخوانیم که با وجود تمام محدودیت‌ها، زیبایی شناسی‌های مختص به خود را دارد.
مجله اسلنت / پت برون
امتیاز فیلم: ۴٫۵ ستاره از ۵ ستاره
با اینکه در مستندهای جانفرانکو رزی موضوعات سیاسی و اجتماعی زیادی طرح و بررسی می‌شوند، اما او از تمام زد و بندهای اینچنینی فاصله می‌گیرد و خواستار همدلی و تعادل بیشتر در میان انسان‌ها می‌شود.
این فیلم تجربیات افراد مختلف در سرزمین‌های متفاوت را به یکدیگر پیوند می‌زند؛ افرادی که نقطه اشتراک آن‌ها جنگ خانمان‌سوز خاورمیانه است. رویکرد تجربی و دوربین جذاب رزی به‌خوبی به مخاطب نشان می‌دهند صحنه‌های این مستند بخش‌های واقعی از زندگی میلیون‌ها نفر از ساکنان خاورمیانه است.
هفتاد و هفتمین دوره‌ی جشنواره‌ی ونیز از ۱۲ شهریور کار خود را آغاز کرد و در ۲۲ شهریور این رویداد سینمایی خاتمه یافت.
