بهترین فیلم‌های یورگوس لانتیموس؛ یونانی عجیب و غریب (فیلمساز زیر ذره‌بین)
«باید برم به اون بچه مشت بزنم.» ترکیب رنگی سرد، استفاده‌ی کمیک از خشونت، طنز انتقادی و تلخ و خطوط روایی بحث برانگیز و غیرستنی از ویژگی‌های اصلی و تعیین‌کننده‌ی سبک سینمایی ویژه‌ی یورگوس لانتیموس هستند. سبک فیلم‌سازی خاص و عجیب این کارگردان یونانی او را تبدیل به یکی از بهترین فیلم‌سازهای عصر حاضر کرده است. این کارگردان بی‌مانند طی سال‌های فعالیت هنری‌اش از طریق آثار عجیب و بی‌همتای خود و پروژه‌های هنری‌ای که خلق کرده توانسته است خودش را به عنوان هنرمندی متفاوت با طرز فکری خلاق به همه‌ی دنیا اثبات کند. بهترین فیلم‌های یورگوس لانتیموس آثاری قابل تأمل هستند که حرف‌های زیادی برای گفتن دارند.
پروژه‌ی سینمایی بعدی لانتیموس، «انواع مهربانی» (Kinds of Kindness) است که در آن یک‌بار دیگر اما استون و ویلم دفو با این کارگردان موفق همکاری خواهند کرد. این فیلم پتانسیل آن را دارد که تبدیل به بهترین فیلم لانتیموس شود. با وجود آن چه گفته شد، بعضی از فیلم‌های لانتیموس هستند که از سایر آثار او بهتر و شاخص‌تر می‌باشند. از آن جایی که آخرین فیلم این کارگردان، «بیچارگان» توانست نظر مثبت منتقدان و مخاطبان را جلب کند، تصمیم گرفته‌ایم نگاهی بیاندازیم به بهترین فیلم‌های این کارگردان.
یورگوس لانتیموس که حالا پنجاه سال دارد، متولد شهر آتن کشور یونان است. لانتیموس فعالیت هنری خود را از تئاتر تجربی آغاز کرد و کمی بعدتر سال ۲۰۰۱ با ساخت فیلم کمدی «بهترین دوست من» (My Best Friend) نخستین فیلم سینمایی خود را ساخت. اگرچه لانتیموس تا سال ۲۰۰۹ و ساخت فیلم «دندان نیش» نتوانست به موفقیت بین‌المللی قابل توجهی دست پیدا کند. لانتیموس فارغ‌التحصیل مدرسه‌ی سینما و تلویزیون هلنیک استاوراکوس است. لانتیموس علاوه بر کارگردانی، تهیه‌کنندگی هم می‌کند و فیلم‌نامه‌ی بیش‌تر فیلم‌هایش را هم خودش می‌نویسد.
لانتیموس تا به امروز ۶ مرتبه نامزد اسکار شده است؛ یک‌بار نامزد دریافت اسکار بهترین فیلم خارجی زبان برای «دندان نیش» به نمایندگی از کشور یونان، یک‌بار نامزد دریافت اسکار بهترین فیلم‌نامه‌ی غیراقتباسی برای فیلم «خرچنگ»، دومرتبه نامزد دریافت اسکار بهترین کارگردانی برای فیلم‌های «سوگلی» و «بیچارگان» و دو مرتبه نامزد اسکار بهترین فیلم برای همین دو فیلم. لانتیموس در رشته‌ی بهترین فیلم بریتانیایی توانست برای فیلم «سوگلی» جایزه‌ی بفتا را به کمد افتخارات خود اضافه کند. «بیچارگان» هم توانست گلدن گلوب بهترین فیلم کمدی یا موزیکال را از این جشنواره به دست آورد. لانتیموس اما بیش از هرچیز به دنبال درخشش فیلم‌هایش در جشنواره‌ی فیلم کن فرانسه شناخته شده است. نخستین‌بار وقتی که فیلم «دندان نیش» این کارگردان از جشنواره‌ی کن جایزه‌ی نوعی نگاه را دریافت کرد، نام لانتیموس بر سر زبان‌ها افتاد و البته این تنها جایزه‌ی این کارگردان یونانی از جشنواره‌ی فیلم کن فرانسه نیست.
