۱۵ ابزار عیب‌یابی ویندوز برای بررسی سلامت کامپیوتر شما
مهم نیست که جزو کدام دسته از کاربران هستید، زیرا سیستم کامپیوتر شما همیشه در معرض خراب شدن قرار دارد و این احتمال همواره وجود دارد که سیستم ویندوز شما با مشکلاتی روبرو شود که تشخیص آن کار آسانی نباشد. در این گونه شرایط راهکار شما برای خلاص شدن از خرابی ویندوز چیست؟ احتمالاً می‌گویید که برای رفع خرابی سیستم خود آن را به دست یک متخصص می‌سپارید.
طبیعتاً کار درستی انجام می‌دهید، اما انجام این کار با هزینه همراه است و می‌تواند راه‌حل آخر ما برای رفع خرابی ویندوز باشد. آیا می‌توانیم خودمان مشکل ایجاد شده را تشخیص دهیم و برای رفع آن اقدام کنیم؟ پاسخ «بله» است. باید خاطر نشان کنیم که شما می‌توانید به راحتی و با دانلود ابزارهای تشخیصی ویندوز که در ادامه به شما معرفی می‌کنیم، مشکلات ویندوز خود را شناسایی کرده و آن‌ها را مرتفع کنید.
در این مقاله قصد داریم ۱۵ ابزار برای بررسی سلامت سیستم عامل ویندوز را به شما معرفی کنیم که می‌توانید با نصب و دانلود آن‌ها به طور رایگان مشکل ویندوز را شناسایی کرده و آن را مرتفع کنید. این ابزارها شما را شگفت‌زده خواهند کرد و به راحتی می‌توانند سیستم شما را عیب‌یابی کنند. بنابراین اگر لپ‌تاپ و کامپیوتر شما اخیراً مشکلات زیادی برایتان ایجاد کرده، پیشنهاد می‌کنیم که مطالعه‌ی این مقاله این را از دست ندهید.
مشکلات سخت‌افزاری می‌توانند هزینه‌های زیادی به کاربران تحمیل کنند. آن‌ها اغلب زمانی که شما از یک نسخه‌ی قدیمی سیستم عامل (ویندوز ۷ یا ویندوز ۸) و یا از برنامهی ویندوز اینسایدر استفاده می‌کنید ممکن است رخ بدهند. یکی دیگر از قابلیت‌های کاربردی ابزارهای تشخیصی ویندوز این است که اطلاعات لازم در مورد سیستم عامل و سخت افزار‌های مورد استفاده را در اختیارتان قرار می‌دهند. ما این ابزارها در ۶ گروه دسته‌بندی کرده‌ایم که به شرح زیر است:
- ابزارهای تشخیصی مشکلات سیستم ویندوز
- ابزارهای تشخیصی مشکلات شبکه ویندوز
- ابزارهای تشخیصی مشکلات درایور ویندوز
- ابزارهای تشخیصی مشکلات حافظه‌ی ویندوز
- ابزارهای تشخیصی مشکلات نمایشگر ویندوز
- ابزارهای تشخیص بدافزار در ویندوز
ابزارهای تشخیصی مشکلات سیستم ویندوز
۱. نرم افزار HWiNFO
«Hwinfo» یک برنامه و ابزار جامع برای بدست آوردن اطلاعات لازم درباره سیستم شماست. این نرم افزار دقیق‌ترین اطلاعات موجود درمورد قطعات سخت‌افزاری سیستم را به شما ارائه خواهد کرد. این ابزار تشخیصی همواره جزو بهترین اپلیکیشن‌های این حوزه بوده و از جدیدترین تکنولوژی‌ها و استانداردها نیز پشتیبانی می‌کند. باید خاطر نشان کنیم که Hwinfo رابط کاربری آسان و قابل برنامه‌ریزی دارد و از قابلیت‌های مختلفی بهره می‌برد.
