راهنمای صفر تا صد تست پاور کامپیوتر؛ روش‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری
تست پاور کامپیوتر کار چندان دشواری به نظر نمی‌رسد. می‌توان با بهره‌برداری از چند روش ساده‌ی سخت افزاری و نرم افزاری، منبع تغذیه کامپیوتر را از جنبه‌ی سلامت بررسی کرد. در این مقاله صفر تا صد نحوه تست پاور کامپیوتر را توضیح می‌دهیم.
روش تست پاور کامپیوتر
چگونه پاور کامپیوتر را تست کنیم؟
آزمایش پاور کامپیوتر با یک تست جامپر ساده
تست پاور کامپیوتر با مولتی متر
روش تست پاور کامپیوتر با یک تستر PSU
معرفی نرم افزار تست پاور کامپیوتر
۱) نرم افزار AIDA64 Extreme
۲) نرم افزار HWMonitor
۳) نرم افزار Sidebar Diagnostics
پاسخ به تمامی نقاط ابهام و سوالات پر تکرار درباره طریقه‌ی تست پاور
آیا می‌توان یک منبع تغذیه با ظرفیت بسیار بالا را خریداری کرد؟
آیا انرژی مازاد در پاور کامپیوتر با ظرفیت زیاد هدر می‌رود؟
استاندارد ۸۰ Plus در پاورهای کامپیوتر به چه معناست؟
آیا واقعا کیفیت پاور کامپیوتر مهم است؟
آیا از منبع تغذیه‌ی کار کرده خود در یک کامپیوتر جدید می‌توانم استفاده کنم؟
آیا از کابل‌های منبع تغذیه‌ی کامپیوتر قدیمی خود می‌توانم مجدد استفاده کنم؟
در صورت ارتقا کارت گرافیک، آیا باید نسبت به خرید پاور کامپیوتر جدید اقدام کرد؟
آیا پاورها در کیس‌های اسمبل شده کیفیت پایینی دارند؟
آیا من می‌توانم دو عدد پاور را برای یک کامپیوتر خریداری کنم؟
آیا با گذر زمان پاور خراب می‌شود؟
تست پاور کیس به طور معمول به این منظور انجام می‌شود تا از خرابی پاور کامپیوتر مطمئن شویم. طریقه تست پاور کامپیوتر سخت نبوده و بر مبنای نوع منبع تغذیه در کیس سیستم‌های مختلف می‌توان با انجام تست‌های مشخصی از سالم بودن سخت افزار اطمینان حاصل کرد.
روش تست پاور کامپیوتر
قبل از این‌که درباره‌ی تست منبع تغذیه کامپیوتر صحبت کنیم، اجازه دهید ابتدا درباره‌ی علائم خرابی پاور کامپیوتر صحبت کنیم. اگر چنین علامت‌هایی را مشاهده کرده‌اید، به این معناست که پاور کامپیورتان در حال خرابی کامل است. بنابراین، بهتر است هر چه زودتر یک منبع تغذیه‌ی جدید را جایگزینِ مدل قبلی کرده تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود. به طور کلی می‌توان این‌طور گفت که خرابی پاور کامپیوتر می‌تواند روی عملکرد سایر قطعات تاثیرگذار باشد.
وقتی خرابی منبع تغذیه کامپیوتر رخ دهد، در بهترین سناریو کامپیوتر شما اصلا روشن نمی‌شود و شما تنها کافی است در این وضعیت منبع تغذیه‌ی دیگری را جایگزین کنید. در بدترین سناریو، سیستم کامپیوتر روشن شده و اجزای سخت افزار به دلیل انتقال ناپایدار انرژی الکتریسیته دچار نقص می‌شود. بنابراین، اگر به خرابی پاور کامپیوتر شک کرده‌اید و سیستمتان روشن نمی‌شود، بهتر است به زور کامپیوترتان را روشن نکنید.
اگر علائم زیر را مشاهده کرده‌اید، باید تست پاور کامپیوتر را انجام دهید:
- دود یا بوی سوختگی: احتمالا مدارهای الکتریکی دچار نقص شده‌‌اند.
- کامپیوتر به شما شوک الکتریکی می‌دهد: بخشی از اجزای داخلی پاور کامپیوتر دچار ایراد شده و اتصال آن بخش به کامپیوتر موجب برق‌دار شدن کیس شده است.
