بهترین کتاب‌های ولتر؛ نویسنده و فیلسوف همیشه در تبعید
فرانسوا ماری آروئه (۱۶۹۴ – ۱۷۷۸) با نام مستعار ولتر، نویسنده، مورخ و فیلسوف فرانسوی عصر روشنگری بود. ولتر که به خاطر هوش و ذکاوت فراوانش شهرت داشت، مدافع سرسخت آزادی‌های مدنی، آزادی بیان، و جدایی کلیسا از دولت بود و نقدهای مستمری بر فلسفه و مذهب معاصران خود نوشت. او که اغلب به خاطر آثار سیاسی و مذهبی خود با مقامات فرانسوی در تضاد بود، دو بار به زندان افتاد و سال‌های زیادی را در تبعید گذراند. در این مطلب بهترین کتاب‌های ولتر را معرفی کردیم تا با سبک، افکار و دانش این نویسنده بزرگ فرانسوی آشنا شوید.
ولتر از فیلسوفان عصر روشنگری مانند جان لاک و فرانسیس بیکن و آرمان‌های آن‌ها برای یک جامعه آزاد و لیبرال، همراه با آزادی مذهب و تجارت آزاد الهام گرفت. او در توافق با سایر متفکران روشنگری آن زمان، نه از روی ایمان، بلکه از روی عقل، یک خداباور بود. او معتقد به آزادی مذهبی بود، اگرچه به سادگی و بسیار از مسیحیت، یهودیت و اسلام انتقاد می‌کرد.
با این حال، ولتر به عنوان یک مدافع حقوق گیاه‌خواران و حیوانات، هندوئیسم را ستود و مدعی شد که هندوها «مردم صلح‌طلب و بی‌گناهی هستند که به همان اندازه قادر به صدمه زدن به دیگران یا دفاع از خود نیستند».
در سال ۱۷۱۶، ولتر به دلیل تمسخر دوک اورلئان به تیول تبعید شد. در سال ۱۷۱۷ به پاریس بازگشت، اما به اتهام نوشتن شعرهای افتراآمیز دستگیر و به مدت یک سال به باستیل تبعید شد. در سال ۱۷۲۶، ولتر دوباره به دلیل مشاجره با شوالیه دو روهان به باستیل فرستاده شد. این بار او قبل از تبعید به انگلستان و گذراندن تقریبا سه سال در آنجا، فقط برای مدت کوتاهی بازداشت شد.
انتشار نامه‌های ولتر خشم کلیسا و دولت فرانسه را برانگیخت و این نویسنده را مجبور کرد به مکان امن‌تری فرار کند. او پانزده سال بعد را با معشوقه‌اش، امیلی دو شاتل گذراند.
در سال ۱۷۵۰، ولتر به عنوان عضوی از دربار فردریک کبیر به پروس نقل مکان کرد و آخرین سال‌های زندگی خود را در ژنو و فرنی گذراند. در سال ۱۷۷۸، او به عنوان نماد ایده‌آل‌های مترقی روشنگری شناخته شد و پس از بازگشت به پاریس مورد استقبال گرم قرار گرفت. او بلافاصله پس از آن، در ۳۰ مه ۱۷۷۸ در پاریس درگذشت. در ادامه می‌توانید با تعدادی از بهترین کتاب‌های ولتر آشنایی پیدا کنید.
۱. نامه‌هایی درباره انگلستان (Letters on England)
«نامه‌هایی درباره انگلستان» یکی از بحث‌برانگیزترین و جنجالی‌ترین کتاب‌های ولتر و آثار قرن هجدهم است که باعث ناراحتی و تشویش جامعه عالی فرانسه شد. ولتر با مقایسه اشراف و جامعه انگلیسی با فرانسوی‌ها به شیوه‌ای بسیار تحقیرآمیز سلطنت و رده‌های بالای پاریس را مورد نقد قرار داد.
