چگونه به درخواست‌های بچه‌ها پاسخ قانع‌کننده بدهیم؟
یکی از مشکلاتی که والدین در ترتیب فرزند دارند، نه گفتن به کودک و قانع کردن آن‌ها است. کودکان در سنین مختلف، درخواست‌هایی دارند که امکان فراهم کردن آن‌ها وجود ندارد. والدین باید روش‌های صحیح «نه» گفتن به کودکان را یاد بگیرند تا بتوانند آن‌ها را برای پذیرفتن شرایط، قانع کنند. اگر شما هم چنین مشکلی با فرزندان خود دارید، در ادامه با دیجی‌کالا مگ همراه باشید تا روش «نه» گفتن قانع‌کننده به کودکان را یاد بگیرید.
در برابر درخواست‌های کودکان؛ چرا پاسخ قانع‌کننده اهمیت دارد؟
کودکان همیشه درخواست‌هایی دارند. پاسخ دادن به بعضی از این درخواست‌ها کار آسانی است اما پاسخ دادن به بعضی از آن‌ها کار بسیار دشواری است. برای نمونه، وقتی کودک از شما اجازه می‌گیرد که با تبلت خودش بازی کند به راحتی به او اجازه می‌دهید اما وقتی اصرار می‌کند که وارد آشپزخانه بشود و مانند شما کیک بپزد، نمی‌توانید به راحتی به او پاسخ دهید. شما به ایمنی کودکتان در آشپزخانه فکر می‌کنید و اینکه بعد از اینکه کودکتان کارش تمام شد چه کسی باید آشپزخانه را تمیز کند.
باید درخواست‌های کودکان را به عنوان فرصتی برای آموزش دادن به آن‌ها در نظر بگیرید. می‌توانید در این موقعیت‌ها نحوه‌ی صحیح برقراری ارتباط و مدیریت احساسات را به آن‌ها آموزش دهید. پاسخی که می‌خواهید به آن‌ها بدهید باید بر اساس همین الگوی آموزشی انتخاب شده باشد.
پاسخ دادن به درخواست‌ها
شاید به هر دلیلی بخواهید به درخواست کودکتان جواب مثبت یا منفی دهید، بدون در نظر گرفتن پاسخی که می‌خواهید به او بدهید مراحل زیر را اجرا کنید تا از این پرسش و پاسخ به نتیجه‌ای مطلوب برسید.
۱. در اولین پاسخی که می‌دهید، نحوه‌ی درخواست کودکتان را در نظر بگیرید
اگر کودکتان مؤدبانه از شما درخواست کرد، او را به خاطر این رفتار خوب تشویق کنید. این کار شما پیام آموزنده‌ای برای کودکتان به همراه دارد. او خواهد فهمید که حتی اگر بخواهید به درخواست او جواب منفی بدهید، اگر هنگام درخواست کردن رفتار مؤدبانه‌ای داشته باشد به او توجه می‌کنید.
اما اگر کودکتان درخواست خودش را به شکلی آزاردهنده تکرار می‌کند، همراه با سروصدای زیاد یا گریه درخواستش را مطرح می‌کند، برای اینکه به درخواست او جواب مثبت بدهید شما را تحت فشار می‌گذارد یا از تهدید استفاده می‌کند، به کودکتان گوشزد کنید که باید رفتارهای بهتری از او ببینید. برای نمونه، به کودکتان بگویید که باید آهسته‌تر صحبت کند و نباید داد بزند یا اینکه باید درخواست خودش را به شکل بهتری مطرح کند تا به او توجه کنید.
۲. گوش کنید
برای شنیدن درخواست کودکتان یک لحظه بیشتر وقت بگذارید و به او نشان دهید که متوجه درخواست او شده‌اید. اگر این کار را انجام دهید احتمال اینکه کودکتان پاسخ شما را بپذیرد بیشتر می‌شود. همچنین با این کار به او نشان می‌دهید که احساس او را درک می‌کنید حتی اگر نخواهید به درخواست او جواب مثبت بدهید. برای نمونه، به او بگویید که می‌دانید چرا چیزی را که درخواست کرده است دوست دارد یا اینکه با او موافق هستید که چیز جالبی را درخواست می‌کند.
۳. کمی صبر کنید بعد تصمیم بگیرید
یک مکث کوتاه به شما فرصت می‌دهد تا درباره‌ی درخواست کودکتان فکر کنید. همچنین این پیام را به کودکتان انتقال می‌دهد که در حال فکر کردن به درخواست او هستید. در این مکث کوتاه به این فکر کنید که آیا لازم است پاسخ منفی به درخواست کودکتان بدهید یا می‌توانید درخواست او را بپذیرید.