- خاموش شدن یا نمایش صفحه آبی به صورت اتفاقی و مکرر: اگر شما نمی‌توانید علت این موضوع را دقیقا متوجه شوید و از طرفی اطمینان دارید علت بروز این دو مشکل به دلیل مشکلات نرم‌افزاری نیست، احتمالا پاور کامپیوتر خراب شده است. در چنین وضعیتی، این احتمال وجود دارد ولتاژِ پاور افت کرده و فرایند خاموشی سیستم رخ می‌دهد.
- ناپایداری سیستم در حالت بارگذاری: اگر کامپیوتر پس از روشن شدن و قبل از بارگذاری سیستم عامل به طور مکرر کرش می‌کند، این احتمال قوت می‌یابد که منبع تغذیه خراب شده است.
- سر و صدا از منبع تغذیه: شاید فنِ منبع تغذیه دچار نقص شده است. این مسئله خیلی مهم خواهد بود؛ چرا که از کار افتادن فن موجب می‌شود تا اجزای داخلی پاور کامپیوتر به دلیل گرمای بسیار زیاد تغییر شکل پیدا کنند.
به طور کلی، تجربه‌ی هر یک از علائم ذکر شده به تنهایی نمی‌تواند خرابی پاور کامپیوتر را تایید کند. با این حال، اگر پس از ری‌استارت‌های مکرر، نصب مجدد درایورها و حتی سیستم عامل مشکل حل نشد، پیشنهاد می‌کنیم حتما پاور کامپیوتر خود را تست کنید.
چگونه پاور کامپیوتر را تست کنیم؟
سه روش برای تست پاور کامپیوتر به صورت سخت‌افزاری وجود دارد که از این روش‌ها، دو مورد نیازمند ابزار ارزان قیمت به منظور انجام تست هستند.
هشدار مهم و جدی: به هیچ وجه در جریان فرایند تشخیصی، اقدام به باز کردن منبع تغذیه نکنید. اجزای داخلی پاور کامپیوتر قرار نیست به دست شما تعمیر شود؛ چرا که در صورت عدم رعایت دقت کافی و همچنین کمبود آگاهی و دانش فنی امکان دارد ضمن تخریب اجزای داخلی، شوک برقی به شما القا شود.
آزمایش پاور کامپیوتر با یک تست جامپر ساده
تست جامپر، ساده‌ترین روش برای آزمایش پاور کامپیوتر تلقی می‌شود که با انجام آن می‌توان متوجه شد آیا پاور کامپیوتر می‌تواند سیستم کامپیوتر را روشن کند یا خیر.
برای انجام تست جامپر، شما تنها به یک کلیپ کاغذی یا یک مقدار سیم با گیج ۱۶ یا ۱۸ نیاز دارید. شما همچنین می‌توانید از مراکز تخصصی فروش لوازم جانبی کامپیوتر، یک کیت بریج جامپر را خریداری کنید. با این حال، خرید چنین کیتی برای طیف گسترده‌ای از کاربران عادی پیشنهاد نمی‌شود.
با سیم یا کلیپ کاغذی شما می‌توانید پاور را تست کنید که آیا می‌تواند روشن شود یا خیر. سیم‌های پاور می‌تواند به طور یک دست مشکی باشد یا یک طیف از رنگ‌های رنگین کمان باشد.
به طور کلی برای تست پاور به این روش باید اقدامات زیر را به ترتیب انجام دهید:
۱. کابل پاور را از پریز برق بیرون بکشید.
۲. کیس کامپیوتر را باز کرده تا به پاور دسترسی پیدا کنید.
۳. کانکتور ۲۴ پین بزرگ پاور را از مادربورد قطع کنید.
۴. از جامپر خود استفاده کرده تا سیم سبز ۱۶ پین را به سیم مشکی همجوار (۱۵ یا ۱۷ پین) متصل کنید.
۵. منبع تغذیه را مجدد به پریز برق متصل کنید.
با انجام مراحل بالا در صورت سالم بودن پاور باید فن‌های پاور شروع به چرخیدن کنند. اگر به هر دلیلی پاور روشن نشده یا فن‌ها نمی‌چرخند، احتمالا قطعه دچار خرابی شده است. اگر به تازگی پاور را خریداری کرده‌اید، بهتر است آن را مرجوع کنید.
تست پاور کامپیوتر با مولتی متر
اگر در جعبه ابزار خود یک مولتی متر (Multi meter) دارید، شما می‌توانید از آن برای تست پاور کامپیوتر با جزئیات بیشتر استفاده کنید. تست جامپر بریج تنها به شما می‌گوید پاور کامپیوترتان روشن می‌شود یا خیر، اما شما با استفاده از مولتی متر می‌توانید قدرت ارتباط و مقدار ولتاژ را در بین تمامی پین‌های مختلف آزمایش کنید.