۷. کینه‌تا (Kinetta)
- سال تولید: ۲۰۰۵
- بازیگران: آریس سروتالیس، یولیکا اسکافیدا، هکتور کالودیس، اوانجلیا راندو
- امتیاز راتن تومستوز: ۱۷ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۵۴ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۴.۷ از ۱۰
همان‌طور که از تمام آثار لانتیموس انتظار دارید، این درام روانشناختی یونانی از این کارگردان فیلمی نیست که برای تمام سلیقه‌ها مناسب باشد. داستان مرکزی این فیلم تجربی حول محور چمبرمید (اوانجلینا راندو)، یک مرد شیفته‌ی بی‌ام‌دبلیو (کوستاس زیلومینوس) و یک منشی مغازه‌ی عکاسی (آریس سروتالیس) که تلاش می‌کند وقایع و درگیری‌های بین یک زن و مرد را ضبط کند، می‌گردد. همان‌طور که انتظار می‌رود، نخستین فیلم سینمایی بلند و عجیب لانتیموس سرعت آرامی دارد. این‌بار این سرعت آهسته اما کمی خسته‌کننده می‌شود.
«کینه‌تا» بی‌شک تا به امروز ضعیف‌ترین ساخته‌ی لانتیموس است. اگرچه در این فیلم هم می‌توانید شاهد عناصر همیشگی فیلم‌های لانتیموس که به واسطه‌ی سایر آثار او دوستشان دارید باشید، اما خود این فیلم در نهایت نمی‌تواند به خوبی با مخاطبان ارتباط برقرار نماید. اگرچه اگر به این نکته توجه کنید که هرکسی باید از جایی شروع کند، می‌توان «کینه‌تا» را فیلمی قابل ستایش از این کارگردان یونانی در نظر گرفت، چرا که مخاطبان سینمایی را برای نخستین‌بار با سبک فیلم‌سازی متفاوت و خلاق این کارگردان آشنا می‌کند.
۶. آلپ (Alps)
- سال تولید: ۲۰۱۱
- بازیگران: آریان لابد، آریس سروتالیس، اگلیکی پاپولیا، جانی وکریس
- امتیاز راتن تومستوز: ۷۵ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۶۹ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۳ از ۱۰
سبک روایی و کمدی تلخ مخصوص لانتیموس به خوبی در «آلپ» مورد استفاده قرار گرفته است. این فیلم داستان گروهی از افراد، از جمله یک پرستار، یک مربی باشگاه، یک ژیمناست و یک امدادگر را روایت می‌کند که کسب و کاری جدید راه می‌اندازند. در این کسب و کار آن‌ها خودشان را به جای افراد تازه فوت شده می‌گذارند و وارد خانواده‌های آن‌ها می‌شوند تا کنار آمدن خانواده‌ها با از دست رفتن عزیزانشان را برایشان آسان‌تر کنند و طی کردن پروسه‌ی سخت فقدان را برای آن‌ها تسهیل نمایند. همانند فیلم دیگر لانتیموس، «خرچنگ»، «آلپ» هم به بررسی قواعد اجتماعی سوررئال در جامعه‌ای عجیب می‌پردازد.
«آلپ» بی‌شک فیلمی است خاص که باعث می‌شود مخاطبان بخواهند بیش‌تر به بررسی کارنامه‌ی هنری بی‌مانند لانتیموس بپردازند. خط روایی کند و کمدی تلخ این فیلم است که باعث می‌شود تماشا کردن آن سرگرم‌کننده باشد. طراحی صحنه و فیلم‌برداری درخشان این فیلم موفق می‌شوند به لانتیموس کمک کنند تا فضاسازی عجیب خود را به نحو احسنت انجام دهد و برای مخاطبان تجربه‌ای سوررئال و خاص خلق نماید. این فیلم سرشار است از شخصیت‌های بی‌مانند. «آلپ» پیش‌نمایشی است از کارنامه‌ی هنری و آثار خاصی که لانتیموس به عنوان کارگردان ساخته که به بررسی چگونگی رفتار انسان‌ها در فرآیند از دست دادن و روبه‌رو شدن با اندوه آن می‌پردازد.
۵. دندان نیش (Dogtooth)
- سال تولید: ۲۰۰۹
- بازیگران: کریستوس استرگیوکلو، میشل ولی، آنگلیکی پاپولیا، مری تسونی
- امتیاز راتن تومستوز: ۹۳ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۳ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
حاصل سومین تجربه‌ی فیلم‌سازی یورگوس لانتیموس، یکی از بهترین فیلم‌های او تا به امروز است. «دندان نیش» داستان سه نوجوان (آنگلیکی پاپولیا، مری تسونی و کریستوس پاسالیس) را روایت می‌کند که در محیطی ایزوله بزرگ شده‌اند و هرگز اجازه‌ی خروج از محیط تحت سلطه‌ی خانواده را نداشته‌اند. آن‌ها تمام طول روز خود را صرف گوش دادن به نوارهایی خانگی می‌کنند که معنی لغات مختلف را به آن‌ها یاد می دهد؛ البته معانی واژگان طبق تعریف پدر خانواده. اگرچه همه‌چیز وقتی که دختر بزرگ‌تر نقشه‌ای برای فرار می‌کشد، به هم می‌ریزد.
