۷ نکته‌ی کاربردی برای پیشگیری از ارتفاع‌زدگی در کوهنوردی
بیماری ارتفاع، ارتفاع‌زدگی یا کوهگرفتگی مجموعه‌ای از چند علامت است که در صورت قرار گرفتن در ارتفاع، برای برخی افراد پیش می‌آید. این علائم و مشکلات جسمی ناشی از تغییر سریع ارتفاع است و با رعایت چند نکته می‌توانید از آن پیشگیری کنید. اگر به کوهنوردی علاقه دارید، ممکن است هنگام صعود این مشکلات را تجربه کرده باشید و دنبال راهی برای پیشگیری از آن باشید. در ادامه ۷ نکته برای پیشگیری از ارتفاع‌زدگی بخوانید.
ارتفاع زدگی یا کوهگرفتگی چیست؟
علائم ارتفاع‌زدگی چیست؟
۷ نکته برای پیشگیری از ارتفاع‌زدگی
ارتفاع زدگی یا کوهگرفتگی چیست؟
بیماری ارتفاع، ارتفاع‌زدگی یا کوهگرفتگی، علائم متعددی دارد که وقتی در مدت کوتاهی در معرض ارتفاع بالاتری قرار می‌گیرید، برای بدن شما اتفاق می‌افتد.
بیماری ارتفاع زمانی شایع است که افراد در حال سفر هستند یا در حال کوهنوردی به‌سرعت به ارتفاعات بالاتر منتقل می‌شوند. درواقع این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که در بازه‌ی زمانی کوتاهی، ارتفاعی که در آن حضور دارید، با سرعت تغییر کند. هرچه بالاتر بروید، فشار هوا و سطح اکسیژن کمتر می‌شود. بدن ما می‌تواند این تغییر را تحمل کند؛ اما به زمان نیاز دارد تا به تدریج با شرایط جدید تطبیق یابد.
علائم ارتفاع‌زدگی چیست؟
علائم ارتفاع‌زدگی می‌تواند از خفیف تا اورژانسی متغیر باشد. قبل از سفر به ارتفاعات، حتما این علائم را بشناسید. این آگاهی به شما کمک می‌کند تا قبل از اینکه بیماری ارتفاع خطرناک‌تر شود و شما را از پا بیندازد، جلوی آن را بگیرید.
علائم خفیف عبارت‌اند از:
- سردرد
- حالت تهوع
- سرگیجه
- استفراغ
- احساس خستگی
- تنگی نفس
- ضربان قلب سریع‌تر
- احساس ناخوشی کلی
- مشکل در خوابیدن
- از دست دادن اشتها
اگر به بیماری خفیف ارتفاع مبتلا شدید، باید صعود را متوقف کنید و به سطح ارتفاع پایین‌تری بازگردید. این علائم زمانی که به ارتفاع پایین‌تری حرکت می‌کنید خود‌به‌خود از بین می‌روند و تا زمانی که از بین رفته‌اند، می‌توانید پس از چند روز استراحت دوباره سفر را شروع کنید.
علائم شدید عبارت‌اند از:
- نمونه‌های شدیدتر از علائم خفیف
- احساس تنگی نفس؛ حتی زمانی که در حال استراحت هستید
- سرفه‌ای که متوقف نمی‌شود
- احساس گرفتگی در قفسه‌ی سینه
- احتقان در قفسه‌ی سینه
- مشکل در راه رفتن
- دو بینی
- گیجی
- تغییر رنگ پوست به خاکستری، آبی یا کم‌رنگ‌تر از حد معمول
این نشانه‌ها یعنی علائم ارتفاع‌زدگی شما پیشرفته‌تر است. اگر متوجه هر یک از این موارد شدید، در اسرع وقت به ارتفاعات پایین‌تر بروید و به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. بیماری ارتفاع‌زدگی شدید می‌تواند باعث ایجاد مایع در ریه‌ها و مغز شود که در صورت عدم درمان می‌تواند کشنده باشد.
۷ نکته برای پیشگیری از ارتفاع‌زدگی
بروز این نشانه‌ها و شدت و ضعف آن به عوامل مختلفی بستگی دارد و در افراد مختلف، با توجه به ساختار بدن آن‌ها متفاوت است. اما در مجموع با در نظر گرفتن نکته‌های زیر می‌توانید از ارتفاع‌زدگی به‌کلی یا تا حد قابل قبولی پیشگیری کنید.
۱. به آرامی صعود کنید
بدن شما به حدود دو تا سه روز زمان نیاز دارد که به‌آرامی به سمت بالاتر برود تا خود را با تغییرات ارتفاع وفق دهد. از پرواز یا رانندگی مستقیم به ارتفاعات خودداری کنید. در عوض، هر روز کمی بالاتر بروید، برای استراحت توقف کنید و روز بعد ادامه دهید. اگر مجبورید پرواز کنید یا رانندگی کنید یا با وسایلی مثل تله‌کابین خود را به ارتفاعات برسانید، ارتفاع کمتری را انتخاب کنید تا ۲۴ ساعت در آن بمانید قبل از اینکه تمام مسیر را بالا بروید.