«نامه‌هایی درباره انگلستان» انتقادی طنزآمیز و مستقیم از جامعه منحط فرانسه آن زمان است. ولتر آن را به عنوان نمونه‌ای برای پیروی از یک جامعه توسعه‌یافته و فرهیخته انگلیسی، قادر به تحمل و پذیرش تفاوت‌های طبقات مختلف اجتماعی و به دور از تعصب و خرافات مذهبی توصیف می‌کند.
این اثر به عنوان یک مرجع در تفکر طبقات متوسط و فرودست و به عنوان یکی از آثار الهام‌بخش جنبش‌های اجتماعی ۱۷۸۹ پذیرفته شد و جایگاه ولتر را به عنوان شخصیتی با اندیشه آزاد و انقلابی ارتقا داد.
۲. صدیق/ زادیگ یا کتاب سرنوشت (Zadig)
«صدیق/ زادیگ یا کتاب سرنوشت» داستانی فلسفی نوشته ولتر است که اولین بار در سال ۱۷۴۷ با نام «ممنون» (Memnon) منتشر شد. این کتاب در سال ۱۷۴۸ با عنوان کنونی خود تا چند فصل گسترش یافت و مجددا منتشر شد.
به گفته لونشان منشی ولتر، ایده نوشتن داستان‌های کوتاه الهام‌بخش در طول نشست‌های شبانه در سو با دوشس مین به سر ولتر زد و این رمان کوتاه را نوشت. «کتاب سرنوشت» به عنوان یک داستان فلسفی شناخته می‌شود، که از سال ۱۷۴۷ در چندین نسخه به چاپ رسیده است.
در این کتاب از داستان ایرانی سه شاهزاده سرندیپ استفاده شده است. داستان آن‌ها ماهیت فلسفی دارد و زندگی انسان را در دستان سرنوشتی خارج از کنترل او نشان می‌دهد. ولتر با اشاره به انقلاب اخلاقی که در شخصیت اصلی داستان به نام زادیگ رخ می‌دهد، ارتدکس مذهبی و متافیزیکی را به چالش می‌کشد. «زادیگ» یکی از مشهورترین کتاب‌های ولتر پس از «کاندید» است. بسیاری از منتقدان ادبی استفاده ولتر از تناقض و تقابل را در این داستان ستودند.
۳. میکرومگاس (Micromégas)
با «میکرومگاس»، ولتر از ما دعوت می‌کند، به دنبال قهرمان فرازمینی خود از بیکران فضا عبور کنیم، با خیال‌پردازی از برخی از سیارات دور بازدید کنیم و در نهایت به زمین خوب قدیمی‌مان برگردیم. در طول این سفر شگفت‌انگیز و فلسفی، ولتر می‌خواهد ما را وادار کند تا در مورد دغدغه‌های اساسی خود در آن زمان فکر کنیم؛ ارتباط انسان با کیهان چگونه است؟ چه درسی می‌توانیم از این ارتباط بگیریم؟
«میکرومگاس» به عنوان یکی از محبوب‌ترین کتاب‌های ولتر، نه تنها یک داستان علمی-تخیلی درباره یک غول فضایی است که از جهان ما بازدید می‌کند، بلکه تفسیری بر جامعه و دانش علمی زمان خود و جایگاه انسان در جهان بین دو بی‌نهایت را منعکس می‌کند.
۴. مجموعه داستان‌های عاشقانه ولتر (Voltaire’s Romances)
هر یک از آثاری که در این مجموعه گنجانده شده است به نوعی بهترین آثار عاشقانه ولتر است. این مجموعه با «گاو سفید: یک طنز عاشقانه» (The White Bull: A Satirical Romance) آغاز می‌شود، با «شاهزاده خانم بابل» (The Princess of Babylon) ادامه پیدا می‌کند و با «مطالعه طبیعت» (The Study of Nature) به پایان می‌رسد.