این برنامهی مفید و کاربردی گزارشات مختلفی در انواع فرمت‌ها نظیر Text و HML، وضعیت ورودی سیستم و ارتباط با دیگر ابزارها و یا افزونه‌ها ارائه می‌کند. همچنین این نرم‌افزار می‌تواند گزارشی بر اساس عملکرد پردازنده، حافظه و یا هارد دیسک در اختیار شما قرار دهد. برنامهی HWiNFO به میزان بسیار کمی از CPU و حافظه استفاده می‌کند، در نتیجه روی سرعت سیستم شما تأثیری نمی‌گذارد. هر کاربری می‌تواند به راحتی از این نرم افزار بهره برده و وضعیت سیستم خود را مورد بررسی و نظارت همیشگی قرار دهد.
۲. ابزار Performance Monitor
ویندوز ۱۰ همانند سایر ویندوز‌ها از یک ابزار کاربردی به نام «Performance Monitor» بهره می‌برد که به صورت یک نرم‌افزار مستقل در آمده است. با استفاده از برنامهی Performance Monitor شما می‌توانید روی منابع سخت‌افزاری و نرم‌افزاری سیستم خود نظارت کنید. به بیان دیگر در حوزه‌ی سخت‌افزاری برای مثال شما می‌توانید میزان RAM و یا CPU و یا DISK مصرفی SQL Server را بررسی کنید و یا در حوزه نرم‌افزاری می‌توانید تعداد Lock و یا Error و یا Transaction سیستم خود را تحت کنترل قرار دهید. پس از بالا آمدن سیستم، شما با بهره‌گیری از این نرم افزار می‌توانید در قسمت «Monitoring Tools» اطلاعات سیستم خود را مشاهده کنید.
با ورود به این بخش درمی‌یابید که این ابزار به صورت پیش‌فرض درصد پردازش را به شما نشان می‌دهد و این به این معنی است که چه مقدار از پردازنده شما در هر زمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. شما همچنین می‌توانید آنالیزورهای بیشتری مانند استفاده از دیسک، انرژی مورد استفاده، اندازه فایل، اندازه فهرست جستجو و… را در این نرم‌افزار مورد بررسی قرار دهید.
۳. ابزار Reliability Monitor
ابزار «Reliability Monitor»، یک نرم‌افزار بسیار کاربردی است که از زمان ویندوز ویستا در اختیار کاربران قرار گرفته، اما بسیاری از کاربران هرگز نام آن را نشنیده‌اند. باید خاطر نشان کنیم که Reliability Monitor ابزاری است که به کمک آن می‌توانید اطلاعات خوبی در مورد Crashها و مشکلات سیستم بدست آورید. این اطلاعات به صورت Real Time ثبت می‌شوند و در ۳ دسته Information ،Warning ،Critical قرار می‌گیرند. در واقع Reliability نوعی Event Viewer است که اطلاعات را به گونه‌ای دیگر در دسترس کاربران قرار می‌دهد.
برای دسترسی به این ابزار مفید شما باید از مسیر System & Security > Security & Maintenance > Maintenance > View reliability history استفاده کنید. در این قسمت شما لیستی از کلیه‌ی وقایع و خطاهای رخ داده در سیستم‌تان و در طول یک دوره زمانی مشخص را خواهید دید. باید اشاره کنیم که این ابزار، میزان Reliability یا به اصطلاح فارسی «قابل اطمینان و اتکا بودن» سیستم را از ۱ تا ۱۰ در نظر می‌گیرد. وقتی که شما ویندوز جدیدی را نصب می‌کنید Reliability سیستم شما ۱۰ است. شما در این قسمت می‌توانید Crashهای سیستم خود را شناسایی کرده و برای رفع آن اقدام نمایید.
ابزارهای تشخیصی مشکلات شبکه ویندوز
زمانی که شما از اینترنت و وای فای در سیستم خود بهره می‌برید، ممکن است مشکلاتی برای سیستم شما ایجاد شود که مربوط تنظیمات شبکه است و این یکی از متداول‌ترین مسائلی است که کاربران به آن برمی‌خورند. به همین دلیل شما به ابزار‌هایی نیاز دارید تا بتوانید این مشکلات را در کم‌ترین زمان ممکن مرتفع سازید. در این بخش چند نرم‌افزار کلیدی مربوط به مشکلات شبکه را به شما معرفی می‌کنیم.