و اینکه اگر پاسخ منفی است، آیا می‌توانید درباره‌ی آن با کودکتان صحبت کنید.
شاید بتوانید در بیشتر موارد درخواست کودکتان را بپذیرید. در سایر موارد، می‌توانید با فرزندتان صحبت کنید و به نتیجه‌ای برسید که برای هر دو طرف قابل پذیرش باشد. در هر صورت، پاسخ‌های منصفانه و قانع‌کننده‌ی شما به فرزندتان کمک می‌کند تا بیاموزد که چگونه درخواست‌های خودش را به بهترین شکل مطرح کند.
در مواردی که لازم است پاسخ منفی بدهید
شما می‌خواهید کودکتان را خوشحال کنید و در این شرایط نه گفتن می‌تواند کار سختی باشد. اما در بعضی موارد کودکان نباید چیزی را که می‌خواهند داشته باشند. اگر می‌خواهید پاسخ منفی بدهید، نکات زیر را رعایت کنید:
۱. اول دلیل را بگویید
اگر تصمیم گرفته‌اید که به درخواست کودکتان پاسخ منفی بدهید، ابتدا دلایل خودتان را بیان کنید. این کار به کودک کمک می‌کند تا تصمیم شما را درک کند. اگر ابتدا پاسخ منفی بدهید و بعد دلایل آن را بیان کنید، ممکن است کودک به خاطر نه گفتن شما احساس ناامیدی کند و در این شرایط احتمال اینکه دلایل شما او را قانع نکند زیاد است. برای نمونه، وقتی با کودکتان به پارک رفته‌اید و او درخواست می‌کند که سوار چرخ‌وفلک هم بشود، به او بگویید که الان برای این کار وقت ندارید و دفعه‌ی بعد که به پارک می‌آیید این کار را انجام می‌دهید.
۲. به تصمیم خود پایبند باشید
اگر نظر خودتان را تغییر دهید، کودکتان می‌آموزد که پاسخ‌های شما قطعی نیست و می‌تواند با بحث کردن نظر شما را تغییر دهد. همچنین اگر وقتی کودکتان بدرفتاری می‌کند تسلیم شوید، او می‌آموزد که می‌تواند با نشان دادن این رفتار از خودش به خواسته‌هایش برسد.
۳. چیز دیگری را پیشنهاد دهید
اگر می‌توانید و شرایط برای این کار فراهم است، چیزی را که کودک درخواست کرده است با یک پیشنهاد دیگر جایگزین کنید. برای نمونه، وقتی با کودکتان به فروشگاه رفته‌اید و او درخواست می‌کند که یک خوراکی گران‌قیمت بخرید، به او بگویید بعد از اینکه به خانه رسیدید برای او میان‌وعده‌ای را که دوست دارد آماده می‌کنید.
۴. به فرزندتان واکنش‌های سازنده نشان دهید
اگر کودکتان رفتار خوبی دارد و پاسخ‌های منفی را می‌پذیرد، او را تشویق کنید. برای نمونه، به او بگویید که چقدر از رفتار او راضی هستید. در مواردی که پذیرش پاسخ منفی از سوی کودک دور از انتظار است، باید تشویق بیشتری انجام دهید.
توانایی پذیرش پاسخ‌های منفی یک مهارت اجتماعی و عاطفی مهم است. والدین با دادن پاسخ‌های منفی به کودکان به آن‌ها کمک می‌کنند تا مهارت خودتنظیمی عاطفی را بیاموزند و بتوانند احساس ناامیدی را مدیریت کنند. همچنین وقتی که به کودکتان پاسخ منفی می‌دهید او یاد می‌گیرد که چگونه و در چه شرایطی باید قاطعانه رفتار کند.
پاسخ‌های منفی را کاهش دهید
یکی از بهترین راهکارها برای اینکه به کودک یاد بدهید چگونه با شنیدن پاسخ منفی کنار بیاید، این است که به درخواست‌های او کمتر پاسخ منفی بدهید. وقتی در مواردی که واقعاً مهم هستند پاسخ منفی بدهید، کودکتان پاسخ منفی شما را جدی‌تر می‌گیرد.
برای کاهش پاسخ‌های منفی می‌توانید از ایده های زیر کمک بگیرید
۱. چند قانون اساسی تعیین کنید
برای نمونه، وقتی می‌خواهید به فروشگاه بروید، به کودکتان بگویید که چرا به فروشگاه می‌روید و قصد خریدن چه چیزهایی را دارید. همچنین درباره‌ی اینکه او می‌تواند چه درخواست‌هایی داشته باشد قوانینی تعیین کنید. با این کار تعداد دفعاتی که لازم است پاسخ منفی بدهید کاهش پیدا می‌کند.
