انضباط عاطفی؛ قدرت انتخاب واکنش‌های احساسی مطابق میل خودمان
گاهی اوقات ممکن است احساسات بر ما غلبه کنند و کنترل تصمیم‌گیری‌های ما را در دست بگیرند، اما اقداماتی مفیدی وجود دارد که همه‌ی ما می‌توانیم برای غلبه بر این طغیان‌های عاطفی انجام دهیم. یکی از بهترین روش‌ها برای مدیریت صحیح احساسات، پذیرفتن این حقیقت است که شما می‌توانید وضعیت عاطفی و احساسیتان را به دلخواه خودتان انتخاب کنید.
بارها و بارها از روس متخصصان حوزه‌ی سلامت روان به ما گفته شده است که باید به احساساتمان توجه کنیم. به این خاطر که آنها نمایانگر برخی از صادقانه‌ترین واقعیت‌های درونی ما هستند.
همه‌ی ما می‌دانیم که احساسات انسان نیروی عظیمی دارند و حتی گاهی تمام زندگی ما را تحت تأثیر خودشان قرار می‌دهند. این احساسات و عواطف نه تنها خلق‌وخوی ما را شکل می‌دهند، بلکه بر افکار و تصمیماتی که می‌گیریم هم تأثیراتی انکارناپذیر می‌گذارند.
در واقع همین احساسات به ظاهر ساده و گذرا گاهی اوقات می‌توانند ما را به بیراهه بکشند و از مسیر دستیابی اهداف واقعی‌امان در زندگی ما را دور کنند. گاهی اوقات آنها موجب بروز درگیری‌ها و تعارضات عمیقی در وجود ما می‌شوند که در صورت وارد شدن کوچک‌ترین تحریک عاطفی از سوی دیگران موجب بروز رفتاری انفجاری از سوی ما می‌شوند.
روان‌شناسان معتقدند که ما نباید تحت تأثیر احساسات خود باشیم. در واقع ما می‌توانیم آنها را طبق میل خودمان و به شیوه‌ای منطقی کنترل کنیم و به سوی کانال‌های مفید و سازنده هدایتشان کنیم. این توانایی انتخاب منطقی و عقلانی احساسات همان چیزی است که «انضباط عاطفی» نامیده می‌شود.
در ادامه‌ی این مقاله از دیجی‌کالا مگ، درباره‌ی انضباط عاطفی و راهکارهای انجام این کار صحبت خواهیم کرد. انضباط عاطفی به شما کمک می‌کند تا وضعیت احساسی خودتان را مطابق میل خودتان و به شیوه‌ای مفید و سازنده کنترل کنید. با ما همراه باشید.
انضباط عاطفی چیست؟
دکتر مانز، نویسنده کتاب «انضباط عاطفی: قدرت انتخاب احساسات» در مقدمه‌ی این کتاب ابراز می‌دارد که: «احساسات در حقیقت منبعی از اطلاعات هستند و اگر یاد بگیریم که چگونه آنها را کنترل و پردازش کنیم و از انرژی آنها برای دستیابی به اهداف مثبتمان استفاده کنیم، در این صورت وجودشان میتواند برای ما مفید و سازنده باشد.»
احساسات که منبع اولیه‌ی انرژی و انگیزه‌ی هر فرد هستند از ابعادی مجزا تشکیل شده‌اند. این ابعاد شامل رفتار، تفکرات، فیزیولوژی بدنی، معنویت و معنا هستند.
از هر یک از این اجزای شکل‌دهنده‌ی عواطف می‌توان اطلاعات متفاوت و باارزشی را درباره‌ی تجارب عاطفی متنوع ما استخراج کرد. علاوه بر این، این عناصر به‌عنوان ابزارهایی برای اعمال نظم و انضباط عاطفی عمل می‌کنند.
از آنجایی که هر یک از ما تجربیات متفاوتی را در زندگی خود پشت سر گذاشته‌ایم، عواملی مختلفی که میتواند احساسات ما را برانگیزند در مورد هر شخص با شخص دیگر متفاوت است.
برای برخی ممکن احتمال بروز درگیری و جنگ با کشوری دیگر ترسناک به نظر برسد، برای برخی دیگر از دست دادن شغلشان و درباره‌ی عده‌ای هم فقدان عزیزانشان. بسیاری از ما هم ممکن است به دلیل بروز تعارضات بین فردی با افراد مختلف مثل همکار یا همسرمان، تا چند روز پریشان‌احوال و دمغ باشیم.
به دلیل وجود همین تفاوت‌ها فرایند انضباط عاطفی برای همه‌ی افراد یک فرآیند یک شکل و یکسان نیست. بلکه هر کس میتواند با توجه به نیازهای خود این فرایند را شخصی‌سازی کند و آن را با شرایط خودش منطبق کند.