۴. نرم افزار WiFi Analyzer
«WiFi Analyzer» یک نرم‌افزار رایگان تجزیه و تحلیل اطلاعات شبکه‌ی وای فای شماست که نصب آن به شما برای پیدا کردن مشکلات شبکه کمک شایانی می‌کند. این نرم‌افزار با برخورداری از مجموعه امکاناتی خاص و در عین حال ساده به شما این امکان را می‌دهد تا بهترین و خلوت‌ترین کانال وای فای را پیدا کرده و با تغییر کانال روتر خود به میزان زیادی در افزایش سرعتش کمک کنید. WiFi Analyzer تمامی شبکه‌های اطراف شما را به صورت همزمان بررسی می‌کند و میزان قدرت آن‌ها را به صورت نمودار‌هایی در رنگ‌های مختلف به شما نشان می‌دهد تا با انتخابی درست، سرعت شبکه‌ی وای فای خود را افزایش دهید.
البته باید به این نکته نیز اشاره کنیم که ممکن است WiFi Analyzer در جاهای شلوغ مثل آپارتمان‌ها خیلی دقیق عمل نکند اما با توجه به قابلیت‌هایی که دارد می‌تواند در سرعت شبکه وای فای شما تاثیر مثبت بگذارد.
۵. نرم افزار SoftPerfect Network Scanner
برنامهی کاربردی «SoftPerfect Network Scanner»، یک نرم‌افزار بسیار مفید برای شبکه‌ی شماست که قادر است هر دستگاهی که ممکن است به شبکه‌ی شما متصل باشد را شناسایی کند. این نرم‌افزار دارای بایوس، SNMP، اسکنر و IPهای چند رشته‌ای است و می‌تواند برای مدیرانی که کارهای شبکه و امنیت را انجام می‌دهند بسیار موثر باشد. SoftPerfect Network Scanner از هر دو پروتکل IPv4 و IPv6 پشتیبانی می‌کند. با استفاده از این نرم‌افزار می‌توانید پورت های TCP/UDP را چک کرده تا ببینید کدام از کاربران در حال به اشتراک‌گذاری اطلاعات هستند و همچنین قادر خواهید بود IP دستگاه خاصی را پیدا کنید.
از دیگر قابلیت‌های این ابزار مفید می‌توان به امکان مونت کردن و یا همان به اشتراک‌گذاری یک فایل یا فولدر بین کاربران یک شبکه اشاره کرد. این نرم‌افزار قابلیت چک کردن پورت‌های یوزر را نیز دارد تا گزارش آن‌ها را در اختیارتان قرار دهد. نسخه‌ی رایگان این برنامه برای استفاده‌های خانگی کفایت می‌کند و شما می‌توانید از آن نهایت بهره را ببرید.
ابزارهای تشخیصی مشکلات درایور ویندوز
۶. نرم افزار CrystalDiskInfo
آیا تا حالا وضعیت سلامت هارد دیسک سیستم خود را بررسی کرده‌اید؟ SSDهای جدید در مقابل خرابی‌ها بسیار حساس هستند و بررسی سالم بودن آن‌ها کار راحتی نیست، به طوری که گاهی اوقات بسیار دیر متوجه‌ی این قضیه می‌شوید. اما نرم‌افزار «CrystalDiskInfo» این کار را برای شما بسیار آسان کرده است. این نرم‌افزار به منظور بررسی و کنترل کامل وضعیت هارد دیسک سیستم، در اختیار شما قرار گرفته و شما می‌توانید لحظه به لحظه عملکرد هارد دیسک خود را با آن زیر نظر بگیرید.
CrystalDisklnfo یک ابزار نظارت بر وضعیت سلامت هارد دیسک است که از حافظه‌های HDD و SSD و همچنین انواع اتصالات USB، Intel RAID و NVMe پشتیبانی می‌کند و اگر مورد غیرعادی را تشخیص دهد، شما را با یک پیغام متنی یا صوتی مطلع می‌کند. علاوه این، اطلاعاتی مانند شماره مدل، حجم و اندازه بافر را به همراه اطلاعات S.M.A.R.T از قبیل تعداد دفعات روشن شدن سیستم، مجموع مدت زمان کار، رابط استاندارد و دما را برای نظارت بر وضعیت دیسک در اختیار شما قرار می‌دهد.