۲. پاسخ مثبت بدهید اما برای آن یک شرط تعیین کنید
در شرایطی که دلیلی برای نپذیرفتن درخواست کودک دارید اما پاسخ مثبت دادن به این درخواست هم امکان‌پذیر است، به درخواست کودک پاسخ مثبت بدهید اما برای او یک شرط تعیین کنید. برای نمونه، وقتی که کودک از شما درخواست می‌کند تا بعد از مدرسه با دوستانش به زمین بازی برود، به او اجازه دهید اما بگویید به شرطی که رفتار بهتری با پدرش داشته باشد.
۳ .به جای پاسخ منفی، صحبت کنید
اگر کودکتان تمایل دارد که با او صحبت کنید تا دلایل شما را بداند، حتماً این کار را انجام دهید. این گفت‌وگوها می‌تواند کودک را قانع کند. برای نمونه، وقتی کودکتان از شما درخواست می‌کند که او را به پارک ببرید، برای او توضیح بدهید که امروز فرصت کافی برای این کار ندارید و روز دیگری را برای رفتن به پارک مشخص کنید.
کودکان بر اساس تجربه یاد می‌گیرند که پاسخ‌های شما را پیش‌بینی کنند. این توانایی از یک طرف باعث می‌شود که قانع کردن آن‌ها در موارد مشابه راحت‌تر شود و از طرفی دیگر به شما یادآوری می‌کند که باید با توجه بیشتری به کودکان پاسخ دهید.
درخواست‌های مختلف در سنین مختلف
کودکان نوپا معمولاً خواسته‌هایشان را با روش‌های ساده بیان می‌کنند. برای نمونه، سروصدا می‌کنند یا به چیزی که می‌خواهند اشاره می‌کنند. وقتی به درخواست این کودکان پاسخ منفی می‌دهید و آن‌ها احساس ناامیدی می‌کنند، احساسی را تجربه می‌کنند که توانایی درک آن را ندارند. از آن‌جایی که کودکان نوپا در حال یادگیری مهارت‌های زبانی و مهارت خودتنظیمی هستند، معمولاً وقتی پاسخ منفی دریافت می کنند، عصبانیت خودشان را در قالب رفتار نشان می‌دهند و این یک واکنش طبیعی است. جیغ زدن، گریه کردن، لجبازی، رفتارهای فیزیکی پرخاشگرانه مانند ضربه زدن به اشیاء یا پرت کردن آن‌ها، سرپیچی، مخالفت و مقاومت در برابر خواسته‌‌ها و تلاش‌های والدین نمونه‌هایی از رفتارهایی است که کودکان نوپا هنگام عصبانیت و پریشانی عاطفی از خودشان نشان می‌دهند.
کودکانی که به مدرسه می‌روند، مهارت‌های زبانی بیشتری را آموخته‌اند. این کودکان می‌توانند با والدین گفت‌وگو کنند و برای رسیدن به خواسته‌هایشان از روش مذاکره و سازش استفاده می‌کنند. وقتی کودکان به سن هشت سالگی می‌رسند باید انتظار این را داشته باشید که برای پاسخ‌های منفی از شما دلایل قانع‌کننده بخواهند.
وقتی به درخواست کودکانی که به مدرسه می‌روند پاسخ منفی می‌دهید آن‌ها هم با احساس ناامیدی مواجه می‌شوند اما معمولاً کمتر از کودکان نوپا عصبانی می‌شوند. این تفاوت به دلیل این است که آن‌ها مهارت خودتنظیمی را بیشتر آموخته‌اند و می‌توانند دلایل شما برای پاسخ منفی به درخواستشان را درک کنند.
نکات کلیدی
- قبل از پاسخ دادن به درخواست کودک، شنونده‌ی خوبی باشید و درباره‌ی پاسخی که می‌خواهید بدهید فکر کنید.
- اگر لازم است پاسخ منفی بدهید، ابتدا دلایل خودتان را بیان کنید و با کودکتان صحبت کنید تا به یک نتیجه‌ی مشترک برسید.
- این نحوه‌ی پاسخ شما به درخواست‌های کودکتان است که به او می‌آموزد چگونه ارتباط برقرار کند، احترام بگذارد و از روش مذاکره و سازش استفاده کند.
منبع: Raisingchildren
