گزیده نقدهای فیلم «مرگ روی نیل»؛ از بهترین فیلم‌های کنت برانا در سال‌های اخیر
بزرگ‌ترین معمای اصلی فیلم «مرگ روی نیل»، آخرین اقتباس کنت برانا از آگاتا کریستی، این نبود که چه کسی قاتل است، بلکه این بود که خود فیلم بالاخره چه زمانی اکران می‌شود. به نظر می‌رسد «مرگ بر روی نیل» پس از همه‌گیری کرونا و ادعاهای تجاوز جنسی علیه آرمی همر، چیزی بیشتر از یک اثر صرفا مهیج باشد.
«مرگ روی نیل» که در ابتدا برای اکران در سال ۲۰۱۹ برنامه‌ریزی شده بود، سرانجام در آستانه اکران است و نتیجه این زحمات یک معمای فریبنده و جذاب به حساب می‌آید که شاید بهترین کار برانا به عنوان کارگردان در تقریبا یک دهه اخیر باشد. این فیلم در تاریخ ۱۱ فوریه ۲۰۲۲ در سینماها اکران می‌شود.
- نقد فیلم فینچ؛ یک مرد، سگش و ربات آن‌ها در سفری آخرالزمانی
- نقد فیلم خاندان گوچی؛ سقوط خانواده‌ای که خانواده نبود
- نقد فیلم هیولای مرداب (۱۹۸۲)؛ فرانکنشتاین در مرداب
شهرت کنت برانای ایرلندی از کارگردانی نسخه سینمایی چندین نمایشنامه از ویلیام شکسپیر از جمله «هنری پنجم» (۱۹۸۹) ریشه می‌گیرد. برانا در این فیلم علاوه بر کارگردانی در نقش هنری پنجم نیز به عنوان بازیگر ظاهر و برای بهترین بازیگر نقش اول مرد و بهترین کارگردان نامزد جایزه اسکار شد. فیلم‌های «هملت» (۱۹۹۶)، «درد بیهوده عشق» (۲۰۰۰) و «همان‌طور که شما را دوست دارم» (۲۰۰۶) از بهترین کارهای او هستند.
وی در سال ۲۰۰۲ در فیلم «هری پاتر و تالار اسرار»، نقش گیلدروی لاکهارت معلم دفاع در برابر جادوی سیاه را ایفا کرد که در آخر دیوانه شد و حافظه‌اش را از دست داد. او هم‌چنین برای فیلم «بلفاست» در هفتاد و نهمین مراسم گلدن گلوب، برنده جایزه گلدن گلوب بهترین فیلمنامه شد.
«مرگ روی نیل» در واقع به نوعی با داستان‌های آشنای هرکول پوآرو گره می‌خورد. پوآرو در سفری به مصر، درگیر ماجرای یک قتل می‌شود و در ادامه متوجه می‌شود که این قتل با یک مثلث عشقی مرموز ارتباط دارد. برانا در یک فلش‌بک سیاه و سفید به سال ۱۹۱۴ به بلژیک برمی‌گردد و روایت پشت این فلش‌بک حتی از فیلم جدید او، بلفاست در سال ۲۰۲۱ هم تکان‌دهنده‌تر است.
ما از گذشته پوآرو به عنوان یک سرباز مطلع می‌شویم و داستان عشق از دست رفته او را می‌بینیم که زندگی‌اش را به کلی تغییر داد. «مرگ روی نیل» پس از این مقدمه جذاب، به سمت هسته اصلی خود می‌رود که معمایی پیچیده در سفری به نیل با قایقی به نام کارناک است که با عشق‌های پنهانی، دزدی‌های بزرگ و البته قتل در هم آمیخته است.
مسافران کارناک، ازدواج لیننت ریجویدویل (گال گدوت) و سایمون دویل (همر) را که تنها شش هفته قبل با هم آشنا شده بودند جشن می‌گیرند. هم‌چنین ژاکلین (اما مکی) نامزد سابق سایمون نیز در این کشتی حضور دارد و این زوج را در سراسر سفر آن‌ها به مصر تعقیب می‌کند. در ادامه، یکی از مسافران کشتی کشته می‌شود و کل افراد حاضر در کشتی مظنون واقع می‌شوند. «مرگ بر روی نیل» مانند فیلم ۲۰۱۷ برانا، «قتل در قطار سریع‌السیر شرق»، دارای بازیگرانی تاثیرگذار شامل آنت بنینگ، راسل برند، رز لزلی، سوفی اوکوندو، جنیفر ساندرز، لتیتیا رایت و تام بیتمن است.