همچنین یک نرم‌افزار دیگر به نام «CrystalDiskmark» در زیر مجموعه‌ی نرم افزار CrystalDisklnfo وجود دارد که شما می‌توانید از آن برای ارزیابی اطلاعات درایو‌های خود استفاده کنید (به عنوان مثال متوجه شوید که سرعت انتقال دیتای آن‌ها چه قدر است و… )
۷. نرم افزار WinDirStat
نرم افزار «WinDirStat»، یک برنامهی بسیار ضروری برای هر سیستم و کامپیوتر به شمار می‌رود. WinDirStat مخفف Windows Directory Statistics است و از آن برای برای تحلیل فضای اشغال شده در هارد دیسک و همچنین پاکسازی فایل‌های اضافی در ویندوز می‌توان استفاده کرد. این نرم‌افزار بسیار کاربردی پارتیشن‌های هارد دیسک را اسکن کرده و نتایج آن را در قالب نوارهای رنگی به شما نشان می‌دهد. هر رنگ نشان دهنده فرمت مشخص و مقدار فضایی است که هارد دیسک را اشغال کرده است. باید خاطر نشان کنیم که از این برنامه می‌توان به عنوان ابزار پاکسازی هارد دیسک نیز بهره برد و با استفاده از آن می‌توانید فایل‌هایی که فضای زیادی از هارد را اشغال کرده‌اند را شناسایی و حذف کنید.
۸. ابزار Windows Disk Management
«Windows Disk Management» یک ابزار کاربردی ویندوز است که برای مدیریت درایوها، هارد دیسک و پارتیشن‌بندی می‌توانید از آن بهره ببرید. این نرم‌افزار دارای یک محیط گرافیکی است که به کاربر امکاناتی مانند ساخت پارتیشن، تغییر نام درایوها، ساخت و حذف درایو مجازی، کپی کردن یک پارتیشن و غیره را خواهد داد. این ابزار همچنین به کاربران اجازه می‌دهد تا سلامت SSD یا HDD را بررسی و پارتیشن‌های جدید را ایجاد کنند. کاربران با این ابزار بسیار مفید قادر خواهند بود تا پارتیشن‌های خود را اسکن کرده و سلامت آن‌ها را بررسی کنند. برای انجام این کار پارتیشن مد نظر خود را انتخاب کرده و سپس طبق مسیر Properties > Tools > Check سلامت آن بررسی و کنترل کنید.
ابزارهای تشخیصی مشکلات حافظه‌ی ویندوز
مشکلاتی که برای حافظه‌ی رم سیستم شما پیش می‌آید، جزو متداول‌ترین مشکلات سیستمی محسوب می‌شود. این مشکلات گاهاً باعث کند شدن عملکرد سیستم شما می‌شود و گاهی اوقات موجب می‌شود تا بخش زیادی از دیتاهای خود را از دست بدهید. خوشبختانه این مشکلات قابل تشخیص هستند و با نرم افزار‌های معرفی شده در بخش زیر می‌توانید بر بسیاری از آن‌ها غلبه کنید.
۹. ابزار Resource Monitor
ابزار «Resource Monitor» بسیار مفید و کارآمد است، اما متأسفانه بسیاری از کاربران از وجود چنین ابزاری در ویندوز بی‌خبر هستند. این برنامهی بسیار کاربردی برای بررسی و آنالیز اجزاء سخت‌افزاری و نرم‌افزاری سیستم شما طراحی شده است. پیش‌تر نیاز بود که برای دسترسی به این برنامه آن را از طریق Task Manager پیدا کنید، اما در ویندوز ۱۰ این برنامه تبدیل به یک نرم‌افزار جدا شده که می‌توانید به آن را از طریق منوی استارت دسترسی داشته باشید.
در نگاه اول، این برنامه بخش‌های مجزایی برای CPU، حافظه، دیسک و شبکه را با قابلیت مرتب کردن اطلاعات نمایش می‌دهد که باعث می‌شود به سرعت بفهمید چه برنامه‌هایی در حال استفاده از منابع سیستم هستند. همچنین می‌توانید از تب‌های مختلف برای بررسی موارد دیگر بهره ببرید. این نرم‌افزار راه پیشرفته‌ای برای مشاهده داده‌های ریل تایم سیستم شما است و شما قادر خواهید بود از آن برای رفع اشکالات حافظه‌ی رم استفاده کنید. Resource Monitor به سرعت مشکلات رم را حل می‌کند و عملکرد سیستم شما را به حالت اولیه بر می‌گرداند.