«مجموعه داستان‌های عاشقانه ولتر» جوهره فلسفی و رمانتیکی دارند که ولتر عاشق زمانه و اندیشه بشری، بدون کنار گذاشتن حس طنز خود آن‌ها را نوشته است. این آثار که با قلمی زیبا و بُرنده نوشته شده‌اند، الهام‌بخش ما برای دیدن جهان، جوامع، عشق و شوخ‌طبعی از دریچه چشمان یکی از بزرگ‌ترین اومانیست‌ها و مبارزان حقوق اجتماعی است که بشریت تاکنون شناخته. این مجموعه به ما این امکان را می‌دهد که لذت‌ها و افراط‌های فرانسه قرن هجدهم را درک کنیم.
۵. کاندید یا خوش‌باوری (Candide)
«کاندید» یک داستان طنز فرانسوی است که اولین بار در سال ۱۷۵۹ منتشر شد. این داستان با مرد جوانی به نام کاندید شروع می‌شود که در بهشت عدن زندگی و مربی‌اش، پروفسور پانگلوس، خوش‌بینی لایب‌نیتسی (فیلسوف آلمانی) را به او تلقین می‌کند.
این اثر توقف ناگهانی این سبک زندگی و به دنبال آن سرخوردگی آهسته و دردناک کاندید را در حالی که شاهد تجربه سختی‌های بزرگ در جهان است، توصیف می‌کند. ولتر با رد کامل خوش‌بینی لایب‌نیتس، «کاندید» را به پایان می‌رساند، و از یک دستور عمیقا عملی دفاع می‌کند که ما باید باغ خود را پرورش دهیم و دنیای خود را بسازیم و شعار لایب‌نیستی پانگلوس که به بهترین جهان‌های ممکن معتقد بود را به طور کامل رد می‌کند.
۶. تاریخچه پتر کبیر امپراتور روسیه (The History of Peter the Great Emperor of Russia)
این کتاب بیشتر از منظر انسانی روایت می‌شود، بیشتر به فلسفه زندگی پتر کبیر وابسته است تا عظمت داستانی الهام گرفته از دستاوردهای میدان جنگ. البته اینطور نیست که ولتر این جنبه از زندگی او را برای داستان خود در نظر نگرفته باشد، هیچ چیز دور از واقعیت و ساختگی نیست، اما بدون شک این اثر پادشاهی انسانی‌تر از آنچه دیگر نویسندگان روایت کرده‌اند به ما معرفی می‌کند.
شیفتگی ولتر برای نشان دادن یک انسان و نه تنها پادشاه به جهان، این اثر را به دست‌نوشته‌ای تبدیل می‌کند که برای خواننده هم از لحاظ احساسی و هم منطقی کاملا ملموس است و به خوبی نشان می‌دهد که پادشاه در هر موقعیتی که با آن روبرو می‌شد چگونه خود را اداره می‌کرد.
«تاریخچه پتر کبیر امپراتور روسیه» به عنوان یکی از معتبرترین کتاب‌های ولتر، از دوران کودکی، عاشقانه‌های پتر، ظهور تا تاثیرگذارترین فتوحاتش، با طبیعت، عشق و علاقه‌ای که مشخصه آثار ولتر است روایت می‌شود.
۷. فرهنگ فلسفی (The Philosophical Dictionary)
«فرهنگ فلسفی» یک فرهنگ لغت دایره‌المعارفی است که در سال ۱۷۶۴ منتشر شد. این کتاب شامل مقالاتی است که بر اساس حروف الفبا مرتب شده‌اند و اغلب کلیسای کاتولیک روم، یهودیت، اسلام و سایر نهادها را مورد انتقاد قرار می‌دهند.
اولین نسخه، که در ژوئن ۱۷۶۴ منتشر شد، «فرهنگ فلسفی جیبی» (Dictionnaire philosophique portatif) نام داشت و ۳۴۴ صفحه و شامل ۷۳ مقاله بود. نسخه‌های بعدی به دو جلد متشکل از ۱۲۰ مقاله گسترش یافت.