برانا حتی بیشتر از فیلم «قتل در قطار سریع‌السیر شرق»، وقت خود را برای کاوش در شخصیت‌ها و پویایی بین آن‌ها صرف می‌کند. مرگ بر روی نیل نیمه اول خود را صرفا به معرفی کاراکترهای اصلی می‌پردازد و البته این حرکت، کمی ناجور از آب درمی‌آید. مثلا شخصیت بوک با بازی بیتمن چندین نکته کلیدی درباره افراد مختلف در چند جمله سریع بیان می‌کند و مخاطب باید آن‌ها را سریعا به خاطر بسپارد اما به هر حال در نیمه دوم فیلم و زمانی که به وقوع قتل نزدیک می‌شویم، کار به خوبی پیش می‌رود. برانا هم‌چنین از طریق بازجویی‌های بیشتر از افراد و پرداختن به این که آن‌ها چه کسانی هستند و انگیزه‌هایشان چه بوده است، زمان بیشتری را برای هر شخصیت صرف می‌کند.
با این حال، این پوآرو با بازی برانا است که بزرگ‌ترین سورپرایز «مرگ بر روی نیل» را رقم می‌زند. پوآرو در این معمای قتل که در ارتباط با پول و عشق و میزان تلاش مردم برای رسیدن به این دو است، خاص‌ترین فرد جمع محسوب می‌شود. ما در حین حل پرونده توسط پوآرو متوجه می‌شویم که زندگی او از آن‌چه انتظار داشت متفاوت‌تر شده، موقعیت او به عنوان بزرگ‌ترین کارآگاه جهان کسانی را که دوستشان دارد می‌ترساند و بهترین بودن در حرفه‌اش، زندگی‌اش را دلخراش و غم‌انگیز کرده است. خط داستانی پوآرو در سرتاسر مرگ بر روی نیل، حواس مخاطب را از ماجرای مورد بحث منحرف نمی‌کند اما به موثرترین جنبه کل فیلم تبدیل می‌شود.
حتی با وجود این که «مرگ روی نیل»، قبل از ورود به معما، زمان زیادی را صرف ساخت و پرداخت شخصیت‌هایش می‌کند اما باز هم بازیگران زیادی هستند که به لطف گروه گسترده پروژه به حق خود نمی‌رسند. بنینگ در نقش مادر بوک، یوفمیا، و لزلی به عنوان خدمتکار خانم لیننت به اندازه کافی دیده نمی‌شوند. با این حال، فرصت‌های خوبی برای درخشش اجراهای ظریف‌تر به وجود می‌آید و سالومه اوتربورن با بازی اوکوندو، یک خواننده جز که توجه پوآرو را به خود جلب می‌کند و برند در نقش لینوس، دکتری که قبلا نامزد لیننت بوده است، به خوبی به چشم می‌آیند. اما در میان بازیگران مکمل، ستاره واقعی مکی است که در هر صحنه‌ای که در آن حضور دارد می‌درخشد و شخصیتی فریبنده و جذاب و یکی از کنجکاوکننده‌ترین مظنونان فیلم است. مکی از صحنه رقص آغازین تا سکانس نهایی، در راس گروه قرار دارد.
انتظار می‌رود معمای قتلی از این دست، تلخ و دارک باشد اما «مرگ روی نیل» کل داستان را به طور کامل با غم و اندوه گره می‌زند. برانا تا پایان فیلم اجازه نمی‌دهد تا مخاطبانش غرور و افتخار پوآرو را در حل این نوع پرونده‌ها احساس کنند و او زیرکی و ذکاوت خود را در این معما از دست می‌دهد. برانا باعث می‌شود که مخاطب از دیدن انسان در بدترین حالت خود احساس انزجار کند. این نوع رویکرد چیزی نیست که از یک فیلم معمایی پر ستاره مانند «مرگ بر روی نیل» انتظار برود اما برانا این نتیجه‌گیری مایوس‌کننده را به خوبی به سرانجام می‌رساند.
برانا ویران‌کنندگی داستان کریستی را با معمای جذاب خود متعادل می‌کند و این اثر احتمالا بهترین کارگردانی او بعد از لایواکشن «سیندرلا» در سال ۲۰۱۵ باشد که آن هم نمونه‌ای دیگر از توانایی برانا در افزودن لایه‌ها و جنبه‌های مختلف به داستانی شناخته‌شده است. «مرگ بر روی نیل» مدت زیادی است که در مسیر اکران قرار دارد اما یکی از جذاب‌ترین آثار معمایی سال‌های اخیر و نمونه‌ای عالی است که نشان می‌دهد برانا به خوبی می‌تواند داستان‌های نمادین را با مهارت و دقت خود ارتقا دهد.
گزیده نظرات منتقدان درباره‌ی فیلم فینچ
لیز شنون میلر از کانسکوئنس
امتیاز: ۷۵ از ۱۰
این فیلم تصویری بسیار صمیمی‌تر از آن‌چه از یک کارآگاه انتظار داریم ارائه می‌دهد.