اگرچه این فیلم عجیب ممکن است متناسب با ذائقه‌ی بعضی از بینندگان نباشد، اما این درام یونانی به اندازه‌ی کافی درگیرکننده است که بتواند تا انتها نگاه بینندگانش را روی خودش متوقف نماید. این درام روانشناختی فیلمی ناراحت‌کننده، شوکه‌کننده، و اذیت‌کننده است با داستانی که در هسته‌ی خود تراژیک می‌باشد. با وجود تمام این‌ها نگاه نکردن به آن غیرممکن است. یکی از ویژگی‌هایی که فیلم‌های لانتیموس را تا این اندازه متفاوت و ویژه می کند، توانایی او در بررسی موشکافانه‌ی مباحث خانوادگی و توجه نمودن به سرکوب‌های مراجع قدرت در خانواده و تاثیرات آن بر فرزندان است.
۴. کشتن گوزن مقدس (The Killing of a Sacred Deer)
- سال تولید: ۲۰۱۷
- بازیگران: نیکول کیدمن، کالین فارل، بری کیوگن، رافی کسیدی
- امتیاز راتن تومستوز: ۷۹ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۳ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰
کالین فارل و بری کیوگن در نخستین تجربه‌ی سینمایی مشترکشان به عنوان بازیگر در فیلمی از یورگوس لانتیموس با یک‌دیگر هم‌بازی شدند؛ دومین همکاری این دو بازیگر در فیلم «بنشی‌های اینشرین» (The Banshees of Inisherin) به وقوع پیوست. بری کیوگن در این فیلم خودش را به عنوان ستاره‌ای آینده‌دار به اثبات رساند. داستان این فیلم حول محور زندگی دکتر استیون مورفی یک جراح قلب و عروق و خانواده‌اش می‌گردد. خانواده‌ای که آرامششان وقتی که توجوانی یتیم همنشینی‌اش را به شکلی ناشایست به آن‌ها القا می‌کند به هم می‌ریزد.
این تمثیل مدرن و آهسته به همان اندازه که عجیب می‌باشد، پرتنش هم هست. این فیلم فضاسازی‌ای عجیب دارد که باعث ناراحتی مخاطبان می‌شود و علاوه بر این وقتی به تماشای این فیلم نشستید بهتر است انتظار خشونت و خون‌ریزی فراوانی داشته باشید. این فیلم یک داستان انتقام‌جویانه دارد که برداشتی آزادانه است از افسانه‌ی افیگینیا با یادآوری داستان ابراهیم و اسحاق از انجیل. علاوه بر این در این فیلم از لانتیموس می‌توانید شاهد نقش آفرینی‌های درخشان از کیدمن، فارل و کیوگن باشید.
۳. خرچنگ (The Lobster)
- سال تولید: ۲۰۱۵
- بازیگران: کالین فارل، ریچل وایز، بن ویشا، لئا سیدو
- امتیاز راتن تومستوز: ۸۷ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۸۲ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۱ از ۱۰
یکی از ضروری‌ترین فیلم‌هایی که اگر می‌خواهید بهترین فیلم‌های یورگوس لانتیموس را ببینید باید به تماشای آن بنشینید، «خرچنگ» است. یک فیلم ضدآرمان‌شهری علمی تخیلی و خنده‌دار که وقایع آن در آینده‌ای نزدیک رخ می‌دهند. کالین فارل و ریچل وایز در این فیلم نقش شخصیت‌هایی را ایفا می‌کنند در محیطی شیطانی که در آن افراد مجرد دستگیر می‌شوند. در هتل، مهمان‌ها مجبور می‌شوند که طی ۴۵ روز یک شریک عاطفی برای خود پیدا کنند، در غیر این صورت تبدیل به حیوانی متناسب با انتخاب خودشان می‌شوند و در دل جنگل رها می‌گردند.
علاوه بر حس شوخ‌طبعی عمیق این فیلم، «خرچنگ» با روایت غیرسنتی و غیراقتباسی و اصیلش، نخستین فیلم انگلیسی زبان لانتیموس است. این فیلم به بررسی فشارهای جامعه در راستای برقراری رابطه با یک شریک عاطفی می‌پردازد و چهارچوب‌های سنتی جوامع مدرن بشری را به سخره می‌گیرد. این فیلم یک داستان قانع‌کننده و به شدت متفاوت دارد و مطالعه‌ای است من باب روابط و آسیب‌های انتظارات اجتماعی که تبدیل به چیزی یگانه، خاص و بی‌شک سرگرم‌کننده شده است. اگرچه این فیلم از نظر تکنیکی یک فیلم عاشقانه است، با این حال هر مخاطبی نمی‌تواند به سادگی آن را تماشا کند و احتمالا فیلم مناسبی برای تماشا کردن به همراه شریک عاطفی نخواهد بود.
