بازراه‌اندازی، احیا، بازسازی و دنباله در فیلم‌های سینمایی چیستند و چه تفاوتی دارند؟
تفاوت بین بازراه‌اندازی، احیا، بازسازی و دنباله چیست؟ این چهار اصطلاح بر چشم‌انداز فیلم‌سازی مدرن تسلط پیدا کرده‌اند، به طوری که بسیاری از فیلم‌ها و حتی سریال‌های تلویزیونی و پلتفرم‌های استریم از حداقل یکی از آن‌ها برای توصیف برداشت جدید خود از یک داستان قدیمی‌تر استفاده می‌کنند.
با این حال، رمزگشایی دقیق معنای هر یک از این اصطلاحات در حال حاضر می‌تواند کمی دشوار باشد، به خصوص به این دلیل که تعاریف آن‌ها بسیار مشابه و به ظاهر غیرقابل تعویض است.
- دنباله فیلم سینمایی «لبوفسکی بزرگ» سال ۲۰۲۰ اکران می‌شود
- نام دنباله فیلم ونوم مشخص شد؛ «بگذارید کارنیج بیاید»
- دنباله فیلم ترسناک «یک مکان ساکت» مخاطبان را هیجان‌زده کرده است
در چند دهه گذشته، صنعت فیلم (به ویژه هالیوود) تاکید بیشتری بر روایت دوباره آثار محبوب و آشنا به جای ایجاد آثار جدید داشته است. استودیوهای فیلم‌سازی با معرفی مجدد یک فیلم یا فرنچایز آشنا به مخاطبان جدید، می‌توانند از شهرت و هویت آن‌ها سود ببرند و موفقیت خود را در گیشه جهانی افزایش دهند. این سبک تجارت به‌طور باورنکردنی سودآور بوده است و تولیدات «جنگ ستارگان» دیزنی و بازسازی‌های لایو اکشن این استودیو از فیلم‌های انیمیشن کلاسیک، نمونه‌های قابل توجهی از این مورد هستند.
ساخت نسخه‌های جدید یا دنباله‌های سینمایی و تلویزیونی آثار قدیمی‌تر رونق گرفته و استفاده از اصطلاحات ثابت برای توصیف چنین پروژه‌هایی چالش‌برانگیز است. هر ساله مجموعه‌ای از فیلم‌ها با برچسب‌هایی مانند بازراه‌اندازی، احیا، بازسازی یا دنباله توصیف می‌شوند و استفاده مداوم از این اصطلاحات، تعیین معنای واقعی هر یک از آن‌ها را دشوار کرده است. پس با هم به شکلی مفید و خلاصه این اصطلاحات را با ذکر مثال‌هایی از هر کدام تعریف می‌کنیم.
بازراه‌اندازی (Reboot) چیست؟
شاید رایج‌ترین اصطلاحی که در ده سال گذشته برای توصیف نسخه‌های جدید فیلم‌ها و سریال‌های قدیمی استفاده می‌شود، «بازراه‌اندازی» باشد. این کلمه آن‌قدر زیاد استفاده می‌شود که اکنون بسیاری از مخاطبان از آن به عنوان مترادفی برای بازسازی استفاده می‌کنند. با این حال، این دو کلمه معنای کاملا متفاوتی دارند و «بازراه‌اندازی» به عنوان راهی برای تولید مجدد و در عین حال عدم تداوم داستان یک فیلم قدیمی در نظر گرفته می‌شود. بازراه‌اندازی معمولا به فرنچایزها نسبت داده می‌شود تا یک فیلم و شامل داستانی است که تمام یا برخی از عناصر قبلی مجموعه را به طور کامل نادیده می‌گیرد. برخی از عناصر مانند طرح، شخصیت‌ها یا مکان‌ها ممکن است شبیه نسخه قدیمی‌تر داستان یا مجموعه باشند اما نسخه بازراه‌اندازی معمولا کاملا جدید است و هیچ ارتباطی با آن‌چه قبلا وجود داشت، ندارد. برخی از نمونه‌های قابل توجه این رویکرد در سال‌های اخیر عبارتند از آخرین فیلم‌های «پیشتازان فضا»، فیلم‌های «سیاره میمون‌ها» که در سال ۲۰۱۱ با «ظهور سیاره میمون‌ها» آغاز شدند و تک قسمت استودیو یونیورسال برای فرانچایز منقرض‌شده «مومیایی» در سال ۲۰۱۷.
احیا (Revival) چیست؟
اصطلاح احیا کم‌تر برای فیلم‌ها و اغلب در مباحث تلویزیونی یا سریال‌های پلتفرم‌های استریم استفاده می‌شود. احیا برخلاف بازراه‌اندازی که معمولا داستان قبلی را به قصد بازگویی یا بازآفرینی نادیده می‌گیرد، ادامه همان مجموعه داستانی است و پس از آشنایی مخاطبان با وقایع داستان روایت می‌شود. در بسیاری از موارد، به این پروژه‌ها «احیا» می‌گویند، زیرا یا پایان مشخصی در سری قبلی وجود داشت یا این که انتظاری در رابطه با ادامه سری وجود نداشت اما به هر حال، سریال ادامه پیدا کرده است. نمونه‌های اخیر احیا عبارتند از مجموعه کوتاه «روزان» (که اکنون با عنوان «کانرها» منتشر شده است) و سریال موفق نتفلیکس، «خانه فولر» که احیای سیتکام محبوب «خانه کامل» است که داستان جدیدی را روایت می‌کند و در عین حال، همچنان وقایع سریال اول را ادامه می‌دهد.