برای انجام این متد، شما تنها نیاز دارید تا پایه‌ی روشن کردن و یک پایه‌ی مجاور را با استفاده از یک جامپر کوتاه کنید؛ درست همانند کاری که قبلا آن را انجام داده بودیم. سپس شما می‌توانید یکی از پروب‌های مولتی متر خود را به هر یک از پین‌های زمین و سایر هر کدام از پین‌ها متصل کنید و ببینید آیا ولتاژ آنها صحیح است یا خیر.
روش تست پاور کامپیوتر با یک تستر PSU
استفاده از مولتی متر برای آزمایش پاور کامپیوتر به شدت عالی است چون مولتی متر جزء ابزارهایی به شمار می‌رود که در دسترس بسیاری از افراد به راحتی قرار دارد. با این حال، شما باید وقت گذاشته و هر پین را بررسی کنید. از طرفی، این روش برای تست کانکتورهای کوچک مثل هدرهای فن و کانکتورهای ساتا (SATA) دشوار خواهد بود.
خوشبختانه، تسترهای اختصاصی پاورها چندان گران قیمت نبوده و با یک بودجه‌ی ۲۰ دلاری می‌توانید تسترهایی را برای کار خود خریداری کنید. استفاده از چنین ابزار تخصصی نیازمند دانش خاصی نیست. شما تنها کافی است کابل دستگاه تستر را به پریز برق متصل کرده، پاور کامپیوتر را روشن کرده و اطلاعاتی که روی صفحه نمایش دستگاه تستر نمایان می‌شود را بخوانید.
معرفی نرم افزار تست پاور کامپیوتر
اگر تست پاور کامپیوتر به شیوه‌ی سخت افزاری به نظرتان دشوار است، می‌توان از طریق تست نرم‌افزاری سلامت منبع تغذیه کامپیوتر را بررسی کنید. در ادامه، چند نرم‌افزار برای تست پاور کامپیوتر را معرفی می‌کنیم.
۱) نرم افزار AIDA64 Extreme
برنامه AIDA64 Extreme یکی از بهترین برنامه‌ها برای تشخیص مشخصات قطعات کامپیوتری محسوب می‌شود. نرم‌افزار AIDA64 Extreme صرفا پاور را بررسی نکرده و سایر قطعات سخت افزاری نظیر کارت گرافیک و رم را هم چک می کند. با استفاده از گزارش‌هایی که از این برنامه به دست می‌آید، می‌توان پارامترهای پاور کامپیوتر را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد که آیا قطعه‌ی مورد نظر به درستی کار می‌کند یا خیر.
۲) نرم افزار HWMonitor
یکی از ساده‌ترین و راحت‌ترین برنامه‌هایی که می‌توان پاور کامپیوتر را تست کرد، نرم افزار HWMonitor است. این نرم افزار اطلاعات بسیار خوب و دقیقی را درباره‌ی پاور ارائه می‌دهد. از طرفی دیگر، این برنامه می‌تواند اطلاعات مربوط به کارت گرافیک و هارد داخلی را نیز بررسی کند. در نهایت امر، شما می‌توانید با خرید نسخه‌ی پولی این برنامه، از تمامی قابلیت‌های نرم افزار به صورت قانونی بهره‌برداری کنید.
۳) نرم افزار Sidebar Diagnostics
برنامه Sidebar Diagnostics یکی از قدرتمندترین نرم‌افزارهای تست منبع تغذیه کامپیوتر محسوب می‌شود. این نرم‌افزار هم شبیه به سایر برنامه‌های معرفی شده، در رابطه با سایر اجزای سخت‌افزار کامپیوتر اطلاعاتی را فراهم می‌کند. می‌توان به راحتی این نرم افزار را نصب کرد و از طریق رابط کاربری ساده‌ی آن، سلامت قطعات مختلف به خصوص پاور کامپیوتر را رصد کرد.
پاسخ به تمامی نقاط ابهام و سوالات پر تکرار درباره طریقه‌ی تست پاور
به احتمال زیاد سوالات زیادی در ذهنتان برای انجام آزمایش تست سلامت پاور شکل گرفته است. در این مقاله تلاش می‌کنیم به رایج‌ترین و پر تکرارترین سوالات به طور دقیق و در حد نیاز پاسخ دهیم.