دیوید ارلیش از ایندی‌وایر
امتیاز: ۷۵ از ۱۰۰
فیلم ارزشمند است اما اصلا فانتزی نیست و در پیچاندن مخاطب خوب عمل می‌کند. کل این پروژه بر اعتماد به نفس عجیب برانا در ارائه کاراکتر هرکول پوآرو با هویتی متفاوت استوار است.
برایان لوری از سی‌ان‌ان
امتیاز: ۷۰ از ۱۰۰
بدیهی است که کارگردان این بار با عمق بیشتر به معرفی شخصیت پوآرو می‌پردازد و همین قضیه، شخصیت او را برای برانا جذاب‌تر می‌کند. با این حال، سازندگان فیلم، داستان را بدون این که از راز اصلی منحرف شود روایت می‌کنند و سرعت روایت نیز به اندازه کافی تند و خوش‌ریتم است و در طی فیلم شاهد مناظر خیره‌کننده فراوانی در بیرون از آن اتاق‌های خفه‌کننده همیشگی هستیم.
سیدانت آدلاکا از آی‌جی‌ان
امتیاز: ۷۰ از ۱۰۰
«مرگ بر روی نیل» خیلی بیشتر از آن‌چه که باید طول می‌کشد تا به تاثیرگذارترین لحظاتش برسد اما کنت برانا، بازیگر و کارگردان فیلم، به اندازه کافی به کاراکتر کارآگاه پوآرو اهمیت می‌دهد تا آن را به نتیجه برساند.
لی گرینبلت از اینترتینمنت
امتیاز: ۶۷ از ۱۰۰
آیا چنین فیلمی در سینمای پسا «چاقوکشی»، فیلمی کلاسیک برای کل خانواده محسوب می‌شود یا اثری مدرن و فراتر از آن؟ برانا بیشتر در قید و بند مورد اول قرار دارد: روایتی مجلل و پر از شخصیت‌های سرگردان کاریکاتوری و پیش پا افتاده و هرم‌هایی که با جلوه‌های ویژه ساخته شده‌اند.
مایکل اوسالیوان از واشنگتن پست
امتیاز: ۶۳ از ۱۰۰
نحوه مطرح شدن معمای این جنایت، خوب و مدرن است اما این خود پوآرو است که بیشتر مخاطبان را مجذوب می‌کند. به عبارت دیگر این داستان متعلق به آگاتا کریستی نیست، بلکه از دل و جان برانا برمی‌آید.
مویرا مک‌دونالد از سیاتل تایمز
امتیاز: ۶۳ از ۱۰۰
پوآرو همیشه شوخ‌طبع است اما تعداد کمی از شخصیت‌های دیگر این گونه هستند. فیلمنامه مایکل گرین اغلب به طرز عجیبی احساس از هم‌گسیختگی به مخاطب القا می‌کند و به گونه‌ای به نظر می‌رسد که برخی از صحنه‌های اولیه مهم را از دست داده‌ایم و نمی‌دانیم که چرا باید به این افراد اهمیت بدهیم. علی‌رغم تمام این حرف‌ها، تماشای «مرگ بر روی نیل» سخت نیست و فیلم، زیبا و دلپذیر به نظر می‌رسد و مخاطب دو ساعت خوب را سپری می‌کند.
دن رابینز از اسلنت
امتیاز: ۶۳ از ۱۰۰
به محض این که داستان بر روی غلطک می‌افتد همه چیز به سمت چرخش‌های شوکه‌کننده و جنجال‌برانگیز متمایل می‌شود.
اوون گلایبرمن از ورایتی
امتیاز: ۶۰ از ۱۰۰
این فیلم اثری متوسط است که شما را با خود همراه می‌کند. «مرگ بر روی نیل» هرگز از این احساس فراتر نمی‌رود اما حتی این سبک هم به نوعی بخشی از جذابیت آن است.
می عبدلبکی از اسکرین‌رنت
امتیاز: ۶۰ از ۱۰۰
فیلم احتمالا با گذر زمان از یادها فراموش شود اما حداقل اثری سرگرم‌کننده است که در همان دو ساعت، کار خود را انجام می‌دهد.
تیم رابی از تلگراف
امتیاز: ۶۰ از ۱۰۰
برانا از گروه بازیگران پر ستاره خود برای پرت کردن حواس ما در همه جهات سواستفاده می‌کند. مشکل کار این‌جاست که گاهی اوقات به نظر می‌رسد که ده‌ها بازیگر برای یک پروژه قرارداد می‌بندند و سپس بین خودشان قرعه‌کشی می‌کنند تا ببینند چه کسی نقش چه شخصیتی را بازی کند.