۲. سوگلی (The Favourite)
- سال تولید: ۲۰۱۸
- بازیگران: الیویا کولمن، اما استون، ریچل وایز، نیکولاس هولت
- امتیاز راتن تومستوز: ۹۳ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۹۱ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
اما استون، ریچل وایز و الیویا کولمن بازیگران اصلی این داستان لذت‌بخش درباره‌ی قدرت و شست‌وشوی مغزی هستند. کولمن در «خرچنگ» هم حضوری کوتاه دارد و برای بازی در این فیلم توانست اسکار بهترین بازیگر نقش اصلی زن را با خود به خانه ببرد. وقایع این فیلم طی قرن هجدهم در انگلستان رخ می‌دهند. این درام متفاوت و عجیب لانتیموس داستان ملکه‌ای شکننده به نام آن و دوست عزیزش بانو سارا را روایت می‌کند؛ کسی که حاضر است هر وقت ملکه به او نیاز دارد به او کمک‌رسانی نماید. اگرچه وقتی که خدمتکاری جدید از راه می‌رسد، همه‌چیز به هم می‌ریزد چرا که رقابتی سخت بر سر جلب توجه ملکه به وجود می‌آید.
«سوگلی»، در کنار «بیچارگان»، شناخته‌شده‌ترین آثار کارگردان یونانی، یورگوس لانتیموس هستند. این فیلم توانست ۱۰ نامزدی اسکار به دست آورد و توجه منتقدان بین‌المللی را به خصوص به نقش‌آفرینی‌های درخشان بازیگرانش جلب نماید. «سوگلی» توانست ۷ جایزه‌ی بفتا به دست آورد. این فیلم هم چنین در ۵ رشته نامزد گلدن گلوب شد که تنها کلمن توانست برای نقش‌آفرینی درخشانش این جایزه را به کمد افتخارات خود اضافه کند. «سوگلی» یکی از بهترین فیلم‌های یورگوس لانتیموس یونانی است و مخاطبان را با نماهایی خیره‌کننده و طراحی صحنه‌ای تاثیرگذار روبه‌رو می‌کند و با داستان موش و گربه‌ای خودش موفق می‌شود مخاطبان را روی صندلی هایشان میخ‌کوب نماید.
۱. بیچارگان (Poor Things)
- سال تولید: ۲۰۲۳
- بازیگران: اما استون، ویلم دفو، مارک رافلو، رامی یوسف
- امتیاز راتن تومستوز: ۹۲ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۸۸ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸ از ۱۰
مانند «سوگلی»، «بیچارگان» هم توانست نامزد اسکار شود، اما این‌بار در ۱۱ رشته. این فیلم یکی دیگر از مهم‌ترین آثار این فیلمساز یونانی است که به عقیده‌ی بسیاری بهترین فیلم او می‌باشد. در این فیلم اما استون ایفا کننده‌ی نقش اصلی است. «بیچارگان» داستانی شبیه به فرانکشتاین دارد که الهام گرفته از «دراکولای برام استوکر» (Bram Stoker’s Dracula) فرانسیس فورد کوپولا هم می‌باشد. داستان این فیلم حول محمور دختری جوان به نام بلا بکستر می‌گردد که توسط دانشمندی با استعداد و عجیب به نام دکتر گادوین بکستر، پس از خودکشی کردن و مردن به زندگی بازگردانده می‌شود. نقش دکتر بکستر را ویلم دفو ایفا می‌کند و موفق می‌شود در این نقش هم مانند همیشه خیره‌کننده باشد.
مخاطبان شاهد پیش‌روی شخصیت بلا بکستر می‌شوند در حالی که او به دنبال معنا، کشف خویشتن و بیداری‌های جسمی، فرانسه‌ای زمستانی و پرتغالی زیبا را زیر پا می‌گذارد. در این فیلم هنری تجربی علمی تخیلی که توسط نقش‌آفرینی درخشان استون ماندگاری‌اش چندین برابر شده است، همه‌چیز معنادار می‌باشد. با وجود این که بخشی از این فیلم به شکل سیاه-سفید فیلم‌برداری شده است، با این حال تصاویر رنگی این فیلم باعث می‌شوند که یکه بخورید و به واسطه‌ی همین رنگ‌ها بیش از پیش غرق در داستان غیرسنتی آن خواهید شد. حس کمدی تلخی که در تمام سایر آثار لانتیموس دیده می‌شود در این فیلم هم یکی از مولفه‌های اصلی است و همین ویژگی است که آن را تبدیل به بهترین فیلم کمدی سال ۲۰۲۳ می‌کند.
منبع: collider
به شدت من فیلم هاش رو دوست دارم. و لانتیموس یکی از نویسنده و کارگردان های مورد علاقه ام هست. به نظر من بهترین فیلم اش Dogtooth هست. به شکل عجیبی فیلم اش مثل زندگی کردن تو ایران بود.