اولین نسخه‌های این کتاب به صورت ناشناس در ژنو و با نام گابریل گراست به عنوان نویسنده منتشر شد. به دلیل محتوای ناپایدار فرهنگ لغت، ولتر برای اطمینان از ناشناس ماندن خود، گراست را به عنوان ناشر و به جای خود انتخاب کرد. «فرهنگ فلسفی» یک پروژه مادام‌العمر برای ولتر بود. این کتاب بیانگر نقطه اوج دیدگاه او درباره مسیحیت، خدا، اخلاق و موضوعات دیگر است.
۸. رساله‌ای در باب مدارا و بردباری (Toleration and Other Essays)
«رساله‌ای در باب مدارا و بردباری» که در سال ۱۷۶۳ منتشر شد، انتقاد شدیدی نه تنها از دین، بلکه از رهبرانی بود که تعصب جریانات مذهبی مختلف را در میان شهروندان حفظ و درک متقابل را غیرممکن می‌کردند.
ولتر همیشه و علیرغم تمام اختلافات، یک متفکر خواهان بردباری و احترام بود؛ طرفدار درک دیگران به خاطر وجود و طبیعت انسانی‌شان، نه به خاطر آموزه‌ها یا سلیقه‌هایشان. ولتر در این رساله از آزادی عبادت دفاع و از جنگ‌های مذهبی به عنوان یک عمل خشونت‌آمیز و وحشیانه انتقاد می‌کند.
ولتر از زمان خود جلوتر بود و با این رساله اشتیاقش را برای درک و احترام به عقاید دیگران نه برای قضاوت بلکه برای فهمیدن منعکس کرد. طنز تند او نه تنها به عنوان یکی از نقاط قوتش محسوب می‌شد بلکه نشانه‌ای از احترام فراوان نسبت به زندگی و عقایدش بود.
۹. پیش‌داوری (Miracles and idolatry)
در طول تاریخ، کتاب‌های زیادی نوشته شده‌اند که جهان را تغییر دادند. این کتاب‌ها دیدگاه ما را نسبت به خود و دیگران دگرگون کردند، الهام‌بخش بحث‌ها، جنگ‌ها و انقلاب‌ها شدند؛ روشنگرانه، خشم‌برانگیز، تحریک‌کننده و حتی دل‌گرم‌کننده بودند؛ زندگی‌های بسیاری را بهبود بخشیدند و بسیاری را نابود کردند.
مقالات کوتاه، رادیکال و ساختارشکنانه ولتر در کتابی به نام «پیش‌داوری» درباره ایده‌های فلسفی از فرشتگان تا بت‌پرستی، از معجزات تا شرارت، مشاهدات ناخوشایند در مورد اعتقادات بشری، و ریاکاری و پرهیزکاری زیاده‌خواهانه را به سخره می‌گیرد. او در این کتاب از همنوعان خود دعوت می‌کند عقلانی عمل کنند و دروغ‌هایی را ببینند که رهبران آن‌ها به بهانه الهام بخشیدن به اندیشه آزاد به خوردشان می‌دادند. «پیش‌داوری» را می‌توان یکی از کتاب‌های ولتر دانست که بعد از خواندنش شاهد تحول بزرگی در خود و نگاهتان خواهید بود.
۱۰. نوشته‌های سیاسی ولتر (Voltaire: Political Writings)
«نوشته‌های سیاسی ولتر» گزیده‌ای متنوع از جالب‌ترین و بحث‌برانگیزترین آثار او را ارائه می‌کند. مضامین این کتاب شامل ماهیت و مشروعیت قدرت سیاسی، قانون و نظم اجتماعی و بی‌نظمی فزاینده در اقتصاد فرانسه است و علاوه بر آن به موضوعات خاصی مانند جنگ هفت ساله و روابط با فردریک دوم و مسائل هیجان‌انگیز محاکمه ژان کالاس، سیرور و شوالیه د لابار می‌پردازد.
منبع: infobooks
