هابل عکسی تماشایی و با کیفیت بالا از محیط متلاطم مشتری ثبت کرد

امیر نیک‌رو

۲۸ شهریور ۱۳۹۹ | ۱۱:۰۰ ۲۹ شهریور ۱۳۹۹ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۳ دقیقه

تلسکوپ فضایی هابل تازه‌ترین عکس خود از مشتری را به اشتراک گذاشته است که جزئیات این غول گازی پرتلاطم منظومه‌ی شمسی به‌خوبی در آن مشخص است.

این تصویر در ۲۵ آگوست (۴ شهریور) هنگامی گرفته شده که مشتری در فاصله‌ی ۶۵۳ میلیون کیلومتری زمین قرار داشته است. دید واضح هابل به پژوهشگران اطلاعات جدیدی درباره‌ی وضعیت آب‌وهوایی جو متلاطم این سیاره ارائه می‌دهد. ازجمله یک طوفان جدید قابل توجه و تغییر رنگ پسرعموی آن، لکه‌ی سرخ بزرگ. در این تصویر همچنین قمر اروپا در کنار مشتری دیده می‌شود.

جزئیات منحصر به فرد و هیجان‌انگیز از عکس تازه‌ی هابل به صورت طوفان‌هایی روشن، سفید و کشیده‌شده در عرض‌های جغرافیایی میانی مشتری دیده می‌شود که با سرعت ۵۶۰ کیلومتر بر ساعت حرکت می‌کند. این بخش در روز ۱۸ آگوست (۲۸ مرداد) ظاهر شد و یک بخش مشابه دیگر هم پس از آن شکل گرفت. برای پی بردن به کیفیت این عکس، می‌توانید آن را با عکس‌های تهیه‌شده در سال‌های گذشته مقایسه کنید.

اگرچه وقوع طوفان در این منطقه معمولا عادی است و چندین نمونه یک‌جا شکل می‌گیرد، اما به نظر می‌رسد که این بار، ساختار این آشفتگی خاص بیش از چیزی است که در طوفان‌های قبلی دیده می‌شد. همچنین پشت این توده، دسته‌های کوچک، پادساعت‌گرد و تاریک وجود دارد که در گذشته مشاهده نشده بود. پژوهشگران حدس می‌زنند که این ممکن است آغاز یک لکه‌ی طولانی‌مدت در نیمکره‌ی شمالی مشتری باشد؛ شاید برای رقابت با لکه‌ی سرخ که قلمرو آن نیمکره‌ی جنوبی است.

هابل نشان می‌دهد که لکه‌ی بزرگ سرخ هم درخلاف جهت عقربه‌های ساعت در نیمکره‌ی جنوبی سیاره می‌چرخد و در حال پیشروی در ابرهای جلویی خود است که این کار یک آبشار از روبان‌های سفید و بژ تشکیل داده است. لکه‌ی بزرگ سرخ، هم‌اکنون دارای یک رنگ قرمز کامل است، با هسته و نوار بیرونی که سرخی بیشتری دارد. جزئیات عکس جدید هابل را با کلیک روی تصویر زیر ببینید.

جزئیات عکس تازه‌ی هابل از مشتری
Credit: NASA, ESA, A. Simon (Goddard Space Flight Center), and M. H. Wong (University of California, Berkeley) and the OPAL team

به گفته‌ی پژوهشگران این لکه ۱۵ هزار و ۸۰۰ کیلومتر عرض دارد و به اندازه‌ای بزرگ است که زمین در آن جای می‌گیرد. اگرچه طبق مشاهدات تلسکوپی انجام شده که به سال ۱۹۳۰ بازمی‌گردد، این لکه به دلیلی نامعلوم، در حال کوچک شدن است، اما به نظر می‌رسد که سرعت انقباض آن کند شده است.

ویژگی دیگری هم تغییر کرده است. لکه‌ی سرخ کوچک که با نام مستعار Oval BA شناخته می‌شود، دقیقا زیر لکه‌ی سرخ بزرگ قرار دارد. طی چند سال گذشته لکه‌ی سرخ کوچک پس از سرخ شدن در سال ۲۰۰۶ در حال تغییر رنگ سفید اصلی خود بود. اما به نظر می‌رسد که هسته‌ی این طوفان، دوباره در حال تیره شدن به قرمز است. این می‌تواند به معنای آن باشد که این لکه هم در حال بازگشت به رنگی شبیه همتای بزرگتر خود است.

تصویر هابل نشان می‌دهد که مشتری در حال پاکسازی ابرهای سفید ارتفاع-بالای خود به ویژه در امتداد استوای این سیاره است که با دودهای هیدروکربن نارنجی پوشیده شده است.

در سمت چپ مشتری، اروپا، ماه یخی آن به صورت نقطه‌ای تنها دیده می‌شود. تصور می‌شود که اروپا زیر پوسته‌ی یخی خود یک اقیانوس مایع را جای داده است و این موضوع، این قمر را به یکی از اهداف اصلی برای جست‌وجوی جهان‌های قابل سکونت فراسوی زمین تبدیل کرده است.

در سال ۲۰۱۳ اعلام شد که تلسکوپ فضایی هابل، بخار آب را از سطح یخ‌زده‌ی اروپا کشف کرده که در یک یا چند توده‌ی محلی در نزدیکی قطب جنوب فوران می‌کند. برای بررسی بیشتر، «کاوشگر قمرهای یخی مشتری» (Jupiter Icy Moons Explorer) برای سال ۲۰۲۲ برنامه‌ریزی شده است که هدف آن کاوش مشتری و سه قمر بزرگتر آن گانیمد، کالیستو و اروپا است. همچنین ناسا هم برنامه‌هایی برای کاوش قمر اروپا دارد. از جمله مأموریت کلیپر که برای سال ۲۰۲۴ برنامه‌ریزی شده است.

تصویر تازه‌ی هابل از مشتری در چند طول موج
Credit: NASA, ESA, A. Simon (Goddard Space Flight Center), and M. H. Wong (University of California, Berkeley) and the OPAL team

در ۴ شهریور، هابل همچنین رصدهایی در چند طول موج فرابنفش، مرئی و نزدیک فروسرخ از مشتری انجام داد که دید کاملا جدیدی در اختیار پژوهشگران می‌گذارد. تصویربرداری هابل در طیف نزدیک فروسرخ به همراه طیف فرابنفش، نگاهی منحصربه‌فرد ارائه می‌دهد که اطلاعاتی درباره‌ی ارتفاع و شیوه‌ی توزیع مه و ذرات این سیاره فراهم می‌کند. این داده‌ها مکمل تصویربرداری در نور مرئی هابل است که الگوهای همیشه در تغییر غول گازی منظومه‌ی شمسی را نشان می‌دهد.