بردگیمها چگونه بر رشد ذهنی کودک تاثیر می‌گذارند؟
آیا بردگیمها و بازیهای کارتی برای رشد ذهنی کودکان ضروری هستند؟ پاسخ قطعا مثبت است. بازیهای کارتی و بردگیمها روشی فوق‌العاده برای رشد ذهنی کودکان هستند تا با خانوادهی خود سرگرم شوند و در عین حال مهارت‌های ذهنی و اجتماعی لازم برای آمادگی ورود به مدرسه یا اجتماع را توسعه دهند. علاوه بر این، بردگیمها به خردسالان کمک می‌کند تا قبل از حضور در مدرسه با مفاهیم اساسی مانند حروف و اعداد آشنا و به شکلی بهتر برای یادگیری موضوعات جدید آماده شوند. با وجود این مزایا، متاسفانه کودکان یک تا چهار ساله به‌ویژه در ایران و در حال حاضر به اندازه کافی بردگیم یا بازیهای کارتی انجام نمی‌دهند.
به طور کلی طبق آنچه هرم بازی خوانده می‌شود، رشد ذهنی کودکان برای رشد، به تعادل خوبی در انجام انواع مختلفی از بازیها چه فعال و چه غیرفعال نیاز دارد و بازیهای کارتی و گیم‌بردها همراه با بازیهای ساختار یافته، فعال و خلاق، بخش حیاتی‌ای از این هرم را تشکیل می‌دهند. بنابراین، برای رشد سالم جسم و ذهن، کودکان باید زمان بیشتری را به انجام این فعالیت‌ها و زمان کمتری را صرف بازیهای انفرادی مانند بازیهای کامپیوتری و تماشای تلویزیون کنند. البته احتمالا متوجه شده‌اید که خود فرآیند انتخاب بازی و بردگیم مناسب برای خردسالان هم می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. به همین علت هم در این مقاله سه ویژگی و نکته‌ی مهم را برای انتخاب بردگیم به منظور رشد ذهنی کودکان و خردسالان بیان می‌کنیم.
۱. بردگیم باید قابلیت سخت‌تر شدن و آسان‌تر شدن داشته باشد
رده‌‌ی سنی روی بسته‌بندی بازی ممکن است همیشه دقیق نباشد، زیرا توانایی‌ها و دامنه‌ی توجه کودکان با یکدیگر متفاوت است. بنابراین، بهتر است بازیهایی را پیدا کنید که برای خردسال ساده باشد و به مرور با افزایش اعتماد به نفس کودک قابلیت سخت‌تر شدن و چالش‌برانگیزتر شدن را داشته باشد. به عنوان مثال، بازی‌ای مانند اتللو (Othello) یکی از بهترین بردگیمها برای کودکان بالای ۶ سال و حتی نوجوانان است.
اتللو بازی‌ای است که با وجود مهره‌های رنگی (معمولا سفید و قرمز) در آن، هر کدام از بازیکنان تلاش می‌کنند مهره‌های حریف را محاصره کنند. بازیکن پس از محاصره کردن مهره‌های حریف می‌تواند آن‌ها را برگرداند و نصیب خود کند. بازی فکری‌ای مثل اتللو، نیاز به تفکر جانبی و یافتن راه حل‌های خلاقانه دارد، بنابراین این بردگیم مهارت‌های حل مساله و خلاقیت کودک را تقویت می‌کند.
۲. بتوان بازی را به تنهایی یا با دیگران انجام داد
بازی فکری پانورما، به دلیل گیم پلی ساده‌ای که دارد برای کودکان پیش دبستانی و زیر ۴ سال مناسب است.
برخی از کودکان از رقابت لذت می‌برند، در حالی که برخی دیگر به چنین جو‌هایی علاقه ندارند. به همین دلیل هم انتخاب و خرید بازیهایی که می‌توانند به صورت مشارکتی انجام شوند تا به کودکان در یادگیری رقابت دوستانه کمک کنند، ضروری است. به عنوان نمونه بازی‌ای مانند بازی فکری پانورما، به دلیل گیم پلی ساده‌ای که دارد برای کودکان پیش دبستانی مناسب است.
این بازی کمک بزرگی به تقویت هوش و تجسم فضایی در خردسالان می‌کند و در کنار مهارت‌های دستوری و توجه را در آن‌ها تقویت می‌کند. برای کودکان بزرگ‌تر، می‌توان بردگیم‌های خاص‌تری را با امکان رقابت با والدین خریداری کرد و به کودکان آموزش داد که چگونه محترمانه برنده شوند و ببازند. همچنین والدین می‌توانند واکنش‌های مثبت هنگام باخت را به عنوان الگو به کودک نمایش دهند و به کودکان خود یاد دهد که از شکست نترسند و با آن کنار بیایند.
۳. باید بتوان از بازی برای شروع بحث و استدلال استفاده کرد
درگیر کردن کودکان در یک فعالیت شامل وا داشتن آن‌ها به صحبت در مورد بازی و مرتبط کردن آن با زندگی روزمره است. شروع مکالمه می‌تواند به کودکان کمک کند تا روی فعالیتی که در حال انجام آن است تمرکز کند، مهارت‌های تمرکزی خود را بهبود بخشند و مهارت‌های ارتباطی و زبانی خود را توسعه دهد. به عنوان نمونه بردگیم ریسک (Risk) گزینه‌ای است که در آن کودک باید با مجموعه‌ای از ابزارها و قوانین ساده، زمینه‌ای را برای ارزیابی و توسعه‌ی مهارت‌های مختلف مثل استدلال انتقادی، ریسک و قضاوت استراتژیک فراهم کند.
جمع‌بندی
با توجه به آنچه که در این نوشتار به آن اشاره شد، بردگیمها و بازیهای کارتی برای رشد ذهنی کودکان و خردسالان حیاتی هستند، زیرا به رشد مهارت‌های اجتماعی و معرفی مفاهیم اولیه قبل از حضور در مدرسه کمک می‌کنند. در همین راستا توصیه می‌شود که والدین بازیهایی را انتخاب کنند که امکان آسان‌تر یا سخت‌تر شدن را داشته باشد، بازی به شکل انفرادی و جمعی قابل انجام باشد و برای شروع مکالمه به کودکان و خردسالان کمک کند.
- بررسی بازی فکری جالب «بگرد و پیدا کن» مدل باغ میوه‌ها
- بررسی بازی فکری معمای هوش مدل لبخند؛ جالب و هوشمندانه
منبع: Good Play Guide