آیا می‌توان یک منبع تغذیه با ظرفیت بسیار بالا را خریداری کرد؟
با یک برآورد کلی از میزان انرژی مورد نیازِ قطعات مادربورد می‌توان تخمین زد که به یک پاور با چه اندازه‌ای نیاز پیدا خواهید کرد. شما می‌توانید با استفاده از سایت‌های مختلف نظیر Outervision به راحتی ظرفیتِ مورد نیاز برای پاور را متوجه شوید. تنها کافی است، قطعات کامپیوتر خود را در سیستم وارد کرده تا در نهایت امر، سایت به طور خودکار تجزیه و تحلیل‌های خود را انجام دهد. در هر صورت، اگر قصد ارتقای کامپیوتر خود را حداقل تا پنج الی شش سال دیگر ندارید، نیازی به خرید منبع تغذیه‌ی گران قیمت ندارید.
آیا انرژی مازاد در پاور کامپیوتر با ظرفیت زیاد هدر می‌رود؟
خرید یک پاور کامپیوتر با ظرفیت واتِ بسیار زیاد ضرری به اجزای داخلی نمی‌رساند. انرژی خاصی هم تحت عنوان «مازاد» در پاور ایجاد نمی‌شود که به تبع هدر برود. با این حال، خرید پاور کامپیوتر ارزان قیمت می‌تواند از جنبه‌ی مالی صرف بیشتری برای شما به دنبال داشته باشد. با این حال، پاور کامپیوتر با ظرفیت زیاد از جنبه‌ی راندمان بهتر خواهد بود.
به طور کلی بهترین بهره‌وری در پاور زمانی رخ می‌دهد که این قطعه تنها از پنجاه درصد ظرفیت خود استفاده می‌کند. در صورت افزایش این رقم به بالای ۸۰ درصد، راندمان پاور کاهش یافته و به تبع استهلاک منبع تغذیه از طرفی دیگر افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند.
استاندارد ۸۰ Plus در پاورهای کامپیوتر به چه معناست؟
امکان دارد در هنگام خرید پاور کامپیوتر خارجی، استانداردی تحت عنوان ۸۰ Plus توجه شما را به خود جلب کند. در برخی از محصولات این استاندارد تحت عنوان ۸۰ Plus Gold و ۸۰ Titanium هم شناخته می‌شود. اما این استاندارد به چه معناست؟
این نمره‌دهی در واقع یک استاندارد صنعتی است که نشان می‌دهد یک منبع تغذیه تا چه اندازه می‌تواند تحت شرایط فشار باری زیرِ ۸۰ درصد راندمان داشته باشد. استاندارد ۸۰ Plus بیانگر این موضوع است که پاور تحت شرایط فشار زیر ۵۰ درصد، راندمانی حداقل معادل ۸۰ درصد دارد. بدیهی است که با افزایش رده‌ی هر محصول (برای مثال ۸۰ Plus Titanium) میزان راندمان و قدرت عملکردی محصول بیشتر می‌شود. برای مثال در استاندارد تیتانیوم، ۹۴ درصد بهره‌وری تحت شرایط فشار زیرِ پنجاه درصد انتظار می‌رود.
آیا واقعا کیفیت پاور کامپیوتر مهم است؟
حتما توصیه می‌کنیم نسبت به خرید پاور کامپیوتر با کیفیت اقدام کنید؛ چرا که خرید پاور کامپیوتر ارزان و بی کیفیت در نهایت امر به مرور زمان موجب خرابی قطعات داخلی و مادربورد می‌شود. دلیل این موضوع، به انتقال ناپایدار انرژی الکتریسیته از پاور به سایر اجزا ارتباط دارد. قطع و وصلی در پروسه‌ی انتقال انرژی موجب سوختن خازن‌ها، آی‌سی و مقاومتِ هر یک از قطعات سخت افزار می‌شود.
آیا از منبع تغذیه‌ی کار کرده خود در یک کامپیوتر جدید می‌توانم استفاده کنم؟
قطع به یقین می‌توانید از پاور قدیمی خود برای یک کامپیوتر جدید استفاده کنید. با این حال، بسیاری از پاورهای قدیمی در مهیا کردن انرژی برای سخت افزارهای مدرن و جدید کارآمد نخواهند بود؛ بنابراین، به منظور استفاده از حداکثر قدرت کامپیوتر خود باید پاور قدیمی خود را با یک مدل پاور جدید با ظرفیت وات بیشتر تعویض کنید. فروشِ پاور مدل قدیمی و خرید یک پاور با کیفیت‌تر از یک برند معتبر پیشنهاد اول ما خواهد بود.
