۵ روش که با تغییر در سبک زندگی به درمان دیابت کمک می‌کنند
درمان دیابت به عوامل مختلف از جمله نوع و شدت آن بستگی دارد. برخی از افراد ممکن است بتوانند برخی از انواع دیابت به ویژه دیابت نوع ۲ را با روش‌های خانگی و جایگزین درمان‌های دارویی درمان کنند. در این مقاله، درباره انواع روش‌های درمانی جایگزین برای درمان دیابت را می‌خوانید.
آیا می‌توان دیابت را بدون دارو درمان کرد؟
این موضوع که آیا می‌توان دیابت را بدون مصرف دارو درمان کرد یا نه، به نوع دیابت بستگی دارد. در دیابت نوع ۱، بدن فرد بیش‌ازحد یا بسیار اندک انسولین تولید می‌کند که در نهایت باعث افزایش قند خون یا کاهش آن می‌شود. افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ به داروهای انسولین برای کمک به تنظیم سطح قند خون خود نیاز دارند. در چنین شرایطی، نمی‌توان به جای تزریق انسولین از روش‌های درمانی جایگزین استفاده کرد.
در عوض، دیابت نوع ۲ بدون دارو هم قابل درمان است. روش‌های جایگزین برای درمان دیابت نوع ۲ به شدت این بیماری و وجود یا عدم وجود عوارض دیگری آن بستگی دارد. برخی از افراد ممکن است بتوانند دیابت نوع ۲ را با تغییراتی در سبک زندگی مانند افزایش فعالیت بدنی و انتخاب غذاها و نوشیدنی‌های مناسب دیابت درمان کنند. دیابت دوران بارداری نیز بدون دارو و با استفاده از روش‌های جایگزین قابل درمان است.
روش‌های جایگزین برای درمان دیابت چیست؟
حفظ سطح قند خون بخشی از مدیریت و کنترل بیماری دیابت است. پزشکان اغلب درمان‌های سنتی مانند تزریق انسولین را برای عادی نگهداشتن میزان قند خون تجویز می‌کنند. برخی از افراد مبتلا به دیابت نیز از درمان‌های مکمل و جایگزین (CAM) استفاده می‌کنند. هدف از این روش‌ها درمان جسم و روان است.
درمان‌های جایگزین دیابت عبارت‌اند از:
- مصرف گیاهان دارویی؛
- استفاده از مکمل‌ها؛
- رژیم غذایی مناسب؛
- تمرینات ورزشی؛
- تکنیک‌های آرامش‌بخش.
درباره مصرف مکمل‌های دارویی باید توجه داشته باشید که در وهله اول این مکمل‌ها از مواد طبیعی درست شده باشند. البته، این بدان معنا نیست که مصرف این مکمل‌های طبیعی با گیاهان دارویی تداخل ندارد.
رژیم غذایی مناسب برای درمان دیابت
اگر مبتلا به دیابت یا پیش‌دیابت باشید، به احتمال بسیار پزشک به شما توصیه می‌کند که به یک کارشناس تغذیه مراجعه کنید. او می‌تواند به شما برای تنظیم یک برنامه غذایی سالم کمک کند. رعایت چنین برنامه‌ای به کنترل قند خون شما می‌انجامد، وزن شما را مدیریت می‌کند و عوامل خطرساز برای بیماری قلبی یعنی چربی و فشار خون بالا را کاهش می‌دهد.
زمانی که کالری و کربوهیدرات اضافی مصرف می‌کنید، سطح قند خون شما افزایش می‌یابد. اگر قند خون کنترل نشود، ممکن است مشکلات جدی‌تری را در پی داشته باشد که هایپرگلیسمی مهم‌ترین آن‌ها است. اگر این بالا بودن قند خون برای مدتی طولانی ادامه یابد، به عوارض جدی‌تری و مزمن‌تری مانند آسیب‌های عصبی، کلیه و قلب منجر می‌شود. برای جلوگیری از این مشکلات می‌توانید قند خون را با مصرف غذاهای سالم و عادات غذایی صحیح متعادل نگه دارید.