هنگام سفر با پای پیاده، قبل از رسیدن به مقصد نهایی، سفر خود را با نقاط توقف در ارتفاعات پایین‌تر برنامه‌ریزی کنید. سعی کنید هر روز بیش از ۳۰۰ متر ارتفاع خود را بیشتر نکنید و برای هر ۱۰۰۰ متری که بالاتر می‌روید یک روز استراحت برنامه‌ریزی کنید.
۲. کربوهیدرات مصرف کنید
اغلب توصیه نمی‌شود که کربوهیدرات اضافی بخوریم. اما وقتی در ارتفاع بالاتری هستید، به کالری بیشتری نیاز دارید. بنابراین مقدار زیادی تنقلات سالم از جمله غلات کامل تهیه کنید. در این صورت می‌توانید کالری موردنیاز برای صعود در ارتفاعات بالاتر را دریافت کنید.
۳. از مصرف الکل اجتناب کنید
الکل، سیگار، و داروهایی مانند قرص‌های خواب‌آور می‌توانند علائم بیماری ارتفاع یا ارتفاع‌زدگی را بدتر کنند. در طول سفر به ارتفاعات از نوشیدن الکل، سیگار کشیدن یا مصرف قرص‌های خواب‌آور خودداری کنید.
۴. آب بنوشید
هیدراته ماندن بدن یعنی مصرف آب کافی برای نیاز بدن، در پیشگیری از بیماری ارتفاع‌زدگی نیز مهم است. در طول صعود به‌طور منظم آب بنوشید.
۵. سخت نگیرید
با سرعتی که برای شما راحت است صعود کنید. سعی نکنید خیلی سریع پیش بروید یا در ورزش‌های خیلی شدید شرکت نکنید. به بدنتان فرصت دهید تا کم‌کم با شرایط جدید کنار بیاید. با توجه به این نکته، شاید لازم باشد که از همراهی با گروه‌های کوهنوردی حرفه‌ای اجتناب کنید و گروهی متناسب با شرایط خود انتخاب کنید.
۶. در ارتفاع کمتر بخوابید
بیماری ارتفاع معمولا در شب و هنگام خواب بدتر می‌شود. بهتر است که در طول روز صعودهای بلندتر داشته باشید و سپس برای خواب به ارتفاع کمتری برگردید؛ به‌خصوص اگر قصد دارید در یک روز بیش از ۳۰۰ متر صعود کنید.
۷. دارو مصرف کنید
معمولاً داروی قبل از بروز علائم داده نمی‌شود؛ مگر اینکه پرواز یا رانندگی در ارتفاع بالا اجتناب‌ناپذیر باشد. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف استازولامید (با نام تجاری سابق دیاموکس) دو روز قبل از سفر و در طول سفر می‌تواند به پیشگیری از بیماری ارتفاع‌زدگی یا کوهگرفتگی کمک کند.
استازولامید دارویی است که معمولاً برای درمان گلوکوم استفاده می‌شود. اما به‌دلیل نحوه‌ی عملکرد آن، می‌تواند به پیشگیری از بیماری ارتفاع یا ارتفاع‌زدگی نیز کمک کند. برای دریافت این دارو به نسخه‌ی پزشک نیاز دارید. پس اگر تجربه‌ی کوهگرفتگی دارید، قبل از صعودهایی با ارتفاع زیاد حتما با پزشک مشورت کنید.
همچنین مهم است که بدانید حتی با مصرف استازولامید هنوز هم ممکن است به بیماری ارتفاع مبتلا شوید. هنگامی که علائم شروع می‌شود، دارو آن‌ها را کاهش نمی‌دهد. در این شرایط، رساندن دوباره‌ی فرد به ارتفاعات پایین‌تر، تنها درمان موثر است.
جمع‌بندی
پیش بینی اینکه دقیقاً چگونه بدن شما در ارتفاعات بالا واکنش نشان می‌دهد دشوار است زیرا همه‌ی افراد با هم متفاوت‌اند. بهترین دفاع شما در برابر ارتفاع‌زدگی این است که خیلی سریع بالا نروید و با تمرین نکات بالا، برای این شرایط آماده باشید.
اگر مشکلات پزشکی قبلی مانند مشکلات قلبی، مشکلات تنفسی یا دیابت دارید، باید قبل از سفر به ارتفاعات با پزشک خود صحبت کنید. این شرایط ممکن است منجر به عوارض اضافی در صورت ابتلا به بیماری ارتفاع‌زدگی شود. یعنی با وجود این بیماری‌ها ممکن است علائم شدیدتری را تجربه کنید.
منبع: Healthline