آیا از کابل‌های منبع تغذیه‌ی کامپیوتر قدیمی خود می‌توانم مجدد استفاده کنم؟
اگر شما یک پاور جدید را خریداری کرده‌اید که هر دو از یک مدل کابل‌های مدولار استفاده می‌کنند، شما می‌توانید از کابل‌های قدیمی خود مجدد بهره‌برداری کنید. فرایند پیچیده و خاصی هم برای این کار در پیش نخواهید داشت. شما تنها کافی است کابل‌ها را از پاور قبلی خود قطع کرده و به قطعه‌ی جدید متصل کنید.
با تمام این تفاسیر، توصیه می‌کنیم از کابل‌های قدیمی استفاده نکنید. علت ماجرا اینجاست که ورودیِ برق شاید مطابق با استانداردها باشد اما کمپانی سازنده‌ی پاور جدید بخش خروجی پین‌ها را بر اساس یک مبنا و استاندارد خاصی تنظیم کرده است. به زبان ساده‌تر، امکان دارد ولتاژ مورد نیازی که انتظار می‌رود از پاور کامپیوتر به دست آید، از حداقل حد انتظار کمتر یا در سناریوی بدتر بیشتر از حد مشخص باشد. بنابراین، استفاده از کابل‌های قدیمی ممکن است نتایج و عواقب فاجعه‌باری را به دنبال داشته باشد.
در صورت ارتقا کارت گرافیک، آیا باید نسبت به خرید پاور کامپیوتر جدید اقدام کرد؟
الزاما ارتقای کارت گرافیک، به معنای خرید حتمی منبع تغذیه کامپیوتر نیست. تنها در صورتی خرید یک پاور کامپیوتر الزامی خواهد بود که مصرف برق کامپیوتر از حدِ مطلوب فراتر برود. در این وضعیت، باید پاور کامپیوتر با ظرفیت واتِ بیشتری را خریداری کرد. با این حال، قبل از ارتقا پاور کامپیوتر باید محاسبه کنید که سیستم کامپیوتر شما به چه میزان ظرفیت وات نیاز دارد. با استفاده از سایت‌های آنلاین نظیر Outervision می‌توان تخمین زد قطعات سخت افزاری جدید به چه نوع پاوری احتیاج پیدا خواهند کرد.
آیا پاورها در کیس‌های اسمبل شده کیفیت پایینی دارند؟
به طور معمول کیس‌های اسمبل شده با مشخصات فنی متنوعی در سطح بازار به فروش می‌رسند. همان‌طور که از اسم محصول مشخص است، تمامی قطعات مورد نیاز برای راه‌اندازی کامپیوتر در داخل چنین کیس‌هایی نصب شده است. با این حال، امکان دارد این شبهه به وجود آید که در کیس‌های اسمبل شده ارزان، به منظور کاهش هزینه‌ها از یک پاور ضعیف استفاده شده است.
در پاسخ باید گفت در داخل کیس‌های اسمبل شده، اولین چیزی که برای فروشندگان اهمیت پیدا می‌کند، پاور کامپیوتر است. به زبان ساده‌تر، اگر هنگام خرید کیس‌های اسمبل شده با پاوری روبه‌رو شده‌اید که هیچ نام و نشان خاصی نداشته و ظرفیت وات بسیار محدودی در مقایسه با سایر قطعات سخت افزاری دارد، بهتر است خرید چنین محصولی را به طور کل نادیده بگیرید.
آیا من می‌توانم دو عدد پاور را برای یک کامپیوتر خریداری کنم؟
از آنجایی که می‌توان چند عدد رم، SSD و حتی کارت گرافیک را برای کامپیوتر خانگی تهیه کرد، این سوال هم ممکن است برای برخی از کاربرها پیش بیاید که آیا می‌توان دو عدد منبع تغذیه برای یک فقره کامپیوتر تهیه کرد؟
در پاسخ باید گفت که به صورت فنی می‌توان دو پاور را روی یک کامپیوتر دسکتاپ نصب کرد اما این رویه اصلا و ابدا توجیه اقتصادی و فنی ندارد. برای مثال به جای خرید دو پاور با ظرفیت ۴۵۰ وات شما می‌توانید یک پاور با ظرفیت حداقل ۱۰۰۰ وات را خریداری کنید. در چنین وضعیتی شما هم از جنبه‌ی مالی سود خواهید کرد و هم از جنبه‌ی نصب سیستم، با دشواری خاصی روبه‌رو نخواهید شد.
آیا با گذر زمان پاور خراب می‌شود؟
اگر پاور کامپیوتر را از یک برند معتبر و خوب خریداری کنید، دیگر نیازی به نگرانی از این بابت نیست. یک پاور کامپیوتر با کیفیت که تحت گارانتی است، به راحتی تا ۱۰ سال بدون مشکل کار می‌کند.
منبع: howtogeek