برای بیشتر افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، کاهش وزن نیز می‌تواند کنترل قند خون را ساده‌تر کند. کاهش وزن علاوه بر کنترل دیابت برای سلامتی فواید دیگری هم دارد.
رژیم غذایی افراد دیابتی شامل چه غذاهایی است؟
رژیم غذایی دیابتی‌ها مبتنی بر مصرف وعده‌های غذایی سالم در فواصل زمانی منظم است. خوردن وعده‌های غذایی به طور منظم به استفاده بهتر از انسولینی که بدن می‌سازد یا از طریق دارو دریافت می‌کند، کمک خواهد کرد.
یک کارشناس تغذیه می‌تواند به شما کمک کند تا یک رژیم غذایی سالم را بر اساس اهداف سلامتی، ذائقه و سبک زندگی خود تنظیم کنید. او به شما کمک می‌کند تا عادات غذایی خود را بهبود ببخشید. برنامه غذایی مخصوص افراد دیابتی متناسب با نیازهای بدن این افراد و سطح فعالیت او تنظیم می‌شود.
معمولا در برنامه‌های غذایی دیابتی‌ها این مواد غذایی گنجانده می‌شوند:
- کربوهیدرات‌های سالم: در طول فرایند هضم غذا، قند و نشاسته به گلوکز خون تبدیل می‌شوند. قندها کربوهیدرات‌های ساده هستند و مواد غذایی نشاسته‌ای نیز به عنوان کربوهیدرات‌های پیچیده شناخته می‌شوند. کربوهیدرات‌های سالم که باید در رژیم غذایی دیابتی‌ها گنجانده شوند میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات نظیر لوبیا و نخود و لبنیات کم‌چرب مانند شیر و پنیر هستند. از مصرف کربوهیدرات‌های کمتر سالم مانند غذاها یا نوشیدنی‌های حاوی چربی، قند و سدیم اضافی خودداری کنید.
- غذاهای سرشار از فیبر: فیبر نحوه هضم غذا در بدن را تعدیل می‌کند و به کنترل سطح قند خون کمک می‌کند. غذاهایی مانند میوه و سبزیجات تازه، آجیل و خشکبار، حبوبات و غلات کامل فیبر فراوان دارند.
- ماهی: افراد دیابتی باید حداقل دو بار در هفته ماهی سالم بخورند. ماهی‌هایی مانند سالمون، تن و ساردین سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. مصرف این اسیدهای چرب سالم و ضروری برای بدن از ابتلا به بیماری‌های قلبی پیشگیری می‌کند.
- چربی‌های سالم: غذاهای حاوی چربی‌های اشباع نشده می‌تواند به کاهش کلسترول بدن کمک کنند. آووکادو، آجیل و خشکبار و روغن‌های کانولا، زیتون و بادام زمینی برخی از چربی‌های سالم هستند. البته، نباید در مصرف این چربی‌ها زیاده‌روی کنید چون همه چربی‌ها کالری بالایی دارند.
بیماران دیابتی باید از مصرف برخی غذاها خودداری کنند. این غذاها عبارت‌اند از:
- چربی‌های اشباع شده از جمله محصولات لبنی پرچرب و پروتئین‌های حیوانی مانند کره، گوشت گاو، هات داگ و سوسیس. مصرف روغن نارگیل و هسته خرما را هم باید محدود کنید.
- چربی‌های ترانس موجود در غذاهای فرآوری شده و غذاهای آماده.
- منابع سرشار از کلسترول شامل محصولات لبنی پرچرب و پروتئین‌های حیوانی پرچرب، زرده تخم‌مرغ، جگر و سایر گوشت‌های اندام حیوانات.
- مصرف روزانه بیش از ۲۳۰۰ میلی‌گرم سدیم در روز.