۱۰. ابزار Windows Memory Diagnostic
آیا می‌دانستید ویندوز شما ابزاری دارد که با استفاده از آن می‌توانید حافظه‌ی سیستم خود را اسکن کرده و مشکلات احتمالی آن را پیدا کنید؟ این ابزار «Windows Memory Diagnostic» نام دارد. این نرم‌افزار کاربردی قادر است که مشکلات احتمالی در حافظه‌ی سیستم شما را بررسی کند. برای استفاده از آن نیاز است که سیستم خود را ری‌استارت کنید. در هنگام بوت شدن سیستم این ابزار چندین آزمایش را بر روی رم کامپیوتر اجرا می‌کند تا در صورت وجود مشکل، اطلاعات کافی و دقیقی از آن برای شما فراهم کند.
باید خاطر نشان کنیم که نحوه‌ی عملکرد این ابزار این گونه است که اطلاعات مختلف را روی هر سکتور از حافظه‌ی رم سیستم‌تان نوشته و سپس شروع به خواندن آن‌ها می‌کند. در صورتی که این ابزار مقادیر متفاوتی را از روی حافظه‌ی رم سیستم شما بخواند، متوجه این موضوع می‌شوید که رم مورد استفاده‌ی شما خراب شده و باید جهت تعویض و یا رفع مشکل آن اقدام کنید.
ابزارهای تشخیصی مشکلات نمایشگر ویندوز
۱۱. نرم افزار JScreenFix
به دقت به نمایشگر خود نگاه کنید، آیا لکه‌هایی می‌بینید که از خود نمایشگر ایجاد شده‌اند؟ اگر چنین است، احتمالا تعدادی از پیکسل‌های نمایشگر سوخته یا در روشن شدن آن‌ها مانعی به وجود آمده است. ابزار آنلاین «JScreenFix» راه حلی ایدئال برای رفع مشکل پیکسل‌های نمایشگر شما تلقی می‌شود.
این نرم‌افزار به شکل یک وب اپلیکیشن طراحی شده و به این ترتیب نیازی به دانلود آن ندارید و می‌توانید به سادگی از این وب‌سایت در پلتفرم‌های مختلف بهره ببرید. این ابزار آنلاین با بررسی پیکسل‌های صفحه‌نمایش، قسمت سوخته یا گیر کرده را پیدا کرده و عیب آن را در مدت ۱۰ دقیقه بر طرف می‌کند. جالب است بدانید که JScreenFix میزان موفقیت بیش از ۶۰ درصد را برای بازگرداندن پیکسل‌های گیر کرده و یا سوخته گزارش کرده است. بنابراین اگر شما نیز با مشکلاتی از این قبیل دست و پنجه نرم می‌کنید، قبل مراجعه به تعمیرکار این ابزار رایگان را امتحان نمایید.
۱۲. نرم افزار PixelHealer
«PixelHealer» یک ابزار رایگان اما بسیار موثر است که شما می‌توانید برای احیای پیکسل‌های مرده‌ی نمایشگرتان از آن استفاده کنید. برخلاف نرم افزار JScreenFix، برای استفاده از PixelHealer باید آن را دانلود کنید اما حجم آن کمتر از ۱۰۰KB است، بنابراین نباید زمان زیادی را صرف نصب آن کنید. پس از دانلود، PixelHealer شما را با یک پنجره جعبه رنگی و یک منوی تنظیمات روبه‌رو می‌کند. با کلیک کردن یا کشیدن می‌توانید از گزینه‌ها و ابزارهای موجود در برنامه برای حل مشکل پیکسل‌های گیر کرده یا مرده‌ی خود استفاده کنید.