نظم دادن به عواطف و احساسات، ظرفیت شما را برای مقابله با چالش‌های فعلی و چالش‌های پیش رویتان در زندگی بالا می‌برد و تسلط شما را بر خلق و خویتان بیشتر می‌کند.
راهکارهایی برای دستیابی به انضباط عاطفی
استراتژی اصلی در این فرایند شامل انجام چند اقدام ساده در مواجهه با هر رویداد عاطفی مهم در زندگی است. چیزهایی که درباره‌ی هر رویداد عاطفی باید در نظر داشته باشید شامل بخش‌های زیر است.
علت
عامل محرک یا علتی را که باعث برانگیخته شدن و تجربه کردن احساسات و عواطف مشخصی در شما می‌شود را شناسایی کنید. مثلا علت بروز احساساتی که همین الان آنها را تجربه می‌کنید چیست؟
بدن
بدن خود را وارسی کنید و مکان و شدت واکنش‌های فیزیکی که هر تجربه‌ی حسی در شما ایجاد می‌کند را شناسایی کنید. نمود فیزیکی خشم را در کجا احساس می‌کنید؟ بازتاب جسمانی این احساس برای شما خوشایند است یا ناخوشایند؟
ذهن
افکاری که همراه با احساسات خود تجربه می‌کنید که از آنها حمایت می‌کنند را شناسایی کنید. چه نوع افکاری احساسات شما را برمی‌انگیزد؟ گفت‌وگوهای درونی خودتان را به همراه تصاویر ذهنی‌ای که به ذهن شما خطور را مرور کنید. احتمالا تا به حال قبل از سخنرانی دچار اضطراب شده‌اید. ممکن است با خودتان فکر کرده باشید که: «من خودم را جلوی جمع یک احمق جلوه خواهم داد و این مسأله شرم‌آور است.» باوری که از این افکار شما پشتیبانی می‌کند ممکن است چیزی شبیه این باشد: «من اصلاً سخنران خوبی نیستم.»
ساختاربندی مجدد ذهنی
با تغییر نگاهتان به جهان و رویدادهای پیرامونتان، شما می‌توانید شکست‌ها را به فرصت‌هایی برای موفقیت تبدیل کنید. وقتی در موقعیت عاطفی سختی قرار گرفتید، علاوه بر مشکلات و ابعاد منفی آن مسئله روی فرصت‌های خوب موجود در آن موقعیت هم تمرکز کنید. برای مثال، یک بحث و گفت‌وگو با نزدیکان، به شما فرصتی برای یادگیری روش‌های متفاوتی می‌دهد که افراد با آن به دنیای پیرامون خود می‌نگرند و آن را تحلیل می‌کنند.
ابعاد روحی
شما باید مشخص کنید که هر تجربه‌ی حسی چه بخشی از وجود شما را بیشتر آشکار می‌کند (کودک هراسان درونتان؟ شخصیت بالغانه و سالم شما؟) و چه بخش‌هایی در شکل‌گیری این تجربه پنهان مانده‌اند.
استراتژی‌های زیادی برای مدیریت و انضباط بخشی به احساسات وجود دارد. در اینجا دو مورد از مؤثرترین استراتژی‌هایی که می‌توانید از طریق ذهن خود به آنها دسترسی داشته باشید آورده شده است.
کونگ‌فوی احساسی
در هنر دفاع شخصی چینی که به‌عنوان کونگ‌فو شناخته می‌شود، هدف استفاده از هر نیروی فرد مهاجم به نفع خود است. در واقع شما با فرد مهاجم مبارزه نمی‌کنید. فقط انرژی او را برای رسیدن به اهداف خود هدایت می‌کنید. در این روش شما دشمنتان را با انرژی حاصل از حمله او به سمت زمین پرت می‌کنید.
دکتر مانز معتقد است که همین رویکرد را می‌توان درباره‌ی درگیری‌های عاطفی هم به کار برد. به جای مقاومت در برابر حمله احساسی، از انرژی آن برای بیان یافتن راه‌حل استفاده می‌کنید.
در درگیری‌های احساسی، افراد سه کار را انجام می‌دهند؛ به زور مواضع خود را به ما تحمیل می‌کنند، به ایده‌های ما حمله می‌کنند یا اینکه خود ما را مورد حمله قرار می‌دهند. در چنین مواقعی معمولا ما وسوسه می‌شویم که عقب‌نشینی کنیم، از خودمان دفاع کنیم یا ایده‌های آنها را رد کنیم.
در عوض می‌توانید نیروی حاصل از حمله‌ی آنها را هدایت کنید و از قدرت آن برای خدمت به اهداف خودتان استفاده کنید. با انجام این کار شما با رویکردی انتقادی سعی می‌کنید که به جای مقابله با بحران احساسی، یک راه‌حل منطقی و درست پیدا کنید.
منبع: Psychology Today