تمرینات ورزشی منظم
تحقیقات نشان می‌دهند که تنها حدود ۴۰ درصد از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ فعالیت‌های ورزشی منظم دارند. این در حالی است که ورزش می‌تواند به افزایش عملکرد انسولین و کنترل سطح قند خون کمک کند. ورزش با افزایش فعالیت سیستم ایمنی بدن از ابتلا به بیماری‌ها جلوگیری می‌کند. تقویت سیستم ایمنی با ورزش و مدیریت قند خون به شما کمک می‌کند تا سالم بمانید. برخی از فعالیت‌های ورزشی که به درمان دیابت کمک می‌کنند، عبارت‌اند از:
- پیاده‌روی: اگر به دیابت مبتلا شده‌اید اما برنامه ورزشی منظمی ندارید، می‌توانید ورزش را با پیاده‌روی شروع کنید. پیاده‌روی برای همه آسان است و برای انجام آن تنها به یک جفت کفش خوب و جایی برای پیاده‌روی نیاز دارید. پیاده‌روی سریع با سرعتی که ضربان قلب را افزایش می‌دهد به مدت ۳۰ دقیقه در روز و پنج روز در هفته به شما کمک می‌کند تا به میزان توصیه شده پیاده‌روی برای افراد دیابتی یعنی ۱۵۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط برسید.
- ورزش تای چی: تای چی یکی از ورزش‌های چین باستان است. این ورزش شامل مجموعه‌ای حرکات می‌شود که به صورت آهسته و آرام همراه با تنفس عمیق انجام می‌شوند. این ورزش باستانی به افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ جهت کنترل و مدیریت سطح گلوکز خون و A1C کمک می‌کند. تای چی تعادل فرد را بهبود می‌بخشد و می‌تواند آسیب‌های عصبی یا نوروپاتی که در افراد دیابتی رخ می‌دهند را کاهش دهد.
- تمرینات سبک همراه با وزنه: تمرینات ورزشی همراه با وزنه باعث عضله سازی می‌شود که برای دیابتی‌ها اهمیت بسیاری دارد. اگر توده‌های عضلانی خود را از دست بدهید، حفظ تعادل قند خون بسیار دشوارتر خواهد شد. کارشناسان توصیه می‌کنند که حداقل دو بار در هفته به عنوان بخشی از برنامه کنترل دیابت از ورزش‌های مقاومتی یا تمرینات ورزشی همراه با وزنه کمک بگیرید.
- یوگا: یوگا هم می‌تواند مثل تای چی به کاهش استرس و کنترل قند خون کمک کند. وقتی میزان استرس فردی بالا می‌رود، قند خون او نیز افزایش می‌یابد. یوگا را می‌توانید هر چند وقت یک‌بار انجام دهید.
- شنا: یکی دیگر از تمرینات ورزشی هوازی که به کنترل و درمان دیابت کمک می‌کند، شنا است. این ورزش باعث می‌شود که به مفاصل شما فشار کمتری وارد شود. شنا در مقایسه با پیاده‌روی یا دویدن آهسته به بدن شما فشار کمتری وارد می‌کند. دیابت نوع ۲ می‌تواند به عوارض زخم پای دیابتی و آسیب‌هایی مانند نوروپاتی منجر شود. از آنجایی که نوروپاتی می‌تواند به از دست دادن احساس در پاها بیانجامد، می‌توانید از کفش‌های مخصوص ورزش‌های آبی استفاده کنید تا پاهایتان در استخر محافظت شوند.
- دوچرخه‌سواری: دوچرخه‌سواری نوعی ورزش هوازی است که قلب شما را تقویت می‌کند و سبب بهبود فعالیت ریه‌های شما می‌شود. این ورزش برای کالری‌سوزی نیز مفید است. تحقیقات نشان می‌دهند که تنها چند بار دوچرخه‌سواری در طول هفته به کاهش خطر اضافه وزن، فشار خون بالا و افزایش میزان تری‌گلیسیرید کمک کند. برای دوچرخه‌سواری حتی نیازی به ترک خانه نیز ندارید. دوچرخه ثابت حتی در برخی از مواقع از دوچرخه عادی بهتر است چون می‌توانید داخل خانه صرف‌نظر از آب‌وهوای بیرون سوار آن شوید.