بازسازی (Remake) چیست؟
هالیوود مدت ها قبل از این که شروع به بازراه‌اندازی فرنچایزها و احیای سریال‌های تلویزیونی کند، در حال بازسازی فیلم‌های کلاسیک بود. سنت بازسازی به اولین روزهای صنعت فیلم‌سازی بازمی‌گردد و نمونه‌هایی از آن به سال‌های ۱۹۲۰ برمی‌گردند. بازسازی در واقع گذری دوباره از داستانی است که قبلا تعریف شده و یک نسخه جدید از یک فیلم قدیمی‌تر است که طرح اصلی خود را حفظ می‌کند. بازسازی‌ها می‌توانند چیزهای کاملا جدیدی بیافرینند یا به داستان اصلی نزدیک باشند و همه این‌ها به استودیو یا تیم سازنده بستگی دارد. یکی از بزرگ‌ترین نمونه‌های سینمایی بازسازی، فیلم «کینگ کنگ» (۱۹۳۳) است که از دهه ۷۰ میلادی به بعد بیش از دو بازسازی داشته است. هر تلاش برای بازسازی «کینگ کنگ» چیز متفاوتی را دربر می‌گیرد. «کینگ کنگ» ۱۹۷۶ از همان طرح فیلم اصلی استفاده کرد اما نام و خط داستانی شخصیت‌ها را تغییر داد و استدلال پشت کشف کنگ را عوض کرد، در حالی که فیلم حماسی سال ۲۰۰۵ به کارگردانی پیتر جکسون، بسیار نزدیک به طرح داستان اصلی بود. امروزه سودآورترین و شناخته‌شده‌ترین بازسازی‌های این صنعت، فیلم‌های پرفروش لایو اکشن دیزنی، از جمله «دیو و دلبر» (۲۰۱۷) «شیر شاه» (۲۰۱۹) و بسیاری از موارد دیگر هستند.
دنباله (Sequel) چیست؟
ساده‌ترین واژه در ارتباط با ادامه دادن داستان‌های پیشین، دنباله است که یکی دیگر از مفاهیم فیلم‌سازی است که قدمت آن به روزهای اولیه سینما برمی‌گردد. به عبارت ساده‌تر، دنباله فیلمی است که داستانی از فیلم قبلی را ادامه می‌دهد، در همان خط روایت می‌شود و به نوعی تصدیق می‌کند که وقایع فیلم قبلی رخ داده‌اند. فیلم‌هایی مانند «فرانکنشتاین» (۱۹۳۱) و «گشت و گذار در جنگل» (۲۰۲۱) همگی دنباله‌هایی داشته‌اند (یا خواهند داشت) که هر کدام داستان را ادامه می‌دهند و احتمالا به دنباله‌های بیشتری می‌رسند. مشهورترین نمونه بدون شک «جنگ ستارگان» است که بیش از پنج دنباله اپیزودیک مستقیم (و سه پیش‌درآمد) از سال ۱۹۸۰ برای آن تولید شده است.
چرا این اصطلاحات دیگر اهمیتی ندارند؟
تعاریف واضحی برای کلماتی مانند بازراه‌اندازی، احیا، بازسازی و دنباله مشخص شده اما استفاده دقیق از آن‌ها سخت‌تر شده است و تعریف فیلم‌های جدید روز به روز دشوارتر می‌گردد. فیلم‌هایی مانند «هالووین» (۲۰۱۸) در واقع آثاری در مرز بین دنباله و بازراه‌اندازی هستند. این فیلم رویدادهای «هالووین» اصلی در سال ۱۹۷۸ را ادامه می‌دهد و در عین حال، تمام فیلم‌های دیگر این مجموعه را نادیده می‌گیرد و از نظر فنی، هم یک بازراه‌اندازی و هم یک دنباله است. به تازگی اصطلاحاتی مانند «ریبوت‌کوئل» برای توصیف چنین فیلم‌هایی عنوان شده‌اند و کلمه «پری بوت» نیز در سال ۲۰۱۱ با انتشار فیلم «ظهور سیاره میمون‌ها» مورد استفاده قرار گرفت.
گیج‌کننده‌تر از این دسته‌بندی‌ها ایده «دنباله میراث» است که گاهی اوقات به عنوان «بازسازی مجدد» نیز شناخته می‌شود. این فیلم‌ها از نظر فنی به‌عنوان دنباله‌های مستمر فرنچایزهای پیشین عمل می‌کنند اما اساسا بازگویی داستان‌هایی هستند که قبلا در آن فرنچایزها روایت شده‌اند. نمونه‌هایی از این مورد شامل «جنگ ستارگان: نیرو برمی‌خیزد» (دنباله‌ای بر «جنگ ستارگان: بازگشت جدای»، احیای سری «جنگ ستارگان» و همچنین بازسازی «جنگ ستارگان: امید جدید») و «دنیای ژوراسیک» (دنباله‌ای بر «پارک ژوراسیک ۳» و احیا و بازراه‌اندازی خود مجموعه که در عین حال، به شدت وام‌دار «پارک ژوراسیک» اصلی است) هستند. در روزگاری که هالیوود به خاطر پول درآوردن، هر کاری انجام می‌دهد و داستان‌های قدیمی‌تر را زنده می‌کند، پیدا کردن معنی این اصطلاحات و تعریف این که کدام فیلم‌ها یا سریال‌های تلویزیونی بازراه‌اندازی، احیا و بازسازی شده‌اند یا ادامه یافته‌اند، یک تلاش بی‌نتیجه است.
منبع: screenrant