اساس کار این نرم‌افزار با فلش کردن انجام می‌شود. باید خاطر نشان کنیم که این نرم افزار بیشتر پیکسل‌های گیر کرده را عیب‌یابی می‌کند که احتمال بازگشت آن‌ها زیاد است و این کار‌ها ممکن است بر روی یک پیکسل مرده تاثیری نداشته باشد. اگر به دنبال یافتن مشکل پیکسل نمایشگر خود هستید، باید از نرم افزار «InjuredPixels» بهره ببرید. بعد از شناسایی، این عیب‌ها توسط PixelHealer رفع می‌شوند. نرم‌افزار InjuredPixels رنگ‌های RGB را فلش می‌کند تا به واسطه‌ی آن پیکسل‌های مرده شناسایی و احیا شوند.
ابزارهای تشخیص بدافزار ویندوز
۱۳. نرم افزار AdwCleaner
اکثر کاربران با نرم‌افزار «AdwCleaner» آشنایی ندارند. اما AdwCleaner یک نرم‌افزار بسیار کاربردی است که باید روی هر سیستمی نصب شود. این برنامهی کاربردی به شما در سالم نگه داشتن سیستم‌تان کمک شایانی می‌کند و آن را از هرگونه ویروس در امان نگه می‌دارد. در صورت پیدا کردن ویروس این نرم‌افزار با سرعت آن‌ها را از روی سیستم شما پاک می‌کند. باید خاطر نشان کنیم نرم‌افزار AdwCleaner آثار و عناصر باقی مانده از نرمافزارها و همچنین عوامل تبلیغاتی را بررسی کرده و در قالب یک لیست به کاربران نشان می‌دهد و کاربر می‌تواند به راحتی تمامی آن‌ها را با یک کلیک حذف کند.
۱۴. نرم افزار Malwarebytes
این نرم‌افزار معروف و بسیار کاربردی که عنوان پادشاه نرمافزارهای اسکن سیستم را یدک می‌کشد قادر است با اسکن و محافظت دائم، ابزارهای مخرب و خطرناک را شناسایی و پیش از آنکه سیستم شما را آلوده کنند، به حذف آن‌ها بپردازد. نرم‌افزار «Malwarebytes» مجهز به یک کنترل‌کننده‌ی محافظ داخلی است که پردازش‌های مخرب و مشکوک را پیش از آن که حتی شروع شوند بلاک و متوقف می‌نماید.
باید توجه کنید که این نرم‌افزار در دو نسخه‌ی رایگان و پرمیوم در دسترس کاربران قرار دارد و برای مصارف خانگی نسخه‌ی رایگان آن کفایت می‌کند. اما طبیعتاً نسخه‌ی پرمیوم آن قابلیت‌های بیشتری را در دسترس کاربران قرار می‌دهد. بخش حفاظتی نرم‌افزار از تکنولوژی پیشرفته‌ی ابتکاری اسکنی بهره می‌برد که سیستم شما را به منظور محافظت و ایمن نگه داشتن آن مورد بررسی دائمی قرار می‌دهد.
۱۵. نرم افزار ClamWin
نرم افزار «ClamWin»، یکی از بهترین آنتی ویروس‌های رایگان تلقی می‌شود که قادر است تمامی فایل‌ها با هر فرمتی را اسکن کند و حتی کوچک ترین ویروس‌ها را شناسایی کرده و آن‌ها را از بین ببرد. اما چرا باید از این برنامه استفاده کنیم؟ زیرا این نرم‌افزار برخلاف نرم‌افزار معرفی شده‌ی قبلی، یک نرم‌افزار متن‌باز است. برای اطلاع باید بگوییم که نرم‌افزار متن‌باز نرم‌افزاری است که کد منبع آن بدون دریافت هزینه‌ی اضافی در اختیار عموم قرار می‌گیرد و کاربران می‌توانند این کدها را مورد بازرسی، اصلاح و بهبود قرار دهند.
در این مقاله به بررسی ۱۵ مورد از بهترین ابزارهای تشخیصی ویندوز برای بررسی سلامت سیستم عامل پرداختیم و ویژگی‌‌های هر کدام از این نرمافزارها را به صورت ساده و مختصر برای شما توضیح دادیم. امیدواریم از خواندن این مطلب لذت برده باشید و این نرمافزارهای معرفی شده به شما در داشتن یک سیستم سالم و بدون مشکل کمک کنند.
منبع: Makeuseof
عالی