گیاهان دارویی جهت کنترل دیابت
دیابت به ویژه دیابت نوع ۲ ناشی از تحرک ناکافی، مصرف فراوان غذاهای ناسالم، استرس عاطفی، کمبود خواب، افزایش سموم بدن و عوامل ژنتیکی است. بیشتر اوقات، بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ علاوه بر داروهای معمولی خود برای کمک به درمان دیابت به دنبال داروهای گیاهی نیز هستند. داروهای گیاهی راهی فوق‌العاده برای تکمیل درمان دیابت شما است. البته، اگر این گیاهان را بدون دانش کافی یا راهنمایی پزشک با درمان پزشکی ترکیب کنید، ممکن است باعث مشکلاتی مانند هیپوگلیسمی شود. برخی از گیاهان دارویی که به درمان و کنترل دیابت کمک می‌کنند، عبارت‌اند از:
- سرکه سیب: ترکیب اولیه سرکه سیب اسید استیک است که می‌تواند به بهبود دیابت کمک کند. مصرف ۲ قاشق غذاخوری سرکه سیب هر شب قبل از خواب می‌تواند میزان قند ناشتا را کاهش دهد. اگر ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری از این سرکه را همراه با وعده‌های غذایی مصرف کنید، می‌تواند بار گلیسمی یک وعده غذایی سرشار از کربوهیدرات را کاهش دهد.
- فیبر و جو: مصرف فیبر باعث کاهش قند خون و غلظت انسولین می‌شود. مقدار توصیه شده مصرف روزانه فیبر حدود ۳۰ گرم است اما بیشتر مردم این میزان فیبر را از طریق رژیم غذایی خود دریافت نمی‌کنند. برای دریافت فیبر مورد نیاز خود می‌توانید از سبزیجات استفاده کنید یا به جای آن جو دوسر که یکی از غلات سرشار از فیبر است را در برنامه غذایی خود بگنجانید. این ماده غذایی نیازی به خیساندن ندارد و معمولا در کمتر از ۱۵ دقیقه روی اجاق گاز با مقداری آب و نمک می‌پزد.
- آلوئه‌ورا: ژل آلوئه‌ورا به عنوان ماده‌ای ملین شناخته می‌شود. بنابراین، بهتر است به جای آن از عصاره آلوئه‌ورا استفاده کنید. مطمئن شوید عصاره آلوئه‌ورایی که می‌خرید، فاقد آلوئین یا آنتراکینون است تا دچار دستشویی نشوید!
- بربرین: این ماده غذایی در گیاهانی مانند زرشک و انگور یافت می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند که این گیاه باعث کاهش قند خون می‌شود. البته، باید توجه داشته باشید که مصرف گیاهان حاوی این ماده ممکن است با سایر گیاهان دارویی تداخل داشته باشد. به‌علاوه، این گیاهان را هرگز نباید در دوران بارداری مصرف کنید.
- دارچین: دمنوش دارچین داروی گیاهی مفیدی است که مصرف آن به کاهش سطح قند خون و کلسترول کمک می‌کند.
- سیر: مصرف این ماده غذایی به کاهش کلسترول و فشار خون که در درمان دیابت نقش دارند، کمک می‌کند.
- شنبلیله: دانه شنبلیله اغلب به عنوان ادویه غذاها استفاده می‌شود اما قرن‌هاست که در برخی از انواع طب سنتی از آن به عنوان دارویی برای کاهش کلسترول و hba1c خون کمک می‌گیرند.
- گیمنما: این داروی گیاهی قرن‌هاست که در طب سنتی هند برای کاهش متابولیسم گلوکز و میزان انسولین بدن و به عنوان مکملی برای بهبود نتیجه داروهای گیاهی به کار می‌رود. مصرف این گیاه ممکن است با برخی گیاهان دارویی تداخل داشته باشد. بنابراین، نباید آن را به صورت خودسرانه مصرف کنید.