دن جولین از امپایر
امتیاز: ۶۰ از ۱۰۰
برانا با تمرکز بیشتر بر روی شخصیت پوآرو، نسبت به پروژه «قتل در قطار سریع‌السیر شرق» پیشرفت خوبی داشت و آن‌قدر مورد استقبال قرار گرفت که برخی از مشکلات بازیگران و تکیه بیش از حد و آشکار فیلم به جلوه‌های ویژه چندان دیده نمی‌شود.
دیوید رونی از هالیوود ریپورتر
امتیاز: ۶۰ از ۱۰۰
تماشای این فیلم برای برخی از ما که با نسخه پرطرفدار جان گیلرمین از این داستان در سال ۱۹۷۸ آشنا هستیم، آزاردهنده است. برانا سبک داستان‌گویی و طراحی روایت را تغییر داده و جذابیت آن را کم‌رنگ کرده است.
ریچارد لاوسون از ونیتی فیر
امتیاز: ۵۰ از ۱۰۰
داستان جالب کریستی با ارائه روایتی اشکبار درباره عشق، تضعیف شده و «مرگ بر روی نیل» فیلمی خسته‌کننده و یکنواخت است.
باب استراوس از سنفرانسیسکو کرونیکل
امتیاز: ۵۰ از ۱۰۰
دیالوگ‌های بیش از حد و احمقانه، گاهی حواس مخاطب را پرت می‌کنند و این جملات با لهجه فرانسوی اجباری برانا احمقانه‌تر هم به نظر می‌رسند. با این حال، کارگردانی برانا و فیلمنامه مایکل گرین که فیلمنامه «قتل در قطار سریع‌السیر شرق» را نیز نوشته است، تنوع و احساسات جالبی را به مکانیزم معماها اضافه می‌کند.
جیک کویل از آسوشیتدپرس
امتیاز: ۵۰ از ۱۰۰
«مرگ بر روی نیل» فیلمی است که برای مدتی طولانی در یک لوکیشن ثابت باقی می‌ماند اما با این حال، چندان کسل‌کننده نیست و مخاطبان را سرگرم می‌کند.
برایان ترویت از یواس‌ای تودی
امتیاز: ۵۰ از ۱۰۰
فیلم «چاقوکشی» دو سال پس از اکران «قتل در قطار سریع‌السیر شرق»، داستانی درباره معمای قتل را با حضور بازیگرانی ستاره به شیوه‌ای سرگرم‌کننده و با طراوت به نمایش گذاشت اما آخرین اثر برانا در مقایسه با آن کهنه به نظر می‌رسد و چیز جدیدی به این سبک اضافه نمی‌کند.
جیسون بیلی از پلی‌لیست
امتیاز: ۴۲ از ۱۰۰
یک اثر کهنه و بدون خون و خون‌ریزی و پر از ستاره که ریتمی کسل‌کننده دارد.
پیتر بردشاو از گاردین
امتیاز: ۴۰ از ۱۰۰
برانا جنبه‌ای متفاوت به نقش پوآرو می‌افزاید، اما تلاش فیلم برای ایجاد هیجانات عاشقانه چندان قانع‌کننده و جذاب نیست.
جوزف اسپیگل از ای‌فیلم
امتیاز: ۲۰ از ۱۰۰
یک فیلم پراشتباه و به طرز عجیبی کسل‌کننده که بد شروع می‌شود و بدتر ادامه پیدا می‌کند.
شناسنامه‌ی فیلم مرگ بر روی نیل
نویسنده و کارگردان: کنت برانا
بازیگران: کنت برانا، آرمی همر، گال گدوت
خلاصه‌ی داستان: مرگ بر روی نیل روایت‌گر داستان هرکول پوآرو است که به هنگام تعطیلات در رود نیل، باید در رابطه با قتل یک جوان تحقیق کند.
امتیاز IMDB به فیلم: ۶.۶ از ۱۰
امتیاز متاکریتیک به فیلم: ۵۱ از ۱۰۰
سال: ۲۰۲۲
منبع: collider
از ابتدای فیلم تا یک ساعت بعدش، یا بزن و برقص بود، یا حرف‌های چرند و سطح پایین. انگار داری فیلم عروسی فک و فامیل رو نگاه می‌کنی؛ نه یه فیلم جنایی! بعد از یک ساعت که با صحنه‌های سطح پایین و چیپ، حسابی حوصله‌ام رو سر برد، بالاخره قتل اتفاق افتاد. اما فیلم، از این صحنه مهم خیلی سریع عبور می‌کنه و واکنش کاراکترها خیلی مصنوعی و کوتاهه. خلاصه بگم: فیلمی که می‌شد توی ۴۰ دقیقه جمعش کرد، الکی دو ساعت طولش دادن. من نمی‌دونم چرا رسانه‌ها اصرار دارن این‌قدر از این فیلم مضحک تعریف کنن. بازم صد رحمت به فیلم قبلی (قطار سریع‌السیر)