- کاکتوس نوپال: برخی تحقیقات نشان می‌دهند که این کاکتوس گلابی شکل می‌تواند به کاهش قند خون کمک کند. البته، برای مصرف این کاکتوس باید اول آن را بپزید.
مصرف مکمل‌های دارویی
برخی از مکمل‌ها نیز به درمان دیابت کمک می‌کنند. البته، برای مصرف مکمل از هر نوعی باید ابتدا نظر پزشک خود را جویا شوید. او می‌تواند با توجه به شدت بیماری شما، شرایط بدنی که دارید و داروهایی که مصرف می‌کنید، بهترین مکمل‌ها را با دوز مناسب به شما پیشنهاد کند. برخی از مکمل‌های دارویی که در صورت تأیید پزشک می‌توانید مصرف کنید، عبارت‌اند از:
- وانادیوم: وانادیوم عنصری است که به صورت طبیعی در قارچ‌ها، غلات و گیاهانی مانند جعفری، شوید و فلفل یافت می‌شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که این ماده طبیعی در درمان دیابت مؤثر است. البته، مصرف مکمل وانادیوم عوارضی مانند حالت تخوع، اسهال و استفراغ، کاهش اشتها و سبز شدن زبان را دارد.
- کروم: افراد مبتلا به دیابت در مقایسه با افراد عادی کروم بیشتری را از طریق ادرار خود از دست می‌دهند. این اتفاق ممکن است باعث مقاومت به انسولین شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که افرادی که نوعی داروی خوراکی برای درمان دیابت مصرف می‌کنند، با مصرف مکمل‌های حاوی کروم می‌توانند قند خون خود را بهتر کنترل کنند.
تکنیک‌های آرامش‌بخش
خطر ابتلا به افسردگی و اضطراب در افراد مبتلا به دیابت یا سایر بیماری‌های مزمن افزایش می‌یابد. به گفته کارشناسان، افزایش استرس می‌تواند بر توانایی دیابتی‌ها برای کنترل قند خون و مصرف داروها تأثیر منفی بگذارد. تکنیک‌های آرامش‌بخش برای ذهن و بدن می‌توانند به این افراد برای رفع نگرانی‌ها کمک کنند. برخی از روش‌های آرامش‌بخش برای کنترل و درمان دیابت عبارت‌اند از:
- رایحه درمانی: رایحه درمانی یکی دیگر از درمان‌های جایگزین است که به کاهش استرس کمک می‌کنند. در این روش، روغن‌هایی که به افزایش آرامش فرد کمک می‌کنند بوییده می‌شوند. برخی تحقیقات در گذشته نشان داده که بوی روغن‌هایی مانند شنبلیله، دارچین، زیره و پونه کوهی به کاهش فشار خون سیستولیک کمک می‌کند. این روغن‌ها می‌توانند در ترکیب با سایر گیاهان دارویی نیز به کاهش سطح گلوکز خون کمک کنند.
- مدیتیشن: مدیتیشن برای کالری‌سوزی مفید است اما به کاهش استرس نیز کمک می‌کند. مدیتیشن مبتنی بر مانترا یا مدیتیشن‌هایی که همراه با تکنیک‌های تنفسی باشند به کاهش استرس و آرامش‌بخشی افراد دیابتی کمک می‌کنند.
سخن پایانی
درمان‌های جایگزین در مواردی که شما به دیابت شدیدتر یا دیابت نوع ۱ مبتلا شده باشید، چندان فایده‌ای نخواهند داشت. برای کسانی که به دیابت نوع ۲ دچار شده‌اند نیز اغلب همراه با روش‌های درمانی پزشکی یا در موارد خفیف‌تر مانند پیش دیابت به جای درمان‌های پزشکی از درمان‌های جایگزین استفاده می‌کنند. در این مقاله، ۵ روش جایگزین برای درمان دیابت را معرفی کردیم. برخی افراد معتقدند که روش‌های دیگری مانند طب سوزنی و فشار درمانی نیز می‌تواند در درمان بیماری دیابت مؤثر باشند.
منبع: healthline
